장음표시 사용
42쪽
ra QTEST. LXXVI, ART. VI ET VII.
CONCLUSIO. Cum auinia intellectiva de homini SSe Substantiale et simpliciter, impossibile est uniri ipsam corpori mediantibus accidentalibus dispositionibus.
Bi pondeo dicendum quod Si anima Uniretur corpori Solum Ut motor, nihil prohiberet imo magi neceSSarium SSet eSSe aliquas dispositiones medias inter animam et corpuS; potentiam Seilicet ex parte animae, per quam moveret corpuS; et aliquam habilitatem e parte corporis, per quam corpus esset ab anima mobile. Sed Si anima intellectiva unitur corpori ut forma substantialis, sicut jam SVpra dictUm St sart. 1 huju quaest.), impossibile est quod aliqua dispoSitio accidentalis cadat media inter corpus et animam, Vel inter quamcumque formam SubStantialem et materiam suam. Et hujus ratio eSt, quia cum materia Sit in potentia ad omnes actus ordine quodam oportet quod id quod eSt primum Simpliciter in actibus, prim in materia intelligatur. Primum autem inter Omne uetus eS eSSe. Impossibile est ergo intelligere materiam pri USAESSe calidam, Vel quantam, quam esse in actu. SS aUtem in actu habet per formam substantialem, quae facit esse simpliciter, ut jam dictum Si art. 4 hujus quaest.). Unde impossibile est quod quaecumque diSp0Sitiones accidentales praeexistant in
materia ante formam SubStantialem, et per ConSeqUen ante animam.
Ad primurn ergo dicendum, quod, Sicut ex praedictis patet art. 3 et 4hujus quaeSin, Orma persectior Virtute continet quidquid est inferiorum sormarum et ideo una et eadem ecSten perficit materiam Secundum diversos persectioni graduS. Una enim et eadem forma Si per SSentiam, per quam homo est en actu, et per quam eSi corpus, et per quam eSt ViVUm, et per quam eSt animal, et per quam eSt homo. ManifeStum est autem quod laniam Odque genia ConSequuntur propria accidentia Sicut ergo materia praeintelligitur persecta Secundum eSSe ante intellectum corporeitatis, et sic de aliis ita praeintelliguntur accidentia quae Sunt propria entiS, ante corporeitatem : et Si praeintelliguntur dispositione in materia ante sormam, non Gantum ad omnem du essectum, Sed quantum ad posteriorem.
Ad secundum dicendum, quod dimensiones quantitativae Sunt accidentia ConSequentia corporeitatem, quae toti materiae convenit. Unde materia jam intellecta sub corporeitate, et dimensionibus 1 , potest intelligi ut distincta in diversas parteS; ut Sic accipiat divel Sas forma Secundum ulteriores persectionis gradus. Quamvis enim eadem Orma Sit Secundum eSSentiam, quae diverso persectionis gradu materiae attribuit, ut dictum Si sart. 4hUJUS quaeSt.), tamen Secundum considerationem rationis differt. Ad tertium dicendum, quod substantia Spiritualis quae Unitur corpori SO-lii Ut motor, Unitur ei per potentiam, et Virtutem; sed anima intellectiva corpori unitur ut forma per suum esse adminiStrat tamen ipsum, et movet
per Suam potentiam et Virtutem. ARTICULUS VII. - UTRUM ANIMA UNIATUR AE0RP0RI ANIMALIS MEDIANTE ALIQUO CORPORE 2 .
De his etiam locis supra art. 6 inductis.
Ad Septimum Sic proceditur. 1. Videtur quod anima uniatur Corpori ani mali S mediante alis Iu OCorpore. Dicit enim Augustinus Super Gen. ad liti.
