장음표시 사용
231쪽
ne 'ntroili Sin scripta inter se dissentiet,tanta series artis est, kg hM &Minter se sunt pleracp connexa, & apta, ut quὴς paulo ante prscepta dedimus ambigui, quyy pro xime sententiae & scripti, eade ad hoc genus causi
tertium transferantur. Nam quibus locis in ambis guo defendimus eam significationem,quae nos adsiuuat,eisdem in contrarius legibus nostra lex desens denda est. Deinde est essiciendum,ut alterius scripti sententia,alterius uerba defendamus. Ita qus modo
de scripto sententiaq; praecepta sunt: eadem huc os
mnia transseramuS. a xxx s. TERTIVS est status legalis ex contrari' legibusque Antinomia discitur, no quod iure ipso lex legi post esse miraria, quia si diuersm ius esset.
alterum altero abrogaretur,sed quod leges casu cocliduntur Cr euentu.E ius rei ponit exemplum fecundo de I nuentione,Lex est,qui tγrannu occi rit, Obmapianicarum praemia capito,s quam uolat sibi rem a magiaratu deposcito, ermaginatus ei concedito. Et altera lex est, TFranno occiso, quinq; em proxia mos cognatione magistratus necato. Alexandram qui apud Pheraeos in Thes.
salia orannidem occuparat, uxor sua,cui nomen Thebe luit, noctu cum senil baret,occidit. Haec filium suum quem ex is no habebat, sibi in praemi3 Ioacum deposcit. Sunt qui ex lege puerum occididicat oporterrires in iudicio est. Huc, quia series artu est,hoc est,quod in arte intersunt scrus connexa, pertianent ea praecepta quae dari fiunt tum de ambiguo, tum descripto Cr uolanie. Ex ambiguo frumetur illa distumio quam tu in Iegem esse praefrendam,quod sit aequio cir utilior,quod nihil habeat ea lanis er vitii, nihil a viai, stulti, iniqui,contrarii. Ex scripto cr volandite sumitur utriusq; Iegis interpretitio, o eius quae pro nobis Sci e Iocιs idoneis confrinatio.
osa cis arte Expositae sunt tibi omnes oratoriae partitiones, ροπς ρη qua, qtudem e media illa nostra Academia florues runt, neque sine ea aut inueniri,aut intelligi, aut tras
ctari possunt. Nam & partiri ipsum, Sc definire, &ambigui partitiones diuidere, & argumentorum
232쪽
locos nosse, & argumentationem ipsam conclude, re,&uidere quae sumenda in argumentando sint, quid* ex ths,quae sumpta sent, eniciatur, & uera a falsis,uerisimilia ab incredibilibus diiudicare, & disti nguere,& aut malὸ sumpta,aut male conclusa res prehendere,*eadem uel anguste disserere, ut dias tediici qui appellantur, uel ut Oratorem decet, late exprimere,illius exercitationis, & subtiliter dispu/tandi, & copiose dicendi artis est. De bonis uero rebus & malis, aequis, iniquis, utilibus, inutilibus, honestis, turpibus, quam potest habere Orator, sisne illis maximarum rerum artibus sacultatem, aut copiam et Quare haec tibi sint mi Cicero,quae expossui, quasi indicia sontium illorum: ad quos si nos bis eisdem ducibus,aliisve perueneris, tum & haec
ipsa melius,& multo maiora alia cognosces. C. F. Ego uerd, ac magno quidem studio mi pater, mul tisi ex tuis pricciarissimis muneribus nullum masius expedio.
