장음표시 사용
21쪽
Ad secundum dicendum, quod Sicut posse creari dicitur aliquid non per potentiam pasSivam, Sed Solum per potentiam actiVam Creanti S, qui ex m-hilo potest aliquid producere cita cum dicitur aliquid vertibile in nihil, non
importatur in creatura potentia ad non SSe, Sed in creatore potentia ad hoc quod esse non influat. Dicitur autem aliquid corruptibile per hoc quod inest ei potentia ad non eSSe. Ad tertium dicendum, quod intelligere cum phantasmate est propria operatio animae Secundum quod corpori eS Unita Separata autem a compore habebit alium modum ritelligendi similem aliis Substantiis corpore
ARTICULUS VII. - GTRUM Niv ET ANGELUS SINT UNIUS SPECIEI l).
De his etiam Sent. Is dist. 9, quaest. I . art. 6. et dist. 47, quaest. III, art. 4 et contogent. lib. II, cap. 9 et 3 in e lib. IV, cap. 52 et De anima art. 7.
Ad Septimum sic proceditur. l. Videtur quod anima et angelus sint unius Speciei. Unumquodque enim ordinatur ad proprium sinem per naturam SUM Speciei per quum habet inclinationem ad finem. Sed idem est finis animae et angeli, scilicet beatitudo aeterna. Ergo Sunt UniUS Speciei. 2. Praeterea ultima disserentia specifica est nobilissima, quia complet rationem sp0ciei. Sed nihil est nobilius in angelo et anima quam esse intellectuale. Ergo conveniunt anima et angelus in ultima disserentia speci-sca; ergo Sunt unita Speciei. 3. Praeterea, anima ab angelo disserre non videtur nisi per hoc quod est
Corpori unita Corpus autem, cum Sit eXtra eSSentiam animae, non Videtur ad HUS Speciem pertinere. Ergo anima et angelUS SUBPUntU Speciei. Sed contra, quorum Sunt diverSae Operationes naturales, ipsa disserunt specie. Sed animae et angeli sunt diVel Sae operatione naturale quia, ut dicit Dionysius De div. nom. cap. Π a princ leci. 2), menteSangelieae Simplices, et bonos intellectus habent, non ex visibilibus congregantes divinam cognitionem; s cujus contrarium postmodum de anima dicit. Anima igitur et angelus non Sunt uniUS Speciei.
CONCLUSIO. Tum angelus forma sit separata, non existens in materia, fieri non potest ut sit unius speciei cum anima.
Respondeo dicendum quod rigenes Periarch. lib. I, cap. 5 et 8 posuit
Omne animas humana et angelos SSe unita Speciei et hoc ideo quia posuit diversitatem gradus in hujusmodi subStantiis inVentam accident Iem, utpote e liber arbitrio proVenientem, Ut Supra dictum Si quaest. II art. 2 . Quod non poteSt SSe, quia in UbStantiis incorporeis non p0test esse diversitas Secundum numerum absque diversitate Secundi imspeciem, et absque naturali inaequalitate; quia eum non in Compos liae ex materia et sorma, Sed sint formae Subsistentes, manifeStum est quod necesse erit in ei esse diverSitatem in Specie. Non enim potest intelligi quod aliqua forma separata sit nisi una unius speciei sicut Si esset albedo Separata e), non posset eSse nisi una tantum haec enim albedo non dissetet ab alia, nisi per hoc quod est hujus vel illius Diversitas autem Secundum speciem semper habet diversitatem naturalem concomitantem, Sicut in SpeciebUS Oloriam unus eSi persectior altero, et Similiter in aliis. Et hoc
Ex hoc articulo habes quomodo per ratio- 2 Non est intelligendum ut de albedine quae
nem , i3nquam a quodam praesupposito sortiori, miraculose poneretur a subjecto separatas haee interimas haeresim nosticorum et manichaeo enim ut ex sacramento eucharistiae patet multi-rum dicentium animam rationalem et angelos ex plicatur per ordinem ad diversa subjecta. Sed de Dei substantia extitisse ; si enim non sunt ejus illa quae ex se se natura sua haberet, OSSe Sepadem speciei, utique nec ejusdem naturae, qualis ratim existere. re substantia diVIua erunti