Non sic lanien ut materia secundunt se ae Ex hoe articulo habes quotmodo consularitale dimensiones Ier corporei talem habeat possis omnes philosophos qui ponunt aliquod
Minit lili unt qui Orniam orporei latis ei coaevam medium inuasi animam corpori iniens sive putant; sed quia prius intilligitur actuata phantasmata . sicut dicit Averroes , Sive poten-Per illam formam quae eurpus facit quam per tias ipsius, sicut quidam dicunt, sive spiritum iam uia vivens, vel anin i l. vel homo est corporalem, sicut alii, si e mediatorem plasti
43쪽
lib. I, cap. 5), quod si anima per lucem, id eSt ignem et aerem, quae Sunt similiora spiritui corpus adminiStrat. Igni autem et aer Sunt corpora. Ergo anima unitur corpori humano mediante aliquo corpore. 2. Praeterea, id quo Subtracto SOlVitur Uni aliquorum Unitorum, videtur esse medium inter ea. Sed deficiente SpiritU, anima a corpore Separatur. Ergo spiritus, qui est quoddam corPUS Subtile, medim est in unione corporis et animae. 3. Praeterea, ea quae Sunt multum diStantia non Uniuntur nisi per moedium. Sed anima intellectiva multum diStat a corpore, et quia est incorporea, et quia est incorruptibiliS. Ergo Videtur quod Uniatur ei medianis aliquo quod sit corpus incorruptibile; et hoc Videtur eSSe aliqua lux coelestis. quae conciliat elementa, et redigit in unum. Sed eontra est quod Philosophus dicit De anima, lib. ii text. T), quod
i non Oportet quaerere, Si Unum eSt anima et CorpUS, Sicut neque ceram et figuram 1) Sed figura unitur cerae nullo corpore mediante. Ergo et anima
corpori. COΝCLUSIO. - Cum anima uniatur corpori non ut molor tantum, Sed ut sorma, impossibile est uniri corpori hominis Vel cujuscumque animalis, mediante aliquo
Respondeo dicendum quod si anima Secundum latonicos corpori Uniretur Solum ut motor, convenien eSSet dicere, quod inter animam hominis, vel cujuscumque animalis, et corpus aliqua alia corpora media intervenirent: convenit enim motori aliquid distan per media magis propinqua mOVere. Si vero anima unitur corpori ut forma, Sicut jam dictum eSt ari praec. et art. 1 hujus quaest. , impoSSibile est quod Uniatur ei aliquo corpore mediante Cujus ratio est, quia Sic dicitur aliquid unum, quomodo et eris. Forma autem per seipsam lacit rem eSSe in actu, cum per eSSentiam Suam Sit actus, nec dat esSe per aliquod medium. Unde unitas rei compositae ex materia et forma est per ipSam Ormam, quae SeeUndum SeipSam unitur materiae ut actus ejus. Nec eS aliquid aliud unienS, niSi agens, quod sauit esse materiam eSSe in actu, ut dicitur Metaph. lib. Vni text. 15). Unde patet salsas opinione eorum qui poSUeriant, aliqua corpora SSe media inter animam et corpus hominis. Quorum quidam platonici dixerunt, quod anima intellectiva habet corpus incorruptibile Sibi naturaliter Unitum, a quo nunquam Separatur, et eo mediantemnitur corpori homini corruptibili. Quidam Vero dixerunt, quod unitur corpori mediante Spiritu corporeo Alii vero dixerunt, quod unitur corpori mediante luce Dam dicUnt eSSe corpus, et de natura quintae esSentiae ita quod anima egetabilis Unitur corpori mediante luce caeli sideret, anima vero Sensibili mediante luce coeli crystallini, anima vero intellectualis mediante luce caeli empyrei. Quod fictitium, et derisibile apparet tum quia tu non est corpUS im quia quinta eSSen iis non venit materialiter in compositionem corpori mixti, cum Sit inalterabilis, sed virtualiter tantum tum etiam quia anima immediate corpori
Ad primum ergo dicendum, qu6d Augustinuiloquitur de anima inquantum m et corpus Dunde utitur Verbo administrationis. Et Verum eSt quod Parte grOSSiore corporis per Subtiliores OVet; et primum instrumentum Virtutis motivae est spiritus, ut dicit Philosophus De GUS motu animal.
Ad secundum dicendum, quod subtracto spiritu, descit uni animae ad
3 Hac comparatione utilii Aristoteles ut discrimen auod sit inter formam et materiam
44쪽
30 QU EST. LXXVI, ART. VII ET VIlI. corpus, non quia Sit medium, Sed quia tollitur diSpositio per quam corpus
est dispositum ad talem unionem. ΕSt tamen Spiritu medium in movendo, Sicut primum instrumentum motu si . Ad εrtium dicendum, quod anima diStat a corpore plurimum, Si utrimS-que conditiones seorSum considerentur. Unde S Utrumque ipSorum Separatim esse haberet, oporteret quod mUlta media interVenirent. Sed inquantum anima eS sorma corporiS, non habet eSS SeOrSum ab SSe corporis, Sed per suum eSSe corpori unitur immediate. Sic enim et quaelibet 0rma, si consideretur ut actus, habet magnam diStantiam a materia, quae est ensin polentia tantum.