DE RATIONE partiendi postr fecit hanc partem, ut staud a et
ab arte commendetur opus, simul adstudia magnarum rerum, tum Cicero fialias,tum eaeteri adulescentes incitentur. Artem Partitionum derivat a media a eademia,hoc est philosophia Platonica, ius illum vise studiosum notum est. Philosophiae esst censere partiri totam in suas partes: desiuine, quae sunt explia eradu:diuidere ambigui partitiones, hoc est,illud omne quod est miltiplex, ut quum genus diuiditur in formas .argumentorum locos nosse,quae scientia topiaca e argumentationem ipsam concludere,quae acultas est Hilogi morum nosse quae samenta in argumentando sunt,ut omnia consilba Cr probabilia: quid ex iis quae sumpta fiunt,efficiatur ut uera de ueris,m sepiussi a delessis: uera a Alsis,uerisinalia ab incredibilibus diiudicare ex distinguere: aut male sumpta, cuiu modi sunt Isba, contraria, repugnantia, stilia: aut male conclusa, ut ab
233쪽
aso N. T. cIcER. PAR T. ORAT.dsumptis abhorrentia reprehcndere: er eatim uel anguste disperere fine ulla copia dicendi, ut dialectici qui appelluntur: ues ut oratorem decet ate expria mere.HsGinquam,omnia esse censa illim exercitationis Cr philosophiae,in qua Platonici uersantur Duo posteriora sunt artis subtiliter Albutunditoe est dira lactices copiose dicendi Cr rhetorices. Nec enim cicero sentit, quod nora nulli dialecticorum uel etiam rhetorum, qui sibi impudenter arrogant istoriam omniam scientiam, propterea quod in arte sua vident aliquot ijs de rebus praeaceptiuncidas. Nam si essent haec dialecticorum,ossent eadcin rhetorum, cicer ne iudice qui nullam inter eos discrimen jaci ni i quod illi anguste, hi copiose dilutant. Sed i huc neque libellis dialecticorum neque rhetorum contineri pradit,quod satis ostendit primo libro de Oratore. δ' philosophia igitur maiori petendum est, sine qua nulla est rerum artificiosa cognitio. Partiri autem, cr dia
videre,cr definire,Cr aliquid argumentando albumere, σ rerum diistrentias tractare, aut reprehendere, sine cognitione rerum summae dementiae est. Impqui nihil aliud,quam dialecticorum praecepta norunt, nihil illorum commode icere polyunt. Magnum putant animal diui re aut definire,aut in f rogisim reducere. Sed Academici qui de rebus omnibus in contrarium part di humbant,qui rerum naturas,uirtutess explorans babebant,qui nullas artes non tenebant,dificiplinas omneu illa sua infinita scientia, summaq; exercitatione tramctare potuerunt. Adde quod nemo potest esse consummatus uri dialecticus, lorator,qui caeteras ignoret artes. Nam si utriusque est de re proposiri diffsecrore,certe ad Alycrendiam, necesse es uini rerum,naturamq; percepse. E a autem a philosophia subminiyratur, sicut ratio tra landi a dialecticis atque rhetoriabus. De academia scribit isthue acu micarum quasione prima, Fuit a Platone accepta philosophandi ratio triplex. una de vitam moribus, ultera de naturaer rebus occultis,tertia de dissecrendo,. quid uertam ex quid fisum, quid reacium in oratione,prauum usiquid consenticiis,quid repugnans iudica L. Ter tiam scit partem dialecticae atque rhetoricae, quia ordine diserendi caeterarum artium cognitionem subsequuntur. Inde colligitur a philosophia suppedireri dicendi materiam, a dialectica Cr rhetorica vestiti si nam, rationemq; tractandi.