24쪽
io UsῖST. LXXVI, ART. I. ideo quia disserentis dividente genia Sunt contrariae. Contraria autem se habent secundum persectum et imperfectiam, qUia principium contrari tatis est privatio et habitu si , Ut dicitur Metaph. lib. x, text. 15 et 163. Idem etiam sequeretur, Si hujuSmodi SUbStantiae SSent compositae ex materia et forma. Si enim materia livi Vidi Stinguitur a materia illius, necesse est quod vel forma Sit principium distinctioni materiae, ut scilicet materiae sint diversae propter habitudinem ad diverSa formas et tunc sequitur adhuc diversita Secundiam Speciem, et inaequalitas naturalis Vel materia erit principium di Stinctioni formarum. Nec potest dici materia haec alia ab illa nisi secundum distinctionem quantitativam, quae non habet locum in substantiis incorporeis, cujuSmodi Sunt angelu et anima 2). Unde non potest esse quod angelus et anima Sint uniUS Speciei. Quomodo autem Sint plures animae Unius Speciei, infra Stendetur DaeSt. Seq. art. 3 ad 1). Ad primum ergo dicendum, quod ratio illa procedit de fine proximo et naturali. Beatitudo autem aeternaeSt finis ultimus et supernaturalis 3). Ad secundum dicendum, quod differentia specifica ultima est nobilissima, inquantum Si maxime determinata, per modum quo actus eSt nobilior potentia. Sic autem intellectuale non eS nobilissimum, quia eSt indeterminatum et commune ad multos intellectualitatis gradus, sicut sensibile ad multos gradus in Sse sensibili Unde sicut non omnia sensibilia sunt unius speciei, ita nec Omnia intellectualia. Ad tertium dicendum, quod corpus non eSt de essentia animae; Sed anima e natura Suae eSsentiae habet quod sit corpori unibilis; unde nec pr prie anima eSt in Specie, sed compositum. Et hoc ipSUm quod anima quodammodo indiget corpore ad suam operationem, Stendit quod anima tenet inferiorem gradum intellectualitatis quam angelUS, qui corpori non
DE UNIONE ANIM E AD TORPUS, IN OCTO ARTICULOS DIVISA.
Minde considerandum est de unione animae ad corpus, et circa hoc quaeruntur lo i Utrum intellectivum principium uniatur corpori ut forma. - 2 Utrum intellectivum principium numero multiplicetur secundum multiplicationem corporum, Vel sit unus intellectus omnium hominum. - 3'Utrum in corpore, cujus forma est principium intellectivum, sit aliqua alia anima. - Utrum sit in eo aliqua alia forma substantialis. - 5 Quale debeat esse corpus cujus intellectivum principium e l. larma. - 6 Utrum tali corpori uniatur mediante aliquo ali corpore. - 7 Utrum mediante aliquo aceidente. I Utrum anima sit tota in qualibet parte corporis. ARTICULUS I. - ΠTRΠM INTELLECTIVLM PRINcIPIUM UNIATUR C0RPORI UT FORMA ).
De his etiam Coni gent cap. 6 68, 9 70 et 4 ei quodl. XII, art. 40. et Sp. art. 2. et De
anima, art. 9 et Opuse. II cap. 80.
Ad primum Sic proceditur. 1. Videtur quod intellecti nam principium non
3 Sive pauid aliter : prima eontrarietas esι privatio e habitur, ut videre est, text. 46, ubi et subjungitur : Non amen omnis privatio multipliciter enim priuati dieitur , sed ea
lantum qua perfecta. l e angelo jam ostensum est queret. IV, ert. 3, et quaest. l. art. 3ὶ de anima vero in hae eadem quaest art. 4 ex prosem Probatum est.
5 Ea inquit ipse S. Doetor in II, disi. 3,
qu est. I art. 6 ad 5J, quae disserunt specie diserunt secundum finem proximum, qui est permanentia vel operatio rei Possunt tamen convenire in ultima ne et hujusmodi finis est beatitudo.
