장음표시 사용
31쪽
cum Ble, quod raro sint sine macula; hoc singulare, quod spectabiliores sint eorum notae, quam stilis. Occurrunt multa, quae digna sunt, ut omnes in deseribendis vires exerantur; Nam difficilis est ignorantibus veritas, facilis scient, hin; & tanta homines imaginum cupiditas tonet, ut jam viliora ducantur ea, quae vera fiunt; sed tamen tanta est authoritas veritatis, ut inquirere in eam scelus este dicatur. Priusquam aggressus sum hoc opus, audivi delibavi magnonam viroru judicia, de hoc genere scribendi, naturam secutus mea, quae abhorret ab amore proprij sensus, ac omni ambitione. Consului super multis, reru peritos, sciens ita
esse comparatam hominum naturam,ut aliena
potius videant, re dijudicent, quam sua. Plurima sunt ex alijs descripta, re illa uti aliena mihi
nolim arrogare, ne, si ine stias repetitum Venerit olim grex avium plumas, moveat Cornicula risum,furtivis nudata coloribus. Cum haec a me seripta sint, bene excitatis lectionibus,nommodo rationibus firma, verum etiam authenticis adeo consona, ut nostra non tam inventa, quam flata credantur, quae recensere operae finit, ita, ut ab alijs indicata stint, .commemor, ri, ut rei veritas mea nunquam opposita Opinbone, ex multis his,quae legi, vidi, auditave accepi, non aliter, quam tradita est, gesta palam ub
32쪽
deatur. Μulta sunt, quae quomodo fieri potinerint,equidem nescio,ab alijs tamen traditasor bo. Si ingentia fasta dictis minus aequavero, sus ficiet mihi modicam dicendi vim in magno c5.
Post Regis CASIΜΙRΙ abdicationem, post
commemorata, ex alijsq; decerpta nam tum
extra Patriam fili) facta ΜΙCHAELIS, veni
ad ea, quae propius ad aetatem mea accedunt.
JOAN NISUI. benefactoris mei honori non linguam solum, sed & calamum, & stylum devotumhero ut in Obscairo atramento gestaejus
ciarescant, si possunt Do illi non tantum lacrymas, sedct calamum monuo, qui vivo debuicos uia, ct audacter dico, qubd ita vixerit Dpud omnes, ut sine. mnium damno mori non potuerit,ecadeo ad omnem aetatem tanti senilis mali penetraverunt, ut non tam illum ambsisse, quam cum illo omnes interiisse videamur, resque manifesta, Patriae gloriam, di natam, di extinctacti fuisse. Rus morte etiam Polona virtus intercidit; excessit ille terris, non cord, hus, non animis tantorum conditus tumulo,
servatus gratis pectoribus , qui vixit satis sibi, satis meritis suis, sed partim desiderijs nostris, integris Princeps lugendus saeculis, nulla satis deplorandus aetate. Extinctumflent populi magis ipsi denendi, quamvis non extinguatur 1
33쪽
ma, clim desiderantur extincti. Hesmitinicos, ct clientes primos, habuit re secundos,
raro tamen Veros; ego vero sedulb, ct cum mde acta ejus percurrendo, nunquam fero, ut vinear. Ego illum in corde gero, nec tam o nare laudibus cogito, quam meam observantibam, si sieri poterit, apud posteros testatam relinquere : Nam memoria justi debet esse cum laudibus . Nomen enim ejus, re fama totum diffiisa per orbem Gentibus etiam exteris asmirationi, ac terrori fuit, di non modb eorum hominum, qui nunc sunt, gloriam, sed etiam antiquitatis memoriam superavit. Plena illi debentur historiarum volumina, cujus tam princlara in Patriam gesta suco vo nullatenus-
Venit annotare calamo. s ' i i , ἰ ,
Sed satis est in Praefatione, ne dicatur, quod striptastylo effusiore panegyricum sapiant ni gis, quam severum historiae initium. Certum
est, constitutum mihi esse JOANNI Μagno
adstruere instrumentum,quod non tempus mdax arrodat avaro dente, injuriae coeli demoluantur,non livor hostilis subruat. Is maxime laudat, qui vera de eo narrat. Historia haec nihil ostentationis, omnino amtem fidei, veritatisq; plena erit, suis coloribus,
meo penicillo singulorum gesta pingentur. Ab oblivionis injuria, di varijs rumoribus vindica
34쪽
tas res potaritati trado, opto, quamvis contaqui posse vix spes est, ut tam feliciter, quam laboriose ; utinam tantum oth suppetati nam
hactenus vix illecere tabulae, vix scribarum manus. Μagna enim sunt, quae inchoavi; majora tamen, quae mente designo, si tristis aerumnaru id permittet comitatus: Μultum enim ωR nisalute timeo,cuin intestina Elvuntur.