Nee si quid inueniunt arte illud satis est,nili videant, quid si in re mustum. I n genere demonstrationis de bonis rebus Cr malis agiatur. In deliberatione de honenis, turpibus: utilitas,ina
utilibus. Institu qualitatis, Cr iudicio de aequis ac iniquis, quae a media philosophia morali petenda sunt omnia. FINIA
234쪽
R A T O R V M genera esse dicuntur tanquam poetarum. Id secus est nam alte. rum est multiplex. Poematis enim Tragisci Comici, Epici, Melici etiam ac Dithy, rambici, quod magis est tractatum a Lati, nisitium quodvis est diuersum a reliquis. Itam di in tragoedia comicum uitiosum est, di in comoedia turpe tragicum: oc in caeteris suus est cuiust certus sonusta quaedam intelligentibus nota vox. Oratorum autem siquis ita numerat plura genera,ut alios grandes,aut graues, aut copiosos:alios tenues,aut subtiles,aut breues: alios eis interiectos, ec tanquam medios putet: de hominibus dicet aliquid,de re parum. In re enim quod optimu sit quaeritur: in homine dicitur quod est. Itam licet dicere N Enniu sumismum Epicum poetam,si cui ita uidetur:& Pacuuium Trais gicum: di Caecilium fortasse Comicum. Oratorem genere non diuido perfectum enim quaero. Vnum est autem genus perfecti a quo qui absunt,no genere differunt, ut ab Accio Terentius, sed in eodem non sunt pares. Optimus est enim Orator qui dicedo animos audientium di docet,ec delectat, di permovet. Docere debitum est, delectare honorarium, Permovere necessarium. Haec ut alius melius quam alius, concedendum est: uerum id fit non genere,sed gradu. Optismum quidem unum est, di proximum quod ei similimum. ex quo pei spicuum est, quod optimo dissimilimum sit, id esse deterrimum. Nam quoniam eloquentia constat ex uero his,N sententiis, perficiendum est, ut pure N emendate Io quentes,quod est Latine, uerborum praeterea di propri rum,di translatorum elegantiam persequamur. In propr istit aptissima eligamus in trastatis,ut similitudine secuti ue F recunde
235쪽
,ια DE OPTIMO GENER a recunde utamur alienis.Sententiaru autem totidem genera sunt,quot diximus esse laudu. Sunt enim doctahacutacides le stadi quasi argutae:cdmouendi,graues. Sed ec uerbom est structura quaeda duas res efficiens, numeru ec lenitatem:&sententiae sua compolitione habent,ec ad probandam re uscomodatum ordine.sed earu omnium rerum, ut aedificior
memoria est quasi fundamentum lumen,actio. Ea igitur osmnia in quo summa,erit Orator peritissimus:in quo media, mediocris in quo minim deterrimus. Et appellatur omes, Oratores:ut pictores appellatur etia mali nec generibus imter sese,sed facultatibus disserunt. Itacu nemo est Orator qui se Demosthenis similem esse nolit, at Menander Homeri noluit Genus enim erat aliud id n5 est in Oratoribus aut etiasi est,ut alius grauitate sequens,subtilitatem fugiat:contra, alius acutiore scieb ornatiorem uelist etiam si inest in genere tolerabili, certe non est in optimo: siquide quod omnes laus des habet id est optima.Haec dixi breuius equide in res pestebat, sed ad id quod agimus, non fuit dicendum pluribus. Vnu enim qua sit genus, id quale sit quaerimus. Est autem tale quale floruit Athenis,ex quo Atticom Oratorum ipsa
uis ignota est,nota gloria.na alterum multi uiderunt uitiosi nihil apud eos alterii pauci, laudabilia esse multa. Est enim uitiosum in sentetia, siquid absurdu,aut alienu,aut non aculum,aut subinsulsum est. In uerbis, si inquinatu si abiectu,si non aptum,si duru,si longe petitum. Haec uitauerut sere osmnes,qui aut Attici numeratur,aut dicunt Attice sed quas tenus uaIuerui,siani sicci duntaxat habeatur, sed ita ut palaestrice sipatiari in Xy sto liceat, non ut ab Olympiis corona
petat.qui cu careat omni uitio no sunt contenti quasi bona ualetudine sed uires acertos,sanguine quaerul,quanda etiastauitate coloris .eos imitemur,si possumus : sin ininus illos
potius,qui incorrupta sanitate sunt,quod est propriti Atti, coru,cli eos,quoru uitiosa abundantia est, quales Asia mulistos tulit.Quod cum faciemus,si modo idipsum assequemur
est enim permagnu) imitemur,si poterimus, Ly sia, di eius quide tenuitate potissimum. Est enim multis in locis grans dior:sea
