장음표시 사용
51쪽
A. i66 7 viensis praeseDi optio, ae Aciamus LYCHONSLI ex hastata Dueis e horte Commilito, longinqui itineris, ac iubeundi pro Patria vadimonij
onus suscepere, eoque nomine a Mares chalco rei uiliti; haud se refuge' dixerunt, qui vitam usibus Patriae impendendam devovisient. Etiam Scythae geminos e suis adduXerant, Veluz rcciproco Pignore pignus permutaturi, α pronaillarum servandorum ibide-3uilaves exhibit ri: ast nihil condueere ea reciprocatio visa, plus candoris, di generolitatis monstrante Polono, qui ma)orem pactis iidem habet, quam oblidib9. Itaque intra biduum collectis sarcinis, numerosa illa Scytharum colluvies Podhayeensibus campis abscessit, N. obstipata cervice se toto corporis nisu ad aspectum armorum vertunt: ita isti praedas circumspicia entes anheli abibant, tam a suis, ne ditionibuS Regni nouerent, coerciti, quam a nostris ob circumclusos undique palius in digressu ad modestiam armis revocati. Ita dextera Domini fecit virtutem, re brachium eJus auxiliatum est nobis, cognoscent omnes, quod bonum est sper
re in Domino Dis estu hostium dum Scytisn in Tauriexm, Cosaei, qui qub ven
rant expeditiores ad pugnam, ob leviores In Ulcra inam remearunt, quamvis ultro abibant, pelti, fugarique videbantur, summo terrore libera a Polonia tun vel maxime exanthiaci per uli magnitudinum introspexit, ubi reddita tibi, cum hostem non amplius videret, signa tantum holit litatis, α horrendam atrocissimi belli imaginem reuognoscebat, ubique proliabant barbarae feritatis vestigia, quali non primum sentire mus damna, nisi postquam acceperimus, α inundationem hane prius passi iunt multi, quam praeviderent, populosa mancipia, igne deletatum pia, per oppida, etiam murata procerum Palatia, quia fi .mmis deleri non possent, solo aequata, vicatim cadavera mor Latium in cumulos aggetlta, quos sub primum adventum praevenientes scythae m. id R- Verant; adhuc dum insepulta iacebant, ubique vastitas, α abominabilis. desolatio, ac vel eo isto magis dolenda jactura, dum tristem patriae sblitudinis imaginem, aegre coalita pax, imb haud diu duratura eX impari compensaret. Equidem singulari numinis favore ser 'atam Rem public Ana, ipsaque fatente invidia humanae post DEUM prudentiae ad minichilo sublevatam constitit; nova conservationis methodo tune re per ta, nihil in tosum fortunae permittere, capiti, quae potior corporis par F. ante omnia consulendo , agros direptionibus indefensos . relinquere, bene quippd emitur publica felicitas paucorum ineommodis. ut in uno orpido Patria servaretur, dispertiri copias, ut ita non imminutae seu Rhictae vires pluribus locis hostem appeterent, licentiam hostium pati, ut servarentur agri, aperire Regni penetralia, ut . occluderetur introi tus; insidere fortalitia, ut sortior sub umbone miles decertaret; in longinqua abducere holitem, ne visceribus Poloniae noceret, denique evi denti documento huc res promovere consilijs, quominus Scytha accepta domi plaga, quam foris inserebat, inglorio recessis hoc tantum luerim DPeret, ut, qui veniens hostem se poloniae jastaverat, revertens ami eum Vocari contenderet, debita jure meritissimci ex servata patria belli Duci lauru , qui tempore tam dubio, tali in discrimine rerum, semet tantis obtulit periculis, consilia mirabili maturitate propri)s, non alie nis cogitationibus exquisita, elaborata directaque executus, quem mRSna semper princedebat fama, sed major inventus est, cu)us grata postς ritas memoriam circumferet, nam tota Patria in una civitate salvatλ
est, in uno Mithridate tot hostes susperati . Unde clarissimis Imper i
52쪽
ribus aequiparatus, gloria verε Pater Padriae, protestor Regni meandus, cum inutiliter ageret, qui hanc aetionem, communi omnium Judieio, ec tam prospero eventu approbatam, vellet arguere, oc niti illi maledicant ei, qui maledicunt diei. Deprecor, qudd longior fuerim, di epistolae modum provoeante materia excesserim, quae non debet si nil tram manum legentis implς re. Memor fui mandati tui, adivi Bibliothecam Academiae Crauoviens, legi designatum a te manu scriptum, deteribi Rei relationem vietoriae de Scythis, eamque tibi, ae per te alijs hic adneero.
