Epitome astronomiae : qua breui explicatione omnia, tam ad sphaericam quàm theoricam eius partem pertinentia, ex ipsius scientiae fontibus deducta

101쪽

Ηalent autem hu modi figuraboc propriam, printer id est, quarum laterasant numero aequali aquilatera ct aeqmu-

gula, hoc est, regulares: Inter regulares vero multi- latera ,sint capariores: sed omnium capasis ima Cir. culi area. III. argumentum.

Moria ad militudinem Architecti, id ess, Dei creatoris, qui in sinitus existini, principio se sine caret,sactus est. Ergo ct Mundus si quadam ratione in itin est. Hoc sit in gura rotunda, in qua secundum naturavi nec principium nec nis est. IIII. Argumentum. Verisimilaest, Naturam eand figuram caelo

102쪽

stu toti Mundo donasse, quam in omnibα non mod, si plictibus, sed O disimiliarium partium corporibus est inachinata: Manifestum autem est, quὸ in uniuersum omnia corpora aκt terminantur perfia rotunda figura , aut eadem terminari appetunt, ut . sunt Sol, Luna,stella, terra, siquida amnis, planta, arbores, stactia, legumina, caput animala, collum, brachia, digniti, ubera, penter, tibia, tali, Oc. Ergo multo magis toti mundo corpori ordinato oprasian figlimo hanc guram Natura est largita.

Proba eii am qubd Sol, Luna, stellae, quae & ipsae sunt partes eoeli, sint gIobosae.

Solis, Luna, stellarum item corpora, si accuratὶ intueamur, circularia esse ,sensu demonstrat. Lunam irem, quando in novilunio toto coelo nul- tibi apparet, circularem nihilominus Muram habere, eclipses Solares, circulo siecta, euincunt. A t corpora illa non circulos planas tantum d νη-diquas rotunda sive Jbarica esse, in Luna patet.

Ea quocuns tempore, Oloco coeli res terra aspiciatur, nunquam non rotunda apparet, quo in plana Rura fieri non potest. Ea item crescens primo corniculata apparet ea parte quam Soli osseri, pὸII siecta bifariam, deinde pratumida, donec tandem pleno orbe luceat. Idem decresenti, ordine tamen inuerso accidit. Sed ista phanomena in nulla alia figura quam 1lbaricas iuuari possunt. Luna ergo, ct inde etim catera fleμ

ιι fiunt enim ei aedem narura ct essentia) siunt

globo

103쪽

fui propter debilia

ratem , ct nivitam stellarum diastantium accidunt:

quod ex eo mani

ad mutationemoιularum, O ipsi mutantur seucon

Nersuntur.

' V. Argumentum. phaηomena omnium motuum coelistim non tantum per rotunda instrumenta rei certe ad rotunditatem circuli accommodata) obseruata, sed etiam per circulorum ct orbium hypothesis explicata, mbi inuisem constantissimά harmonia consonant.

Quod cum in nulla alia figura praestari possi, q*in

enormia substequantur ab urda, ex necessitate cou- cIuditur: caeli figuram aliam, quam Pharicam, esse nequaquampos se.

Quae ergo sequerentur absurda, si eoelum statueretur angulare, qualis est figura trianguli, quadrua a Ieri, pentagoni,&c. Vel pyramidis, cubI. octoedi ii , c.

104쪽

Iocus sine corpore, O tarpin sine loco , digrediente filicet angulo aliquo mundi iuxta motum circuis larem ex loco mundi, eu natura in non locum, seu

extra naturam.

II. In careris Orbibus inferioribus, qui ct i utis eandem quam rotum haberent figuram, cum

inter se motuum velocitate discrepent, acciderent orbium penetrationes, aut certe rarefactiones, oecondensationes. III. Nec caeli partes a terra aqualiter abessent.

Ergo caeli figura non planis siversiciebus termia natur, sed rati, quae intra se circumrata in seipsam vergit, stipsa nito includit.

Quid si eoelum habet et figuram oui, lentis,eylindri, vel coni: An non Achae circumgyratae in eodem loco manentes in seipsias vergunt, δε sese finiunt

Eadem contingerent qua supra: I. Sequerentur orbium penetrationes, ob polorum mnndi oes candorum mobilium digestarem. II. cim

105쪽

II. Circuli stellarum non sisent proportionales ad distantiam siua1n apolis. III. Quin ct natura caesi humi nodi guram irregularem in corpore regularissimo Operfectiomo non potest non rebuere. Caelum ergo totum, omnes be Osingula par res babant guram ex omni parte rotundanis, est sib/ricam.

QVINTA PROPOSITIO.

Da figura Terra ct Aqsse. .' Η c propositio trimembris est. I. Demonstrandum est Terrenum corpus se spharicum.

