Punica

321쪽

. Factum:nostram profectionem excastris&iter properatum- Hac iuuenes: uerba Livii hortantis suo exemplo iu/uenes ad operam parriar nauandam.

Praecluditeaelaudite alpes cadaueribus hostium qui nimium in italiam grasatur. Parustas:apertas. Fulmen carthaginis:quo utitur carthago tanquam sulmine. Quis deus:si ueniet Annibal Dquit etiam deus non possiet nos a morte liberast locus e ab utili. Sancit:firmat. Obtectus:habens tectam canitiem gaμIea. Rhodani iuuentus:comati galli. Nabis erat sacerdos iovis Ammonis. Securus fati: non times mortem. Vano: mendaci. Cerata:uiridis N cerulei coloris. Ardebat:radiabat. Gemma ga/ramantide:dehacgemma loquitur loγIinus dicensillic de lapis legitur Anmao

nis uocant cornu .nam ita tortuosus est

Sinflexus:ut effigiem reddat cornuarietis fuIgore aureo.ideo dicit poeta ardebat hoc ideo fixit quoniam Nabis erat Ammonis sacerdos:qui etiam i casside habebat effigiem imis cornageri. In/fula deperidens: in humeris.s ut nunc sunt mithrae episcoporum habentes stolas ex humero penaentes. Incocta ce/rastis: infecta ueneno cerastae serpetis. Conti sarniatici: telum sarmaticu longum erat instar conti oblongo serro. Praedam: fabeIlum quem nahisas potatabat. Tristis ruinae: inortis illius sacerdotis. Gemmiseri cultustaestis gemmatae. Rigentes: alperas propter aurum intextum. Ad ossa:ipsius ambi. Tepidos:recenter caesos. Aurea fila: insula.

N itistam absoluit uii horia: pra spe hudem.

A duentu cecidisse tuo memorabitur tis. P arte alia is nis nudatis casside canis L iuius huc iuuenes huc me spectate ruentem I ii pugnas:quantumque meus patefectaten ei Τ antum itrate loci:et tandem praecluditi ferto. I am nimium patulas penis grassantibus spad uod ni ueloci prosternimus agmina marit:

E t fulmen subitumcarthaginis annibal adsiti l

. vis deus infernis quequa nostru eximat ulla illH inc galea capite accepta: dicta horrida lino S ancit et obtectus sentu fera presiamiscet. I llum p cuneos etpdensissima campi C oi pora tot danteleto quot spicula torsit

T urbati fugere mace.fiagere seroces A utololes:rhodanique comas intonsi illumllis F atidicis nabis ueniens ammonis harenis I inproba miscebat securus praelia fati. C et itutante deo:ac patriis spoliat probatenis

F ixurum uano tumidus promiserat ore.

Α rdebat gemma garamalidae cerula uestis. U t cum sparsa micant stellaru lumina caelo. E t gemmis galeam clypeuque accenderat auro,

C affide cornigera de dens issa sacros

P rae se terrores:diuitque ferebat honore A 1cuserat pharettaeque uiro atque idola cera is S piculatet armatus peragebat tala ueneno. N ecnon cornipedis tergo de more repostus S Libstentata genu pcampum pondera conti S armatici prona aduersos urgebat in hoste T anto transfixum telo p membra parmaC onsulis ante oculos magno clamore libellum

A sportabat ouans et ouans ammona canebat

N ontulit hanc iram latosque 1 corde tumores B arbarico senistiteluque intorsit et una

P raedam animaque simul uictori uictoratini

A stitit audito tristis clamore ruinae H asdrubal et ceptante atabum raptare temple G emmiferi spolium cultus auroque rigentes E xtiuias iaculum a tergo perlibrata dossa. I am correpta miser geminis uelamina palmis C arpebat propere:et trepidos nudaverat a I

C oncidit et sacras uestes:atque aurea fla

322쪽

R eddidit exeso spoliatu hapsust hostem

A transsius rutulum obtrucataeui mille sub altis L anigerae balant stabulis ipse octa molli

E xercens cura gelido nuc flumine soles p rangebat nimios pecor nucloetus in umbra T ondebat niveae spledentia uellera lanae. A ut pecus e pastum sese adteista referret: N ostentes matres spectabat ouilibus agnos.

0 ccubuitesypestras fiκo proditus aere. f t sero ingemuit stabulis exisse paternis.

A crius hoc italum pubes incurii et urget. V t torrem: ut tempestas: ut flamma corruscis ulminis:ut borea pontus fugit:ut caua currui N ubila:cum pelago coelum permisciuit aeuxus. p rocere stabant cellarum signa hortes p rima acies hos impulsu cuneoque feroci I axat ut subita et fessos errore uiarum

Ν ee soli faciles longique laboris anhelos.

