De curandis hominum morbis, epitome praelectionibus academicis dicata

431쪽

ABDOMINALEs 4 9 mulare queunt. Hinc laxi ac vitae sedentariae dediti , literarii homines , artifices, feminae, infantes, Prue aliis , a pituita torquentur; et qui vermibus laboran L, tum causa disponente illorum, tum effectu, - vel illi Si quibus calculus aut corpus peregrinum, But SeirΓhIS, l intestinis haeret, Copiosum simul tu istis mucum Prael Parunt.

Saepius omnino muci superabundaniis in abdominet generatio, ulterius morbi potius Symploma, quam Print Ce PS morbus, utque hinc ex illo magis, quam ex ipsal Pituita futurus verum eventias praevidendus est. A COI-l luvie intestinorum pituitosa, quae, dia vili Oecte mUCOS Resub specie, copiosius per an iam secedit, mn jor Sanel BC Promptior virium jactura, quam a simplici sub-l Stantiae illius Dutrientis retentione, timenda est. Nihil l interim ad sustentationem Corporis , Stagnans in CAVOl abdominis, aut in primis viis materin miaeos a confert; si BC praeter damna ex tubi cibarii per illum oppletio I ne, inflaretu, Compressione ac motu perist altico infra-l cto , COrrriptioni specificae ac descriptis jam alibi s9. CI. in effectibus illa sublecta est. EX lymphae inter

intestina ipsa interque haec et peritona eum morbo Se 1 Secretae Coagulo, istarum partium compreSSi Ο, mutuat et arcta nimis cohaesio, libertatis, qua intestina suis in functionibus indigoni , abolitio, multiplex hujus ca- l. n B lis distractio, constrictio, frequens faecum Pro Pel lendarum remora et vaSOrum lucteorum interceptio

S. DCCCXXXII. Cura. - Retentiones abdominales. Retentiones intestinates. Ob symptomaticam loties secretionis mucosae su- perabundantis, ne retentionis ejusdem liquidi naturam,

parum nobis de cura hujus mali , quod ad alterius

affectionis medelam non spectaret, dicendiam SV perest. Sicut nempe de diarrhoeae mucosae Curu quondam diximus, ta eam non in mechanica quasi solutione evacuationeque tenacis pituitae , Sed in recto causae, quae secretionem istius morbosam inducit, modern-

mine ponendam esse ij. DCLXXXVI.) υ : ita quoque

432쪽

de muci lymphaeque ad abdomen , intestina , retentione iniqua , non magis in humorum isto Dum collectione dissipanda, quam in iis , quae hujus secretionem lux ariare ac id, quod taberius justo secretum fuit, retineri faciunt, eradicandi S , indicationem collocandam

Est interim , ubi collectae pituitae copia et indi)les talis est, ut ejusdem eliminationem timor justus ,

De illa, comprimendo, in far eiendo, haec Vero Corrumpendo, irritando, nimis obsint, omnino indicet; atque hoc in casu, num locus , quo talia re si Agnant , e VR-Cuari ea permillat, vel num collecti infensi humoris: tenacitas, indicatam sui rejectionem breviore Via Con cedat , prius examinandum est. Quae in cauum ab . - minis irruerunt, liquida mucosa, piari formi R : en quidem, sub falso ascitae Aspectu, haud raro para cente si si Ope , praeter opinionem , eXtra Cta , Plerumque t Rmenim OX Tegenerata , uerisque illis admissi influxu, citiori corruptioni exposita fuerunt. Certam interim ab eorum iaccumulatione promptiore, majore mortem inter et pa-- Tacente sis , etiam cum lanceola forsitan suscipienda er