ARTICULUS VIII. - GRLM ANIMA SIT TOTA IN UALIBET PARTE OBP0RIS.
De his etiam Sent. I, di,t. 8, quaest V art. 5, et Coni gent. lib. si eap. 72, ei lib. I , eap. 674n., De Spir ari. 4 et De anima, art. 30, Opuse LXI, cap. 47.
Ad clavum sic proceditur. 1. Videtur quod anima non sit tota in qu libet partu corporis. Dicit enim PhiloSophuS De causa motu animalium cap. 7, parum a prine. NO OPUSAES in UnaqUaque corpori parte esse animam, sed in quodam principio corporis exiStente alia vivere, eo quod simul nata sunt sacere proprium motum per naturam. 2. Praeterea, anima eSt in corporeae US SPactus. Sed est actu corporis organici. Ergo non eStriSi in corpore organico. Sed non quaelibet par corporis homini est corpus organi eum. Ergo anima non eS in qualibet parte corpori tota. 3. Praeterea De anima, lib. , text. 9 et 10 dicitur, qudd, sicut se habet par animae ad partem corporis, Ut viSu ad pupillam; ita anima tota ad totum corpus animaliS Si igitur tota anima eSt in qualibet parte corporis, Sequitur quod quaelibet pars corporis Sit animal. 4. Praeterea, Omne potentiae animae in ipsa eSSentia animae sundantur. Si igitur anima tota est in qualibet parte corporiS, SeqUitur quod omne potentiae animae sint in qualibet corporis parte et ita ViSUS erit in aure, et auditus in oculo quod eSt inconVenienS. 5. Praeterea, Si in qualibet parte corporis esset tota anima, quaelibet pars corporis immediate dependeret ab anima. Non ergo una par dependeret ab alia, nec una par esset principalior quam alia quod eSt manifesto Ial- Sum. Non ergo anima eSt in qualibet parte corpori tota.
Sed contra est quod Augustinus dicit De Trin. lib. I, cap. 6) γω anima in quocumque 2 corpore et in toto eSt tota, et in qualibet ejus parte tota eSt 3).
CONCLUSIO. - Anima est tota in qualibet parte corporis secundum totalitatem persectionis et essentiae, non autem secundum totalitatem virtutis; quia non Seeundum quamlibet suam potentiam est iii qualibet parte corporiS.
Respondeo dicendum quod, sicut in aliis jam dictum eSt sari praeci , Si
anima ni retUr corpori Solum ut motor, posset dici qu6d non eSSet in qualibet parte corporis, Sed in una tantum, per quam alia mOVeret. Sed quia anima nitur corpori ut forma, necesse est quod sit in toto et in qualibet parte corpori S 4 ; non enim est sorma corporis accidentaliS, Sed SubStanti liS. SubStantialis autem forma non solum est persectio totiuS, Sed cujuSlibet parti S. Cum enim totum conSiState partibus, sorma totius quae non dat esse
s Secundum pliysiologicam Aristotelis oe idonea quae in corpore juxta Varias Partes in Mirinam evibra moventiu mediante spiritu eor desoni ut animae sunctionibus deserviant. r. l. 4 Iia quoque Gregorius hom nia in Erech. . 2 hieolaius legi in unoquoque I amascenus De orth sd. lib. I. cap. 7het com- 5 Sic dicitur propter organa et iubiIumenta muniter onine alii.
