Epitome astronomiae : qua breui explicatione omnia, tam ad sphaericam quàm theoricam eius partem pertinentia, ex ipsius scientiae fontibus deducta

31쪽

Matheseos professionem vocaretur, dicatum erat)volens Isagogen Astronomicam conscribere , non unitu tantum, sed viri aes partis, o Sphaericae se Theoricae rudimenta trudere instituit, quemadmodum toro eius opere, =naxime vero tertio oe quarto tractatu apparet, in quorum illo omnia phaenome

nastharica vel motus primi elegantissime in suo

cla es redegit: In altera autem, quaedam theoriarum phaenomena ctpassiones breuissmis complexus edt, quae tamen non eadem, qua illa, dexteritate absoluit.Floruit enim circa annum Ia3 a. se ad I Jώ. sicut ex Computo eius Ecclesiastico cap.de Inuenienda aetate Luna o Cyclo decennouennali,ct,ex Epiraphio eius colligipotest, hoc eIt, vixit tempore barbarissmo, quo ingens erat pirorum doctorum pe- Uuria, unde eodem tempore siphonsum Regem Ui-

flaniarum illa caelestium motu MM 9 Tabularum udis reformatio quam tamen aut bori nostro ignotainfuisse, toto scripto eius liquet, sum nunquam illarum motuum, vel decimae stharae meminerit J multis millibus aureorum consistit. adhun suum peruenturias explicanda ct δε- monstranda prius a sumit fundamenta , quibus Astronomia innititur, o hypothesis, quibus mo-ruum apparentia satu intur, φρ rami istudprimo, hoc secundo libro per agit, Primo ita , tractatu u libro, initio obiectu astronomi, propinquum, sicut methodi ratio postulat eri, desinire vult, vid. Sphaeram Materia

32쪽

iviata concipitur. At pro ea, temporum Iniuria praclusus, arripuit stharicam seu globosam circumferentiam, definitiones hara apud Euclidem

paululum commutata , quae tamen geometrica Globi, non astrononsea Sphaera materialis est. Cui

de uitionem Theodo ij subiungit hanc ob causam, xt prior definitio ei stharam materialem, posterior globum solidi in signi caret. suod autem

nonnullis Commentatoribus videtur priori illi δε- snitione Sphaera A pronomica fabricam ex luto vel argistapersemicirculum facienda, tradere volui sese: refutatione non indiget, ipsa enim haec sententia sua riuola absurditate stipsam redarguit. Sed alterius partis obiectum, Theorias scit. eandem ob causam definire ausim non fuit, nam studiose eam ab ipse esse praeteritam nemo dixerit, cum omnes totius. operis ei in rationes is circumstantia euincant, ipsius intenturn non ad unam, sed ad ambas astronomia partes fuisse determinatum. Obiecto

definito subiungit mundi seu sybara secundum

substantiam ct accidens partitionem, nimirum ut ostendat, quot Spharis, quot item Theorijs ad demonstrandos motus coelestes indigeamim. Haec etsi hoc modos it plani ia sicut ecundu lubri huius primi parte patet) miris tame modis interpretes eos, qui consiliumseu intentum authoris non assequun

tant: ali, ad methodum non resticientes, hic odia uasthara motus explicant: al3 intra Jhaera materi iesu circulos reliquarum isthararsim orbes fabri -

33쪽

eandos esse ex hoc loco augurari uolunt. Sed irantur ilia. iobtesto hostio ct numerato hoc est, Sphaera lihaterialipna, pro primi motus phaenomenis , O Theorijs pluribus, pro nantera orbium motu disserentium, γotundis, cὶrculariter is aqualiter motis, circa rotundam rei ram ceu centrum mundi) nondum autem, quod itast habeat, comprobare phima

Tibri strimi parte solido argumentis demonstrat. quod taliter etia,n Mundus sit Asto itus: ideos obiecti illa igiti iri, θρerea mo saluarhomni-

Bostos. Itaque qua primo Libro tractantur non sphaerica tantum,seu ν impartis, sed astronomica, hoc est, partis Vtrivi unt, hamea omnia tam disiecuηdorum motuum si modo non magis, quam ui motus trimi phaenomena saluanda adhibentur. Hanc methodum seu potivi intentum authoris μ tW etiavisium ego Libro primo. Principia sestρο- liks vocabula, qua ad Astronomiam ex Geometria usiciscuntur, quae nonnulli Authorem non bene in- ltellecti sequentes, prestitarem Isagoges Astronomiae partem esse en ent, Iubenter omise m , cum G nn ex astronomia, sed ex Geometria petenda ct distenda ut attamen tam tyrones nondum ver- lotos in Euclide, non necissest ad omnes Euclidis li- librospriusdistendos sedeuorasitisablegare, quam si ad hanc Isagogen admittasttur, praeui se loco prole- l

gomenωn Poculas illas, qMarum cognitio tyroni ud

34쪽

Fundamentispositu o demonstratis,proximum esse vidit Ioannes de Sacra Bocho , ut 'pothoes

quibus apparentia motuum remonstraηtur, si per- ad centur. Igitur secundo Tractatu Circulos Diarae niaterialis, uelut primi motus apparentiarum hypotheses exponit. di quorum explicatione, sintentum eius, quod ex omnium simul consideratione elucescit, examinemus, ista agere intendit. i.Circulorum definitioneseu descriptiones inditat.