θ DCCLXI.), pericula, quibus Ultimis aegri Non om

Des succumbunt: si vel nihil, quam vitae prorogati G-Dem et iustantis staffocationis moderamen pro illis tu crari liceret, qui demum exitus prae aliis eligendusqsit, vix manet ambiguum. Ρuriformem adeo humo rem, prae Via Viscerum, aut peritona et phlogosi, cavo)Ventri S suscepium , Vel sponte per umbilicum, Vel ur te , Per tricuspidem, non lethali semper cum effectu, eductum fuisse , Cum exemplis supra relati S OStendi mus. Quae vero liquida lymphatica vel in abdominis,M. vel intestinorum in cavis, soliditatem jam nequisi Verunt, . - vel quae, fungorum inflar, illorum e superficie , iuri Polypos, tumores Cysticos coluerunt, atque pedian cutissi suis plerumque huic firmiter adfixa sunt: ea certeel artis heneficae jam subtracla sunt imperio ; ac solii tumores in tubo cibario detenti nisi sponte forsitan ab eo separentur et decidant , oleosa, quae lubrican Ldo, alimentis sub liquidis aut faecibus transitum faci filitent, ut breve solatium, admittunt. Aliter de pituita, ventriculum, intestina, Sine quo Vi S membranoso vinculo, inundante , dicendum est.

433쪽

ApDOMINALEs 43 i Summa quidem eamdem tenacitas , cavorum illorumi parietibus in multis adglutinat ; in aliis vero Sat mo-ibilis ille mucus est : prout in teneris infantibus Pers saepe contingit, per vomitum facile expellitur; ne apud adultos non minus, Disi quid refragetur, breviore hac via expellendus est. Dum igitur, in primos CRSU. De C porre Clo quidem ab emetico excutiatur ventriculo glutinosa illa materia , cum Penicillo udeo, e Xlsetis parato , Vel cum voragia, quasi cum SCvis, hoc Vi Seras Me Vendum esse, piatarunt quondam aliqui; et est, inter recentiores Vir clarus , Germanus , qui hoclgenus auxilii mechanici in usum revocaverit. Vix ta-lmen is genae impurae, vel contaminati dolii in modum, vivi hominis ventriculum purgandum es Se CredimUS et Cum ipsis adeo spatulae, scalpello, intestinis mor-tUOrtam admotis, tenacior Saepe pituita restiterit; non illa scopae , Caule satis intrusae, magis obediet. Negs Semper Solus ventriculus, sed longus simul intestinorum tractus , a pituita , quam in Strumenta nunquδml attingent, Obdia Citia P. Quod si xero his quorundam scriptorum in consiliis humani quid subrepsisse credendum sit; Don minia Sicerte illi, qui pituitam ac lympham, in secundis ho-ilminum Viis Stagnantem, iisdem, ac in putina inanimi' collocatam , auxiliis , modo prorsias mechanico, Brit hemico, posse incidi , dividi, resolvi , crediderunt , hallucinati sunt. Aliter forsitan res clam pilia ita, in Ventriculo ac tiabo cibario haerente, constituta e St: qui ipscilicet humor glutinosus , praeterlabentis actioni li-4 qui di amici, inprimis aquosi ac tepidi, vel salibus Ialca linis, Sale Ammoniaco , gra Vidi, qua Si nladias, Satisi diu e X pDSitus, non est, cur affinitatis majoris legibusitandem non Obediat suamque spissitudinem, mobilior et vel ad resorptionem, vel ad excretionem promptior,

edeponat. Externus Suitem Crusta S, eX muco ConflatRS , ipsum Riarium Certamen aequo spissius, solius lepidae actione resolvimias. Fateam Ur interim, plurimorum, Ut vocant , TeSol eritium irtutem , ex Rctione , quum iri

solida viva magis , quam in fluida Stagnantia , exer-gent, qu AmplurimBm Θgnoscere; atque hane ideo non Solas in partes, quas proxime attingunt, Sed lege Con- Sensus , in omne εγstema plus minus diffundere. His

434쪽

43a PETENTIONES M. L.

igitur rationibus suffulti, quae in morbo acuto hujus indolis consuluimus 3. CX.), ea, si talis causa pitui tae subsit , hic denuo praescribimus ; sub chronica i

ero , profundiore scilicet e scaturigine fluente , pri mariam viarum pituita , lentior quoque istius Sol en clue, e XSi CCandae , mel hodias requirit cir . Prima pituitae, istomacho, intestini S pigrioribus Stagnantis, ut i iactia S, et satiatim ex illa evolutio docet, in acidum - alterai

et ultima . in Putridum degeneratio est. Illi , a quael Potissim tam Cestro linenses alis Muriani his ipsis vi Cinne, B JUI CHlcis , aut Salis alculini solutio, vel sapo, vel squae hujus vices sub statu salutis agit, Sub lan guore autem Subactionis ciborum , plerumque ipsa it ungue in bilis, Vel quae hujus actionem imitant, plAn

