Eudemiae libri VIII Janus Nicius Erythraeus

51쪽

E DEM LAE LI s. II. 3ostium, aperitur, intramus atque, ubi ea pulchritudo recens ad oculos meos pervenit, no horti nescio qui, sed coelum ipsum,

atque adeo ipsa Jovis regia, mihi patefieri

visa est. Nam foribus apertis, operis universi forma tota simul se obtulit, S in conspectu proposuit quaesorma tantam habet pulchritudinem, ut nulla species ne excogitari quidem possit ornatior. etenim aequata agri planicies, quae adeuntibus prima se objicit, ambulacris septa compluribus praeclaris distincta fontibus, ac variis

amoena floribus, praesert in summo theatrum, multis scalarum ordinibus, nativo e marmore instructum atque compositum L ex singulis scalis plures tum ebullientes, tum est uentes aquae, velut aspicientium turba ad fontem in media cavea potitu spectare, ita cido murmure tanquam faustis acclamationibus operi plaudere videntur. Hinc cillinc a theatro lapideis scalis in novum artis miraculum scanditur. AEqua quadrata planicies complures dispositas in quincuncem arbores sustinet, sepitque locum maceries regia lauro contecta platani incredibili proceritate principe in medio locum obtinent infra earum fastigium humiliores multae

52쪽

inultae ab utraque parte arbores subsunt, iis quidem proceritate dissimiles, sed dignitate ac praestantia simillima , siquidem regiae lauri sunt omnes prope ad miraculum pulchrae in medio, sub procerrimis illis platanis , mensa marmorea pedum fere sexaginta in longitudinem , quindecim in latitudinem patens extenditur, quam a summo ad extremum, relicto hines illinc commodo ad coenandum spacio, plures leniter erumpentes atque in se redeuntes aquae intersecant, gratum convivis liquorem frigus praebentes nam voluptatem positus in conspectu fons assert, ipsi etiam arti admirabilis. etenim Triton factus e lapide sedet eques in

cancro, admotoque ad os cornu inflare sonum videtur diceres eum audire, tantam artificii subtilitas fidem mendacio facit, nisi hunc ab auribus errorem quinque

late manantes ex cornu rivi depellerent.

tum inter cancri brachia suffectura flumini vel magno aquae vis pellitur in cocham,

refunditurq; ab eadem per sulcos ipsi haerentes in lacum sibi subjectum, rejiciente xipsum per multo plures sulcos aquam in alterum infra se positum longe majorem lacum; qui saturatus aquis, superioris

53쪽

E vos Ma ii ii B. I. sexemplo, quod superest, totum regerit

ante pedes terra excipiendum. postremo hinc cillinc ab hoc lacu duo fluminum simulacra permagna ad eum implendum tanquam auxiliares aquas ex urnis emit tunt, nec sine praemio silicis, musci, capilli Veneris, aliaeque herbescentis viriditatis, quam circa ea subjectus elicit humor. Iam vero locus egregius, Min primis amoenus, in qui non praetereuntis velocitatem , sed contemplantis tarditatem & moram de siderat, poscere videbatur, ut esset, ubi moraturus hospes consistere ac deambulare tutus a solis injuria posset. Itaque ab

utroque fontis latere columnae excitatae

complures porticus duas stingunt, quas, tecti loco plures vitium propagines ita undique ambientibus ramis atque invicem complicatis integunt, ut vix in densam umbra penetrare solis radius possit. Nunquam oculi hac specie xpulchritudine capti satiarentur, nusquam aliquid melius ac perfectius quaererent, nisi duplex scalarum ordo , post fontem, quem dixi, in trianguli formam extructus, diu delectatos, neque tamen satiatos, eo illos vocaret, ubi extremos artis conatus aspicerent.

