Waltrami ut videtur Liber de unitate ecclesiae conservanda

171쪽

DE UNITATE ECCLESIAE CONSERVANDA . 145

neque per epistolam tanquam ei NOS ὶ8sam, ciente8, 2. The8s. quomodo oporteiat os conversari in domo Dei, quae est ii ' ecclesia Dei vivi, coli Una et Frmamentum Neritati et mani-1. Tim. 3, 15.

festae magnum Sacramentum pietatis Euclosia quippo Dei dicitur columna in his osso, qui scilicet firmioros cum eodem apostolo Paulo solent imbecillitatos infirmorum sustinere, in quibus est otiam firmamentum veritatis, quia oritatem ipsi euanguli confirmant orbis ot miraculis. Sed magnum quidem sacramentum pietatis ipsa dicitur ecclesia, quoniam, attostanto boato Iob, Hetas est Hentia, ab Stinere autem Iob. 28, 28. a malis est scientia Pietas quippe, quae est Dei cultus, Graeco dicitur thoos obia, quoniam ad colendum Deum soli ecclesiae competit religio sancta atque Syncera. Sed sicut scribit Augustinus in libro de vera religione Τ Pari quidem

δαcramenta celebrant heretici, quamvis sententi dismares sint, qui, dum errores suos animosius defendere quam cautius corrigere malunt', eaeclusi a catholica communione et a particisatione quamvis parium Sacramentorum, propres vocabula propriosque conventus non in sermone tantum, Sed etiam superstitione merentur, ut Photiniani et Arriani, et

qui nostris temporibus emerserunt Paterini, de quibus 90Stea sumus dicturi Sunt autem sacramenta Chrisma et Corpus ΙΙΙ)et Sanguis, quae ob id sacramenta dicuntur, quia Sub tegimento corporalium rerum virtus Seeretiu Salutem eorundem Saeramentorum Operatur. Unde et a secretis virtutibus vel sacris sacramenta dicuntur, quae ideo fructuose penes ecclesiam fiunt, quia sanetus in ea manen Spiritus eorundem aeramentorum metum latenter operatur atque do one bonorum meritis dispensatorum haec dona amplificanturne malorum attenuantur, quae Vivificat Spiritu Sanctus, quia neque qui plantat neque qui rigat aliquid St, Sed 1. Cor. 3. . qui incrementum dat Deus. Horum enim quodlibet sacramentum si Verbis euangelicis in no1nino atris ot Filii ot Spiritus sancti aliquis otiam horoticus consecraverit, illa sanctitas sacramenti verbi euangelicis consecrat Vere integra manebit, quamvis fides illius sub is dum orbis aliud opinata quam catholica Veritas docui non sit integra, sed

fabulosis falsitatibus inquinata. Undo Augustinus in libro

cuius titulus os de unico bapti Sm on itaque, ait, ideo non

sunt sacramenta Christi et ecclesiae, quia eis illicite utuntur Non soli/m heretici, sed etiam omnes iniqui et impii; sed tamen illi, quIt, corrigendi et puniendi, illa vero agnoscenda et veneranda sunt; quia nec ipsa creatura, suam Deus condidit, mala est nec verba euangelica in

1 Cf. Augustini opera I, p. 751. 2 CL ibid. IX, p. 531. 32. 3 Se

quentia alio loco quaeras.

172쪽

146 DE UNITATE ECCLESIA CONSERVANDA .

quibuslibet em antibus reprehendenda sunt, sed error ipsorum, in quiZΤlset sacramenti integritas honoratur et mentis Manitas emendat /r.