De Tartaris anno domini Is I a. die S. Vitalis ad oppidum
rnsis stegni Polonia mire . Cancestariopatrono suo Andreas Cristu
Constitueram Jam prid*m meeum vitam ec res gestas Divi principis nostri Sigismundi Regis seribere , cum praeter admirabiles animi occorporis ipsius doves . tum ob illustratam imperio di exemplo ipsius, Regni totius in spendore, ri oribus , di fortuna tautem, di statum uni, versum. Sed quia res haec paeatam mentem v cuumque curis animum, requirit,qui mihi tot negotiis di sollieitudinibus exposito contingere non po- , test, cuncta ipsius acta commentariolis meis notans , ad venturos ali
, quando quietiores dies suspendebam. Posteaquam tamen victoriam hanci, de Scythis nuper partam, conscribi a me voluistis, ne tibi ea in re minus, obcdiens viderer, quam in caeteris omnibus, qui vel minimo nutui tuo, parere soleo, ipsam succisivis quibusdam horas, de tumultuario calama, perstrinxi. Quanquanm nescius non sum futuros quosdam, qui ut alias, res, actusque meos, se dc hune libellum hirceis oeulis, critieaque lingva, notabunt, quia tamen di talibus maximi quique Seriptores immunes etia. non potuerunt, ego etiam minimus id aequo feram animo. dummodo, soli tibi,cui haee luripia placere videar, cujus virtus, gravitas, cultus, di rς tu, omnium splendor non in patria modo, sed in exteris quoque Regnis c , uberrimus est, de aquo antehac summa cum laude R ia haec aula su-,bem La est, ita di nune illustratur , satis praemi , latis laudis me conie- .cuturuin put Ebo, vale praesidium meum. . Qui ros nationum, dc populorum gesta memoriae prodiderunt, Scy-,thas oc generis antiquitate praestantes , di belli studiis temper asperrimos, misso testantur. Quippe eum saepe universam Asiam ditionis suae sedis., sent, cum Darium ec Cyrum potentissimos Reges, copiasque Alexandri, Macedonis sudissent, Romanorum vidissent, non sensissent arma , ait , rius tamen nunquam paruerunt imperio. Mortales siquidem immanes, , di ab humano victu prorsus alieni, quibus nec urbes, nee sedes cortae, aut cultus agrorum est, sed vastae camporum solitudines, per quas assis, due vagantes , non aestu, non frigore , non ullis denique incommodis, leu tempestatibus domantur. Recte Aritheas olim ad Philippum scribensr, Tu, inquit, Macedonibus, qui bella gerere didicerunt, imperas, at ego. Seythis, qui cum fame di siti pugnare possunt. Quid quod, omnis enim, voluptas in armis, di opes in rapinis consistunt. Felices illos putant, qui, bello oceumbunt, infelides, di inglorios, qui domi moriuntur. imperia, autem illorum quae ipsi Ordas vocant, septem esse traduntur, singula, utem adeo ampla, di potentia, ut pleraque maxime hoc Tauricanu. vicinius , Uriculturaque , ob hoc ec aliis humanis exercitiis cultius s
53쪽
, pra centum millia bellatorum contineant, ad arcendum vect tam instan, tem , dinumerosum hostem his praetercini Regnis, quae paucis naturae, praelidiis munita, late undiq; patent, non muris aut vallis , usq; adeo, opus est, quam allidua quaciam militum vi, di excubiis, siquidem cum, remissiorem esse cultodiam animadvertit, mox vel in Russiam, vel in , Uthvaniam irrumpit, arces , de quaeque moenia pr e terit, Villas tantum, modo ineendit di depopulatur . eoactiique armentis di incolis, eadem qua, progreditur celeritate, rursus erumpit. Nulla cum eo fides, nullum jui- , jurAndum firmari potest. Penuria rerum ipsum ad rapinas, di rabies ad , neces di incendia istimulat.
, Quo iit , ut inelytus Poloniae Rex de Magnus Dux Lithvaniae semper, oeulos in statione, semper tum milites in linibus, tum exploratores in , campis habere , dc .es immensum effundere cogatur. Fiunt praeterea re, generales belli expeditiones, fiunt vectigalia di tributa tam ingentia, quam, neue uaria propter Rei p. ita uolumitatem. Alij vicini qui post terga nostra, secure degunt, non modo nos in tantis non adiuvant aerumnis, sed n , nulla etiam discrimina di casus nostros optant, di proturant. Quamobre, spectata quidem est haec di vere Clieistiana Principum nostrorum virtus, , qui h o humanitate non permovet ritur, seseq. adeo opponunt, ut ea, quae, Regna ipsorum patiuntur , penitiores Christianorum