45쪽
0UJEST. LXXVI, ART. VIII. 31 singulis partibus, Si Orma quae QSt Compositio et ordo, Sicut forma domus, et talis sorma est accidentalis Anima vero est Orma substantialis Unde oportet quod sit Orma et actus, non Solum totius, Sed cujuSlibet partis. Et ideo, recedente anima, Sicut non dicitur animal et homo ni Si aequivoce, quemadmodum et animal pictum, Vel lapideum; ita est de manu et Oculo, aut carne et OSSe, ut Philosophus dicit De anima, lib. II text. ) CUJUS Signum est quod nulla pars corporis habet proprium pia anima recedente; cum tamen omne quod retinet Speciem, retineat operationem speciei. Actus autem est in eo cujus eSt actuS. Unde oportet animam eSSe in toto corpore, et in qualibet ejus parte. Et quod tota Sit in qualibet parte ejus, hinc considerari potest; quia cum totum sit quod dividitur in parteS, Secundum triplicem divisionem est triplex totalitas. Si enim quoddam totum quod dividitur in partes quantitativas, Sicut tota linea, Vel totum corpuS EStetiam quoddam totum quod dividitur in partes rationis et essentiae sicut definitum in partes desinitionis, et compositum resolvitur in materiam et formam Tertium autem totum est potentiale quod dividitur in partes virtutis. Primus sorte per accidens et illis solis formis quae habent indisserentem habitudinem ad totum quantitativum, et partes ejus Sicut albedo, quantum est de ui ratione, aequaliter Se habet, ut Si in tota Superficie, et in qualibet supersiciei parte. Et ideo, divisa superficie dividitur albedo per accidens. Sed forma quae requirit diversitatem in partibus, Sicut est anima, et praecipue animali iam persectorum, non aequaliter Se habet ad totum, et partes unde non dividitur per accidens, Scilicet per divisionem quantitatis. Sic ergo totalitas quantitativa non potest attribui animae nec per se, nec per accidens. Sed totalitas Secunda, quae attenditur Secundum rationis et eSSentiae persectionem, proprie et per Se convenit Ormis Similiter autem et totalitas virtutis; quia forma eSt operationi principium. Si ergo quaereretur de albedine, utrum esset tota in tota superficie, et in qualibet ejus parte distinguere oporteret; quia Si fiat mentio de totalitate quantitativa, quam habet albedo per accidens, non tota esset in qualibet parte Sidpe sciet. Et similiter dicendum est de totalitate virtutis Magis enim potest movere Visum albedo quae est in tota Superficie, quam albedo quae est in aliqua ejus particula. Sed Si fiat mentio de totalitate speciei et essentiae, tota albedo est in qualibet Supersiciei parte. Sed quia anima totalitatem quantitativam non habet nec per Se nec per accidens, ut dictum est in isto art.), incit dicere, quod anima tota eSt in qualibet parte corpori S cundum totalitatem persectioni et essentiae, non autem Secundum totaliatatem virtutis; quia non Secundum quamlibet suam potentiam eSt in qu libet parte corporiS, Sed Secundum Visum in oculo, Secundum auditum in aure, et sic de aliiS. Tamen attendendum est qu6d quia anima requirit di- Versitatem in partibuS, non eodem modo comparatur ad totum, et ad partes; sed ad totum quidem primo et per Se Sicut ad proprium et proportionatum perfectibile ad partes autem per pOSIeriUS, Secundum Dodia te habent ordinem ad totum. Ad mimum ergo dicendum, quod Philosophus loquitur de potentiam
Ad secundum dicendum, quod anima est actus corporis organici Sicut proportionati et primi persectibilis. Ad tertium dicendum, quod animal est quod componitur X anima et corpore tot fl), quod eSt primum et proportionatum ejus persectibile. Sic
3 Sed non componitur ex perte corpori tantum.
48쪽
QU EST. LXXVII, ART. Lautem anima non est in Parte unde non oportet quod pars animalis sit
Ad quartum dicendum, quod potentiarUm animae Daedam Sunt in ea S cundium qu6d excedit totam corpori capacitatem scilicet intellectus otvoluntas unde hujusmodi potentiae in nulla parte orporis esse dicuntur 1 in filiae ero potentiae Uni commune animae et corpori; unde talium potentiarum non oportet Ud quaelibet Sit in quocumque est anima. sed solum in illa parte corpori quae St proportionata ad talis potentias
Ad quintum dicendum, quod una par corpori dicitur esse principalior quam alia propter potentia di emaS,AEUarum Sunt organa parte corporis quae enim est principaliori potentiae organum est principalior pars corporis Vel quae etiam eidem potentiae principalius deservit.