Non dubito , quod lactiosi, dc tetro livore
contaminata ingenia occurrent, quae vel recte fideliter scripta saevo dente commmd
hunt, ubi aliquot paulo diversus ab eo, quod audierunt cita plerumque quidam lacilitate verborum, imo audacia edisserunt alijs, quod ipsi non intelligunt) aut certe rudius, aut li
centiosius dictum c ad delicatos id attinet a
offenderint. Sed quid faciendum 3 ita nimis atrox, ct plane miserum scriptori, pro summae utilitatis, oc jucundae obligationis beneficio, in hi gratiam si eret, agrestis invidis, re dirae mm' lignitatis contumeliam referre t Inferius haec POm, de , quae omnia secundum fidem, sciemtiam, scripsi, ita, ut gesta sunt , literis mandavi, ne aut memoria tantarum rerum interiret,
aut, si quis alius historiam scribere vellet, non
corrumperet veritatem; nam ita ut res rem
sequebatur, bona fide collecta sunt. Aliqua in
tanta praeturbatione temporum nec affirma
35쪽
re ausus, nec refellere, cum quandoque aliter :eXponeretur, quam veritas haberet ; opinio autem fallax a stientiae veritate longe diveria 'est , dc multi fuerunt, suntque, qui Verbo to i
cum sentiunt, nec illud in angulis, quod pin l
Ad ulteriora, si DEu S, facultas, tempuκα lfinitas permiserit. libens operam eonstram j
Pronam, ut reliquum vitae tempus citra dede
Λd extremu, lunam me, non Elem piam ori tenui luce,nec pur imb nec propria lucere, di multa ab stiperioris Deculi Scriptoribus,otibnia a DEo habere, 'α idcirco protestor, quod nihil temere. mihi arrogem, nulla glorion disecar, nullo falsis opinionis errore , quod video multis contingere, oblecter Non me quaerendi stimulat nominis ardor, non me seribere jus sit levis ambitio, non desidero ab hominibus gloriam, neque ab his, qui vivunt, neque ab his,qui vivent, sed a DEO, cui honor, o laus in baeternum, & ut impleam Eeli in Patriam vo
ne Lector utere, fruere, ec meis laboribus fave. Si obliqvus es, corrige pravum mo- rem, Praecide linguam vaniloquam, &. bia dolose claude. ι
36쪽
IALEXANDRO ZALUSΚI TUNC SUCCAMERARIO, POST PALATINO RAVENSI, PATRI SUO, ANDREAS CHRYS
Andatum Paternum ex obedientia quod vix per
vires licet exequor, de quae hic asuntur, Vel in liunde audiuntur, omnj, qua par est, dilisentia seri .