partes non ampli-,us experiantur . olim enim per pluralitatem Ducum , dc Regni scipionem, commode illis resisti non poterat, quantas penetrata vi summa poloniateris, ris alijs clades intulerunt, Deile vel ex hoe conijci potest, quod in Hu , saria, ut de alijs taceam , triennium egerunt, di pro libidine sua debac- , chati ad plagas proprias incolumes redierunt. Enimverb si quis haec, de , alia paulo altius acta r petere voluerit, si non modo tantam Scytharum, molem , quae cervi cibus nostris semper imminet, sed aliorum quoq; Ca- , tholicae fidei hostium impetus recte pensaverit, quantum de re Christiana, Polona Gens mereatur'. euivis fidem, robur di dexteritatem cum alijs, plurimis, tum hae certe victoria, quam scribere sum orsus, intueri licet. . Anno igitur a Nativitate Clitisti XII. supra mille dc quingentos Sigis, mundus poloniae Rex iii et ictus peracta clarilliinae eonjugis tinae Barbarae, fausta di toto orbe celeberrima coronatione coepit una cum pontifieibus, ,ec proderibus a egni, qui tum aderant, consiliuni agere, quo pacto Par , laris , qui per exploratores prope fines delitescere, di vere ipi, cum grR- , mina primum Beereverint,ine uesione facturi, eaq; ili parare nunciabantur, , resistendum foret. Et quia visum non erat contra hostem hune semper, imminentem dc fugacem universam excitare Nobilitatem, decernitur , ut, mercenarius miles con cMur, ad quem scribendum Leopoli dies sexta,non κrum M aij deputatur. Solvitur interea conventus, ec sacris purgat
, disq; animis ferat enim quadragesimae tempus incumbitur ., At hi Scythae, qui per exploratores denuntiati fuerunt, tres hujus, Taurici Imperatoris nepotes erant, qui cum viginti suorum electorum, milljbus ad serendum Zelimo Imperatoris Turcarum filio suppetias adve ,siis patrem prodierant. Vbi inter illos concordia inita, de ipsis opera re, nuntiata fuit, servore juventutis simul ae praedae cupiditate suecensi,so sub, nigra silva, ut nostri eam vocant, paulo ultra Podoliam continuerant, , atque inde eommoditatem liue insiliendi captabant. Absolutis vest Pata, chalis saeratissimis Blemnibus cireiter Idus April. surtim 5c citius soli G per fines illabuntur , castraque inter Leopolim dc Busho netantur, exqui- ,hus mox undique more suo semper turmas , veluti lupi quidam rapidi, , diffundunt. Heu quis faciem tune terrae illius, aut verbis exprimere, aut,iachumis deplorare possit i cremantur interim villae, opesque passim di
54쪽
DUre pila mictoria de Tartaris . I9
ripiuntur, preora di armenta abiguntur, templa DEI Immortalis pro- A. c. i667, fanantur, homines divinis ipsis occupati sexu, utriusque, vinciuntur, de, caeduntur, infantes ab uberibus matrum avelluntur, di cum senibus ceu, viarum impedimenta sternuntnr; Virgines palam non aetatis, non pudo, ris ratione habita in conlpectu parentum, fratrum, bc propinquorum vi- , olantur, spectantibusque maritis uxores corrumpuntur, denique divina, ec humana omnia sanguine, fletu, dc mserore implentur, quippe malor, huic hosti, quam caeteris bella colentibus impietas, major inhumanitas, , ad haee mores faedi de abominabiles, facietque horrendae , dc vere Tarta, reae, quas intueri solum satis supplieij eit, ne dum alia ab his nefanda, pati. Dum haec in Russia geruntur, accurrunt quam plures Craeoviam, , qui cladem hanc Regi nunciant, urbe omnem ingenti luctu dc dolore a , ficiunt. At ipse sapientit simus Rex ne minimum quiuem consternatus, , sed ut ejus constantia et , ipem optimam praeseserens vultu, quaecunque, opportuna tam subito depraesenti malo videbantur, ea omnia exequebatur. , primo enim per literas Patri eios omnes Russiae propinquiores exhortatur , , ut Pro se quisque, eo, quo majore possit, comitatu Leoplim contendat. , Dehinc aulicos suos levis armaturae cum Nicolao de Caini enece Palatia, no ec Capitaneo Craco utensi , supremoque EXercituum Regni Imperat , re mittit,cuous ductu non multo anta Dacia,quam Valachi occuparunt, cin, qua pridem tam magni di potentissimi principes partim dispendium suia, orum Exercituum , partim etiam interitum passi sunto ferro di igne va- , stata est, di primores ejus praelio capti, Leopolimque