a. Appellationes, ct distinutionessea diuisiones,

quasin mensere. 3. Aἐquaphaenomena motuumn demonstranda adhibeantur, e quos νμι aut ossicia in tota Astronomicamentia habeant, docet. si hunc copum pra um ego etiamLibro secundo,non tantum in nonnullis, edin omnibus circulis restexi. ordis inpauculis inuerris, Methodo, quageneralioras perpramitispraecipit,scpo talante. δε-rumcamprimus Liber, sicut tota haec Isagoge, tam Theorictu, qua Sphaericustrideo hoc nostri autho

risintentum ad Theorias etiam, eadem rati ectvia orbes ecuniarram mobilium tractado, expendi. Tertio Libro idem Aut horis nostri intentumsum Greutus, inexplicandu ct demonstrandis diuersis phaenomenis primi motus generibuι , nisi quὸda et es asstronomicas Ortui poetico, tanquam naturapriores, praemisi. His liber est totus olus Sphaerisus. Veruntamen in eo non tractantur pha nomena, quatenus ab artificibus obseruantur, sed Euatenus uronum ratio requirit.

35쪽

Benis quarto Itho suthoum ecundavi MD nomia partem ex professo aggredi volui se, facile patet, si diligenter expendantur singula, qua ib

eraduntur: di quod negocis huic non pari modo, quemadmodum primo motui,satisfactum est, temporis i aetati, ut ante dictum, condonandum puto. Mihi per, Omnino videtur, secundormn mobiliumphaenomena, plenius proponenda, ipsamque Astronomiam omnibus numeris, prout Isagoges rario exigit, absoluendam esse. In hac igitur secutus sum Theorivi Peurbubj qui is m, non δοτρδractat) quantum quid fleripotuit, nisiquando fiet hodi ratio interdum ordinem inuertere monuit, quemadmodum in ipse tractatione, ct exemplarium cogatione intestigi datur. Hanc igitur Methodum, quis non videt esse Ionge conuenientisiimam, o veritati maxime consentaneam, nec non studiosa Iuuentati admodum gratam Z Immeritὲ ergo Authors'bae ab al3su-

praehenditur, quorum quidam etin haram propter nonnullas voculas stis barbarus,maiorari, minorari, imaginari passua signi catione oc. quidam

propter ordinem confusum:quidam propter tractationis imperfectioneme holis eqsiendam censent quidam eandem indignam putant, cui Viri clarisii mi Erasini einboles disputatio de Hortet inte annexa sit: cum tamen ipsi hoc doctissimo seculo, nec

inteolum Aushoris intelligant, nec tantundempra

flarepossint sed quam ipsis hoc bonor cum sit, inde elligimus, cum paue in lumforet,s Golia-

36쪽

ihi humeris Dauid lamens, superior esse non qgeat. Dum autem ista, hac quo noua seu hactenis

non animaduersa methodo traduntur non doctioribus,sed yronitas, certe non potuerunt gula con cise 9 breui limis proponi. Nam doctioribM ripla rimis,n s cit unico verbulo, velut digito, argumentasingula, eorums neruos attingere 9 1 ι- frare, non enim ignota docentur, sed notissma iumemoriam reuocantur. Nonpar ratio est Pronum,

quibus omnia sunt inaudita. uuare es quanta seri potuit breuitate contraxerim omnia, mentisamen mea semper obuersabatur: Hac Iunioribus OTyronibus cribi, ideos pro ipsorum captu attemperanda esse, ne propter nimiam breuitatem idem accidat mihi, quod alijs non paucis in hac ipsa Astrorum scientia, qui dum breues esse assectant, non raro nec quaestionibm propositis, nec indigentia rei, nec ipsi peritati satisfaciunt. Vndot, ut ignobscuritate O imperfectione tyrones decepti, in falsam opinionem delapantur , ex qaa sese extricarenos possunt. Quare ubicims opus esse existimatii,

loco scholioris ni nonnulla alio literaram ino scripta , quin etiam schemata s nam haec res non comenta est nudis verbis, fine oculari delineatione docerio quaestionibus apponi curaui. Sic ita n hac tanta rerum nullo modo praetereundia m copia factum est, ut libelliis hi praetcrsem D expediationem intra manus creuerit. Lub autem, Lectercandide ct optime , non pauca hac mea ivitoine

tradita, aliena flea diuersa a sentent:.ι o cuἰculo

37쪽

aelorum esse videntaris cilicet tractationem, ωMculum praesertim Tabularum insertarum, vel etiam ipsis res consideres si tex collatione videbis) ne rogo osseudaris, priisquam ct haec mea, ct aliorum

placita acriori censura examinaueris. Hoc enim si feceris, intelliges, me non, quemadmodum inulti confiueuerunt, voluisse alienaό tabulia, aut sententiaue, opiniones sepe male consutas ct compilatas destribere, ni rius eas iusto proprio calculose censiura depraehenderim : Nam multis experimentis animaduerti, non semper tutum esse aliena ententiam,sicut se aliorum tabulas, propter auctorum existimationem, approbare, nisiproprio calcula de pertitudine earam constet.