4 In concilio Viennensi Clemenso sic
damnavit eos qui animam corporis esse formam non agnoscebant tuisquis asserere, defendere, seu tenere perlinae iter pro sumpseri quod anima rationalis seu intelle et in non si forma orporis humani per se essentia-ιitis, tanquam haereticus si censρndus.
25쪽
uniatur corpori ut forma. Dicit enim Philosophus De anima, lib. III text. 6 et I 'ubdis intellectus est SeparatuS, et qu bd nullius corporis S actus. nNon ergo unitur corpori ut forma. 2. Praeterea, omni forma determinatur Secundum naturam materiae cujus est forma alioquin n0 requireretur proportio inter materiam et formam. Si ergo intellectu uniretur corp0riit forma, cum omne corpuS habeat determinatam naturam, Sequeretur qudd intellectus haberet dete minatam naturam, et Sic non eSSet Omnium OgnOScitivu8, ut ex Superioribus patet quaeSt praec art. 2 et 3ὶ qu0dχSt contra rationem intellectus. Eo ergo intellectus unitur corpori ut forma. 3. Praeterea, quaecumque potentia receptiVxe8t actu alicujus corporis, recipit formam materialiter et indiVidualiter; quia receptum est in recipiente secundum modum recipienti8. Sed forma rei intellectae non recipitur in intellectu materialiter et individualiter, Sed magis immaterialiter et universaliter ali 0 quin intellectu non 8Set cognoscitiVus immaterialium et universalium, Sed singularium tantum, Sicut et SenSUS. Intellectus ergo n0 unitur corpori ut forma. 4. Praeterea, ejusdem est potentia et acti, sin idem enim est quod p0tsist agere, et qu0d agit. Sed acti intellectualis non Si alicujus corporis, ut ex Superioribu patet quaeSt praec art. 2). Ergo nec potentia intellectiva est alicujus corporis potentia. Sed VirtuS, SiVe potentia, non poteSt esSe abstracti 0r vel Simplicior quam Ssentia, e qua Virtus Vel p0tentia derivatur. Ergo nec substantia intellectus est corporis forma. 5. Praeterea, id quod Secundum Se habet Sse, non unitur corp0ri ut forma; quia forma Si quo aliquid St; et Sic ipsum esse non est ipsius formae Secundum se Sed intellectivum principium habet secundum Se esse, et eSt SubSiStens, ut Supra dictum Si quaeSt. LXXV art. 2). Nouergo unitur corpori Ut forma. 6. Praeterea, id quod inest alicui rei Secundum Se semper inest ei. Sed formae secundum se inest uniri materiae 2); non enim per accidens aliqu0d, Sed per SSentiam Suam Stinctu materiae Palioquin ex materia et forma n0n sieret unum SubStantialiter, Sed accidentaliter. Forma ergo non potest esse Sine propria materia. Sed intellectivum principium, cum sit incorruptibile, ut Supra SteBSum eSi quaeSt. LXXV art. ), remanet corpori non Unitum, corpore corrupto. Ergo intellectivum principium non unitur corpori Ut forma. Sed contra, Secundum Philosophum Met. lib. um text. 6), u disserentia sumitur a forma rei. Sed disserentia constitutiva hominis, est rationale,
quod dicitur de h0mine ratione intellectivi principit. Intellectivum ergo principium est sorma hominis.
C0NCLUSI0. - Cum principium intellectivum sit quo primo intelligi homo, sive v0cetur intellectus sive anima tutellectiva, necesse est ipsum uniri corp0ri humano ut
Respondeo dicendum qubd necesse est dicere, qudd intellectus, qui est
intellectuali operationis principium, sit humani corporis forma. Illud enim qu0 primo aliquid Operatur, est forma ejus cui Operatio attribuitur Sicut quo primo Sanatur corpus, eSi sanita8, et quo prim Scit anima, eStaciem tiari unde Sanita est forma corporis, et scientia est forma quodammodo animae. Et hujus ratio est, quia nihil agit nisi secundum qubd St actu. Unde quo aliquid est actu, eo agit ManifeStum Si autem qubd primum
I Sicut lib. De somno et vigilia cap. I Aris- 2 Sive hoc ipsum quod unitur convenit et toteles dicit. secvudum se ac intrinsech, ut adjunctaexplicant.