Taxaci , cichorei Sylvestris, decocta , e ti BC in PPHO terquam quod fibram segniorem simul excitent , hac vero ratione iam se Creti humoris teratorem Corrigant, quam secretionis abundantium restringant , potentem resistunt. Potiorem inter sic dicta resolventia locur Sal ammoniacum, refractae an limonialium , Calomela Si junctorum , doses , occupant. Ultimam pituitae reten tae corriaptionem a Vertit, illius, ita praeparat ne, Prom Pta satis, ii 'irimis per Oesophagum, ope inrtari eme lici , rejectio. In testina demum hoc malorum fomite ξliberant laudata jam alibi Phabarbarum, cui Omel RS, mn gnesia, cum aliqua radicis i pecu evan hae portione remisia , clysteres; quae interim remedia alviam ducenti B, ne vires exhauriant, et vix Coercendam di arrhoeam4 post se relinquant , prout quondam monUimVS , CH

Soluto , vel eliminalo, qui loco li actione obes Se pos fiet, ventriculi, intestinoriam glutine: debilitatis, quaeθPer ersae Secretioni S operi plerum liae praefriit, rati major habenda est. Tunc igitur, sub victu sufficiente,

Bgis Sicco, e X Carnibus maturis, teneris tamen etias salis , petito , exi latis cibis visu dis , farinosis , fer-mentationi obnoxiis, sub exercitatione corpori S , in primis equitatione, horis matutitiis peragenis A, in Usul

Amctrorum Sal diu continu9ndiam, postea vero nil δ IMAS,

Pyrmori tanΠs, Egranas et similes, Ad corticis Geof- lfroeae , perta Viam , Vini martialis , vel puri chalb bis,

435쪽

ABDOMINALEs 433l cum radicis ginhiberis aut acori portione, administral tione in transeundum e St.

f. DCCCXXXIII. Retentiones Perilonaeiales.l Quemadmodum autem de aquis diximus θ. DCCXLIII.), i ac de Pinguedine dicemus; ita etiam pituita. puri sor-l mi S , Pur talentus, gelδtinosus humo P, non raro interi perito ua ei appendices seu duplicaturas, in Omonio , t mesenterio , meSOCOlo, mCSO CCto , Colligiantur, ne P Pol sua scaturigine, indole, exten Sione, mole, con Sissentia, pondere, diversis, pro tumoris cum vicinis pari tibias cohaesione , concretione morbosa et praecipua

1 in has ipsas actione vel brevi, vel diuturna, varia in- iter se phaenomena excitant. Perdifficilis igitur istarumi retentionum diagnos is est; atque ob appendicum di-lctarum positionem, sibi fere Parallelam, paucasquel in te e se distantius, ob congens tam partis vicinae, dig- tractae, compres fine, impeditne, multiloqua Symplomatat pariunt. Atterila interim morbi praegressi Consideratio, positionis , nexus naturalis appendiciam Rnntomica co- ignitio , ac principalis constantiorisque Symptomatisi contemplatio , facem inquisitio ut medicae aliquando a Satis lucidam accendunt.

f. DCCCXXXIV. Retentiones πψDicae.

Ad omentum respicientes, ejusdem a Ventriculo GP-st tum et descensum , Ut hoc viscus de morbis illiust participet , frequenter contribuere, primo hae monebit mus. Mollissimum scilicet utque pinguedinosum hoc tintestinorum operculum , a duplici peritonaei lamina 3 conflatum, medio has inter lamellas loco, vasis coni spicuis ornato, non modo adipem , sed induc in hisa vasis aut De Ita entiore , qunm Vulgo creditur , inflam, mali ortu 3. CCXVII.), aut secretione quICUD JHO mor- hosa, variae indolis liquid a Concipit, atque haec vel nuda involvit, vel cellulis aut solliculis inclusa , diu -