236쪽
dior: sed quia N priuatas ille plerasin, ec eas Ipsas aliis, di
paruarum reru caussulas scripsi uidetur esse ieiunior, quo niam se ipse consulto ad minutam genera caussarum lima suerit. uod qui ita faciet,ut sit cupiat uberior esse,no possit, habeatur sane orator.sed de minoribus: magno autem orastori etia illo modo saepe dicendum est in tali genere caussa ru.Ita fit,ut Demosthenes certe possit summisse dicere, elate Lysias fortasse no possit.Sed si eodem modo putant,exerciatu in foro di in omnibus templis,qus circum sexu sunt, colo locato,dici pro Milone decuisse,ut si de re priuata ad unum
iudicem diceremus, uim eloquentiae sua facultate, non rei natura metiuntur. Quare quoniam n5nullorum sermo iam increbuit,partim se ipsos Attice dicere, partim nemine nosurum dicere, alteros negligamus: satis enim his res ipsa re. spondet, cum aut non adhibeantur ad caussas, aut adhibiti derideantur nam si arriderentur, esset id ipsum Atticorum. Sed qui dici a nobis Attico more nolunt, ipsi autem se non oratores esse profitentur, si teretes aures haberent, intelli
gens p iudicium,tanquam ad pictura probandam adhibens tur etiam inscii faciendi, cum aliqua solertia iudicandi. Sin, autem intelligentiam ponunt in audiendi fastidio, nem eos quicqua excelsum magnificum , delectat: dicant se subtile quiddam,& politum uelle,graue,ornatum. contemnere: id uero desinant dicere,qui subtiliter dicunt, eos solos Attice dicere. Idcirco si sicchoc integre, oc ample, oc ornate, & cos Piose,cum eadem integritate Atticorum est, quid dubiu est
utrum oratione nostram tolerabilem tantum, an etia admisrabile esse cupiam cNon enim iam qu imus quid sit Aistice, sed quid sit optime dicere. Ex quo intelligitur quonia Graecorum oratoru praestantissimi uini ij qui fuerut Atheuriis: eorum aute princeps facile Demosthenes: hunc si quis imitetur eum N Attice dicturum,di optime:ut quonia Atatici nobis .ppositi sunt ad imitandRbene dicere id sit Attice
dicere. Seci cu in eo magnus error esset,quale esset id dicens
di genus, putaui mihi suscipiendu laborem utile studiosis, V mihi
237쪽
a DE OPTIMO GENERE. mihi quidem ipsi non necesarium. conuerti enim ex Attiscis duorum eloquentiissimorum nobilissimas orationes inater se contrarias,Aeschinis,Demosthenisi nec conuerti ut interpres, sed ut Orator, sententiis hidem Nearum formis tanquam figuris, uerbis ad nostram consuetudinem aptis, in quibus non uerbum pro uerbo necesse habui reddere, sed genus omnium uerborum, uim seruaui: non enim ea me annumerare lectiori putaui oportere, sed tanquam aps pendere. Hic labor meus hoc assequetur, ut nostri homianes,quid ab illis exigant,qui se Atticos uolunt,ta ad quam eos quasi formula dicendi reuocent,intelligant. Sed exorseatur Thucydides.eius enim quidam eloquentia admirantur. id quidem recte,sed nihil ad eum Oratorem que quaerimus. aliud est enim explicare res gestas narrandO,aliud argumentando criminari,crimen ue di IIbluere aliud narratione ten re auditorem,aliud c6citare. At loquitur pulchre. num mealius quim Platoc necesse tamen est Oratori que quaerimus, controuersias explicare forenses dicessi genere apto ad do,cendum ad delectandum,ad permovendum. Quare si quis erit, qui Thucydidio genere caussas in foro dicturum esse profiteatur is abhorreat etiam a suspicione eius,quae uersia tur in re ciuili di forensi:qui Thucydidem laudauit,ascribat suae nostram sententiam.Quin ipsum Isocratem,quem diuianus autor Plato suum fere aequalem admirabiliter in Phaeadro laudari fecit a Socrate, quemq; omnes docti summum
Oratorem esse dixerunt, tamen hunc in numero non reposno no enim in acie uersatur,ta ferro,quasi rudibus eius elus dit oratio. A' me aute ut cum maximis minima coseram,
gladiatorum par nobilissimum inducitur: Aeschines tamquam aeserninus ut ait Lucilius non spurcus homo sed doctus Nacer: Cum Pacidiano hic componitur qui optimus longe post homines natos. Nihil enim illo Oratore arbitror cogitari posse diuinius. Huic labori nostro duo genera ro.