26쪽
quo corpus vivit, est anima . l . tium Vita maniPStetur Secundum diversas operationes in diversi gradibu ViVentiUm, id quo primo operamur Unumquodque horum perUm Vitae, Si anima. Anima enim est primum quo nutrimur, et SentimUS et OVemU SecUndum locum, et similiter quo
primo intelligimus. Hoc ergo principium quo primo intelligimus, sive dicatur intellectus, SiVe anima intellectiva, Si forma corporis. Et hae est demonstratio Aristoteli S De anima, lib. ii text. q. Si qui autem velit dicere animam intellectivam non eSSe corpori sormam, oportet quod inveniat modum quo ista actio, quae eS intelligere, Si hujus hominis actio. Experitur enim unuSquisque SeipS AESSe qui intelligit Attribuitur autem aliqua actio alicui tripliciter, ut patet per PhiloSOphum PhyS. lib. , text. 1 . Dicitur enim movere aliquid, aut agere Vel SecUndum Se totum, Sicut medicus Sanat, aut Secundum partem, Sicut homo videt per oculum; aut per accidens, Sicut dicitur, quod album dediscat, quia accidit aedificatori esse album. Cum igitur dicimus, Socratem, aut Platonem intelligere, manifestum est quod non attribuitur ei per acciden Dattribuitur enim ei, inquantum est homo, quod eSSentialiter praedicatur de ipSO. Aut ergo oportet dicere, quod Socrates intelligit Secundum Se totum, Sicut Plato posuit, dicens in 1 Alcib.), hominem esse animam intellectivam aut oportet dicere quod intellectus sit aliqua pars Socrati S. Et primUm quidem Stare noni test, Ut Supra OStenSum eSi qUdeSt. LXXV, art. ), propter hoc quod ipSeidem homo est qui percipit se intelligere et Sentire. Sentire autem non eSt Sine corpore 2 . Unde oportet corpia aliquam eSSe homini partem. Relinquitur ergo quod intellectus, quo Socrate intelligit, Si aliqua pars S cratis, ita quod intellectus aliquo modo corpori Socrati Uniatur. Hanc autem unionem Commentator 3 me anima, lib. , comment. 6 dicit esse per speciem intelligibilem quae quidem habet duplex Subjectum, unum scilicet intellectum poSSibilem, et aliUd pS phantaSmata quae Sunt in organi corporeis. Et Sic per Speciem intelligibilem continuatur interulectus possibilis corpori hujus vel illius hominiS. Sed ista continuatio vel unio non sus licit ad hoc quod actio intellectu Sit actio Socratis. Et hoc patet per similitudinem in SenSu, ex GoariStotele procedit ad considerandum ea quae Sunt intellectus. Sic enim Se habent phantasmata ad intellectum, ut dicitur De anima, lib. iii teXt. 18 et 30 , Sicut colore ad usum. Sicut ergo Specie colarum Sunt in Vi Sta ita Specie PhantaSmatum Sunt in intellectu possibili Patet autem quod e hoc quod colore Sunt in pariete, quorum similitudines sunt in Vi Su, aeti ViSUS non attribuitur parieti notienim dicimus, quod paries Videat, Sed magi quod Videatur. Ex hoc ergo quod species phantaSmatum Sunt in intellectu poSSibili, non Sequitur quod Socriales in quo Sunt phanta Smata, intelligat, Sed quod ipSe, Vel ejus phantasmata intelligantur.-Quidam autem dicere voluerunt 4 , qudd intellectus unitur corpori ut motor et Sic ex intellectu et Corpore sit unum, ut actio intellectus toti attribu4 possit. Sed hoc eS multipliciter vanum. Primo quidem quia intellectus non movet corpUS niSi Per appetit Im, CUJUS motuSPIri Supponit Operationem intellectus. Non ergo quia OVetur Socrates ab intellectu ideo intelligit; sed potius o converSo quia intelligit, ideo ab intellectu
L II in Gems. I. 2 r. lilii liatur an inia virens, tanquam probabiles duntaxat tenebat. D. Thomas et hominis anima si ecialim per spiraeut uni huic opinioni recte contradicit. ila senes ii,si exprimitur, ut et animo no 5 Α errOeS.men Passim iri vita in Seri I turis. i. Hanc itinionem quidai Platonici propu--ltille gnarunt ei nonnulli ex A cri Ois is iIiiilis eam Mientiae ,bjecia feri iosse, et aes sensibiles quoque alui lex Mitit ideoque I OSiti tui in istam D. Ihomas ortiter ea absurdis reprobat.