3. Proinde Clemens papa urguit eos, qui aliter credunt de ipsis sacramentis Christi et ecclesiae, RSSerentes, a Xtra Cele- Siam aeramenta non osse, qui etiam, cum fidem catholicam non habeant, sese catholicos appellant, cetero autem, qui multo rectius quam ipsi credunt, heretico atque SeiSmaticos esse diiudicant. Sciendum vero, inquiunt, quod igbertus arguit catholicos asserere illa quae sunt extra ecclesiam Sacramenta non 88 nec aliud quam damnationem cuiquam conferre, astruens, tam aetra quam intra catholicam ecclesiam haec omnia rata et vera eaeistere, assumitque intestimonium assertionis suae Augustini sententiam in quodam tractatu in euangelium Iohannis contra rebaptizatores editam . Ita ergo' inquit Augustinus, nec foris sicut nec intus quisquam qui eae parte diaboli est potest ei in se vel in quoquam maculare sacramentum, quod Christi est . Quam et nos, inquiunt, sententiam deliter amplectentes Uespondemus, hoc Augustinum de solo, unde tunc agebatur, baptismi diaeisse sacramento. Notate ObSeero, notate utrorumque Verba, ut pariter proficiamus in fido catholica quod nobis praestare dignetur qui sine fine vivit et regnati Amen.

a aliquam 1 sed in mari , p. 147.

1 Cf. lib. II. c. I CL Augustini opera IV, p. 124.

ADDENDA ET CORRIGENDA.

p. 2 n. 1 dele ΙΙΙ, 1. - pro et fortasse ideo ait: non legeret fortasse ideo, ait, non. - . 14. ad Domitium pone notam: Re vera L. Licinius Crassus. Sed haec ex Hieronymi p. 52 7 desumta sunt. ubi iam idem error.

173쪽

Infeliei casu contigit, it editio libri de unitate ecclesiae nuper ulgata editionem principem, quam codicis deperditi loco sequamur oportet,

non satis accurate reddat. Quare se foliis iterum emendatius propositis, cetera menda quae et it vel typorum errore irrepserunt hic annotanda duximus, benevolum lectorem ut ea corrigat rogatum volentes.

p. 1 l. 10 lege eis, et ita δαπiυ8. p. 5 l. 39. lege ipsorum. p. 6 l. 26. esse atque Xemplis. p. 7, . 11 lege praelio; l. 19, lege observantia; l. 32. lege Dominus; l. 3. lege Petro . p. 8 l. 20. post inquit adde minima. p. 9 l. 25. post sit adde et . p. 10, . . lege iide-brandi. p. 4, . . post vultis adde inquit. p. 15 l. l. lege vid0t; l. 40. me occlesine filiis et adde . R discernuntur l. p. 19, t. 8 lege ei. s. 20 l. 4. lege omnium. p. 28 l. 35 lege in quibus p. 29 l. 3. Iese cito. p. 35, . ult lege niori. p. 37 l. 30 lege R iuramento. p. 39, . . lege praenuntiaret. p. 41, . . lege idemque p. 47 l. 3. lege proprie convenit. p. 49, t. 41. add. H. ' Petrus Sanctus 1 p. 55,l. 38 lege Iuda. p. 56 l. 35 lege perinde P. 58 l. 25. add. n. ' beneficantur 1. l. 31. post quam dele in p. 4, . . lege et p. 77 l. 29. post profanus est dele et . p. 9, t. 32 post Gela Stus actae quoque. p. 83 l. 10 lege fieri. p. 86, . 28. adde n. 9 quod deest post Caelestini adde papae. p. 87 l. 19. post spiritu adde intus I. 32. lege partem . . p. 94, . ' lege accingebat 1 l. 18 lege illi. p. 101,l. 34. adde . ' perfidiam . p. 102 l. 34. ad de adde . h ex . p. 104 l. 19. lege et m. p. 107 l. I. lege cui p. 111 l. 10 lege Verterunt. p. 118 l. 6. lege cireuiens. p. 120 l. 24 lege c. p. 141,

l. 4. lege praetendunt in veste Sun, Utente S.

177쪽

DE UNITATE ECCLESIA CONSERVANDA . 25

debet induci constisio Quod hac observatione servabitur, i nihil potestati, sed totum aequitati tribuitur. HOC Fabianus papa scripsito docuit, et hoc Romana eclesia quasi divini Potri voce firmatum tenuit, donec illo papa Hildebrant omnia conturbavit Τ, qui regiam potestatem, quam utpote R I)eo Onee8sam defendit catholica ecclesia, multum per omnem modum inhonoravit. Regem enim, quom honorificari apostolus praecipit, ipse de pessimo crimine accusavit, quod non probaVit . Ipse etiam huius accusationis tostis Xtitit, quia alios testes non adhibuit, ipso etiam iudeX Xtitit, quia regem Se X- communicasse perhibuit scripsit etiam, sicut supra iam diximus, quod ipse regi fuerit offensus. Sed eiusmodi vel accusatores vel testes catholica ecclesia non recipit, quoniam Anaclotus papa sic scripsit et si docuit Inostensus, inquienS,

accu8atorum et testium os ectus quaerendus est, non suspectus. Et allistu papa : Nec accusatores, quIt, nec testes SusFecti recipianturk

neque ab8ente eo, quem accusare voluerit, quicunque accu8ator credatur.