Primum cancelli scalis prDixi, praeclari ad

54쪽

ad aspectum certis ex locis aquas ebullientes, fontem, quem prae se habent, ornant, atque augent. Tum locus, in quem ascenditur, rebus magnis admirabilibus plenus. Hic ars sibi ipsi aemula, a se ipsa vincitur hic Natura artis aemulae suae conatibus favet. nam aquas, quibus illa res admirabiles praestat, majore vi copiaque suppeditat hic nemora non temere

nata, sed orduae posita, latiore campo X- currunt lic avium caveae columnis exa

dificatae, nemora ipsa ambiunt continent. In aditu vestibuloque speciosissimi hujus loci, declivi quodam solo, catena jacet e lapide per quam aqua ad cancrum,

de quo antea diximus, in fuit Manto artificio, ut, contorta convolutaeque in plures circulos aquae, annulos assimulares tanto strepitu, ut propter vim, impetumque quo defluunt, catenarum similem sonitum edere videantur. haec autem catena longi Ore tractu perducta demum ita cancri brachiis adnectitur , ut eum colligare constringereq; ne commovere se possit, existimes. Ingentes paulo supra eam catenam fornices e lignea materia facti, prosequentibus eos ederis ambitiosissimis, attolluntur, in regiae molis similitudinem;

55쪽

EvDEMIAE LIB. II.

qui fornices inter aediculas quatuor fastigiatas amplam cingustam sine fastigio

aedem includunt cujus medium fons tenet, sepulcralibus monumentis non longe dissimilis, ab imo latus atque rotundus, angustus lacuminatus in summo, acumen efficiente aqua egrediente sursum e patera. Ut totum hoc opus ad regum maximorum delicias, non autem ad ejus li- bidines factum videatur, qui ceteris specimen esse jubetur. His igitur oculis diligenter a nobis perlustratis, villam ingredimur, amplam illam quidem ciebus omnibus instructam, sed quae nihil ad hortos. Ubi in amoeno lucidoque conclavi,scrico, sub conopeo, acebat adolascens, magis corruptus deliciis, quam fatigatus aliquo morbo. Cui Gallonius, Quid hoc inquit, morbi est 3 Febris, respondet Caruisti ne illa heri, Gallonius repetit, vel nudius tertiui coenavistines Cum haec maxime loqueretur, mulier adolescens, pas is crinibus, cubiculum intrat, capite parietes verberat clamat, Me miseram, quid video P cur aegritudinem istam, quae te macerat, in me transferre non queo quid me sat si quid humanitus tibi contingat 3 Ille sane commotus, Ne te crucia, inquit, ne

mihi

56쪽

8 AN Ni CII ERYTHR. mihi ad morbum hoc etiam aspectus tuus omnem vim morbi diripiet. Et, quo fendi ac lamentandi pausam faceret, opiparum illi prandium parari, ac dona plurima congeri uisit. Nos mulieris pietatem admirati, magnum atque spectatum gregucujusdam amoris exemplum inspexissbtestamur ac de eo, qui cubiculi fores tuebatur, exquirimus, quid ea ad illum aegrum mulier attineat num soror, num uxor sit, num assinis, vel cognata Qui,

Nihil horum ea est, ait sed meretrix est in primis subdola blanda fraudulenta,

avara, Nanna nomine quacum ille menses abhinc quatuor stupri consuetudinem habet atque adeo apud hoc coenum amoris clavo fixus inhaeret, ut nullis amico rum neque admonitionibus, neque precibus extrahi queat nisi ad rationis terminos, unde longius abiit, se propere redigat, quantum intelligo, omnis ejus res, brevi, meretriciam in domum exulatum abibit. Et quo melius hujus meretricis ingenium moresque noscatis, accipite doctii ejus dolum, in quo superioribus mensibus mercator quidam adhaesit. Hic amabat eam perditi ac, ne cum quoquam

alio esset, magna mercede in concubinatu

57쪽

EvnyMIAE LIB. II. 'natu sibi conjunxerat sed quantum illi misero ardoris faciebat amor , tantum etiam algoris zelotypia conflabat Meretrix cata, quae illum hamum vorasse cognosceret, ut omnes faciunt, qua se amari intelligunt, nihil tam laborabat, quam ut miserum eum haberet, in primis ut ad sese cum anima ejus habentiam averteret. Atque ad eam remis est hoc adolescente, cui servio qui amore ipsius captus aliquo jam dies ejus aedes obambulabat, quemque pejus angue mercator horrebat nam est in primis scitulus, mundulus, atque venustulus Coepit igitur illa adolescentis formam laudare, cincinnos efferres ille miser uri, cultro, quem sub sago contexerat, minitari, si adolescenti obnoxia fieret. Ubi meretrix hominem

umbraticum, magis timidam inter viros mulierculam , quam fortem inter mulieres virum, cultrum habere animadvertit,

haereditatem sibi obvenisse existimavit, ac Croesum, inquit, divitiis supero, si eum in me cultrum ille semel educat. Itaque mittit adolescenti qui dicat, ut proxima concubia nocte domum ad se veniat, ac sine ullo metu januam feriat. Vesper adest: mercator re bene gesta, domum me retricis