27쪽
movetur Socrates 1). Secundo quia cum Socrates Sit quoddam individuum in natura, ct USAESSentia eStina, CompoSita ex mater a et Orma, Si intellectus non sit forma ejus sequitur quod Sit praeter eSSentiam ejuS, et sic intellectus comparabitur ad totum Socratem Sicut motor ad motum. Intelligere autem est acti quieScen in agente, non autem tranSten in
alterum, sicut calefactio. Non ergo intelligere poteSi attribui Socrati propter hoc quod os motus ab intelloctu 2). Tertio quia actio motoris nunquam attribuitur moto nisi sicut inStrumento, Sicut acti carpentarii Serrae. Si igitur intelligere attribuitur Socrati, quia St actio motori ejus, equitur quod attribuatur ei sicut instrumento 3 quod Si contra Philosophum De anima, lib. , text. 12), qui Vult quod intelligere non Sit per instrumentum corporeum. Quarto quia licet acti parti attribuatur toti, ut actio oculi homini nunquam tamen attribuitur alii parti, niSi sorte per acci dens non enim dicimus, quod manu Videat, propter hoc quod Oculus videt. Si ergo ex intellectu et Socrate sit laniam actio intellectu non potest attribui Socrati. Si vero Socrates Si totum, quod componitur e Unione intellectus ad reliqua quae sunt Socratis, et tamen intellectu non unitur aliis quae sunt Socratis nisi sicut motor Sequitur quod Socrates non sit Unum Simpliciter, et per OnSequens nec en Simpliciter : Sic enim aliquideSi enS, quomodo et unum. - RelinqUitur ergo Solia modii quem Aristoteles ponit De anima, lib. ii text. 2 et 26), quod hic homo intelligit, quia principium intellectivum est forma pSius. Sic ergo ex ipSa operatione intellectus apparet quod intellectivum principium unitur corpori ut forma. Potest etiam idem manifestari ex ratione Specie humanae Natura enim uniuscujusque rei X dia operatione Stenditur. Propria autem operatio hominis, inquantiam est homo, Si intelligere per hane enim omnia alia animalia transcendit. Unde Aristotele sΕthie. lib. x, cap. 7 in hac oper tione, sicut in propria hominiS, Ultimam felicitatem conStituit. Oportet ergo quod homo secundum illud speciem Sortiatur quod eSi hujus operationis principium Sortitur autem UnumqUOdque Speciem per propriam formam. Belinquitur ergo quod intellectivum principium Sit propria hominis forma. Sed considerandum est, quod quanto Orma est nobilior, tanto magis do
minatur materiae corporali et minu et immergitur, et magi Sua opera tione vel virtute excedit eam; Unde V demus quod sorma mixti corporis habet aliam operationem, quae non caUSatur XAUalitatibUS elementaribus. Et quanto magis proceditur in nobilitate sorrnarum, tanto magi invenitur virtus formae materiam elementarem excedere, Sicut anima vegetabilis plus quam forma elementariS, et anima enSibili plus quam anima egetabilis. Anima autem humana est ultima in nobilitate sormarum. Unde intantum Sua virtute excedit materiam corporalem, quod habet aliquam Operationem et Virtutem in qua nullo modo communicat materia corporalis, et haec Virtus dicitur intellectus. - Est autem attendendum quod si qui poneret animam componi e materia et Orma, nullo modo posset dicere animam eSSe Ormam corporis. Cum enim Orma Sit aetUS materia Vero sit ens in potentia tantium, nullo modo id quod est ex materia et sorma compoSitum, potest eSSe alterius Orma Secundiam Se totum. Si autem secundum aliquid sui sit sorma, id quod St Orma, dicimus animam,
Hine intelligere non laret prius quam mo- 5 minc intellectus tanquam instrumentum Vere ad hora inem pertineret. 2 Bine intollectus esset transiens, Sed non immanens in homine.