Similiter testes, It per quamcunque scripturam testimonium non proferant h. sed praesentes eis his suae uiderunt et noverunt aestimonium

dierent. Igitur, sicut DamaSu quoque papa Scribit' secusatores

et iudices iidem non debent esse, sed per se iudices, per e accu8atore8, per e te8tes, per se ccusati, unusquisque in suo ordinabiliter ordine

De quibus etiam Inquit Omnibus er semper fat aequitaS, quα-

tinus accusationis et iudicii ac teδtimonii mercedem Fer veritatem gestorum consequi aleant. Qui autem iudicem iudicabit, qui Dolminister est, inde in iram ei qui malum agit, quem non sine causa portare gladium ap0Stolus dieit Carissimi, in-1.Potr. 2, 13 quit, subiecti estote omni humanae creaturae propter Deum, T ly sive regi, quasi praecellenti, sive ducibus, tanquam ab eo missis ad vindictam malefactorum, laudem ero bonorum, quoniam sic voluntas Dei est, ut benefaciatis et obmutescere

faciatis imprudentium hominum ignorantiam, quasi liberi, et non quasi velamen habentes malitiae libertatem, sed sicut servi Dei. Omnes honori ficate, fraternitatem diligite, Deum timete, regem honori icate Haec quidem potestas, quae a Deo Ordinata ost, et quae iubetur honorificari, ubi tandem debet iudicari Utrum in ecclesia, an in curia Si in ecclesia. fortasse occlesia fit curia, quae a cruore dicitur,

1 Cf. Gregorii epist colle ei. Jasse p. 39. 2 CL Bennonis Gesta et ita Hildobr. od Orth. Gratius p. 41 G Epistula nael et tertia ap. insolitum p. 84. 4 Epistula Callixti secunda ad omn0 Gall. urbium episc. c. 17, Iinschius p. 141 i Cf. epist. Gobhardi Salisb. Od. Tongnageb p. 20. 6 Decreti Damasi inpae i. 16. Min schius p. 504.

178쪽

26 DE UNITATE ECCLESIA CONSERVANDA . sicut Sylvester papa attestatur Nemo, inquienS, esericus vel

diaconus vel 1 resbyter propter quamlibet cau8am intret in curiam, nec ante iudicem cinctum causam dicere praesum ret, suoniam omnis, It, curia

eruore dieitur. Et eum ecclesiastica prohibeant decreta sub anathematis etiam interpositione, ut inferior quilibet gradu non praeSumat Superiorem aecusare, quis accuSabit regem quasi praecellentem, cui Sicut Innocentius papa ait ,

servabuntur sua gesta omnia ad reddendam Deo rationem ' Fabianu papa : Omnis, quIt, qui crimen obicit, scribat, se probaturum e vera; ibi semper causa agatur, ubi crimen admittitur; et qui non probaverit quod obiecit, poenam, Inquit quam intulerit satiatur.

Probet nunc illo Hildebrant aut aliquis de parte eius, regem,

quem nos adhue aestimamus ut Calliolicum, probet, inquam, eum SSe hereti eorum auctorem et consentaneum, atque hoe

per idoneos faciat testes, quoniam ecclesiastica iudicia non recipiunt personas quae dicuntur infames, sicut sunt incestuosi, periuri homicidae, et qui auferunt iniuste facultates ecclesiae, et qui fratres calumniantur aut accusant et non probant, Vel qui contra innocentes principum animos ad iracundiam prOVOeant, et qui apostolorum vel patrum statuta violant, et cetera, de quibus plura scribit Stephanus papa. Contra haec atque alia sacrosaneta canonum statuta aliud aliquid ligere, hoc est certe heresim statuere, quoniam hereSi S dicitur ab electione. Ecce autem verbi gratia Theodoricum regem noverat Romana celesia fuisse hereticum, utpote Arrianum, nec tamen iudicavit eum, sed magis quaesivit