Mortua est tandem Regina LUDO UICA clieto Ma)i, quamvis admoti valetudini Medici spem tmvitae diuturnioris faciebant, desperantes ipsi. Α-
uleii aites, gloria, ac decus Palatinatus Nostri Raventis aegram fidentius aeuessit, necessitatem uisponendae ad eXtrema conscient ne de imminentufato obnuntiavit. Non defuit in eo termino sueta LUDOVICT animi firmitudo, quaesivit ex astandibus, si quid ad vitam maneret spei reliquit,ec, quamvis blandientibus istis, sibi ipsa memoriam mortis inculeat, Con- fellarium accersi mandat. Ae, cum omnes rationalis animae facultates in deliberationem vocasset, commonenti Sacerdoti voluntati Divinae parendum esse, respondit: ergo moriendum Et hane ultima erant verba. Fatalis necessitas, postquam Poloniae, Sueciaeque diademata e capite, e manibus Deptra excussisset duplicia, omnium animos uno impetu icivasit. concussitque. Ut majores umbrae majora signant corpora, ita maximae regnantium animae, ubi excesserint, maximas lugendi pro se
Ultimae voluntatis eodicillos consecisse dieitur, cura in essectum deducendorum in maritum Regem transeripta. peramplas elee mosynas in pauperes erogare solitam Constantinopoli, ec in pruisa '- η multos e Societate aluisse, non vana fama est. Solus ille paretor in vit- tutis e)us laude sit, qui nunquam dexteram ejus agnovit liberalem. Multa in eoenobijs postiit beneficia sua. Dieatae DEO Virgines Gallae. v visitatione dictae, agnoscunt fundatricem, matrem orphanae Remellae,. q- Ianae faciendae artificio imbuuntur, praedicant, plures memorant nefa stricem; pestilentia aftestis succurrebat, erigendo in multis locis iamreta, seu reclinatoria, etiam presbyteros missionis hiu fundavit. Sed nolo ego praesertim coram te melius sciente pater dilectissime pe- Netrare altius in areana virtutum. quae sua obtegens modestia mortali. invidit seientiae. Hoe tantum testor, qubd Regina haec DEO Judiei mentem .integram, paratissimam Religionis tutelam, Regno promptissimum
obsequium, liberale sacris ordinibus patrocinium, taclesiis dotem V - έ - A lentam
37쪽
α 663 lentam, amidis amorem, beneficam opem denique de vitae subsidia Ggentibus vivens praestitit, moriens Celtata est, unde pluribus, potissimuin aula desiderium ses reliquit, attigi d annum Icum, supra quinquaM-
Reginam plerique e Senatu, tanquam anteambulones praeivere, re- νονι δε- periuntur e Liam, qui Pra gressam MLem honoris causa comitarentur;
ινυῶm i inter alios MICHAEL rabrZydowski nuper minoris Poloniae Gener Iis, recens Palatinatu ejusde in Provinciae post STANISLAUM potocium insignitus. POTOClo Generali diem ultimam obeunte, commisit Rex Sup - , M., mum exercitus Regimen Joanni SOBIESLl Regni Mare se haleo, deis lata campestri clava Demetrio Nisniovecto Palatino Bellensi. Ita sorin./i Campi tibus portae patent dignitatum. Quamvis ex delato munere optimi Duces imperium protinus ea Diant, vidi tamen in literis ad Avunculum meum Pr Cancellarium Rogni scriptis, quod magna primum Ducem subeat imminentium con 1ideratio. Scribit enim diLto Pro-Cancellario, re nuntiat, quae vires, quique exercitus praesto essient, immenso illi Norientis robori obiiciendi, nee tam exili manu horribilem crium orbis partium solentiam debellari posse credit. Decem millium non amplius exercitus nostri destinatam certissimae morti esse victimam. Emittend4s restium literas, evocandam Nobilitatem, ec universis viribus initicuendam defensionem is 'cinia , universi. Post Iedlionem literarum harum audivi ex ore Avunetili , i Dux mei, a fato esse in eum nos inuidisse heroem, qui coelesti aliquo insti aἡMDU ctu, contra Tuream, aliamque barbaroium colluviem, experimentum