adducti, detrimen- . ta omnia, quae Regno priua intulerant, ad dependendum eoacti fuerunt. , Hic igitur Nicolaus quanquam aetate jam ingravescente de auri morbo, affectus esset, pro magnitudine tamen animi sui , dc summo in Rempub., amore, nihilo moratus primo aedem D. Bernardi adiit, ibique pro Religione, sua DEOle de Fratrib9 illis comendans propere discessit Interea tamen priis, usqua ipse I eopolim pervenit, nuneiatur Regi fausta belli praeludia,& capti, vi addueuntur. Hi enim nobilissimi Juvenes,qui ad statum tempus, di locum, confluebant, ipsi quos dixi turmatim discurrentes Tartaros . dc eos sem, per numero superiores , sternebant. Non defuerunt interim nuntij, qui, hostem praevalidum esse,& rem coistri ter agere nostros vero di exiguos nu- , mero, di quod celeritas holtis exigebat, tardiores esse referebant. Ita fit,anxia quaedam inter spem dc metum eXpectatio, fiunt di crebrae pertem,pla supplieationes, fiunt sacrificia DEO Oc Patronis Regni, in quibus Rex,ipse frequens aderat, frequentissima Vuro Serenissima conjunx, dc incly-,ta Soror ELISABETH Virgo, utraquo omni virtutum genere insignis, α,virginea venustate conspicua. Hae itaquς certatim divinis onmnibus adhae- ,rentes DEUM precibus pro tuitione sui populi fatigabant. Dici non po-,test, quot per ipsam divam Reginam di aris obligationes, di pauperibus,eleemosynae distributae, missarumque solennia, quoties aliquod felix nun-,tium adserebatur, toties oc ipsa ad Vener bile S. Stanisi ii sepulchrum a , Cedens, di ingenua procumbens, gratias immortali DEO cum Iachry-
, Adveniente autem Leopolim Craeoviensi Palatino, di plerisque tum, proceribus, tum patricijs Regni primum omnium ex captivis quaeri cc , ptum est de statu de conditione rerum hostilium, di quamdiu manere, hie eonstituissent, a quibus hoc relatum erat, eopias omnes, quae praeda , di gratia sparsae fuerant, rursus in castra redijsse, atque e stativis cum, praeda universa, jam ad iter motas esse, sentirique suos gentem hanc inse, congregati, non credere verb posse, adeo repenta tantam effici manum,.quanta cum eis congredi. audeat, subvereri tamen insultus quospiam I
55쪽
inclon sues, quorum causa eohortem acn mediocrem post terga spreulari luere., eertunaque id esse . quod quali icunque vis eos adoriri volueric , pugnam, si detrectaturo . inuo accepto nostri intelligentes, jam minime moran-,dum esse, prosequi hostem quam lerius, temporaque ec loca pugnae a-,pta observare statuunt. Non expectato igitur Spithone ZALUS Ll bueea, merario Ravensi eelebri Bellopae Gee, di milite, nec Joaiane TURO-,NSLI claro Turearum ia pius debellatore, compluribuaque alus, qui ven , turi nunciabantur, die Sabbathi octavo kalendas Majas Leopoli discedunt. , prograssique haud Ionse copias ordinare, di Ruieni instruere, quo ad in- , vadendum hostem semper essent parati, coeperunt. Funduntur interim duin, ctu Joannis de pileEa strei ui admodum juvenis hostium ducenti, captivi, que duo mox ad exeruicum perducuntur, qui de Iuis per interpretes quae, siti, eoadunatos jam esse, receaeraque, di quinque milliaribus abesiere., tulerunt.. Venit Inter haee propere nuntius ad Cracoviensem Palatinum missus, cum literis , principe Constantino praeclaro belli, praesertim Scythiel, imis,peratore, cujus tot insignia facta, tot victorias di merita in Remp. nemo, iηtis laudare, vel e numerare poteli. Qui cum pridem apud Molchos du- , rissimam annis novem passus ei lec coptivitistoni, di demum quantus sit, , era nitus esset, non modo sponte manu mi illis, seu in summo honore ha- , bitus, di fortunis adeo donatus fuit, ut cunctis eorum Exercitibus prae, esset, quibu, forti animo dc dexteritate, fortunaque ductis, plurima de Scy- , this trophra retulit. Uterie autem Ducis haec precario continebant. Ut, si qui, mentis esset vel animi congrediendi eum hostibus, illi quam primum, signifiearetur, se etiam tum e vestigio agmine pro celeritate facto ventin, re, hostemque adoriri velle. His a proceribus lectis nuntius cori festini, alter mitti jubetur, princepsque ipse rogari, ut quantamcunque possct comis,p rare manum, operam faceret, adventumque acceleraret.
