장음표시 사용
291쪽
AD COR NE L. TAel T. et 'contractum erat,summet rerum praeerant: qui tumultuario exercitu raptim ductu ad undecimum lapidem hosti occurrentes, non loco castris capto, non praemunito vallo,non Deorum saltem memores, auspicato instruunt
ciem: &, ut summatim dicam nec milites ' nec imperatores faciebant, quae ex disciplina Romana essent. Cum pugnandum esset, penὰ prius fugerunt, quam vidissent, hostem; integri, intactique. Maxima pars ex fuga VHos pervenere: unde ne nuncium quidem cladis Romam misere. Qui Romam elapsi sunt, nequidem clausis urbis portis in arcem refugerunt. Quis non miretur nunc, populum Romanum Optimis legibus, ic acerrima militari disciplina institutum tam turpiter sui oblituput si quis animo comprehendat, res ab ipso ante praeclare gestas; non ab eodem populo, sed alio hic adversus Gallos facta credere possit.Repeto Ammiani effatum eoque consigno a
hunc locum, manum iniectantibus fatis flent hebetari sensus hominum o obtundi. Nemo igitur suae nimium fidat prudentiae.
Fama, se, veneratione potius omnes δε-
sinabantur imperio, quam quem futurum Principem fortuna in ore to tenebat J Si- 'mile modo quodam est, quod veluti miraculum in Philippi II. Hispaniarum Regis in Lusitaniae regnum successione stupemus. Emanuel Rex tres v res duxerat, & eκ
292쪽
Go No et A. POLI om nibus liberos sustulerat. Ex primalem, qui si vixisset,certus haeres omnium istorum regnorum erat, quae nunc Hispaniarum
Rex tenet: sed is obiit puer. Ex secunda sex masculos, duas filias genuit. Ε tertiis nuptiis filium filiamque sustulit An non fundata videbatur haec domus in tot regni fulcris p Iam ad liberos istorum si venias, quanta series ξViginti duo erant, qu Philippum anteibant,& fuccessione legitime arcebant.Sed omnes illi pret-
mortui sunt, ut facerent unum totius Hispaniae caput. I. Lipsius in, monit.
Decumum quemque ignominiose cohortis Iorte ductos fui te necat. ) de illo decumandi more Tacitus quoque meminit, libro quarto iadecimo annalium. Ratio severi illius juris est, quod habet aliquiae ex iniquo omne magnum exemplum, quod contra singulos utilleate pubi, rependitur. Tacit. lib. 4. annal. Sed i-oliticam, credo non agnoscet mitis ma-ae dominus noster J E s u CHRi
t aegrumque per Chaldaeas in domum Caesa-J v. notas ad lib. superiorem, verb. juvenem improvidum. sec. Neque enim cessurum nisi iamnanH ο is lAlicubi notavimus: ut a Principum manu prin, sic a magistratibus poenas distribuendas
Non igitur male fecerat Tiberius, qui nolebat
293쪽
AD CORNEL. TACIT. 28 Inolebat filium judicio, quo certa videbatur rei
condemnatio, primum 1ententiam cicere.
Eximit etiam Drusum consulem designatum dicendae primo loco sententiae J v. notas ad lib. I. verb. quo loco censebis, Caesar δSibi tamen admersus eum integras parentis fui usensiones e neque reditu Silani dissoluta, quae Augustus voluiisset. J Ex ouo apparet,raro Principes , et si poenam remittant, culpae etiam Oblivisci. -
Poena potes demi; culpa perennis erit. Ovid. . : Quod vel maxime in delictis quae in Principis majestatem peccant verum est. Quippe nec poenitentia culpa diluitur, nec poena unquam remittitur; cum semper dissicile sit, antiquarum inimicitiarum fidam stabilire r conciliationem siquidem eam impediri necesse est aut suspicione,aut vindictae cupidine) ita stolidissimus est, di paru inlutis suae amans; qui cum in Principem suum nefaria est molitus , in gratiam post receptus sinceram credit reconciliationem, quae plerumq; simulata eL se solet. Inde Leo X Pontifex Hispaniae Regis oratori proAlfonso PetrucioCardinali qui insidias vitae Pontificis struxerat, sed post accepta securitatis fide Romam venerat, datam fidem imploranti respondit ; nullam fidem
quantumvis amplissimam, & munitam clausulis fortibus O pecialibus porrigi ad securit tem de licti coptra vitam Pontificis maximi
294쪽
281 NOTAE POLITI cre mmisi Igitur Alsensus noctu in carcere , ,1trangulatus tuit.Hadriano & Francisco sol, TinoCardinali bus consciis illius sceleris quamvis ignoverat Pontifex;tamen uterque d1ssis reconciliationi Roma abierunt. Et Soderinu, quidem Fundis usque ad Leonis excessum o . cultus delituit. Hadrianus clam urbe excedens
post illum diem neque visus cuiquam morta- 'lium neque quid illo sectum fuerit, gnitum est. Gulae. i 3. Nimirum cum nihil turpius, sit, & magis detestandum, quem patriae solum teri scelestis vestigiis illius, qui scelus anherans pestem ejus meditatus est; minore utique agitio putant se Principes negl igere premis Uni fidem, quam justitiam deposcentem invi- smam tale devotu eaput. Sed lige ratio inis ne firmassit, ob quam 'fide suam & juri ura - di religionem posthabeantPrincipes alii vide-
.rint. Mihi certe pinius juri Madam sebtilit, te, quam bono & aequo niti videtur. Verum, ut dixi, ea Principes opinio tenet, ut non putent teneri se ullo fidei vinculo. Et inde Trai, mus Boccalinus. Cent. Σ. e. ii. ait non inve- γmri Principem tam insigni clementia que re- heltionum nefas oblivi lci possit. Maiestatis crimen esse peccatum , cujus poenitentia re- eipiatur nulla , cujus poena remittatur nun- Quam, cujus in lamia durat aeternum. Nee de- decus aestimari, vindicare rebellionem, cui se.