A uenit patrius gentem pauor:addere tergo si astas ausonius:teloque instare sequaci. N ecdonare fugamcadit uno uulnere tyrrus

N on uno rhodanus: osigatuque sagittae

L ancea deturbat morinu:et iam laque cadenteme edente que urget totas largitus habenas L iuius acer aequo: et turmis abeutibus isertc ornipedem: nam auersi turgentia collas icidit ensem aediscussitpondere terram c um galea ex alto lapsum caput:ac residentemiT urbatusrapuit sonipesi praelia truncum. Η iccato nam medio uibrabat et ipse tumultus i primasiquit bello cum amisimus alpes Η ieiuueni oppositus:tyrio foret:hei mihi quanta C essauit latio dextraretquot funera poeniSD onarunt parui suffragia tristia campi.l amque inclinabant acies cunctisque patiorem. si allorum inductat pauor: et fortuna ruebat S idonia ad tutulos uictoria uerterat alas C elsus primaressorescente iuuental bat consul ouans maior: maiorque uideri.

E cce trahens secum canentem puluere turmam D ut tot agenoreus subi intorquensquelacertis.

T ila sonat:cohibete fugam:cui cedimus laestit

N onne pudet conuersa senex marcentibus armis Lapsus: cadens Iupernabim a se spoliatum. Inuicti phiIeni rarae phalenorum erant in maiore syrti appellatae a phile/nis fratribus:quena locum finem imp rii uersus aegyptuna habuere tarthaginεses. Inuiebi:sortes quon1am pro patria mori uoluerunt. illic enim uolpostea illorum honori arae fuerunt erectae uius obruti sunt. um carthaginenses:& cyrenaici definibus agrope certaret. Aere: clypeo. Procerae:altae staturae gallos oepoluerat Asdrubal Claudio Neroni.notantum eis fidens ut inquit Liuius qua γrum ab hoste timeri eos credebat. Mithptimo impetu feroces sunt inde pavent ubi ad hos gallos caedes peruenit mini/mum certaminis fuit pars magna ab sis gnisaberat qui errauerant fessi itinere: ac uigiliis. Laxat:aperit dissipat. Nec soli raciles:non idonei ad toleraeos solis calores.nam :ut scribit.L. Florus cedunt solaribus radiis A re IIuniar ut glacies. Addere:addebat. Hic: tunc. Cato praetor laudauit Liuium consaledicens sit hic oppositus fuisset Annibali descendenti ex a1pibus non essent caesi tot imperatores εἰ milites. Iuueni: Annibali. Parui campiemarrit in quo erat comitia S hoc potissima dicit propter Varronem:qui causa fuit cladis canensis. hei nulli inquit quot dextras amisimuspropter malam eIectione consuIsi. Cessauitimortua e. Induerat: uor gallorum fugietium incusserat caeteris pavorem. Ruebat: auebat iam romanis. Alas:pennas stras ad romanos. uis

toria semper alata fingitur. Cohibete fugam merba Asdrubalis ad suos: quishus deprimit Livii senectam.

323쪽

Principiun1:origo de bello dictum est supra. Getes:hispanae quas uici aeqnt me Annibali. Parce petitum: id est hasta' Asdrubalis parum nocuit Liuio consuli. Perstrinxit uulnerauit. Vana: quoniam uulnus non alte insederat. Rutuli: nrani turbati sunt consulis uulnere. Con MI Liuius increpabat sutiles uires Asdrubalis. Vana cornua: uanas acies hostiles.punicum uuInus inquit Remineum est:& ideo hosti osten/Ate quale uuInus romanae inferant manus. Ripas: metauri repleti cadaueri hus. Ut cum uenatu: stragem peditam ad metaurum cona parat scris a diana uenatu caessis. Dictynna:diana. M pi: Iatonae pindus est mons thessaliae. γnalus arcadiae. Coryti: ut dictum est tegmina arcuum sunt ex corio:5 .p pharetrixetiam usurpanturnit in hoc loco. Musto: lanugine illa uiridi quae nasciλtur in locis humidis. Ceu belua poti: Neronisa uiditatem comparat balenaeuorantis in mari pisces laxo hiatu. Male satia: a me laborans.

A gmina agit nunc que mihi nuc deximietati D egene1at nostrique piget thibetis auo P rincipium:mihi cognatum sidonia dido

N omen:et ante omnesbello numeradusham ut

E st genitor mihi cui cedunt mole uelatas et E i campi atque amnes frater:me magna seca esti C arthago putat Eanibali:mebetis itasE quat germano passae mea praela agetes. Τ alia dum memorat medios ablatus thostes V t nouac6specti fulserunt colatis armari astam praepropero nisu iacit illa p orassi rati ci pei et loricae tegmine summo I tib idit haud laetiκ humero:parceque petit se ei strigit corpus nec multo tincti cruore V ana sed optati promisit gaudia peno. Τ urbati rutulicosusaque mittora uisu

Τ eirifico tum increpitans conamina consul F cemineislesum vana iter cornua corpus U nguibus auipalmis credas puerili fictum I te docete uiri romanae uulnera fuerint uanta afferre manus:tu uero estunditur ipsT elorum uis: et densa soluiciturumbra Ι amque pextentos alterna strage uirorum C orpora fusa iacent campos diuersaque iustiar