interea, sibi eum fore pacificum. Qui enim huiusmodi est, iam iudicatus est, quoniam iuXta sancti papae Gelasii sententiam error, qui semel cum suo auctore damnatus est, in participe quolibet pravae communionis esse et et XeeratiOnom sui gestat et poenam. Ecce, inquam, in Arrian quoque rege potestatem a Deo ordinatam ecclesia honoravit,

cui, sicut legitur in decretis Symmachi papae, supplicem

magis quam iudicem ipsa se obtulit Saneta, inquiens, synodus

ud urbem Roman eae praecepto gloriosissimi regis Theodorie eae diversis regionibus congregata curavit dissiderites cum humilitate propositi sui ad concordiam hortari, Deo in hoc parens et sanctae principis voluntati, ut non sub occasione dissensionis contingat membra dispergi, sed magis per mansuetudinem sustineri, sicut boni nos operis Paulus magister instruxerat dicens, sanandos esse plurimos per patientiam atque

a deest 1 reeepi eae epist. Fab.

1 Excerpta quaedam ex synodalibus gestis . Silvestri papae c. o.

Hinsolitus p. 449. 2 Hiuschius p. 32. 3 Epistula Fabiani tortinc. 28. Miris chius i. 168. 4 Epistulit Gotiisti. Thie l. o. p. 399.6 Hinsolitus p. 62. 663.

179쪽

DE UNITATE ECCLESIAE CONSERVANDA . liurium ita insecuta os ultio divina in ego, dicit Domi in 'φ' : ' nu S, quo λὶ iam iuramentit m quod sprevit et pactum q/ιod prese- varicatus est ponam in caput eius, et morietur in praevaricatione, qua despexit me. I rgo iusiurandum hos liabo te omiteS, veritatem, iudicium o iustitiam, ut, si ista dosiorint, nequaquam Sit iuramentum, sed periurium. Unde otio minus loquitur in Hieremia propheta Iurabis, inquienS, υ t Ior. 4, 2 Dominus, in veritate et in iudicio et in iustitia'. Quod dicitur vivit Dominus, in Testamento Veteri iusiurandum est ad Condemnationem mortuorum, per quos iuraverunt cultores idolorum. In Novo autem Testamento prohibui Dominus non iurare omnino: decidatis, inquit sub iudicio, mi non Iae 5, 12. secutae fuerint veritas ut iustitia, quae pariter iuxta Sententiam ipsius Domini comites sunt iuramento. 14. Pro magno quidem salutis nostrae mySteri iurare XV nos Dominus per se ipsum lariter et per apo Stolum Suum Iacobum prohibuit, quoniam Videtur Solvere Iesum, quisquiSiuramentum solverit. Unde ob sanctus Iohannes apostolus et euangelista: Omnis, inquit, Viritus, qui olυi ISum, eae 1.10b.4,3 Deo non est, et hic est Antichristus. de quo audistis, qu0niam venit et nunc iam in mundo est Qui enim solvi, 'i, , pactum, nunquid effugiet Vivo ego, dicit Dominus, quoniam

iuramentum quod sprevit et pactum suo praevaricatus est ponam in caput eius, et morietur in praevaricatione, qua desseaei me Ergo, sicut te Statur Dominu per Prophe-Ior. 4, 2. tam iusiurandum habet comites veritatem, iudicium et iustitiam. Veritas autem Christus est, simul ut iustitia Christus est Ego sum, inquit via, veritas et vita Sed i SalmiSta Iob. 14, 6. ait, quoniam: Iustitim et pare oscidatam Sunt Se 'Uando Ps. 84,11.12. veritas de terra orta est. Christus scilicet natus do Maria virgine. Factus est enim nobis Iesus Chri8tus Sapienti a1. Cor. 1,30. Deo et iustitia et sancti ficatio et redem o, sicut dictum est

ab apostolo. Igitur veritas est Christus, iustitia est Christus,paς est Christus, immo quicquid bonum est aut Christus aut a Christo est, quoniam Christus Deus est Sed omnes