DE HI QUAE PERTINENT AD POTENTIAS ANIMAE IN GENERALI IN OCTO ARTICULOS DIVISA. Deinde considerandum eS de his quae pertinent ad potentias animae; et primo in
generali, secundo in Speciali Circa primum quaeruntur octo Q Uirum essentia animae sit ejus polentia. - 'Utrum Sit una tantum potentia animae, vel plures. 3 Quomodo potentiae animae distinguantur. - . De ordine ipsarum ad invicem. 5 Utrum anima sit subjectum omnium polentiarum. - 6 Utrum potentiae stuant ab essentia animae. - 7 Utrum potentia una oriatur ex alia. I Utrum omnes potentiae animae remaneant in ea pOS mortem. ARTICULUS I. - TRUM IPSA ESSENTI ANIILE SIT EIUS POTENTIA 2).
Ad primum sic proceditur. 1. Videtur quod ipsa essentia animae sit ejus potentia. Dicit enim Augustinus De Trinit. lib. IX, cap. 4 Pamm a princi), quod mens, notitia, et amor Sunt SubStantialiter in anima, Vel ut idem dicam essentialiter; et lib. x, cap. 11 med. dicit quod memoria, intelligentia, et Olunta Sunt Una Vita Una mens et Una eSSentia. 2. Praeterea, anima est nobilior quam materia prima Sed materia prima est sua potentia. Ergo multo magi anima. . 3. neterea forma Substantiali est Simplicior quam accidentalis cujus signum est quod forma substantialis non intenditur vel remittitur 3), sed in indivisibili consistit forma autem accidentalis est ipsa Sua virtus. Ergo multo magis sorma substantialis, Da eSt anima. 4. Praeterea, potentia sensitiva est qua Sentimus, et potentia intellectiva qua intelligimus. Sed st id quo primo sentimus, et intelligimUS,AESt anima, o Secundum PhiloSOphum De anima, lib. ii text. N). Ergo anima Si Sua
potentia. 35. Praeterea, qUO non est SSentia rei', est accidens. Si ergo potentia animae S praeter esSentiam ejus, sequitur quod sit acciden S, quod Stcontra ΑU Stinum De Trin. lib. ix, cap. 4 paulo poSt princi), ubi dicit quod praedicta mon sunt in anima sicut in subjecto, ut color aut figura in corpore, aut ulla alia qualitas, aut quantitas quidquid enim tale est
Existunt solummodo in anima uno sit major et in alio minor, vel potius ut in In hoc articulo docet D. Thomas animae eodem nunc sit minor, nune major, quaSi ex
otentia non esse ejus essentiam ac proinde ani tensa simul cum corpore ae Secundum corporis arn 0n SM Cluili Purum sicut et Deus quantitatem succresceus et protensa. o. Si e non suscipit magis et minus ut in
49쪽
non excedit subjectum in qu eSt. Men autem poteSt etiam alia amare et
6. Praeterea, forma implex SubjectUm SSe non poteSt. Anima autem est sorma simplex, cum non Sit OmpOSita e materia et forma, ut supra dictum est quaest. xxv art. 5). Non ergo potentia animae potest esse in ipsa sicut in subjecto. T. Praeterea acciden non eSt principium SubStantialis disserentiae. Sed sensibile et rationale sunt substantiale disserentiae, et Sumuntur a sensu et ratione, quae sunt potentiae animae. Ergo potentiae animae non sunt acci, dentia, et ita videtur quod potentia animae Sit ejus esSentia. Sed contra est, quod Dionysius dicit CoeleSL hier3reh. Cap. 11 circa med.), quod coelestes spiritus dividuntur in eSSentiam, Virtutem et Operationem. v Multo igitur magis in anima aliud eSt essentia, et aliud VirtUS, Sive potentia.
CONCLUSIO. - Cum nulla animae operatio sit Substantia, et quodvis animam habens non semper actu operetur; potentiam animae ab pSa animae Ssentia et substantia diversam esSe necessarium eSt.