ignoverint Reges , sed summu m hono-
295쪽
rem, sed obligatione strictissimam, quam dignitati suae deben hi alibi ; quae offenΩ-rum oblivio insignem, reddit Principem p renni clementiae & benignitatis laude, eam
demum veram fidamque esse , fictam contra,
uae Principi ignaviam & injustitiam quoti-ie exprobrare videtur.
Relatum dei e de moderanda Papia Poppae ,. quo senior Augusus post Iulias rogationes ineniandis caelibum paenis se augendo aerario sanxerat. J Papiae legis capita Iustus Lipsius in commentariis ad Tacitum, hoc loco, & Iacobus Criacius in paratillisCodicis lustinianei ad trutulum, de caducis tollendis, reterunt. Etiam Franciscus Balduinus ad legem Papiam singularem tractationem edidit. Nobis quibus intra politiem septa manendum, sola legis ratio notanda est: quae duplex. Prima, ut bellis civiulibus amisso incredibili civium numero, qui supererant, liberis procreand is & ampliando civibus imperio operam darent; lega Papia propositae sunt poenae his qui coelibes essent, ne hereditates aut legata caperent , n isi intra
dies C. a morte testatoris nuptias facerent.
Tanta enim erat ci viu penuria, urConsulus ipsi Pappius,&Poppqus coelibes & orbi essent, uon inventis maritis aut patribus idoneis, qui eis anteponerentur. Dio. F. ς6 Nam in honoribus adipiscendis, ut, Dio Cassius tradit lib. patres orbos, mariti coelibes excludebanti
296쪽
α84 NOTAE POLiTICAEdebant. Altera legist is, propositarumque coeli bib.& orbis poetaum est, ut aerarium , quod tot bellis exhaustum erat, repleretur. Lata igitur lex est, ut & imperium hominibus di aerarium pecunia abundaret. Valuit autem ad severi Imperatoris aevum,qui non a rogavit quidem, sed imminuit: sicut ex Te tulliano demonstrat Lipsius. Constantinus deinde coelibatus poenas omnino sustulit c .c jus tamen constitutio in Justiniani Codice non extat. Sed ejus meminerunt Eusebius invita Constantini Magni & Sozomenus lib. I.& ex recentioribus Franciscus Balduinus libro secundo commentariorum de legibus Constantini Magni. Multitudo periclitantium gliscebat,eum omnis domus delatorum interpretationibus subverteretur J sic paulis inferilis: sed altius penetrabant : delatores urbemque o Italiam quod
quam civium, corripuerant: multorumse excisi satus, ct terror omnibus intentabat r. Et Plinius in Panegirico ad Trajanum : vidimus det torum indicium quasi grassatorum, quasi latronum. Non solitudinem illi, non iter, sed templum, sed forum insederant: nulla jam testamenta secura, nullus status certus, non orbitas , non liberi proderant. Auxerat hoc malum Principum avaritia eccQuae addenda sunt illis, quibus graphice,opinor,& vivis coloribus , delatorum improbitatem, & Princi-
297쪽
i pdm sive avaritiam sive socordiam depinxi is mus supra ad librum primum. Nulla adhue mala libi ine' ita Ovidius. i . Me tam in Ddi Proqree metu populum sine vi pudor i e r
il ομε erat justis reddere jura labor. Provenere dominationes.J Quibus in scholis, otium est, inquirunt,quq prima omnium cavis sa fuerit, quae dispersos vagosque mortales in unu coegerit. Ignem alius, alius necessitatem metumq; aut sapientum eloquentiam, vel deni que natura societatis appetuntem collegisse homines Munt. Et qui imperiorum originem a vi 8c injuriis potentiorum deduxit, a pleris-- que vapulati injuria quidem, ut ego opinor. γ Neque enim ille homines vi coactos in unum in convenisse ait; sed cum illi ita collecti aequali jure agerent, ambisione potentioru dominationem subiisse. Quae sententiaTaciti quoque vi, est hoc loco assirmantis: postqua exui aequali- tas & pro modestia ac pudore, ambitio & vis
cem dcvimec multis latrocmla potentiς initia
i ii fuisse apparebit. Primus in orbe dominantiui Nembrotus, fortis coram domino venator, vim ignota ante illa tempora mortalibus domina- tionem introduxit ut minime inficete ipsum Poli-