, Hostilis interea Exercitus ad dexteram vurius declinans procedebat, , noster vero recta proficiscens ad laevam ipsius pervenit, atque ita uterq; lateribus tendens vix duobus interdum a te milliaribus consiliebat. Quar-sta verb die conventum est circa castellum Wilatoviee eum principe, Constantino in comitatu mille α quingentorum tantum Lituanorum e-
, qui tum, sed admodum strenuorum atque ibi copijs simul consistentibus. , salutationeq; utrinque facta consilium mox initur , in quo licet ambo i , tertissimi imperatores caeterique Duces ad primarij viri multitudinem hO- , stilis Exercitus. suique paucitatem librantes, imparem longe PuSn ms Judieabant. Scientes tamen victorias non numero plerumq; sed virtute, bellantium constare solere. suos verb non modo non subterfugere pas-s sim omnes pugnam, sed optare eti m insuper, ci emagitare hostem,
a nocte proxima insequi, ae postridie, quae fuit S. Vitalis illum aggredi st
tuunt. Facta igitur mutua inter se eonsultatione speculatores utrinquos ad perscrutanda castra hostium, locumque stationis, ae intervallum viae s mittuntur, corpora tunc ec equi curari, armaque ae caetera belli instrum s menta apparari coepta. Quae omnia dum congruis animis, quadamquo, pugnandi cupiditate perfielebantur, exploratores ad castra circa prim ma noctis vigiliam redeunt, stationemque hostilis Exercitus, simulque loci., ac itineris spatium declarant. Datur mox absque strepitu profectionis sis gnum, purque noctem integram, quo prius ad hostem perveniri pol sit, , quam e stativis castra moveret, festinatur. Relatum est ab his, qui tunc , apud Scythas capti fuerant, majorem natu Imperatoris nepotem eam, ipsam noctem totam cum primarisis plerisque insomnem duxisse. fausta , que succinum di incolumem cum praeda immensa: reditum, compotatio
56쪽
Demptis dictoria de Tartaris ar
, ne simul de ingluvie celebrasse, nostri vero Ileet eundo mInlin cuncta- a. c. ita
, rentur, quia tamen iter quatuor milliarium spatio, nocte praesertim ex , sua coniiciendum erat, se post ortum usque solem hostibus exhibuerunt, , , etiam tum ipsos non paratos modb, ted e statione quoque paulo ad iter prois, fectos, invenerunt. , Erat inter utrumq; exercitum collis quidam patulus re prominens. . sub cujus radice vallis limota, ec lubrica Uifficilem quodam modo, M., tardiorem noltris transitum effecit. Ad hujus itaq; ocillis verticem clam, perveni lient, hostem sylvae, longe lateq; inhaerentem per duo vix sta, usa conspicati eissent, ordine subliliunt, Ouulisque i pilus amplam imprimis , ac formidabilem obijciunt Rciem ; omnes enim primata, juvenea, frontem cum cohortibus suis tenebant. Summa autem totius exercia, idis nostri circiter quinque millia nitisse , ordines'; ipsi ad hune instr , cti modum stetitiae , rhibentur . Lithuaiai cum Uucibus, M impera α, tore Constantino principe dcxterum cornu, laniitrum vero Joannes de, Pil Ea turma nobilium, quam sedulb coegerat tuebatur. Lidnvanis pro-. ximi fuerunt alij de Pilta tres egre. io Juvenes Nicolaus praesertim de, Stanislaus Cermani Ottones, ambo quidem bello α ingenio, Sinnisi
, in tamen eorporis ad haec ec formae uignitate caeteris prae eminens. Con- , tigua his erat aulicorum acies, generosis e .iuis , strenui . admodum, viris referta. Huie praeerat Albertus Sampolinshi animo, fastisq; mi- , litaribus, supra, quam credi possit, insignis, atq; ipsi tune Jauobus Saec Σygniewski di Joannes GrZyma Ito syi uterquae militia celebris, , vultuq; ipso Martem praeseserens, assistebat. Stetit dehine Martinus, Lanienechi & Stanislaus usLeMwski, steterunt duo ingenui Juvenes des Nimiem Petrus praecipue natu grandior , qui non modo in Patria sed, in Germania ec italia cum Maximiliano Imperatore militans laudem itin, bi non mediocrem vendicavit. Con unctus his fuerat inter Nobiles a-,lios Andreas Boralynssti virtute militari, ecclari, sae inoribus non po- . stremus ; stabant demum laevo Jam cornu Vicinae tam aliae militum, mercenariorum, quam etiam Nobilium catervae , singulae Praetems,his S pythone Harushi succamerario Ravensi, qui una tantum hora anis . te conflictum hune aecurrerat, Stanislao ec Joanne Amor de Thar- , now generosi cordis adolescente, ec Stanislao Mielechi distinctae, ec prae, ter hos, quos Dudes memoravi , multi alij strenui ac praeliantes viri, , Omnes alios tum maxime frontis ipsius ordinem implebant, quem pe-,ditum insuper copiae quaedam perexiguie tbmen, re cum duabus tanis, tum belli machinis antecedebant, post frontis aciem aliae deinde co- , hortes, postremo vero tegmen , quod totius robur ffit exercitus, si , sequebantur , cujus quidem Dux erat Gentilis tuus Jo innes Adrowga, Palatinus Russi in genere simu I , ac opibus lono clarissimus, aetatem , que suam consilio, gravitate de eloquentia superans . Erant de aliae, circum copiae, sub alas instruεtae; erat ec aliqua agrestis turba spoliis, orum magis, ec praedae , quam pugnae causa, illic admixta . s ibus, omnibus sie consistentibus , Craeoviensis palatinus etsi antehae semina per, maxime tamen tune verum boni Imperatoris, oc patris Patriae s nomen referebat, quanquam ea tam in postremis, quam etiam in prismis suit pugnandi cupiditas. ut ad eam rem fraenis magis, quam cal- scaribus opus suisse videretur. Hoc idem tamen de princeps Conl an