armorum suseiperet, siquidem, uti in literis suis fusius exprimit, suse pia belli gerendi provincia longe quidem illa dissicillima sed gloriae,
aequh ae periculi feraci, communiendo se in tantam potentiam, ad opera Martis, curae has curas habens, se aecingit, ratus, primum ad victoriam gradum esse, si celeritate hostem praeveniat. Apud Squa rea am indicto castris loro, equestres cohortes locavit, pedestres legiones oppidatim sparsas evocavit, delectus in supplementum indixit, rem arma me tariam recensuit, vestores machinis conduxi L, aliaque ex usu praesenti, nihil intermissa rerum cura negotia pro solatijs aeeipit. Duo tamen intervenientia se distrahere scribit. Primum Campestris Dueis, ob recentem morbum, quo occupatus, a castris absentia. Secundum quod super omnem molestiam acerbissimum illi, parce admodum nervum belli ex aerario suppeditari. Nihil tamen video, robustum pectus ejus a proposito dimovere potest, nihil animi infringit firmitudinem commendandi in aevum Ducis, qui se uno exercitum supplet, oc ex privato peculio in publicam necessitatem Iargus, inconcuta robori vigilantiam, de celeritatem adiungit. In eo tractu, quo hosti veniendum est, dum amplissimae ditiones suae inveniantur, jussit annonam omnem in loca tutiora deportari, incolas armari, pignora subduci, ipse interim contractis un- Meunque subsidijs, de in mutuum accepta pecunia, publicam indigentiam, ubi opus, sublevat. Impiger agendi tam amore Patriae, quam inis nata sortitudine. Unde non est dubium, quod DEiis uno nutu illum e tollet, qui omnia nutu sici regit. Is enim est hie Diix, cui nemo place re potest, qui DEO displicet; unus ille ereditur validius robur, quam muri, de satellites, quam propugnaeula, di armatae vires possint fortunae patriae conserre. Apparet in literis ejus, unum se tantum, tanquain eam potentiam obicem armatum, cum nee despondet animum in d
38쪽
,ijs, nec omittit quidquam, quod fortitudo desideret in adversas. Rex assii Elissimus, quamvis a luctu se parumper revoeat, triste satorum divortium, maritalis gloriae, ae virtutis consertio sustentat, eoa- eurrentibus certatim doloribus, collectas in se maximorum Regum vim utes op8'nit, adversa ex secundis, ex adversis nisi secunda, utique non hie prima clade dididit, tenens relictam in superstite virtute LUDO Ul-C E imaginum. Iter interim Craeoviam paratur, deportando Reginali busto, cujussunerali pompae aada Septembris indicta, praemittitur, qui necessaria
funeri comparet. JOANNES CLEMENS Brantehi Curiae Regni Maresvlaalcus, Pr Cancellarius Regem comitabitur cum quo ec ego inter6stigia votorum meorum habens, ut in transitu, cum non longe reii dentia tua distet. pedibus paternis advolvar, reliqua in sermonem reji-ςio, α plura distinsteque magis coram dicam inveni hic praeterito menis mense scriptas ad Electorem Brandeburgicum a Rege literas quas tibi
COPIA LITERARUM JOANNIS CASIVIRI AD ELECTOREMBRANDEBURGICUM DATARUM VARSA UIA Dietis 2O April. QM ostia inter Nos, S Serenitatem Vostram paela SD-
ramentis confirmata fuerunt, ea Nos omnia praeter Albingem
sis, S Drasmensis fumma rectitutionem ex eausis rationaliabus dilatam prompti, s benevoli adimplevimus, nostrumque R gium astedium non ignotis orbi documentis plusquam abunde eoni Bati sumus. Ω-d vero in traditione Elbinga, G Drahimi, tel ρ lius summarum non pari flatim promptitudine rei ondeamus, ea nobis taliter imputari non debent, quasi pactorum observationi minissa nobis tribuatur, Jed, cum ὰ Serenitate Mestra non adimpletas alia quas eorundem pactorum leges quivis facili dilludieaeterit, hoe age bam primum cum Legato Serenitatis Vestra in aula nostra