Tu verὸν, Candide Lector, VH, Prones optimaestet, fuimini bis grato quo decet animo. Hoc factumfuerat dabo operam, ut sicut hac Astronomiae Elementa, ita tota Matheo dilucidior traditu νobis innotescere psit. Valete.

38쪽

mio elogium Ioannis Papii Medicinae Doctoris, & organi Aristotelici in inclyta Heidelbergensum Academia Proteitaris. CVM Diuine tuos monstrvi Mastline labores,

Cedere te nulli fediuisate doces. Se acit exiguo haecforsan distrimine paucis Te aquAlem, quos nunc inuidus orbis habet cui vero ingeni, te nobilitate vel aequet, Velsuperet, non hac temporaferreputo. Seu res, seu methodumstediem: monumentaresim Doctrinam signiperstitio esse tua. Iatare odusti patria o Gemanica tellus, Belaelberga ct ab hoc gaudia ciue cape. Si quoλgrata Deo corustudiosa Iuventus Hunc tibi quὸdsupero mist ab orbe virtim. suicquid enim peri3t multis iam turpiter annis: Quicquido obscurum circulo inessepotest: Hic reddet,planum faciet PRAECE ΡTOR, in ipsum Sese e studit enim gratia tota poli,

DE EODEM,

burgensis Carmen. F Elices animas illa3, queis scandere corium

Est curae, tum docta caterva Vocat.

Et meritosi quidem finem propriumssecuta Naturaperagunt munera justa Iua. Nam

39쪽

Nam,m cuncta, Deus,flectare an massa terrarios pultumihomini tollere ad astra dedit. suo patriam peram, superi miracula Caeli Suspiceret summMnct quaereret inde Deum. Felices igitur nimium, nimium beatos: Aethera qui ingenio supposuere uo. Gratulor ergo tibi ciei ὀ MAEST LINE beatum Praedico: quo propriim mimus opus 1 facis. Tu Caelum, ct Caeli pulcherriinasideraspectas: Sidera quiras habeant illa vel illa vices. Tu nosti, divus quascunt COΡERNI Cus artes Tradiditumummim quas PTOLE MAAus habet Artificessalios: ct quas vigilante tabellas Rug INROLDI studio Prussca terra dedit. Id tua de diris monumenta relicta Cometis Monstrant: quos binos tempora nostra vident. Illud Ephemerides multo sudore parat Testantur .studii signa polita tui. Hoc testatur idem doctus tum ille libellus De caelopraestus: dignM ubisi, legi. Perge igitur,felix, studiisservire iuventa: Cuncta, qua tibiseunt munera, praesta asiis. Destribu RADIO, coeli, labentibus annis, Err. vates stharaselliferum,globum. Faxit id omnipotens rerum moderator, Olympum

Aui regit arbitrio fata, cuncta suo. AD

40쪽

AD LECTOREM.

, Rersim Astronomisaram in Epitomunecessariὸ

nisi ficientiastisfacere nolim in tractatarum

copia fecit Librum hunc intra marius praeter expectationem crescere. uuanquam autem quilibet, qui

Discipulissuis hac nostrapraecepta ediscenda tradit, prostraprudelia nouerit inter quaestionesprimis m-cipientibin, o paulὸ adultioribm proponendas, di sternere uilos tamen ne osscio nos tro deessen , ct ut studia ipsoru in bim quos quastionibus distinguendis, pro virili nostro adiuuaremus: ideo eis quaestiones, quas primis huim mentia Tyronibvi xtiliter tradiposse censemus, donec iis informati ad ceteras etiam habilessantiastensio huiusmodi 'vel prae fixo notari curauimis. Vigin etiam, si responso interdumpaulo prolixior sit, nos itidem in pronum Uum eande, hos signo , interrupi fecimus. Qua ergo hi se notis 'J, vel etiam bisse s J inclusasunt, ea ingeniysse viribus incipientium utiliter ediscenda proponi posse iudicamus, mibus superatis, caetera quos adjci poterunt. Qua vero huiusmodi scriptura scripta sunt, ea νς plurimum sicholiorum loco nisi in aliqua quaestione asterisio signata inueniantur habendasunt. Sed in histe omnibus prudentia

docentium oscio suo non deerit, hac enim qua tradenda, et quae ad temptu omittenda, vel altengra-- cili explicatione percurrenda sint, Iacile agnoscen