stinus de Stanislaus de Chodeeκ Regni Poloniae Mareschalcus, de Capitas ileus Leopoliensis grandi animo, bellique hujus Scythici peritia prae, ditus. Idem ec reliqui duo, qui tune etiam munus imperatorium obse
57쪽
, nussius Suiere .exus i militia uterque di rebus gestis sortiter clarus, tedu-,lb exequebantur. At Scythae visa insperata tam lata, armisque radiante, copiarum acie. auu,toque etiam tormentorum boatu, quae in eos ei ac
labantur, subito Ac territi confundere ordines, di velut pelagus quoddam, immenl im, cura a ventis agitatur, misceri inter se coeperunt. Nihilomi nus tensis arcubus ferri in nostros, ac more suo circumsilire, sagi ,tisque obruere conabantur. Quadripartitis itaque agmine , pars dextrum,eornu, pars sinistrum, re .iqui medium petunt, sed quae in dextrum fere . ,batur, major vis ejus, major impetus erac, quem Lit vani paulo versus proia, gressi primi sustinent, sylvaeque prae cujus densitate circumdhri non po-
, terant, cohaerentes se tortiter opponunt, di strenue rem agunt, multitua, dine tamen ingruente. cum urgeri nimis ac nutare jam coepissent, Adal-
, bertus ZALUS Ll palatini Lanciciensis filius, juvenis vere strenuus, de . , ad Martem natus, qui in hoc uonflictu sortiter pugnavit.& obijt glor , ose. Is ergo dato verbo cum Alberto SAMBOLlNSLI versi ad eos, quias bus praeerant, quousque, inquiunt, expectamua congrediendi imperium , videtis. quo in periculo hi veriantur, tum,nos sicquimini, concitatis equis, mortis di vulnerum immemores medium in RSinen se immiserunt, quos, una di reliquae frontis turmae secutae, innumcros hastis praecipitarunt, y , ubi primus quidem cecidit, sed caedes etiam acerrima hostium fuit. Non, sustinuere enim diu Scythae tam serventem, Atrocemque ipsorum impetum, , sed protinus terga vertunt, tantoque cursu in fugam ruunt, ut plerique , tum Vestes, a tum etiam sellas equis, quominus eos fatigarent, abji- , cerent. Nostri vero auctis animis Marteque propitio magis succensi fu- , gientibus ardentius insistebant. Sparsim enim hostes per sylvam inseque bantur, Duces cum ali)scopijs multitudini praedae, quam coegerant ho- , sies, incumbebant, cujus fautem memorare quidem sine lachrymis non, possum. Stabant vincti viri paritor dc mulieres infinitae, tot supplicijs,ver , bericus, spectaculisque nefandis affectae; stabant puellae spurcissima quae, que passae; stabant tot plaustra puerorum, quid rerum ageretur, neseien- , t juna, quorum tandem supra deuem millia fuisIe amicus mihi quidam in- , ter alia lingularis judici j, dc minime varius, retulit. Omnis haec igitur tum, da clamore simul, di fletu vindices suos excipiebat, Deoque non secus, qu m. , patrum olim animae, cum ab inferis eruebantur, gratias agebant.
, Imperatum est autem mox a principe dc Cracoviensi palatino, ut quin, q3ὶe id, quod suum esset, tum rerum, tum hominum acciperet, diabi- ,ret, qua in re tanta fuit seeuta confusio, re pueris Parentes suos igno, rantibus, re comixtione una pecorum, di armentorum , ut pleriq; i-,gnota auferre, di inter se dividere milites cogerentur, cornpertumque
in eo praelio, circiter Scytharum millia quinque cecidi sie, reliquos, dispersbs, nostrorum etsi aliqui saucij, minus tamen quinquaginta desi, derati sunt. , His omnibus sic actis eodem die reditum est in Wimio iee, ibique, quod reliquum erat, requiei tempus datum. Postridie vero Constantinus, proceres & Patricios omnes invitat, ac celebre facit convivium, in quo, singulos quo que de re strenue gesta, di praecipue Cracoviensem palati, num cui de tam insigni parta victoria soli tantummodo acceptum resereis, bat, collaudans,epulis simul di muneribus, laute munificeque accepit. E- , quidem si poloniae Lituani pari consensu, junctisque simul viribus suis sem, per se opponerent hostibu , melius longe res principatus procederent. Hoa . enim modo quascunquς .liquando pugnas aggressi fuerunt, eas feliciter, - , ac summa cum Storia ςSςrunt. Tu mi patrone, qui revolvendis annalibus pris ea-
58쪽