2. A qua Eunientum, quo perpetu o terra comunctam maner,similiter rotundum esse.

Terram ct aquam mul iuncta unumglobum

constituere. Proba Terram es globosani I. Argumentum.

Terra rotunda Hisecundum longitudinem,id est, lab occasu in ortum, o secundum laritudinem , id ledi, a borea in arestrum, sic enim Astronomi longit oxcm ct latituit, Om coeli ct terra metiuntur)

106쪽

P B. I M V s. es Ergo a sussciente enumeratione, tota urraestro tunda.

Secundum longitudinem Terram 4se rotundam demonstrant Solu, ct omnium stellarum ortus,occasu, ct applicationes ad medium caeli,ct inde diei πο- tisi, initium,medium ct finis. Ea enim omnia citi.sistebantur apud orientalas, quam occidentales. Te ra ergo tumida est, cui in gratia orientalibus priks oriuntur bdera, prius est meridies, ctc. quam occidenrasibus. Quoniam autem temporis ista disserentia cum distantia locorum perpetuὸ deprehenditur pro portionalis: necesse est tumorem hunc aequabilem,θρς est, rotundum esse.

Quomodo eognitum est haee,haenomena apud Grientales praecedere

Ex Eclipsibin Lunaribae, ad quas, etsi eodem momento ram orientalibus quam occidentalibiu appareant, illi tamen semper x plures horaου τρια suo meridie, o vel ab occasiusio.

Iis numerant

107쪽

LIBER

Iu occasum pisa est, apparuit Carthaginensibin horan ibo is secun .s. Illic igitur tribiu vorta citius est nox, quam his. Secundum latitudin inesse Terra tumorem p.rtet ex eo, q/od locis borealiorium maior est poli ar- crini altitudo: qtib plures elu ad boream non occ

108쪽

aliores, qua,n apud australiores, quibus nec tantapo Ii ultis uda est: nec tot stellae prope polum boreum inoccidira , at plures ad polum austrinum non incognita: nec tanta dierum discrimina. Qua cam ct ipsa cum locorum distantia proportionemur, patet latitudinem terra aquabiliter tumidam siue rotundam ω II. largumentum. Gravitas Terra demonstrat, Oetiam postulatsemescit guram eius rotundam. I 'Gragia enim eo ipso, quod medium mundi appetentia perpendiculariter in si perficiem terra delabuntur, demonstra it terra Mur in tale 1nesse, qua omnes perpendiculares transensias ad uniιm pimam deducat, ibit concurrerefaciat, talis autem eIp

uem quoniam grauia undis purifer id medium appropinquare nituntur, fit pia maioribuspcstantifrminora, remotioribus urgeantq7propiora, donec ab eodem taedio circumcirca par sit eorum istantia. Ex quo tandem necessari)globosa gura esscitur, cuius superficiei omnes partes a centro aqualiter reli; Φ-

sent r.

I I I. fragmentum

Vmbra terra perpetuὸ in omitibus lunaribus eclipsibiu rotunda, ergo ct ipsa terra.

109쪽

νιυλ IIII. argumentum.

Eam terra esse Igκram persuademur, qga positaph Omena saluantur, nec impingimus in ab hyda. Hoc autemsolaglobosa Darapraestat.Terra ergo, bos est. Et si enim Terra propter ingentemflui magnitudia

.em, nobis, qui cum ea nequaquam comparandi su- saevi, videtur plana: Eam tamen nec totam,nec certis

interuaduplanam quod in cylindri, coni, cubi, pyramidu, obuiomo thuris fere0 esse, ex eo paret.

ριο in eadem planitie babitantibus eodem momento stella orirentur:eadem dierum initi sicut et inacrementa ct decrementa ei: iisdem horis eclipses conspicerenturneademsset altitudo potaris. Ρrst gredientibus autem in alteram planitiem, haς

bitὶ mutarentur. His austem refragatur omnis exoperientia.

la prius Occidentalibus quam orientalisis orirentur: borealibus polus astrinin attolleretur, O

110쪽

ceretur.

Et vi summatim dicam quacunque alta figura Terra concessa, futurum erat, ut gravi d pnum centrum tendentia, non ubi sperpendicularia essesti horizonti, siedri plurimum obliqua. Item fidiam haberet guram:νmbra rivi, qua corporis vaci guram imitatur, in eclipsi Ianari eam proderet.

.biectio. In terra sunt multi altissimi montes.& proofundissimae valles ergo tetra rotaud

non est.

Montes se vastessi conferantur cum ingenti ter ra mole , n3habent ullum sensibilem magnitudinem, sicut hoc ecli una lunarium argumento comprobatur , quibus propter montium quamuis altis morum fastigia, ct vastium cauitates,nihil pratumidum aut hiulcum cernitur. Veruntamen corpus terrenum propter istu ipsas vallium rimulas, ct montium tubercula, rudem is