Respondeo dicendum quod impoSSibile est dicere, quod essentia animae sit ejus potentia licet hoc quidem posuerint; et hoc dupliciter ostenditur quantium ad praeSens. Primo, quia cum potentia et actus dividant ens, et quodlibet genus entis, oportet quod ad idem genu reseratur potentia et actus 1); et ideo, si actus non est in genere SubStantiae, potentia quae dicitur ad illum actum, non poteSt SSe in genere Substantiae. Operatio Rutem animae non est in genere SubStantiae, Sed in Solo Deo operatio est ejus substantia. Unde Dei potentia, quae est operationis principium, est ipsa Dei essentia quod non potest SSe Veriam neque in anima, neque in aliqua creatura, Ut Supra etiam de angelo dictum eSi quaeSt. tax, uri M. Secundo, hoc etiam impoSSibile tapparet in anima. Nam anima Secundum suam essentiam est actUS. Si ergo ipsa SSentia animae esset immediatum operationis principium; Semper habens animam, actu haberet opera vitae, Sicut Semper habens animam actu est Vivum. Non enim, inquantum est sorma est actus ordinatu ad ulteriorem actum, Sed est ultimus terminus generationis Unde quod sit in potentia adhuc ad alium actum, hoe non competit ei Secundum Uam Ssentiam, inquantum est larma, Sed Secundum suam potentiam; et Sic pSa anima, Secundum Fod SubeSt suae potentiae, dicitur actu primUS, Ordinatu ad aetUm SeeUndum. iuvenitur autem haben animam non Semper eSSe in actu perUm vitae.
Unde etiam in definitione animae dicitur, quod est actus corporis potentia vitam habentis, quae tamen potentia non abjicit animam 2). Relinquitur
ergo quod SSentia animae non est ejus potentia nihil enim est in potensia secundum actum, inquantum eSt aetUS. Ad primum ergo dicendum, quod Au Stinus loquitur de mente, SecUndiam quod noscit se, et amat se. Si ergo notitia et amor, in Dantum res runtur ad ipSam ut cognitam et amatam, substantialiter Vel essentialiter Sunt in anima quia ipsa substantia Vel essentia animae cognoscitur etumatur. Et similiter intelligendum est quod alibi dicit, quod sunt una ita, Una menS, Una eSSentia. - Vel Sicut quidam dicunt, haec locutio veriscatur Melandum modum quo totum potestativum praedicatur de Suis partibus; quod medium est inter totum universale, et totum integrale Totum enim
i quippe cum potentia revocetur ad actum, quod est anima, sed quod habeat illud quam luxta mentem Philosophi vis ad aetus vel ad operationes vitae Sit quoidam. - uuasi dieat non ita corpus esse in poten modo in potentia. ita ita habens quod careat principio vitae II. , q
50쪽
QU EST. LXXVII. M. I. tem ut animal uomm IV 'alibet pari neque Secundum
mritonita anima non sit eius essentia, oportet quod Sit accidenS et S in eunda foedi talitatis 2, Si vera accipiatur acciden Secundum Modo itur unum quitique universalium 3ὶ, sic aliquid est medium maer Syb nitim ora eidetis; quia ad substantiam pertinet quidquid est essen- tale rei non autem quidquid est extra essentiam poteS Sle diei accidens, Aepta id quod non causatur ex principiis eSsentialibUS pectet. Γ ortu enim non est de essensia rei, sed ex principiis SSe talibu specie u undo m0dium est inter essentiam et accidens, sicut dictuneci ut ad 1 Et hoc modo pot0ntiae animae possunt mei medi emter Sub inrissam et accidens quasi proprietates animae naturales. Quod autem Au-Igt glaicit quod titia et amor non sunt in anima sicut accidentia m Medis intelligitur secundum modum p aedictum ibid. . prout compare ead aura non sicut ad amantem et cognoscentem, Sed prout como rantur ad eam sicut ad amatam et cognitam. Et hoc modo procedit sua rotatio quia si amor esset in anima amata sicut in Sub ecto, Se ereturta fidein transeolidoro suum subjectum cum etiam alia mi amatarx uni direndum quod anima licet non sit composita ex materia et forma, habet tamen aliquid de potentialitate admixtum ut Supra dioli Quia essentia animae existit tota in histo impotentia. 5 passio et patibilis qualitas P so ει,- eet non secundum totam virtutem ma et gura. Dauio Inguuntur ecies qualitatis 5 Illa quinque uniVeruli sunt genus dιD habitus et dispositio, di potentia et serentia, speetes, ProPriuin et accidens.