Loimographia, in qua graves quaedam arduaeque quaestiones, medicorum quorundam ignorantiam et errorem in curanda peste detengentes, explicantur: symptomata omnia, quae peste laborantes inquietare solent, enumerantur: contagionis quoque natura et caus

131쪽

recurrat Forestus in obseruationibus suis do peste narrat, si ivel octo horae praeteriissent,v nam non esse apertam , sed cxhibitam theri cam cum aceto sambucino, quae obseruatio rationem habet probabilem, nititurque experientia.Alii intria horas venam secandam volunt,hoc est ante elapsum primum diem Verum male faciunt qui huic termino non ante uertunt, siquidem vix elapsis senis vel loris suspecta habetur virium constantia. Atq; haec sunt, quae non modo secandam in peste quandoque venam esse probant, verum etiam rationes tertiae opinionis nostram sententiam non oppugnare , sed friuola esse demonstrantia

a. An in est curatio semper a diapboret sudoriferis usticandi Negatur contra Neotericos quosdam ct piricos. Sunt inueniuntur hoc nostro aruo Mediaci non pauci, quibus nihil fere usitatius quam statim initio, dc a prima morbi inuasione aegris propinare sudorifera calida, imo,si haec negligantur, non recte curari aegrψ posse sibi

132쪽

xo E. peissuaserunt. Forsan inde decepti, tio vendi num se putant expellere, cum causam effectricem,id est, auram venenatam per sudorem excludunt, manente nihilominus venenata impressione, qualitate&pestilente seminario Sitia serosis tantum tenuioribus sanguinis partibus venenum semper figeretur, sicut aliquando id consistere negari non potest, non male torsan sudorifera ab initio omnibus offerrentur.

lam in crassa sanguinis substatiano in solo sero e impressum est, quare sine fructu per udores elicere id quis tentaverit, nisi prius sit extenuatum' ad expulsionem praeparatum.Multo namque crassior est sanguis, longiusque qui invenis cordi propinquis cotinetur, a cute distit, quam ut per eam excludi possit. Et certe persuasu dissicile est, crassiumri inquinatu anguinem per sudorem, e venis expulsum, mox per cutis meatus excerni. Tenuiores aliqua partes sero- ό,l Rς Q. hoc modo uacuar negati non pota At per horum excretionem mox a febris insultu tentatam labes, quae crasso anguini impressa est,qnomodo tollatur, nullis mentis oculis quantumuis perspicacissimis apprehendi potest. Non enim in febribus pestiferis, unus aliquis humor talum,ut in aliis usuuenit, corrumpitur, sed sanguinis massia contaminatur. Quinctasti inquinati sanguinis nihil aut parum admodum

133쪽

modum educi, probant accidentia, quae sere . mnia post sudorem fiunt deteriora atque vehe- mentiora. Et nemo opinor, adeo est demensvi rudis, qui virtute calidorum istorum medicamentorum prouocato sudore,aegros vehemen

ter debilitari ac frangi, auguinem agitari, infla- ti intumescete, turbari, ebullire, si lius vero impelli ac dissipari non animaduertat Notuna est robustos ac fanos, coactis secopiosioribus sudoribus mirifice debilitari Quanto igitur periculosius est, ad a vel horas aegro in morbo peracutissimo sudorem imperare Spiritus enim affatim copiose evacuari satis indicant prostratae afflictaeq; post argum sudorem vires. Et rationibus ulterius hoc probare superuaca'neum est, satis enim per se liquet. Quod enim Gis .esserunt,pernitiosum humorem confestim,nulla alia occasione expectata a corde auertcdum cse,cq; corpore educendum, nobis non repugnat.Conatusci voluntas laudanda est. At verendum valde, ut natura possit crassum humorem incorporis habitum effundere. deinde

per cutim euacuare.

Si enim id potuisset praestare, non studuisset se adgladulas exonerare. Regio nam it, amplior commodior cutis est. Atqui deponere ad

glandes incepit venenatum humorem, laturam in peste plurimum id tentare, maxima cor-ῖUtorum pars testatur. Cur ergo hanc ipsius a cti

134쪽

ariis praescriptum,qua naturas exonerare tentat, modo per conueniente regioncm id sat hac vacuandum Secus si fiat, hoc consequemur ut per ne iam locum venenum cxtrudi posse sit. Non ad glandulas, quoniam ab hoc conata auocatur. Neq; ad cutim,quia materia est crassior, quam ut hac expellatur. Itaque cum magno vitae discrimine sudant , quibus sanguis bonus malo non est secretus, tunc enimcx aequo bonum&malum una cum spiritibus exhauriri necesse est. Non possunt corrupta per sudorem euacuari nisi utilia ab inutilibus sint secreta, ut illa quidem natura retineat, haec vero expellat Iccirco magis videtur fici una de conssilium illorum approbandum, qui a medi-- cinis eiusmodi calidis pestis tempore abstinent,

aeei j iij tui Dei 'ira est, sudorem sponte sub initium D iamὴ bi morbi prodeuntem diaphoreticum de sym- mi met iplomaticum esse , non laudabilem e cri-