tius fovet, ae in futuras aberrationeS, Corruptiones, a coercet. Sum mne Vero CXten Sioni S CAPRX , Sponte ta-lmen retrahi nescium, magnisque injuriis expositum omentum e St: tam in longum , - e Xemplo hernin

s talium , femoralium, quas Vel solum, vel intestina

436쪽

434 RETENT 1ONES M. L. Concomitan S , constituit ; - quam in latum : ut et Omne abdominis et pelvis cavum aliquando emensum sit. Haud raro epiploon funis in modum Contortum ,

aut, ubi uterus gravidus, hydrops abdominis, pinguedo plurima in isto , aliique hujus cavi tumores

expansionem omenti impediunt, id ipsum in massam globosam ac duram super umbilico retrahitur. Alias luentrictatus, Per omentum obtectus, vel epiploon illum inter et colon intestinum latuisse, Conspectum fuit. Nec tenue , ut sub statu salutis , pars ista lamellas pro suis parietibus agnoscit; sed multoties istos post inflammationes, prae primis in puerperis, Vel etiam in morbis chronicis, ad pollicem unum, Vel et unum

cum dimidio, Crassitie auctos, nune proscinde I Ubentes , nunc ex albo flavescentes, duros ac fere subcal Iosos deteximus. Praeter serum igitur et adipem nimium, et pias, ex praevia inflammatione vel hic loci genei B tum , vel meta statice huc depositum, et humor

lymphaticus , puriformis , gelatinosus , albumino SUS , interdum plura his e liquidis , diversis in loculis simul hic confluunt , stagnant ne Sensim Sera Si in JUO, nisi prius in cavum abdominis, aut concreto Ciam Vicinis partibus omento , in has ipsus effusa , in mate-Γias, Consistentiam mellis, steatomatis, aut Sicciorem ac sere gypseam, induentes, in spissantur. Tu mores Omnino his a retentionibus nascuntur, moli S, ConSi- Stentiae Vuriae, Hique nunc mobilis et, mutata trunci positione , huc illuc de vagantes; nunc vero, ubi cum Peritonaeo , aut cum vicinis visceribus epiplo Ora Concreverit , fixi , Blque sub principio quidem obscure

fluctuantes , Serius autem nullum motus undulatorii estigium prodentes , integumentis abdominalibus viciniores. Praeterquod vero epiploon, pro Ventriculi repletione majore, minore, Nec non Pro Corpori S pOSitione diversa , vel retrahatur , vel descendat , et sic locum abdominis nune ampliorem , Nunc angu Stiorem Occupet : parum etin m abest , quin tumores omenti, eodem Se modo, ac illi, quos mesenterium contraXit, ad attactum se habeant. Fateri quoque Oportet, nul lum affecti omenti signum specificum a medici S CO-gnosci ; et quod , cum in cadavere id genus vitii , adesse suppositi, inquiritur: Omentum saepe riui corin

437쪽

ABDOMINALEs 43si Ugatum , aliquando vero duriorem in funem convolutum globos ana, aut in totum fere Consumptum

esse , tumorem Vero Hlinm longe Sedem Occupare, reperialia P.

Has interim di agnosis difficultates imminuit consideratio: quod, sub erecta corpori S POSilione, profundius esei loon a dextera Parte, quam a SiritStΓa , Periabdomen 'ro endeat; et quod hinc tumor mobilis in parte abdominis dextra , frequentius in omento qURe Pendus sit: quo loco , ex eadem ratione , et partis hujus herniae saepius, quam oppositam abdominis ad

Purtem , Occurrunt. SRepius omentum Steatomatosis a

tuberibus, apud illos adeo homines, quorum nec ad jugialum, nec nil me Senterium Striamo Si quid Comparuerat, celebris Parisiensium anatomicus conspexit. Quorisque etiam omentum nullibi morbo Se conferbuit, tumor

quivis paulo major ad illud residens , Suo cum Pondere ventriculum adgravat , inferiora versus, ingrato istius sub sensu, distrahit, atque hoc in situ detinet; quo haud raro contingit, ut cibi, stomacho suscepti,