I unxerui cumulos crescente cadauera ripas U t cum uenatu saltus curret Opacos

D ictynna et lete praebet spei lacula matri: A Lit pindi nemora excutiens aut menala lustaso innis naiadum plenis comitata faretra

T urba ruit stridunt sagitiferique cotiti T lim p saκa fera: pque ipsa cubilia fusae

P erualles fluviosque atque antra uirentia multa M ulta strage iacen exultat uertice montis E llatam lustrans oculis latonia praedam. A . udito ante alios senioris uulnererumpit P er medios nero saeuus ater uisaque uirorum

si qualli pugna:quid enim quid desderesistimet I taliae fatis huncsi non uincius hostem.

hi annibalem uicetis ait lauitocius amens Ι n inedios: riumque ducem iter prima fremalva

A gmina ut aspexit:rabidi ceu belua ponti P er longi inista ili ad pastus iactata profundo C um procul in fluctu piscem male saucia cisti

324쪽

A estiaeet Iustransnanae sub gurgite praedam

A bsorbet late pmixtum piscibus aequor. N on telo mora no dictis haud amplius ibit E labere mihimo hic nemora aula lallentP penesmoe promissis frustrabere uanis. V t quondam terra fallaκ deprensus iberas uasti mostram mentito foedere dextram. Η aec nero:etitorquet iaculi1: nec futilis illius: N am latere extremo cuspis vibrata resedit I nnadit stricto sup haec iterritus ense. c ollapsique premes umbone tremetia membra S i qua sab extremo casu madata referri G ermano uis forte tuo portabimus inquit. C ontra sidonius leto n6 terreor ullo v aere marte tuo:dum nostris manibus adsit A statum uindex:mea si suprema referre F ratri uerba paras: mado capitolia uictor E xurataeinerique iovis permisceat ossa E t cineres nostros: cupientem adnectare plura

F ementeque ira martis trasverberat ense.

E trapit infidum uictor caput: agmina fuso

S ternutur duceno ultra fidentia marci. I amque diem solisque uices nox abstulit atrac um uires parco uima:somnoque reducunt. A c nondii remeante die uictricia signa Fauentum referunt clausis formidine castris. T um nero procera sublimia cuspide portans D raducis ceti: cannas pensavimus inquit A nnibal et trebia et trasimeni littora tecus raterno capite.i.duplica nucperfida bella E t geminas arcesse acies:haec premia restant. Di tua transmissis optarint alpibus alma. C ompressit lassit aspenus minuitque feredo C onstanter mala aet inferias in te pore dignas

M issurum fratri clauso comurmuratore.

T um castris procul amotis aduersa quiete D issimulans dubia exclusit certamina marita

Aestuat: furit. Haud amplius inquit:

uerba Neronis ad asdrubalem non euades inquit nunc ut euasisti in hispania uictus a Scipione ad pyreneos montes aut cum uictus a romanis foedere simulato euasisti. Nec futilismon fuit hiaus ictus Neronis. Siqua sub extremori1erba Neronis insultantis asdrubali 1,strato. Manibus: umbris. Actutum: cito Liuius ait. postremo cum aut dubie fortuna hostium es et ne superesset tanto exercitui suum nomen concitato equo se in cohortem romanam immisit. ibi

ut patre Amittam 8 Annibalis fratre dignum erat pugnans cecidit. nunquam eo bello una acie tantum hostium iterfectum est. redditaque equa canensi clades uel ducis uel exercitus uidebatur. Clausis castris suis:quae in lucania reliquerat. Nero ut ad castra recti it caput Asdrubalis proiiciante hostium statim nes iussit& usetosaphros captiuos ostedi: Sc duos inlutos ire ad Annibalem: qacta narrarent.Annibal tanto publico: priuaroque letus luctu agnoscere se sortunam carthaginis dixit. castrisque inemotis in angulum italiae abiit. Mi nuit ferendo: laus Annibalis a fortitudine. nam constans fuit in ranto dolore nec eaIiqua egritudine conflictatus ut tantuimperatorem decebat. Vicitque fortuλnam:quae homines aincit nisi tota uicatur. Ferendo:patiendo forti animo.auferebat uim praesentibus maIis annibal robore animi subnisus:cum sciret frangi aduersis non esse clari imperatoris explorant quippe aduersa uiros:ut supra cecinit poeta S in aduersis uirtus cognoscis. Inferias:uictimas&emqas, Ril uersia : Iamirare & dolore ex morte fratris. Quiete:id est quiescendo:s: non appetendo pugnam. Dubia certamia: dubiam fortunam de belli eirentum.

Exclusit:remouit quoniam in bruti abiit.