- - ticum. Constat quo iii principio morbi sudantes non iuuari, sed plurimum debilitari Sequitur enim is vel virium imbecillitatem, vel

morbi violentiam,laoc est, naturae coacitae non liberae actionem.Non enim,antequam bonum

a malo est secretum, vacuationem imolitur. Et

135쪽

iit crudo adhuc morbo exist ente, vacuat, non libere, sed coacte vacuat, quem naturae motum

Medici non temere ac semper imitari debent. Vere enim Galen ait, sudores in crudis morbis nec prodesse, nec boni signi habere ratione. Et

quidem de illis sudorib. loquitur, qui vi morbi,

rion epoto pharmaco euenitit. Vnde& minus

salutares esse possunt, quos calidii pharmacum in exitiali ac crudo morbo violenter exprimit. Experientia testis est de salua conscietia attestaritossum, plurimos in superioris anni peste hic Marpurgi grassante statim sub initiis inuasionis μωθ. morospharmaco assumto,ad sudandu se pannis probe contexisse, seq; in extremii vitae discrime induxisse,&in ipse agone assumti medicamenti vim deplorasse ac detestatos fuisse. Totum enim corpus incendio flagrabat, v restinguino pote rat in selidit itaq; corporis, ac carnosum habitu venensi aestuas vi calidi medicameli dispergebatur.Re coperta,inq; rumore publicii abeunte cautius postea peste correpti medicari coeperui, me i suadente ac iubente a sudoriferis calidis abstinuerunt, aestumque, qui ex illorum haustu magis magis'; intendebatur, refrigerantibus

temperarunt.Norunt omnes.&mcdici nomine

indigni,qui vel ignorant, vel negant, per sudores tenuia solum, quos excrementa in corporis habitu collecta , excerni via

136쪽

cum spiritibi is, tim adhuc crudus est mo

bus.

unde Galenus in .aphor. rs. recte asserit, euacuationem per balnea factam prauam esse, selamque sere cutim euacuare ac expurgare, per carnes Molidas partes dispersa excrementa nequaquam educere ob hanc videt causani,quod crassiora existat quam idorum materia. Quod si spiritus uacuantur per sudores, quorum eu cuationem necessariai repentina sequitur virium deiectio,ipso nihilominus malo remanu te,non video, qua vel conscientia vel ratione,aegro sudor sub morbi initium sit imperandusΘConcludo ergo, sudorem coactum, virtute calidorum medicamelorum prouocatum non

sine magno periculo in pestilentiali ct o de exitiali moibo imperari, ut qui corpus repente ex Oluat, viresque omnes prosternat, atq; deiiciat. Antheriaca vinumq;viperinum sint peste correptis exhibenda; Eiusdem sere argumenti laec quaestio est cum praecedente, quare non inconcinne ei assuitur. De theriaca, mitridato, electuario de ovom similibus antidotis calidis, quaeritur an in peste coducant,vi quando,quomodo item, quantum Z In praeseruatione dictas antidotos salutares esse, utilesq; extra controuersiam est. Et cum Yperientia hic consentit ratio, acceditq; summus praestantissimoruninaedicorum coniensius Theriacam tutos reddere

137쪽

dere ab aeris noxa, ipse quoque Andromachus consessitis est. Galenus I. cap. utriusq; libri de antidotis theriacam in una tantum re, videt viperarum morsu Mithridato praesert in caeteris omnibus hoc illi non cedere imo praestantius inplaeris'; venenis aliis esse assirmat. Autor libri

ad Pisenem instar ignis purgatorii cuiusdam es

se theriacam scribit,corporum enim nostrorum vitia expurgare, putrilaginem futuram arcere, praesentem amouere Memendare, videt exi l cando,absumendoq; redundantes humores,attenuando crasses, calefaciendo frigidos,concoquendo crudos,ac dissipando noxios. u.cum perficiat insanis caliditate non noxia, meritu commendatur usus ipsius si iuxta medicorum praecepta sumatur. Vnde S Avicenna therias cana corroborare cor , natiuum i calorem con seruare dixit,contra quem tribus rationibus dis

putando procedit Auerrhoes , quibus probat, Au rrhoesilieria insanis in praeseruatione non conueni contraAuire. I. Per theriacam homines a veneno nihil na ''m otiuntur, unde videntur limites Neri veneno pii:

Si ergo heriaca facit homines similes veneno, nullo pacto videtur couenire corporibus sanis.

a.Theriaca attrahit venenum,omnis autem attractio fit per similitudinem, theriaca ergo veneno est similis, di iccirro sanis non competit. 3. theriaca potentissima est&maxima activita-

138쪽

ri E. rninuit, ergo sanis corporibus non conticii l. Hae sunt rationes Auerrhois Verum ex altera parte sunt autoritates Galeni, Avicenna a illorum, constat M. Antonium Mithridatem, N omnem &alios infrequenti habuisse usu thIliacuit sine ullo detrimento, quotidiana petimenta ostendunt, eam a sanis corporibtis Rufioris cinnoxie usurpari. Proseli: tione autem tria sunt Aue ruestu constituenda num cst,corpora sana alia vel f

i μ' - impliciter talia, alia secundum quid quem l admodum luculenter id docet Galenus in arte Medica Alterum est, heliaca corporibus sanis exhiberi posse propter duas causas, vel ut sanitas

colei uetur, vel ut corpora sana pr seruetur agra

uioribus malis. Tertim nisi, sum theriaca mri posse, vel secundum sui etatem, vel secundu mensura, qua sumitur. His ita suppositis, tenendii est, theriacam recente corporibus sanis non couenire quia in theriaca recenti sunt multa medicam et venenata, quae cui Odum sint correcta atq; castigata sermentatione, vere luna est, ne offendant, dehinc est, quod in theriaca recenti pium solet asterre non euia detrimeta. Sed fermentata conuenit corporii, tu simpliciter sanis,tum etia sanis secundum quid. Conue- Di prioribus,ut o seruetur finitas, scribit enim Avicenna, corroborares vivificare calore natiuit,a quo post modi conseruatur sanitas. Con

uenit posterioribus,ut priue ruentur a grauiorib.

139쪽

traatis,quoniam proprietate quandani imprinnit corporib humanis, per qua cile resistant om , nibus iniuriis. Differentia tame haec obseruandriquia ubi tantii coseruanda sanitas est, heria caedosis debet esse minor,ubi vero praeseruanda simi corpora a grauiorib. malis, tunc in maiori

copia est offereda, atq; etia frequentius. Ex his

facile est iudicare atq; perspicere, rationes Α- uerrhois exigui esse mometi. Neq; enim verunt est, sutheriacae corpora reddi venenata, quin potius illud veru censendia, corpora acquirere quanda proprietate vel potius cotrarietate aduersias venena, qua facile haec possint superare Deinde theriaca attrahit venena non similitudine substantia omnluq qualitatum, sed similitudine occulta, quemadmodii videmus a gnetem attrahere serrum, tamen in multis huic esse dissimile laud secus theriaca venena attrahit. tamen his in pluribus est dissimilis Tertio negari quidem non potest theriacam cisse magnae activitatis, sed propterea tamen corporib sanis nocere non est concludendum, sed

illis, qui vires habent deiectas atq; imbecilles. Hinc Galen. l. de theriaca ad Pis atq; 8 meth. eam damnat,tum in corporibus calidis &siccis, eo quod in his facile ex eius usu oriantur febres, tum etiam maxime in pueris, qui ob virium infirmitatem magnitudine actionis illius sustineremo possimi, calefacit enim vehementer αH ἔκ lim

140쪽

ἔκlικωζ. Duo hic occurrunt dubia difficilia d. Obisa modum & grauia I. quod Avicenna concludit sis milia non sunt veneno corpora usu theriacae fieri saltem similia alexiteriis, propterea media esse inter alexiteriai venena. a. quod scribit nus, alexiteria omnia esse media in

he ad i. Non valet, quod insertur ab Aut centia, si non fiunt corpora similia veneno satheriaca fieri saltem simillia alexeteriis d propterea media esse inter alexeteria, de venena, quia fiunt quidem similia alexeteriis, sed secundum hanc tantum rationem, ut venenis aduersentur atque resistant. Ad locum Galeni dissicilior responsio est. Hier.Mercurialis i. i. de morbis venen duplicem affert responsionem. nam de duplici medio, secundum compositionem seu mistionem,&secundum operationem- Medium secudum mistionem appellatur illud, quod ab extremis est conflatum, medium vero secudum operatione, a facit operationes extrenais partim similes, partim dissimiles Iaalexiteriai dicuntur a Galeno media Echidii mixtionem , sed duntaxat secundum operationem, quoniam habent ex parte operationes similes corporibus sanis donaturalibus, aliqua vero ex parte similes venenis quod innuere voluit Galenus de simpl.med. facult.c.i8.cum dicit,eandem esse proportione inter corporaωlexiteria, quae