virtutum species uno iustitiae continentur nomine, beato quoque Hieronymo attestante J qui eXponen illud p SalmiStae Ps. 105,3. Beati, qui custodiunt didicium et faciunt iustitiam in omni

tempore cum Hominus, Inquit, saluator nosteri sit Dei iustitia, felix est et beatus qui facit iustitiam in omni tempore. id est Christum, quoniam, si iuste agimus, concipitur in nobis iustitia et paritur eae nobis

iustitia, et sumus mater iustitiae. omni autem Piritu8, ut 80lvit 1. Ioh. 4, 3. Iesum, eae Deo no)ὶ est, et hic est Antichristus, de quo audistis,

a aut tristitia 1 emend. FreheruS.

180쪽

32 DE UNITATE ECCLESIAE CONSERVANDA.quoniam venit et nunc iam in χιndo est; sicut dicit sanctus I. Ioh. 4, 1. Iohanne apo Stolus Ideoque probate spiritus, si eae Deo sunt. Scripsit uini Hildebrant papa, Sueundum quod supra dictum est , Heri manno Metensi episcopo, quod ipse Xemplo alicuius Romani pontificis potestatem habuerit Solvere a Sacramento principe regni, immo 80lvere in eis sacramentum, quo fidem vel paetum promiserant regi Suo. Miseremini, o principes regni caelestis, populus Dei, Si tamen estis pacifici, et si estis in unitate ocelesiae Dei, VOS inquam, miseremini, immo indignomini, quod aestimavit vos talis momenti, ut putaret, VOS OSSe in hane sententiam adduci, ut id quod non potest fieri crodatis posse fieri. Nam sacramentum dicitur quoque iuSiurandum, et sacramentum dictum est ab eo quod sit aerum Signum, ut, dum visibiliter iusiurandum agitur, invisibilis rei sacrum Ier. 4, 2 signum intelligatur. Iurabis enim, inquit Dominus, in veritate, in iudicio et in iustitia. Quis enim potest hae solvere,

quae, Sicut Sal iSta ait, Sunt opera Inuum tuarum, Ps. 110, 7. 8. Domine Opera manuum eius, inquit Salmista, veritas et

itidicium; idelia omnia mandat eius conjirmata in aeculum saecidi, facta in veritate et aequitate. Opera quippe vii tutis Dei sunt veritas, iudicium et iustitia, et fidelia omnia

mandata eiu sunt, quae non Variantur neque mutantur, quoniam confirmata in Saeculum neculi per humana verba nullo modo Solvuntur, quae Verbo Dei confirmantur, saeta in veritate et aequitate Veritas enim est, qua dicta complentur, aequita8, qua iuste proferuntur, iudiciuin Vero est, quo Vel iustus vo iniustus utrique pro meriti Sui remunerantur.

Sivo iudicium dicitur, iuxta quod in libro beati Iob legitur:

Iob. 34, D. Nunquid qui Non amat iudicium sanari potest 2 Unde sanetus lapa GregoriuS: Amat iudieium, inquit , quisquis uias

suas subtiliter discutit, et secretarium cordis ingressus, quid Dominus ipsi tribuat', quid ipse Domino debeat, pensat. Tale iudicium qui non amat, Ior. 4, 2. Nunquid sanari potest Iurabi enim, ait Dominus in veritate et

in iudicio et itistitia. De quibus si aliquis sollitus fuerit et nihil horum habuerit vel amaverit, quid tunc erit Profecto menda et iniustus etiam iudicatus, quia menda et iniustus.16h. 8, 44 Verita quippe l0quitur in euangelio de diabolo Ille inquiens, homicida erat ab initio et in veritate non stetit, quia veritas non est in eo. Cum loquitur mendacium, eae propriis lod itur, quia mendaae est, ait, et Pater eius, id stipsius mendacii. Mendacium suum ipse genuit, a nemine audivit. Quomodo Deus Pater genuit Filium veritatem, sic diaboliis lapsus genuit quasi filium monda elum. Ergo veritas est Dei, sed mendacium est diaboli, et quisquis

a tribuit 1.

1x s. c. I Gregorii Morat. XXIV, 24, opp. d. Bened. I, p. 785.