28쪽
16 Q EST. LXXVI, ART. I ET II. et id cujus est forma, dicimUS primum animat , Ut Supra dictum est
Ad primum ergo dicendum, quod Sicut bil0Sophus dicit Phys lib. ii,
text. 26 ultima formarum naturalium ad quam terminatur consideratio Philosophi naturalis, Scilicet anima humana, Si quidem separata, sed tamen in materia. Quod ex hoe probat quia homo ex materia generat hominem et sol Separata qUidem S Secundum Virtutem intellectivam quia virtus intellectiva non St Virtu alterius organi corporalis, sicut virtus visiva est actu oculici intelligere enim est actus qui non potest exerceri per organum corporale, Sicut exercetur ViSio. Sed in materia est, inquantum ipsa anima cUjUSAESt haec VirtuS, Si corpori forma, et terminus generationis humanae. Sic ergo Phil0Sophu dicit De anima, lib. in loco cit in arg.), quod intelleetUS Si SeparatuS, quia non est virtus alicujus organi corporaliS. Et per hoc patet responSi ad oecundum et tertium Suffcit enim ad hoc quod hora possit intelligere omnia per intellectum, et ad hoc quod intellectus intelligat omnia immaterialia et universalia, quod virtus intellectiva
Ad quartum dicendum, quod humana anima non est forma in materia corporali immersa, Vel ab ea totaliter comprehenSa, propter suam e sectionem; et ideo nihil prohibet aliquam HUS VLtutem non esse corporis actum, quamVi anima Secundum Uam SSentiam Sit corporis
Ad quintum dicendum, quod anima illud esse in quo Subsistit 1 , communicat materiae corporali, ex qua et anima intellectiva sit unum ita quod illud esse quod est totius compoSiti est etiam ipsius animae; quod non accidit in aliis formis, quae non sunt Subsistentes; et propter hoc
anima humana remanet in Suo SSe deStructo corpore; non autem aliae
Ad seaetum dicendum, quod secundum se conVenit animae corpori uniri, Sicut Secundum e convenit corpori levi Sse SurSum 2). Et Sicut corpus leve manet quidem leve, caen a loco proprio suerit Separatum, cum aptitudine tamen et inclinations ad proprium locum; ita anima humana manet in UOAESSe, cum fuerit a corpore Separata, haben aptitudinem et inclinationem naturalem ad corpori unionem.
De his otiam infra quaest. LIXIX. art. 5. et 2 dist. 47. quaest. II. art. 4 et coni. gent. lib. II. cap. 75 et 75. et Sp. art. 9 et 0, et De anima art. 5 et Opuse. II, eap. 85 et 86. et Opuse X I, per tot.
Ad mundum si proceditur. 1. Videtur quod intellectivum principium non multiplicetur Secundum multiplicationem corporum, Sed Sit unus intellectus in omnibus hominibus. Nulla enim substantia immaterialis multiplicatur Secundum numerum in una specie. Anima autem hUmana eSUS S-
l Subsistentia tamen ineompleta ut pars hominibus. In concilio Lateranens Leo Leontra Personae tantum , sicut antea explicatum est quosdam qui eum aeteris erroribus unicam in quaest. 11 . art. 2ὶ omnibus hominibus animam eo tempore merere 2 Id est non secundum se actu, sed seeun audebant omnes id asserente vel eιiam er- dum se aptitudine : eum hae tamen disserentia entes in dubium e reprobare denuntiat ι quod per violentiam orpus leve deorsum deti pro eorporum quibus infundiιur multitudine netura sed non proprie si anima sine corpore singulariter mulιiplieabilem e muιι iplican- 5 Ex hoe articuli habes quomodo per ratio dam animam declarat : unde decernit Omnes neminierimasphantasticam haeresim Averroisio hujusmodi erroneis assertionibu inhoerentes nectis intellectum esse unum vinero in omnibus uanquam hareιico e puniendo e viιanaoι.