325쪽

Petri Marsi interpretatio in xvi.uolu uultis incerentem casus

' ' meiatem post dea dra, patriaeque suosque

balis Annibal in bruti os profectus Annibale accepit tellus:hic aggeres phiΙ n posita ad renouadsi bellacoque in

factionisuscipuocauere romani tanta A bditus ut siluastabulis tu cessit ademptis coactu excol Iuuionemrgentiu & tant m olitur saltu cre tamina iamque feroci

m: illis urar, Mugitu nemora craei Te perque ardua cursu

bus interdum comeatiis 1opia minime S a Xaruit sternit siluas:mpetque laceuit oriretur: dsi haec si inlia ager c scipio i I ram rapidus comii: tremit omnis ab alto

nusiade tota hispania cessit: Masinissa P rospereans scopulo pastor noua lapam: romano iamicitia inuit stipio reatam S edui orba usurus latitum:si cnera martis

Iapud syphace suscepti amicitialiare . ,. e 1 - rgis certati petunt .rediit Scipio in hispa A diumenta forentipraua obtrectate tuorumnia:&aput carthaginem pei.patruoque I nuidia reuocare animos:agitare negata funebreς ludos celebrauit.ide romaro e . t uersus tofui cu crasso potifice niaximo C Ogebatur Ope:et senio torpescere rerum creatus e.steque saphrica traiicie do ex. P arta tamen formido manu et tot ceditiasolis ercitu agit. Suosque & mortem fratris. r. L' Septus munitis oestris ad securitate. Q uesitus terror uelut Inuiolabile telis ercitu agit. Suosque & mortem fratris Septus:munitis castris ad securitate. Ciauebat:meditabactio. Abditus: ut S cruabant: sacviqire caput proque es sarmis

nnibale uictione parate parat tauro Π . .. o.- . . .. 'I . A

pugna cotra uictore meditas. Atria: re A nnibalis sat nomen cietat.tot diissona lingua mota. Hausturus consumpturus italia si a carthagines ibus supplem tu huisset

A gmina barbarico tot discordantia ritu

o sino obstitisset alterius factionis inui C orda uirum maia sere gradu:rebusque retussis dia. Obtrectante:recusante& phibete mitti subsidia. Senio relu: ia praeliis stanescentibus&militia. qescebar enim in

F idas ductoris tenuit reucrentia mentes. nescentibus&militia. 3escebar enim in N ec uero ausonia tantum seletus agebat brutiis Anii . Tn:stiuis uig rille r IJ aidanidis mauorsia interea cedit ibera

Capu ipsius Annibalis:cuius nomen A uriferis tandem phren IX depullus ab amissat erat proo auxiliis:&b aiesta I ammaoo exutus castris an itante pavore te milites Iofficio cotinuit. Gradu n . i. r ordine sine aliqua seditione aut iter ip I tali am propero tran1milit cenita velo. oriundus aphenicia. Aurifcris:his uis ubi auae Bais. Iam mago: Anno nouiassos:aut aduersus duce. Retusis:fractis: E cce aliud decus haud primo contenta fauore

ad hispanias trai reditur poeta: n solii N Utribat tinguna ducimam concitus anno uitii talianiaci fauebat romanis: sed A duentabatagens trepidantibus a minace

et in hispania. Phenix: carthaginensis in m . r

oriundiis aphenicia. Auriferi his uix D artata. et indigenas scrus raptabat iberos , ubi auae sodis. Iam mago:Anno nouias N on ars aulastus belli:uel dextera deerat S i non scipiade concurrereta inadustor aut amplius milia peditu equitatusque M agna adeo ausonius imatoti mole premebat

t phoebe stellas ut fratris lumina phaeis

Madgades 'fectus asstrubali gisgonis E Yuperiint:montesque athlas: ut fuminanitus

cus: separat poeta pugna Scipionis cum V allantem castra obscuro iam uesperiarmpo. annone:sed Liuius coniungit. Decus: uictoria. Duci:Scipioni. Cetris:clypeis:&scutis Liuius altila ferme oibus scutatis celtiberorum intersectis. Crepirantibus: sonantibus:supra dixit. Ad numerum resonas gallinite plaudes cetras. lndigenas:iIIiceenitos. Non ars aut astus: Iaudat annone ut maior lausu on apioni accedat. Vt phebe stessas: opa toe magnitudine flamionis stat. Certa Ia: maria mediterrasci: sibus pest Neptunus.oceanus aut abit tota terra. Vallate:scipio aggressus e anone misianaem citri

326쪽

F undere non aequam trepidanti coeperat umbram

A ggreditur latius rector subitoque tumultu. C eduntur passim cepti munimina ualli I pedem:super contexere herbida lapsos

p ondera: etintumuli concessit cespes honorem V ti uni mens digna uiro nouisse minores. uam deceat praeciumque operis sit tradere famaec antaber ingenio mesarorum et mole timeri. V et nudus telis poterat larus: hic fera gentis.