298쪽
Nor AE POLITICAE Politicorum patrem vocet Laurentius P --τiusV.Cl. in commentario de servorum ministeriis. Secuti Ninus & Semiramis armis imperium propagaverunt. Ab Assyriia ad Persas Cyrus avo ereptum imperium haut sane justo titulo transtulit. Et A lexander Magnus petiti Bello orbis terrarum quam causam habuit, nisi immensam dominandi libidinem ξ Quid de caeteris intςrim hinc inde, quorum aliquod in historia nomen est, regnis aut rebvspub. dbram 8 De Atheniensibus Thucydides scribit, lib. i. libere proflinos, non se alias actorum suorum defensiones quaerere, quam quod sciant, semper moris fuisse, inferiorem a se
Periore premi: di neminem unquam tanti aequitatem fecisse, ut ejus causa occasiCnem extendendi imperii, e manib. dimiserit. Iterum amrmarunt, Deos se secundum leges colere : in caeteris vivere omnium mortalium ingenio; ut quibus praevalent, imperio premant: eam legem neque se primos tulisse, neque lata primos usos esse: sed jam ante mmnium populorum usu comprobatam accepisse. Thusae s. Lysandrum dicere solitum
referunt, veritatem quidem mendacio meliorem esse, sed utriusque tamen pretium usu definiri ; ideoque pueros quidem talis, viros autem jurejurando ludere. Et Agesilaus dixi stefertur, justum esse, quodcunque Spartae pr.
desset, Hinc illud Luripidis in Androm.
299쪽
Habetatores Spartae dolosus Senatus. Menno Thessalus ad ea quae vellet ericie da viam maTime Compendiariam arbitrab tur, pejerare, mentiri, fallere. Simplicitatem candorem pro stupore habebat. Pessuros. injustos, sui similes ut iisdem artibus munitos verebatur: justos bonosque contemnebat. Xenopse. 2, de exped. r. Thessalorum pertadia proverbio notata est; ut ex Suida observat libro secundo, dpjuramento. cap. 34. Thmmas De sterua. Jam si de Romanis ferenda sententia est, nihil apertius est, quam, si justitiam illi curassent, etiam, ubi illa utilitate carebat, lupercal mansuram illam, quae tantopere cςlebrata est, aeternam urbem. C. Caesar
apud Dionem Cassium lib. 38. Hii )testatur,
RQ nos in eam magnitudinetm, qua illa tempestatu erat,aedificasse urbem suam fori nas suas tan quam alienam periculis objectando, alienas tanquam suas usurpando. Et mTullius 3 de Rep. gloriatur,populum Romanum sociis defendendis ad summu potentiae cacumen enisum;quiuua interdum commodi sui mus , quam foederis, auxilia ferebant, e que l*nte & tarde, ut aut se suaque dederent quod Campani bello Samnitico coacti fecerunt aut, si potentes essent, cladibua attererentur. Socitas prompte recipiebant eos, qu rm situs ad rea novas, & motus Opportu-
300쪽
Nora P o L i et i e nnus erat , 8c quosdam non tam ob supplicum Preces, quam quod occasio offerebatur lacensendi 8c invadendi alios, in quos causae belli quaerebantur, quorumque nullae alias in se injuriae extarent. Postquam armis socioru suam auxere potentiam, tandem ipsos socios, qui. tum demum sero nimis servitutem, in quam lapsi erant, animadverterunt, non ut Pedere junctos, sed ut dedititios tractare coeperunt. Quod autem Camillorum,Fabriciorum, Sci- pionu aliorumq; nomina ob tantopere fidem celebrata legimus; dicendum est, ex suo, non
urbis ingenio bella gessisse, M Rem p .admini strasse.Nec in ipsorum, sed totius populi ma
nu rei Romanae summa sita erat , quod ex eo
constat, quod apud Livium libro tertio rese tur. Aricini atque Ardeates de ambiguo agro cum s*pe bello certassent,multis invicem es dibus fessi, judicem populum Romanum c
pere. Cum ad causam orandam venissent,con
cilio populi a magistratibus dato, magna contentione actum. Jamque editis testibus, cum tribus vocari, & populum inire suffragium oporteret, consurgit P. Scaptius de plebe, magno natu: Zc si licet, inquit, Consules, de
rep. dicere, errare ego populum in hac causa non patiar. Cum ut vanum eum negarent consules audiendum esse, tribunos appellat;