29쪽
0 LEST. LXXVI, ART. II. Ttantia immaterialis; non enim eSt compOSita e materia et forma, ut supra ostenSum Si quaeSt. xxv art. 5). Non ergo Sunt multae in una Specie, sed omnes homines sunt unius Speciei. ΕSi ergo unus intellectus omnium
tiplicationem corporum multiplicarentUr animae humanae, ConSequens Videretur quod remotis corporibu multitudo animarum non remaneret, sed ex omnibus animabus remaneret aliquod unum Solum 1): quod est haer sicum. Periret enim disserentia praemiorum et poenarum. 3. Praeterea si intellectus meus S aliUS ab intellectu tuo, intellectus
meus est quoddam individuum, et Similiter intellectu tuus; articularia enim sunt quae disserunt numero, et conveniunt in Una Specie. Sed omne quod recipitur in aliquo est in eo per modum recipientiS. Ergo species rerum in intellectu meo et tuo reciperentur individualiter; quod est contra rationem intellectus, qui est cognoScitivu UniVerSalium. 4. Praeterea, intellectum est in intellectu intelligente. Si ergo intellectus meus est alius ab intellectu tuo, oportet quod aliud sit intellectum a me, et aliud sit intellectum a te et ita erit individualiter numeratum et intellectum in potentia tantum; et oportebit abstrahere intentionem commmnem ab utroque quia a quibuslibet diverSi contingit abStrahere aliquod commune intelligibile quod est contra rationem intellectuS, quia Sic non videretur distingui intellectus a virtute imaginativa. Videtur ergo relinqui quod sit unus intellectus omnium hominum. 5. Praeterea, cum diScipulus accipit Scientiam a magistro, non potest dici, quod scientia magistri generet scientiam in discipulo; quia sic etiam Scientia esse Orma activa sicut calor, quod patet eSSe salSum. Videtur ergo quod eadem numero scientia quae est in magiStro, communicetur discruPulo quod SSe non potest, nisi Sit unus intellectu utriusque. Videtur ergo quod sit unus intellectus discipuli et magiStri, et per consequens
omnium hominum. 6. Praeterea, Augustinus dicit, in lib. De quantit animae cap. 32, adin.): Si plures tantum animas humanas dixerim, pSe me ridebo. Sed maxime videtur anima eSse una quantum ad intellectum. Ergo est unus intellectus omnium hominum.
Sed contra est quod Philosophus dicit Physic. lib. , text. 8), quod
sicut se habent causae universale ad univerSalia, ita Se habent causae particulares ad particularia. Sed impoSSibile est quod una anima Secundum speciem sit diserSorum animalium Secundum Speciem. Ergo impossibile est quod anima intellectiva una numero sit diverSorum Secundum
CONCLUSIO. Cum impossibile sit plurium numero disserentium esse unam so mam, Sicut impossibile est quod eorum sit unum esse oportet principium intellectivum multiplicari secundum multiplicationem corporum.