M ore securigera miscebat praclia dextra E t quamqua fundi se circum pulsa uideret. A gmina:deleta gentilis pube cateruar C aesorum 1 plebat lusioca eu foret hostis c ominus:expleri gaudebat vulnere frontis. A dueris:seu leua acies inbella uocaret

0 bliquo telum reflexum marte rotabat. A t cum pone fer auersiin terga ueniret V ictor nil trepidans retro laistare bipenne

C allebat ulla belli non parte timedus Η uie ducis laicti germanus turbine vasto

S cipio contorquenshastam cudone comanteSD isiecit crines naque altius asti cucurrit.

e uspis:et elata procul est eiecti securi. A t iuuenis cui telum inges accesserit ira B arbaricam assiliens magno clamore bipennem

I ncutit intremuere acies sonuitque per auras,c onderebelligero pulsati tegminis umbo. Η .aud impune fidem remeans: nam dextera ab ictu D ecisa est gladio: dile, to immortua telo. Qui postsi murus miseris ruit:agnaina concors A vertit fuga confestim dispersa per agros

N ec pugnae species: sed pene tristis imago

I gaerasthinc tantum cedetia atque inde ructum

P et medios annon palmas post terga reuinctius E ece trahebatutiluceque heu dulcia caeli.

L umina captiuus lucem inter uincla petebat: T um rectoria tuis tantam qui regna reposcami

uiscedat toga et armiferi gens sacra quirini S emitio sitam faciles cur bella refertis.

Η aec inter celerare gradum coniungat ut arma

A sdrubale ignarum cladis praenuntius affert E xploratoreques raptat dux obuia signa

Non aequam:noxiam qui no uidit hostes aduentareasdrubal. Herbida piderauplicespites quos ad uallum mu/niendum portauerirnt contexere ipsos milites:&phueriit eis uicem scpulahri. Lapsosmulites prostratos qui pondera herbida portabat. Vix uni mes digna uiro : uix inter tot celtiberos fuit unusque ceceat minores.i. posteros nouisse: scilicet ex carmine&mstoria. .uix fuit unus memoria dignus. Mens digna uiro: robur atqledecci uirit habere. sit friti operis.i. t op pretia: Statile polieris dare famae: qiai minores pclara facta imitan Sioῆ opcrepretin illa lpis mandare. Unde dicit liuius in proemio suae historice ad octauiu augustu. unde tibi tuaeque rei pu.quod i it ei capias- Cantabellarus:hice ille unusniem ria dignus. Ingenio:arte bel landi: tu uiribus corporis:gestabat securim dem recantabro f. Gentilis: ex eadegete, seu foret hostis: dexteritateira l. ari inplio describit poera: qate retro: leua sti nistra: Somni deniqtie ex pte pugnans timcdus erat. Obliquo marte: leua pagna. Pone:post. Auersi uari. Germanus ducis. L. Scipio qui postea dictus estasiaticus ab alia deuicta. Cudone .ga lea ex cu done seu coctone.i pelle cruda

supra dixi. caput his codone ferinos at utu. Amtinapulta ab ipso Iaro: et securi hasta Scipionis in altu egit. Telii igens:qm ira e magna incita metu ad res agedas. de dicit Honae. uires iniecit ira.tra in m aristoteles necessaria cnec

qc sine illa expugnari potnisi illa Flear aliam & spiritu accendat. Utendu at stilla non ut duce: scdiat milite. Vmbo:Scipioisqlaurornanu abscidit. Telo:securi. Qiti natirus: Iarus tanq nIU His δἰ tutela suoμ. Per mediosa non: vitupera Canon a poeta: Q ut uiuerer hanc ignominiam captiuitatis passus est potius sebuit pugnando mori ut feceratas drubal:δc tu fortes: & ma3nanimi facio Uni imperatores Scipio eu derisit dicessi estis ita faci les adseruitute cur PUgnatis: romanorae pugnare si seruire nesciunt. Luce:uitam. Heu dulcia lum CPI1: danat poeta tanta uitae cupiditate: .psi turpitudo subis interda: cu magis hominem dec ars decoro seruado mori q uiuere. Qui regna: imperia orbis. Toga: romani togari: d a romulo ha hentes origine. Qiris: qbus. Quirina: romuli bellicosi. Seruitio:seruituti. Refertisactractatis. Haec iter: Scipio

teris captiuisaeuaudiuisse dum rea Ddrubalem ut se anoni cottingeret ad pugnam se expedivit. Immo ad certam ui Goriam uides hostes ad mortem ruere.

327쪽

Nil amplius in tu uerba scipionis ad

superos:satis innuit mihi dedistis offorendo hostes. Victoria est in manun fanil aliust optabini nisi posse congredi: compos voti: ut ad uictoriam consequedam adiuueris no posco. Profugus: hostis qui fugiebat. Furentes: umbrae in quit patris δἰ patrui uocant hostes fur trisaci mortem pro inferiis. Modus: finis belli hispani. Lustra:sylvas 3 cubiI ferarum. Ad tartessiacos portus:asDdrubal naaibus acceptis nec procul ideaberat mare noctu relicto exercitu ga/des perfugit. Proximus in pugna: iam dema in ista loquis:seda Liuio dassensetit:qui sic ait post fugam asdrubalis scipio,x. milia peditum mille equites reliquit syllano ad Castrorum ob dionem ipse tarraconem rediit post profestione eius malinissa cum syllano clam cogressus ut ad noua consilia gentem quoquc suam obediente haberet eum paucis populatibus in aphricam traiecit. Indere/dienscum scipione congressus amicitia innuit:data fide:poeta canit masinissae reuerta ex acie noctu arsisse capillosqa prodigium mater interpretata suasit ti11out amicus populi to esset &nc duraxet eius capiti lumen Adecus.na constatissime ad ultimam senecta fide seruauit. Ductori asdrubali. Nomadum:

ma inissa rex numidarum. Suptibii: nobile seruata itide populo roman . . Mitis:ii adures. Serpetes:discurret .