oesophago facilius regurgitent , quam per pylorum

descendant, atque si e tumoris in omento sedem ulterius illustrent. Quoties interim tumens epiplo ori, Vicinis partibus Concretum, sustentatur satis Ab istis :toties fere distractionis stomachicae signum illud praeponderans eliditur , ae pristina mali redit obscuritas. Vidimus nihilominus, sed absque tumore, O mentiam in principe marchione Badο-BaderiSi, anno I 77 I defuncto, Cum testiculo praetumido concretum, Dulliam, ubi princeps jejuno esset stomacho , incommodum induxisse; quoties autem Ventriculum ille eum cibis replevisset, aegrum, prout alibi jam exposuimus, Ut in urvato ad Anteriora et dextra corpore, Cum distractionis ad regionem γ aStricam Sensu, incederet ,

Quamvis autem mesenterii tumores plerumque Cum

externis glandularum tumoribus juncti incedant atque, sub istorum defectu, facilius omentum, quam illud intestinorum sustentaculum, laboret; interdum tamen hoc ultimum et illis in hominibus Strumo Sum e St, qHO-rum habitum externum uultus tumor lymphaticus de foedat.

438쪽

436 RETENTIONES Μ. L. Caeterum, tam omenti, quam mesenterii tumores molis majoris, sursum et deorsum, et ad latera comprimendo agunt, atque nunc ventriculum diaphragmati adprimunt, capacitatem ejus imminuunt ae delent , thoracis cavum angustant ; nunc Viscera e Si tu suo removent, ejicitant, cum illis Saepe intime concrescunt , aut Vincula morbosa, functionibus eorum fa- ne Sin, praeparant sortemque, Sub inflammatione, suppuratione, iniquam dividunt; nunc in pelvim profundius illa urgent; uteri, vesicae intestitiorumque functiones pessumdant aut Supprimunt; Be ipsa vBSa majora non minus , qu Am lymphatica vicina, cum descriptis jam alibi effectibus , coarctant , obliterant. Varices hinc multiplices, inprimis in omento a tumoribus Obsesso,

Comparent; nec etiam riapti me senterii inter laminas an eurys malis descriptum a nobis exemplum deest. In signem celte nia me I Um tum ortam, quos in istis peritonaei prolongationibus nos ipsi reperimus, ac partim mus eis pathologicis , Bruchsaliae , Ticini, Vindobonae , Vtinae ac Petro oli a nobis erectis, Commisimus, post ea, quae R natomine Palliologicae Scriptores egregii ubertim exposuerunt et quae, propria, jam nliis

nostris in operibus commemoravimuS, h1Q non de Scri-hinitas.

g. DCCCXXXV. Retentiones me seraicae.

De retentione e istoica ViX n Unc loquentes , quin simul illam mesenterii tangerem I S, QVilare non potUimus. Plura nempe, quae ad primam spectant, ad istam certe Don minus PeVOCRnda sunt. Strumarum sero phialarum in quidem sedes praecipua in me Senterio est; Ciam Vero e Re non unius partis, sed universi potius systematis morbiam sistant; de hoc, data occasione,

modo brevem hic loci mentionem injicimus. In illis etiam hominibus, qui strum is nulli bi labor int, liquidorum , non modo serosorum 3. DCCXXXIII.), sed quoque aliorum , in glandulis me Sercti Cis , aut me Senterii inter laminas , illius in vasis, colluvies et pertinax retentio , in spissatio , locum Sumit , intestinorum extimum hoc, a lumbis pendens, Velamen Blque sustentaculum in farcit, ne in Conspicuo S tumoreS elevat.

Ad Strumas me senterii quod spectat, eae appendicis

439쪽

hujus inter laminas, in glandulis lymphaticis, saepius

apud infantes, quam apud adultos, mole Praeter modum auctis, attactu mollioribus, consistunt: in quibus glandulis, a morte dissectis, aut normalis prors VS habitus observatur; aut materia subalba, gri Seu, mollis,

friabilis, haud raro puri, puriformi liquido remi Sin, earundem in paren chymate detegitur: quin idcirco, quod ex falsa hypothesi quondam admissum fuit, hae