residente, ρο tmodu=n per oblegatum Nostrum extraordinarium, ut uinper Hyce intervenientibus opportuna tractatione, ue decentibus olf eqs ultisnariὸ componeremus. AEquo animo ferat Serenitas Vestra, paucis memorari Brunsbergam ultra, S praeter pacta Serenitatis prae praesidio detentam, S gravibus contributionibus exhaustamfuisse, eontinuato aliquot annis bello Polono - schoetifico, is quojumia Pactorum tenorem Serenitas Vestra arma S studia, nempe ad expurgandam hoste Poloniam Nobiscum conjungere obligata erat, i si omo Serenitatem defuisse, novo poctmodum exorto Milo Cosatico debitas equitum N peritum Appetias, quaesumptus nostros res k-ssent, S laborantem rem Polonam adjuvissent, non subminia Ita se . Exinde minus eausia habet Serenitas VeBra, quod frequemitus expostulationibus existimationi nostra onerosis utatur, quod m
liquos quasi malevolos, S affectium suis obsequentes a justitia transe
mer's in aula noctra, S gente Polona Iunonat, quod non oblatam, sed obtrusiam a Nobis bene merito Senatori Praefecturam Dr hi nentem, nosse Pactorum mel immemores Anania, S Saph M lis perstringat. Histe talibus, alijsque iuversis attentatis dignia Aa ratem
39쪽
A.C. idor tatem es leus no Ermn gravari, data hac liseraria a Serenitate e-Bra ocea Ane, taciti praeterire non posmnm, conficientia nostia et judieto orbis freti, nos exima, G saeculo isti rara amoris Et benevo
lentia nostra testimonia erga Serenitatem Vestram dedisse, ejusque eommodo es utilitatibus ad bummum promovendis re Ud jamisse.
Porro quod per Ablegatum noctrum nuper Serenitati V. nomine nostro propositum est, idem nuης amanter repetimus, evimus, ut
Serenitas Vestra revocatis in memoriam tot ollicise a Serenipimis Regibus Polonia Majoribus notiti's erga Majores juos, ath a nobis ipsis nuper erga Serenitatem R cumulatis, ea ὰ nobis rigidius GL gere depflat, qua di issimo isso tempore prassare non malimus ,
meis postulatu no stris nusium locum relinquere, ac grat Uisationem fisam penitus denegare coletibuerit, ut compensatis, qua superius attigimuου dis endijs noctris, in eum insuper modum nobistum convenire melit, ut parte aliqua copiarum auxiliarium, quas nobis Ser Litas Vestra ex Pactis juratis submittere ad bella tenetur, eademae ejus posteri in perpetuum e Olvantur. Nos vero vicissm ab obligatione iradenda Albingae, es Drahimensis Praefectura, mel eora
potius Aeo numeranda flumina conventa liberemur. V ali ratione SN
renitas Vestra propensi erga nos, Remque publicam Polanam es Pactorum integritati, bonaque corre1 Oudentia confulentis animi realerieumentum faciet nο que porro arctius sibi ac domui sua Electora. li ObstVictura est. Interim derenitati Ves longaevam valetudinem,
es presseros succesus a DEO precamur.
EIDEΜ IDΕΜ 24 Septembris Cracovit De funere Ludovica Regina fg actis in eodem
fluentibus interim frequentissimis Proceribus, imb α nobilitate, cum vix quenquam domestici negotij, alit rei familiaris cura abstraheret, quominus in urbem pergeret, non sta ον δε parentRndi permotus officio, aut justorum persolven abditatis, dorum causa, quam disseminata Regiae abdicationis fama excitus qua Ruia subinde incerto Authore contrarius rumor excutit, deponendi diadema- tis meditamenta mox iterato Regis conjugio permutatum iri, ac si cessurum luctui Hymenaeum, ea semper rerum mundanarum vicissiluis dine, ut moeror gaudia Occupet. Destinata funeri Gie . prodiit in oecursum innumera frequentissimi nisis, an populi turba deductura Reginales eXuVias. nigri super atria Uavelli, dum eis. Lud 'urna octiJugo curru deportabatur, tota civitas sane amplissima, fe- ratibus collucebat ignibus. Moerorem omnes etiam non addisti praeserebant, α quisque praesens ad imitamenta publici luctus se componebat. Ubi verb immensia illa, velut apum examina, vel procedendo morabantur, vel recedendo sestinabant, enata subitb de ordine pompae controversia, nonnihil distinuit altercantes. Primum sibi locum Magi stratus urbis, ante Prosessores universitatis Craeoviensis vendicabat, egeo, quod illi idem juris, α Primatus sit in civitate sua quod in domo