A t postsi optatam letus contingere pugnam

V idit .et ad tum magno uenienda cutis

A gmina: suspiciens caelum nihil amplius inquit U os hodie posco superi protractus ad armauod profugus satis est:1 dextera caetera nobis V ora uiri rapite ite precor: uocatecta tantes.

H in pater hic patruus gemina omihi nutria Hi D ucite: adeste: sequor dignas spectabitishaudia: l

P raescia mens fallit uestro iam nominecedes. N am quis erit tandem campis telluris letae D cllandi modus: en unquam lucebit in orbe

I lle dies: quo te armorum carthago meorum A spiciam soniti is admotaque talla trementem D ixerat: et raucus stridenti murmureclangor I nc1 uititonuere feris clamoribus astra C onmitrant:quantuque rapit uiolentia ponti E t notus et boreas:et inexorabili auster. C iam inergunt plenas tumefasta sub equoracla sA ut cum letiferos accendens serius ignes. Τ orret anhelantem seriis ardoribus orbem 1 anti imacies hominuqtie ferox discordia fato D emetit haud ullus terrarum equarithiatus

P ugnarum damna:aut strages perinhospita ista V nquam tot dederit rabies horrenda feratam L am campi uallesque madent hebetataque toE t libys occubuereret amantes maristiberi S tat tamen una loco perfossis dctilis armis. L ucsta turque acies qua concutit asdrubal hasta N ee finem daret ille dies animosaqueuitius N i perlapsa foret loricae tegmine hamndo: E t parco summum uiolas let pondere corpu&S uasissetque Ligam:rapido certamina linquit Ι n latebras evectus equo noctisque tumbaa A d tarthessiacos tendit per littora portus P roximus inpugna ductori marte manuque R egnator nomadum fuerat:mox foedere longo C ultuque aeneadum nomen masinistisuperlanta uic fesse quos dura fuga et nox suaserataira C arpenti somnos subitus rutilante corus imU ertice fulsit aperactispanaque inuoluere uisa est M itis flamma comam:atque hirta sespargere togC oncurrunt famulvet serpentes pectorachum

P estinant gelidi restinguere fontibus ignes.

328쪽

A t grandeira deum aenoscens omina mater S ic sit celicolae portentaque uestra secundi.

c ondiae alutaret capiti per secula lumen

N euerone nate deum tu letapauesce. P rodigia aut sacras metue inter tempora flammas.

Η ictibi dardaniaepromittit foedera gentis: Η ic tibi regna dabit regnis maiora paternisi vix et adiunget latiis tua nomina fatis

S icuates:iuuenisque animum tam clara mouebant M ostra.nec a poenis ulli uirtutis honores:

A nnibal ipse etiam iamiamque modestior armis Α urora obscuri tergebat nubila caeli V laque athlantiadum rubefecerat ora sororum I endit in ausonios:et adhuchostilia castra.

A tque ubi se uallo intulerat ductorque benigno A ccepit latius uulm:rex talibus infit

c elestum monita et sacrae responsa parentis. B iisque tua oriatulum rectorgratissima uirtus A uulsum t*riis huc me duxere uolentem.

S i tibi non segnes tua contra lalmina saepe

V isi stare sumus dignam te nate tonantis A fierimus dotrammec nos aut uana subegit I ncertae mentis leuitas: et mobile pectus A ut spes et leti sectamur praemia martis

P erfidiam fugio:et periuram ab origine gentem B t quando herculeis finisti praelia metis Η unc ipsam belli nobiscum inuade parcnterne Ι lle tibi qui iam gemino laurentia lustro

p oscedit regna: et scalas ad moenia romae A dmouet in libum flammis ferroque trahendus S ic nomadum ductor:tunc dextera scipio deκtra A mplexus si pulchra tibi mavorte uidetur.