glandulae, Con Spicui ad ventrem tumoris CAISR, Obstructae sint et chylo, vel injecto per artem una tomi Cum mercurio , resist Ant. Quemadmodum uiatem et aliis corporis in partibus, non omnis glandularum in flatio vitium strumosum pro onusa ognoscit: ita qUO-que nec omni S glandulae me sente ricae tumor, hac impura e scaturigine pro pullulat; nec si hysconiae glandulosae speciem Struma nobis offerat: moX Omnis

glandiaturum , vel inflammatarum , vel indurat 3Piam , vel sciri hos arum tumor ad id peruiae genus inflationis spectabit. Praeter strumas nutem et varios glandularum in farct HS SCirrhosque, tum nimia pinguedo, tum lympha

sub inflammationibus morbo se secreta, tum Stento mata

multiplicia, prae magni abscessus, tum, licet rarius,

concretione S Cale ulosae , vel et os Seae, me Senterium infestant, ae maximos in multis tumores hujus partis BC Ventri S , nunc totius, nunc in una ulteruVe ejus dem regione, producunt. Insignis ponderis tumores mesernicos tum alii describunt, tum nos ipsi reperimuS , ac ma Sei S Pathologici S, quorum curam quondam geSSim Us , Commi Simus. In Strumosi admodum sonis Bruch saliensis cadavere reperimus, ac in Orntione Reu de mica A de oesica urinali Ob uiciniam morbosam aff-grotante M deseripsimus, insignem ad meso colora tumorem, Cum ipso hoc intestino Carcinomaticum , ita pelvis Cnvum proscinde demersum , ac ibidem tam fundo, quam posteriori vesicae urinariae, simul eXesne, parieti Concretum : Unde flatus et excrement B,

magno hiato , in cavum visceris istius , et ex hoc , Drinis commista, foedo per urethram expellebantur spectaculo. Plura , huiC omnino similia, exempla no-

his post hinc, ut quondam Ticini, sic et Vindobonae, oblata fuisse, doluimuS.

440쪽

438 RETERTIONES M. I. f. DCCCXXXVI. Retentiones abdominales aliae. Retentiones PancreatiCas. De Pancreatis uiscerumque Caeterorum abdominalium tumoribus aut duritie morbosa eX retentione materiae lymphaticae, album inosae, puriformis, purulentne , exorti S , non minus , quam de illorum

diagnosi, causis , prognosi , atque de medendi iisdem ratione, partim in Secundo Epitomes hujus, de inflammationibus libro, partim quo loco de Domitu

chronico sermo nobis fuit f. DCLXV. ) , locuti jam

perientiae principia, nobis concessa, dilucidavimus

99. DCXCIV. DCC.). Quod si vero haec fluidae ma

gis, quam Solidioris materiae retentiones respicere quis dixerit; huic, primo Solida morbos R, priusquam 11rmiorem hanc indolem induerint, non minus stati sorma liquida vasorum systema perme RSSO, Rc modo Se cretionis morbosae, quietis, et mutuae attractionis chemicae legibus, donec solidescerent, ob edixisse; -- Secundo vero , Si ea loco moveri atque subduci sit

animus, fluiditati primaevae plerumque prius restitui

det, ere, respondet, i m D s. Quamvis autem magna , num retentiones, prRegressae qUondam Phlogosi, Diam vero minus impe intuosae solidorum in fluida actioni ac cessioni . se a inertiae istorum potius, quam nisui Ver et O , Adscribendae sint, ex eo intercedat disserentia: quod, primo in casu, puriformis ae Hlbuminosa materia, Vi secretionis morbosae , in paren chyma partium aut viscerum deposita, cum his , indita sibi ex indole, concreSciat, vitamque his propriam nunc ipsa sibi vindicet; - in ultera Vero , quasi mortua restagnet , Re , Ut corpus Peregrinum, neque VASA, vel telae cellulosae lamellas, quas modo irit usum hoc Occia pat, mox in unum

coadun et ac perpetui jure domicilii teneat 9. DCXCVIII. ;eSt tamen Symplomatum, ex diversis licet causis Da torum , aliqua conspiratio ; ac modo in morbi praegressi cognitione, nu in retentionis. decursu, post AhD-gos in Deque resoliatam, neque Sup PUPRlRIM, mngi S PH-pido, latet major diaguosis opportu uitas. Saepe interim