Prehensorum opponutur:unum hoc,uerum melius Graeci,
a quo quaeratur,ecquid possint ipsi melius Latinec alterum,
238쪽
quid istas potius legam quam Graecas Iidem Andriam, di
Synephebos: nec minus Terentium, di Caecilium, quam Menandrum legunt: nec Andromacham, aut Antiopam, aut Epigonos Latinos recipiunt,sed tamen Ennium, ec Pacuuium, di Accium potius quam Euripide, di Sophoclem legunt. Quod igitur est eorum in orationibus a Graeco cosuersis fastidium, nullum cum sit in uersibus t Sed aggredi mur ia quod suscepimus:si prius etaposuerimus,quae caussa in iudicium deducta sit. Quum esset lex Athenis, ne quis
populi scitum faceret,ut quisquam corona donaretur in manistratu,prius quam rationes retulisse di altera lex eos quia populo donarentur,in concione donari debere. quia in tes natu Demosthenes curator muris reficiendis fuit, eos p res fecit pecunia sua:de hoc igitur Ctesiphon scitum fecit, nubiis ab ipso rationibus relatis,ut corona aurea donaret, eaq3 donatio fieret in theatro populo conuocato, qui locus non est concionis legitima atq; ita praedicaretur, eis donari uiro tutis ergo beneuolentiae p quam erga populum Atheniens sem haberet. Hunc igitur Ctesiphontem in iudicium adduaxit Aeschines, quod c5tra leges scripsisse ut di rationibus non relatis corona donaretur, oc ut in theatro, di quod de uirtute eius, di beneuolentia falsa scripsisset, quoniam Desmosthenes nec uir bonus esset,nec benemeritus de ciuitate. Caussa ipsa abhorret illa quidem sormula consuetudinis nostrae,sed est magna. Habet enim ec legum interpretationem satis acutam in utranssi partem,ta meritorum in Rempubliscam contentionem sane gravem. ita caussa fuit Aelchini, quoniam ipse a Demosthene esset capitis accusatus, quod legationem ementitus esset,ut ulciscendi inimici caussa na,mine Ctesiphontis iudicium fieret de factis, fama. Demossilienis . non enim tam multa dixit de rationibus non relastis,quim de eo,qudd ciuis improbus, ut optimus laudatus
esset. Hanc multam Aeschines a Ctesiphonte petiit qua idriennio ante Philippi Macedonis mortem: sed iudicium farium est aliquot annis post: Alexandro iam Asiam tenente: ad quod
239쪽
ad quod iudicium concursus dicit e tota Graecia factus esse. Quid enim aut tam uisendum, aut audiendum fuit, quam summorum Oratorum in grauissima caussa accurata,& inismicitiis incensa contentio cQuorum ego orationes, si, ut spero,ita expressero, uirtutibus utens illorum omnibus', id est sententiis, di earum figuris, di reru ordine, uerba persoquens eatenus,ut ea non abhorreant a more nostro quae si e Graecis omnia conuersa non erunt, tamen ut generis eiusdem sint,elaborauimus erit regula,ad quam eorum dirigantur orationes, qui Attice uolunt dicere. sed de nobis fatis. Aliquando enim Aeschinem ipsum Latine dicentem