P ulchriores gens nostra fide:dimitte bilingues

fi x animo socios magna hinc te praensia clarael V irtutis masinissa manent citiusque uel armis Q uam gratae studio uincetur scipio mentis.c aetera quaeli amportare incendia suades .E xpediet tempus:nec enim sunt talia rerum N on meditata mihi:et mentem carthago fatigat Η inc iuueni dona insignem uelamine picto D at clamydem:stratumque ostro quem ceperat ipse D eiecto uictor magone animumque probaratae ornipedem: cum qua diuum libabat ad aras.

omina prodigia: Sic sic: uerba satodicae matres masinissae. Regna maiora: nam sublato typhace regnum eius con cessunt ea senatu masinissae. Latiis fatis: fortunae romani iperii: qnsi appella, tus emasmissa socius& aicus populi ro. Iuvenisque alum: haec tria mouet ut animum masinissae ad ineundam cum romanis amicitia clara prodigia: ide in sibi a carthaginensibus merita honores habiti non fuerant.deniquc ς, iam anis hal non uidebat irramplius felici inarate uti.Immo imminui in dies fama eius Suires, Modestior: minoris famae ac

nominis in re militari. modestus a mo,

dico dicis. Sorora: vergiliarum quae dicuntur ath Iantiades filiae athlatis oe

Vii.suerunt. dictiturque pleiades a ma

tre:& a fratre hiades: illucescete inquit aurora:&uix sole irradiante cacumina montis athlantis' proprer suam alti tadinem ab in i genis columna celi appe Italia r. prosecti is est malin issa ad sciPio, ne in hesperides et quae tres silet ut filiae athlantis habitae luci quae illic habebat hortos. Celestumonita tofo mafinissae adscipionem. Tua fulmina: scrociam hellicam:& ingentem uirtutem: & sulamen dixit qin scipio habebatur filius iovistonantis. Dextra: nostram disnam reo Scipio:qui non erat degeneri hello malistisia: iiit indecorus Scipioni. Perfidiam. s.carthagine ium. MetIS.i. aperireneris an sinem hispaniae. columnasque hercuIis una mecu tua dccarthaginem:quae parcns:di origo huius beIli. Qit do qin uicisti omne hispania. Ille mi ibat. Si puIchra tibi: uerba sciri is ad ma sinissa. si inqt videmur tibi clari pstantia rei militaris: clariores tamen sumus fide. Bilingues: fallacesssidos. Citiusque uel armis: citius in t supabor be Ilo et officio.i.no ero igratus. Ita ueni: masinissae:natus erat massinissa anis.xxiii. Cornipede stratu: ornatu purpura. Aium: audacia ipius eq

329쪽

Massylis r nator erat: sci pro potitus

omni hispania conciliandis regibus anima applicat.C.L Iiuna ad syphacemisit autore Liuio inassessylis imperante quaesensfinitia mautis cotra hispania ubi ear acarthago sita: quis tu carthagines ibus foedus haberet acceptis donis a.C.Laelio amicitiam roman. non recusauit:sed caduce collosi ueste dixit. Meaecepta Laelius ad scipione rediit. L.Martio Tarracte.M.syllano orthagine relistis caduabus qu ueremibus comitae Laelio ad syphacem transmisit scipio:&eode tempore asdrubal ad ue/nit.& abo a syphace accepti benigne sciTethis.i.hi qui habitant ad oceanum magnum inquit Liuiusi omnia mometum 'phax affectanti res aphricae erat opuletissimus eius terrae bello ia expertus ipsos carthaginenses. finibus etia regni apte ad hispaniam positis quo freto e suo dirimuntur. Belua:elephanti. titulis ahenis: purpura quae apud gerulos tingebas. Fucaret:tigeret. Aheonis: aldariis. Capeficit:meditae. F giens:qm pulsus erat ex hispania a stipi

one. Tota mole:oaconatu. Tanto ho

nores nuo clarissimi duces ad se uenerit. male dardanidae:tierba syphacis adsci ne. Serena: tad iucunda.

Scipiadae: cipionis pris tui. Reuocat: refert patrem scipionem. Erythrealittora:gaditana. nagades erythrae et dicebantur. licet aliqui dicante thram ee insula postgades. Aestibus: motu oceani de quo dictum est. Uicina: qm betis erupit in fretum gaditanu. Fretra:qna prius numidae non utebans frenis: sed uirgula regebant equos ut dictum est. Magistros ueteris miIitiae.M.Fabio.C. Sempronio conss.Numidiae rex syphax cum res prosperae scipionum I hi uania essenta micus romanosu fit.tres ad eum missi centuriones legati: Vnum apud se orat remaner ut disciplina rei militaris roman erudibus numidis ostenderet fide accepta. .stato usapud eum remansit: et morem romanum in instrue dispellimus primus barbaras illas gentes docuit Numidae quippe tatum equitatu ualebant. carthagineses cum gal Ia

foedus percusserunt q filium masinissa dedit.natum annos.xvii. qui militauit in hispania: usque ad uictoriam scipionis cum quo foedus percussit: & amicus romanorum factus est. Dentis: eboris ex dentibus elephantorum. Dctilis: distinctae ac ciaboratae niueo ebore.

A sdrubal Gauro praerim galeaquecomantia E xin firmato sociali foedere regis.