aprTearumque rerum scientia praecipuas es, atque ob hoe Inter alias viris A. .ltar'. tutes ac dotes tuas eonsillo plurimum pollens non ignoras.. At hi, qui Craeoviam tam faustum nocturno diurnoque cursu sere a bant nuntium, quaerio fere die quae solis erat, di in qua princeps noster, invictus ec sanguinem minuere, di Sigismundinalia celebrare conluevit, , accurrunt in ipso pene diluculo, primumque ad Magnificum Gerre ani, tuum Nieolaum Castellanum Radomi ensem non mediocre hujus Curi s decus divertunt, ad quem clim tardius aliquando a janitore admityi essent. a res per alios in regium usque thalamum clelata est. Dehine e vestigio per, universam divulgata urbem, illam ineffabili laetitia simul ae contolati
ine replevit., inter eos autem qui maxime gaudebant, suit merito quidem inclyta, Regina nostra Barbara, quippe cujus Regni initium DEUS propitius tam, insigni victoria decoravit, me igitur propterea advocato literas tum ad ma- , trem suam, tum etiam Ed fratres, manantibus prae gauuio lachrymis, di- , ctavit, easque conscribi, re per tabellarium suum mitti celerrime mandavit., Ab ortu solis usque ad meridiem DEUS primum per templa omnias eampanis di organis di cantu vario laudatus est, sacrumque Diui Stanislat, sepulchrum magna cereorum vidi sacrificijs honoratum. Convivia dehino, ,ec symposia passim in aula praesertim Regia Glebrabantur, in qua di muta, tisarii ludorum, eliorearumque modi dueebantur di varia musices instrus menta resonabant. Vespere autem commodum facti tot ignes ubique. a tot taces de lucernae accense fuerunt, ut tota urbs ardere videretur. Fit concursus ad arcem eanentium, di debaechAntium turbarum, di quidquid, laeti cita, voluptatis, di tanto triumpho dignum censeri potest, id omne, agit abatur. Habes sapiuntissime Senator victoriam hanc , quam voluisti, pro captu ingenti mei, di vitae inquietudine descriptam ut qui illam sumia, mo Patriae amore, ae laudis regiae studio pingere in aede Divi Franei sei . , sedisti, literis etiam memoriae traditam hi ιberes, quam etsi procul ab eruia is l, ditione, di eloquentia absit, quia tamen id carmina magis di orationes . . requirunt, historia vero ut Plinius junior inquit, quoquo modo ieripta
, delectat, spero tibi non displicituram.
sTOMUS ZALUS KI Nepos Vienna 27 Novembris. Viennά Gratiumst confert.
Uzni t ndem sub auspici , de benedictione tua selieiter Vienn1
cum Domino de Megnin, qui vir optimus, omnium existim tione, quavis fortuna diόntisimus judicatur. Tot ab eo ex tua
recommendatione extiterunt in me humanitatis argumenta, ut
plura ex illius summa liberalitate, quam quantum promerebae eonseeutus sim. Unde di obligationi meae , re ipsius desiderijs satisfaciendo non eontentus in affectum, de spe ipsa majorem beneuolentiam tuam penetrasse, illi etiam cum debita submissione fores aperio, quasi in ea vetus. Vidi hic omnia, quaeeunque videnda sunt memor illius, Vagari, lustrare, discurrere instabilis animi; indagare, discere. vere peregrinantis. Non imitabor illos uti paterne monuisti, qui peregrinas ingressi terraa exoticos induunt mores, eorumque contrahunt habitum, apud quos di habitarint; quasi vero necesse foret, ut a nativo solo, ita di ab agnata abscedere virtute. Vidi multa tam in pulcherrima hae civitate, quam in t lauro imperatore orate
59쪽
ratore digno; mIrabar multa, quia admiratio ex desectu nascitur experie tiae. Sed cum certis finibus non adstricta mandata tua considerarem di pro consequendo pereginationis meae fine, bene praeparatum haberem pectus, eaque arripienda mihi esse crederem, quae me exerceant, te delectent. curam habendo temporis, consideravi non esse in isto loco eam commodiis talem proficiendi in ijs quae justisti, cum libentius etiam ultra Oceanum, qtio Ulysses se apud Homerum contulit, ire vellem, quam hie otiari. vel aliud agere, quam agendum est. Eo mercator proram dirigit. unde major spes tueri aifulget. Per ipsas difficultates mihi eundum esse credo, qui ad finem a te propositum tendo. Peto ergo humillimh veniam, quae nullo preistio emitur facilius, quam submissione, ut factum meum probes, tanquam salutare di necessarium, quod scilicet relicta Vienna Graecium, ubi juri civili , de Canonico secundum placitum tuum, lingvaeque Germanicae diseendae sine distractione, quae hic est semper obvia, applicare me valeam. Spe.
roque auxilium de coelo mecum lare, in eam enim curam sedulo incumbam, ut tua superem vota, mea expleam. Sed nolo haec jastare verbis, eum ostentare rebus intendam, contentus etiam parietibus, de auditioni
hus privatis, modo finem, quem desideras, di ego summe cupio attingam. Relblutioni meae ignosces, cymbaeque meae secundos Ventos ex patern affectu exoptabis, libenter sperans ex me, quod vehementer cupis, di de bona intentione mea non dubitans irasci non poteris. Intra duos dies cum hie nihil sperem, ac nihil putem posse boni fieri in stud ijs meis, iter arripio, utinam intentio mea optima, pari exitu coronetur, ecique nomine bonedietionem a te imploro. Interim sanitatem imprimis, omniaque prosper rima tibi voveo, non enim cubito, quin ea optare tibi idem iit, Ac ut re mihi perpetuam felicitatem .