58쪽

so JAN NICII ERYTHR.

retricis venit, coenat, decumbit, cum ea

litigat queritur, quod adolescentem sese plus diligat illa contra negare, sed frigide interdum suspiciones iniicere: ille stomachari, atque ira vehementius efferri: cum ecce tibi commodum adolescens adjanuam adest pulsat ille, suspicione offensus insidias metuens, e lecto se ejicit, ad fenestram advolat, , Quis, inquit, odiosus, hoc noctis, foribus istis ansultat3 Ego sum, inquit adolescens aperi actutum. Mercator,Cognito adolescente, tum quidem omnem violentiam e pectore expromit atque, Hinc abire ni properas, ait, serere. Et magis quo se iratum ostenderet, quam damnum vel malum daturus, districto cultro in Nannam incurrit.

At illa, tanquam praedivinans quid futurum esset, dum ille in senestra foribus injuriam factam queritur, furtim e lecto desiluerat, ac rubrica in eum usum quaesita dexteram impleverat. Venit ergo ille a-inenti similis, clamans, Itane, pessima ante meos oculos amatorculum mihi tuum

adduci. Unaque opera semur illi dexterum trachium lato cultro percussit. Illico illa dolis insistens, admota ad os manu, rubrica illud infecit,&simul, Obsecro, popu-

59쪽

EvDEMI C LIB. H. st populares vicini, vestram fidem subveniate , serte inopi auxilium ι malus hic mihi faciem feriit quid agam inuo me Vertam audebo ne posthac ita deformis cuiquam in conspestum prodires non faciam; lethum mihi consciscam. Hic etiam ab ancilla clamor extollitur, accurrunt vicini, an iram effringunt, quaerunt quid sit3. Clamor utrinque clandique concursus. Ille miser, qui sibi esset conscius, nullum a se vulnus inflictum mulieri, primo mirari, quod sanguis etflueret,ium, sibi metuens, fuga salutem quaerere, ac noctis beneficio occultatus, in aedes cujusdam Dynastae tanquam in aram confugere. Ubi postea, in ociorem agitanti, non satis liquebat, quomodo illud a se ulnus exisset. Et secum, Ego, quod scio, latus illivi brachium, non etiam faciem verberavi, quod rem continet, non caesim, sed gladii platanicie unde ergo vulnus habet At simulat at hisce ego oculis vidi fit verisimile. nam non semper it manus quo ea dirigitur, quamvis sit ad feriendum certa: tum ego iratus eram ira caeca est, sensus adimit, mentem eripit. Quid igitur ne tὶ Dum in hac cogitatione curaque versatur, simul altercantibus libidinibus tremit ossa 1 pay Ore,

60쪽

pavore , statuit per amicos interpretes eam sibi placate, hoc est, argento mollire, pecunia non parcere. Itaque allegat ad eam idoneos cum mandatis homines, qui quidem mulierem adeunt: at mala, quo doli procederent, unguentis sibi faciem inunxerat, fasciisque obligaverat illi pedetenti in primum mulierem aggrediuntur, rerum vicissitudines memorant laudant eos, qui simultates, occasione oblata, dimittunt. Non est passa mulier eos pergere atque insequi longius sed continuo exclamat, Abite, abite nihil mihi de istis factis uam faxo, apud omnes magistratus nomen ejus erit jam illum perdam, si vivam, qui me in perpetuum infamem stigmate in os imposito fecit ego illi ut parcam ut placeo, mori me malim. Ah, ne saevi tantopere inquiunt illi res est ejusmodi, in qua casus dominatus sit magis quam ratio Ergo, excepit mulier, hoc praetor dijudicabit, cui dilucide expedivisse me arbitror. Ubi illi hanc viam ob. septam vident, alia aggrediuntur, Vide, inquiunt mercator liberalis est, ac fugitans litium quid tibi vis darim manum, ut totam hanc causam postulatumque dimit

os 3 Illa modo negare, rem tantam decidi