U ertendas agitat iam nunc carthaginistacta

M assylis regnator erat ditissimus oris. N ec nudus uirtute 'phax quo iura petebati

I nnumerae gentes extremaque littore incipM ulta uiro terra ac sonipes et belua terror B ellorum nec non marti delecta iuuentus. N ecforet aut ebore:aut solido qui uinceret auro G etulisve magis fucaret uellus ahenis. H as adiunger opes reputans aridusque labete S i uertat rex adpenos dare uela per altum

I mpcrat: atque animo iam tu affricabellacissi

V erum ubi peruentum:et portus tenuere carita

I am trepida fugiens per proxima littora puppe A sdrubal affli his aderat noua foedera quom R ebus et ad irrios mahliasigna trahebat A udito pariter populorum in regna duorum A duenisse duces qui tota mole laborent

D isceptentque armis terrarum uter impereloti

C elius mente s phaκ acciri intecta benigne I mperataei tanto regni se tollit honore

Τ iam letos uoluens oculos aduersa per ora: S i clauum assatur iuuenem:aeptius incipitultro uam te dardanide pulcherrime mentescitia A ccipio:intueorque libens quamque ora retaria L eius scipiadae reuocat tua forma parentem N am repeto herculeas et threa ad littorigua

C um studio pelagi: et spectandis est lusunde

U enissem magnos uicina ad fluminabetis.

D uctores miro quondam mecernere amore,

Τ uni mihi dona uiri praeda delecta statere A rina simul regnoque meo tum cognitaprini

C ornipeda frena atque arcus: quis cadere nosti N on norunt iacula:et ueteris tribueremigi Λι

M ilitia qui dispersas sine lege cateruas

V estro formarent ritu ad certamina manae Atque ego cum nostra in nostris quae copia regii N unc auri ferrem:niuei nunc munera denti

N ilualui praecibus solos sibi cepit uterque

in uos cohibebat ebur vaginae sectilis enses . uare age latus habe nostros intrare penates.

330쪽

A e mea quado habuitlibycu fortuna per undas

D uctorem facili quae diminui percipe mentes tuos quidnae regitis carthaginis arces A sdrubal huc aures hucque se aduertite sensus. Luanta per ausonios populos torrentibus armis T empestis tua et latio suprema minetur: V tque bibant tyrium bis quinos semper annos S itana nune tellus:nunc littora ibera cruorem c ui nescire licet:quin ergo tristia tandem c onsidunt bella et deponitis arma uolentes T v lii a tu te ausonia cohibere memento. Η aud deformis erit uobis ad foedera uersis: p acator mediusque 'phra: subiungere plura N on passus gentis morem arbitriumque senatus S cipio demonstrumaqueillum absistere cepti S peiubetiet paci es docet haec expendere solos

S uadendi modus hic: quodque sp de pavic dici

fi hacti superiad mensas et pocula uertiant.

A tque epulis pota finis dant corpora somno

fi t dura in noctem curarum uincula soluunt. I amque nounm terris pariebat liminc primo

F grediens aurora diem.stabulisque subibant A d iuga solis equi:nec dum ipse ascenderataκ

S ed pro rupturisrutilabant equora flammis. si xigite stratis corpus uultuque sereno

S cipio contendit massyli ad lumina regis

I thmospatrius laetus nutrissc leonum E lcitulis rabiematque iras expellere alendόT um quoque fulva manu mulcebat colla tubasque B t fera traitabat ludentum interritus ora D ardanium pota ductorem accepit adesse. I nduitur clamγdem regnique insigne uetusti. G estalle decuscinguntur tempora uita A lbente:ac lateri de more astangitur ensis. H Eintecta uocat:secretisque aedibus hospes S epingero cum rege pari sub honore residunt T um prior his infit: terrae pacatori rarP tima mihi dormiis pyrenesgentibus ire

A dura regna fuit properantem et maxima cura O sceptri uenerade 'pharanec me equorcseuuST udauit medio pontus non ardua regnis Asum aut thonora tuis: coniunge latinis.

V nanimum pectus sociusque accede secundis.

Libycum ductore: asdrubale. Quan

ta per ausionios:commemorat calamitates in Rener: quas per tot annos passi suerant:ta patiebantur romani:atque in

thaginensesmi ab utili ambobus duci/hus pacem suadeat seque medium pol Iicetur: sect Scipio id in se non esse lirudixit: sed in potestate senatus. Vinire labant:haec est calamitas carthaginensium. Sicana tet lus:qtii uicti fuerunt carthaginenses in sicilia. Ibera: hispanas pler uictoriam Scipionis: Stalia praelia quae illic fuerant. Tadem: post torcaedes. Morem gentis: cosuetudinem romanorum. Spe:foederis percutiedi ut uolebat syphax. Expendere: examina

re iudicare solos senatores romanos.

Modus: is hic fuit suasionis non ul/terius progressus est syphax audito scipione:&quod supererat diei uerterunt ad epulas inde quieuerui. Emeti:iam prope finiti. Ipse: l describit aurora. Pacator: icipio qMi pacavit hispanias, Priam1 hi: ex ptimii scipio syphacica a sani sui aduentus Nab utili stiadet: ut

foedus curomanis pcutiat. Pria: maxima. Quaesularias. .n oramus res dissici Iegruo regno. Unasum: cors S: fidu.