Respondeo dicendum quod intellectum SS Unum omnium hominum mnino est impossibile q). Et hoc quidem patet, Si secundum Platonisententiam homo sit ipse intellectus Sequeretur enim, si Socrati et in
Vel quod omnino interirent animae simul prio attribui singulis ac diversis diversas utum corporibus, quod non minus periculose vel videre est Gen. XLVI, 25. Ex xxx 42 Lev. VII, haeretice diceretur. 42 Num XXXI, 40,Ι. Reg. XVIII, 3 Iud. IV, 8, 2 Illud non rationi tantum contrariatur. Zech. Illi, , Matth. I, 29 Luc. XXI, 9, sed fidei et a Scripturae sensu alienum est, quae vel Act. XXVII, 57 plures animas passim insinuat, vel singula prin
30쪽
tonis est unus intellectus tantum, quod Socrate et Plato Sint unus homo, et quod non distinguantur ab invicem ni Si Per hoc quod est extra eSSentiam utriusque; et erit tunc distinctio Socratis et Platonis non alia quam hominis tunicati et cappati; quod eSt omnino absurdum. Similiter etiam patet hoc SSe impoSSibile, i. Secundum Sententiam Aristotelis De anima, lib. in text. 2), intellectu ponatur pars, Seu potentiganimae, quae est hominis forma. ImpOSSibile AES enim plurium numero diversorum SS Unam Ormam, Sicut impoSSibile est quod eorum sit unum SSe: nam forma Si SSendi principium. - Similiter etiam patet hoc Sse imposSibile, Mocumque modo qui ponat unionem intellectus ad hunc et ad illum hominem. ManifeStum est enim quod si sit unum principale agens, et duo in Strumenta diei poterit unum agens simpliciter, sed plures actioneS; Sicut SP unum homo clangat diversa
duabus manibus, erit Unu tangenS, Sed duo taetUS. Si vero e converso inStrumentum Sit Unum, et principale agente diversi, dicentur quidem plures agentes, Sed Una actio Sicut Si multi uno lane trahant navem, erunt multi trahentes, sed unus tractuS. Si Ver agen principale Sit unum, et inStrumentum unum, dicetur Unum agen S, et Una actio Sicut cinisaber uno martello percutit, SP US percutienS, et Una percuSSio ManifeS- tum est autem quod qualitercumque intellectu Semuniatur se copuletur huic vel illi homini, intelleccus inter caetera quae ad hominem pertinent, principalitatem habet obediunt enim vires sensitivae intellectui, et ei d Serviunt. Si ergo poneretur MOd SSent plures intellectuS, et SenSUS Unus duorum hominum, puta Si duo homines haberent unum Oculum, SSent quidem plures videntes, sed una Visio. Si ero intellectu eS UnUS, Dantumcumque diversisseentur alia, quibus Omnibus intellectus utitur quasi inStrumentis nullo modo Socrates, et Plato poterunt dici nisi unus intelligens. Et Si addamus, quod ipsum intelligere, quod est actio intellectus, non fit per aliquod aliud organum nisi per ipsum intellectum, Sequetur ulterius quod Sit et agen Unum, et actio una id eSt, quod OmneS homines sint unus intelligens , et omnium unum intelligere dic autem respectu ejusdem intelligibilis. Posset autem diversificari actio intellectualis mea et tua per diversitatem phantasmatum, quia scilicet aliud est phantasmaci pidi in me et aliud in te; si ipsum phantaSma, Secundum quod eSt aliud in me, et aliud in te esset sorma intellectus possibilis; quia idem agens Secundum diversas sormas producit diversas actiones Sicut Secundum di-JerSaS Orma rerum respectu ejusdem oculi sunt diversae Visiones. Sed ipSUm phantasma non est sorma intellectus possibilis, Sed specie intelligibiliS, quae a phantasmatibus abstrahitur 1). In uno autem intellectu aphantasmatibus diversis ejusdem Specie non abstrahitur nisi una species intelligibilisa sicut in uno homine apparet, in quo poSSunt eSSe diVerruphantaSmata lapidis, et tamen ab omnibus eis abstrahitur Una Species imtelligibilis lapidis per quam intellectus unius homini Operatione Una i telligit naturam lapidis, non obstante diversitate phantaSmatum. Si ergo unus intellectus esset omnium hominum, diversitate phantaSmatum, Uae Sunt in hoc et in illo, non possent causare diversitatem intellectualis operationis hujus et illius hominis, ut Commentator singit me anima, lib. m, comment. 36). Belinquitur ergo quod omnino impossibile et inconvenienseSt ponere unum intellectum omnium hominum.
3 Suppl. forma est intelleetus non tamen dentali per quod redditur actu intelligens quoad forma constituens physice intelledium in esse objfetum illud evius intelligibili specie insorma. naturali, sed intelligibiliter in esse quodam acei tur.