AT igi portum, di, sicuti in primo limine in hae civitate eompavir 'ris diiudieare possum, optimum factu fuisse credo, quod feci, oc spero fauturum te talibus inceptis, cum id egisse me non sine numine reor. Omni vero nisu curabo, ut pro consolatione imprimis tua, di meo debito in herbescenti segetum viriditate cerista prope spes futurae messis appareat: mihi enim provid cndum erit, ut summam mandatorum tuorum rationem habens, nunquam quid. quam de me. quod praestiturus non :um, pollicear. Incerta ist' res esset, ae prorsus ambigua, si eam in animo meo ad eXequenda mandata tua non haberem voluntatem , imo cupiditatem, ut me serib totum ad studia applicem, niilla enim re magis, quam deserti ossicii memoria cruciarer. Imitari te ut is non potero, quia hoc non tantum supra Vires, sed di super captum meis dioeritatis meae, imitandum tamen proponam, qui nihil in vita, nisi laudandum aut secisti, aut dixisti, aut sensisti, felix sum, origine esse volo, de imitatione. Et id ipsum tantum mihi addet animi, ut talis esse contendam, qualem me esse aliquamdo ex affectu praedicasti, aut certE esse voluisti. Pro maximis verb assiduisque benefici js tuis sincerae voluntatis, aut debitae gratitudinis apud DEUM studia, orationesque quantuuis indignas offeram,ut tu, in quo virtus, di fortuna, cum de culmine contendit, tandem fateri cos gitur, magis esse fastigium tuae virtutis, quam honoris. Diu vivas, illudq; ' meritis tuis acredat, ut dignitas dignitati subeundae praeeat, ne gratia videatur, sed recte factorum praemium. Caeterum fugiam, ut insinuas paterne, illos, quibus crimen est criminum illecebras effugisse, ec inter piacula
60쪽
reputatur DEo penitus adhaesisse, probitatisque saeramentum dedisse, sed tales investigabo Belos , a quibus mutua .collatione vel discere aliquid, vel illos docere possam die.
VIII ALEXANDRO ZA SKI TUNC SUCCAYERARIO, POSTEA
Musdem argumenti CUM Viennam appuli, aliorum opinioni Adstipulari debui, me Ita
liae urbe ita vacare stud ijs non posse, ut vestrae voluntati acidesiderijs meis fiat satis. Graecium itaque me contuli amoturus omnia studiorum obstacula. Hie literas tura paternas nota affectu solum sed di amore plenas inveni, unde gaudium mihi de solatium, nihilque tam laetum, quod tuis laetius literis. cciuo nomine debere me multum dicerem, nisi jam tantum dederem, quantum persolvero vix possium. Rarius abhine tibi scribam, ejusmodi enim tempora mea erunt. ut nilui habeam, quod a te literarum expectem, aut ipso ad te scribam, modo vel de oblivione debiti, vel de negligentia non a user, nam utrumque crimen indole mea non est dignum. Occupationes meae causa silenia iij erunt, quam Deo tu damnabis, cum etiam non dubitem ab Avuneulo meo omnia ea, quae illi scribam , tibi communicanda, vellem interim esse, quem tu me saeis, quamvis me talem esse non fateor, volle tamen esse pro .fiteor. Creseet vero crescentibus annis in te dilect ssimum Patrem coaevus amor, ec debita obligatio filialis. Precor interim ne pro tu hedulae brevit te affectum meum aestimes, quem nullus sui prolixitate potest exprimero
IMPERATORIO INTERPRETI GRECIO Idem eadem die Graiijs arilis pro pace, mentio fit de abdicatione regni
CUm ad adaequanda tua in me merita facultatem mihi deesse ipse videas, voluntatem tamzn adesse vellem arbitreris, quamvis au obligationem meam parum esset, quod dicerem; spes dc fiducia mutui in me effectus a te facta me solatur. Ego Vero jam te novi, di quia novi, amo, sinumque pectoris mei non semel aperui argumentum, dc symbolum tui in me amoris, quo vehementer laetor, in literis tuis lego, ec pro eo maximas tibi gr tias ago, majores habeo. De valetudine mea si quaeris, ea sum, qua soleo. iter meum micissime conseei, faeiens semper memoriam tui pretiosam, cum in tuis etiam literis videam tuam mihi animam effusam, indeque non perfunctori ὀ glorior, quod me habeas non modo in memoria, sed etiam in gratia. Glorior privilegio amoris tui, resectus sum de abundantia pectoris tui. Vis, jubesque ut tibi seribam, quae de rebus Patriae nostrae ad me perferuntur,cum tu audire, ego amo dicere,quamvis quia longe absum,audio si ro, libens quod habeo certi, facio ut scias. Iam de pace non aliqua mentio, ' quam affirmatio certa pervenit usque ad me, utinam post hos nimbos lux, di sol aliquis tranquillitatis appareat, in quo apricari nobis libere liceat; i terim seribitur mihi, quod credo, di ad te, qui scit plurimum pertulit ruinmor, quod bonum publicum a privatis simultatibus impediatur, ita intuta has . di disicordias, pessimo cuique plurima vis, pax, dc quies bonis artibus indigent. Dolendum sane,qubd natura quadam accidat, ut ignavissimi homines nihil eurent, quae sit de ipsis futura opinio, etiamsi probatissimi vi-