40쪽
propria patrusam illas, cui, cujuscuscunque status, de dignitatIs sint in- A.C. I667
quilini, nequaquam anteponi debent. Creditam civibus murorum, α civitatis custodiam, hine potiores ovibus pastores censeri, lino Senatu urbis de jure, re usu tVtorem universitatis agere, ubi sub pestilenti .e , essa uis aut hostilitatis casu dilapiis prolataribus,Academia, quae, oc quanta est, s Prosesse in tutelam Magistratui resignatur. Opponebant ad haec Academici )am res με se privilegia Regum Poloniae, jam receptum morem oc usum, de primo lo
co universitati tribuendo. Quomodo enim honarum artium matrem ,
eamque Regum Alumnam, Publicanorum de Mechanicorum Principes Praecedere audeant, sibi ipsis notam re ruborem inustum, ubi sub co spectum Maaestatis sceptris Academiae, quod est insisne Regum, plebe- .jos fasces anteferri contendunt. Solvit controversiam Curiat Marelchaluus, pro muneris sui ratione decernens, quominus universitati primo Oeo Magistratus civitatensis decederet, ob morem eX antiquo usurpatum, ac consuetudines, quae hic vim legis de )ure obtinent. Nec minor altera fuit Gne ensis Ecclesiae Canonicis cum Cracoviensibus, itidem pro loco ordine pro edendi litem moventibus, quate- Controve nus Metropolitana Sedes Praesulatui Cracoviensi anteiret. Negabant i- intresti enixh, imb nec ad ministerium altaris admittendos censebant, ne in Propria Ecclesia velut ab officio amoti ec munijs Sacerdotij prorsus inhabiles, cum contumelia rejici viderentur. Ast interventu praesulum si pitum dissidium est, ut Onesinenses a dexteris, a laeva procederent Cr eo vlenses utrique alterna opera ministraturi. Sacrum funebre peregit PraZmowius primas, TrZebicio Cracoviensi EpIscopo ex morbo gravi
decumbente . Defundiam lκudavit disertissinio sermone Stephanus WJDEGA Episeopus Uarnitensis, N. ubi competentibus ex debito ene. mijs, ut est a facundia instructissimus, vivam extulerat,dictorum cor niciem ijs conclusit verbis: Et dissipatae sunt omnes cogitationes ejus. Id demum ad posthumam memoriam Reginae LUDOVIC E accese sit eximium, ut a plerisque vivens odio habita, insignes facundia Enem Ludunia 'miastas post fata sortiretur, nam ec Martinus UlNCLLER Heroidis M - Virtutes celebravit. Illata sepulchro, quod conjunx Rex biennio ante ex opposito lagelloniani Mausolati ingenti sumptu, opera construΚit. Et haec sunt, quae hoc ordinario scribere possium, plura futuro, si occurrerint, significaturus.
Et quia copiam voti Regij Leopoli anno 1636 facti a me desidenasti, libens illam descriptam submitto; adnectens literas Resias Roma
VOTUM ANNO DOMINI 16ς6. Die ir APRILIS LEOPOLI IN ECCLESIA CATHEDRALI PER SERENISSIMUM REGEΜPRAESTITUM IΝ MANIBUS NUNTII MOSΤOLICI.MAgna DH- hominis Mater Er Virgo Sancti lima, ego 'o annes Casimisvi tui flj Regis Regum N Domini mei, tuis imi eratione Rex sanctifimis tuis ad volutus pedibus te in Pa- ltronam meam, meorum se Dominiorum Reginam hodie deligo, ais ime, meum' Regnum Poloniarum, Dueatus Lithvania, Rusa, Prussia, M ovia, Samorata, Livonia, Smole ia, nichinvia, emercitus utriuis Gentis, populos uniterises, tua singulari tutela AElf
atrocinio commendo, tuam opem ae misericordiam hoc in ealamis