장음표시 사용
671쪽
DE AeTIOMBV8. y71 autem plus petere intelligitur,quia utilitatem, quam haberet promisior, si Ephesi solveret, adimit et pura intentione. Propter quam causam alio loco petenti arbitraria actio propon, tur, in qua scilicet ratio habetur utilitatis, quae promitiori competitura fuisset, si illo loco solverct, quo se soluturum spopondit. Quae utiliatas plerunque in mercibus maxima invenitur: veluti vino, oleo, frumcnto, quae per singulas regiones diversa habent pretia.Seo & pecuniae numeratae non in omnibus regionibus sub eisidem usuris foenerantur. Si quis tamen Ephesi petat, id est, eo loco petat,in quo ut sibi detur, stipulatus est, pura actione recte agit: idquectiam Praetor monstrat, scilicet, quia utilitas solvendi salva est promissori. Huic autem, qui loco plus petere intelligitur, proximus est,aut
causa plus petit; ut ecce, si quis ita a te stipule-
memoratione loci, in quo dari sibi stἔpularus est, ut modo dixit, Se omissa arbitrii formula. Nam pura iurentio amngione hae opponitur arbitrariae. Α RBITRARIA Ac TIO PROPONIT v RJQuae quam ob causam introducta sit, d et Cajus I. I. de eo
R id Pluris petitio hie aestiniatur ex damno promi moris , mi pura intentione adimitur utilitas, quam habiturus esset, si eo loeo solveret, in quo se inluturum promist. IN ME Rcrnva MAxi MAJ Constat enim vavia esse rerum pretia per singulas civitates εο regiones, maxime vini ἡ olei, frumenti, &c. I. 3. d. eis.
Mrsso R J Id est, ratio utilitatis, quae promissori eompetitura fuisset, si alio loco solveret, non habetur: nam cum eo loco convenitur , quo dare promisit, ejus nihil interest ratione loci. Fabrol.
i Qur e Ava A ν νεν xv3 Causa hie fignifieae modum seu qualitatem obligationis. Paul. ro.
672쪽
Π2. LI B. IV. TIT. VI.tur, Hominem Stichum, aut decem aureos darespondes it deinde alterum petat, veluti homi
nem tantum, aut decem aureos tantum. Ideo
autem plus petere intelligitur,quia in eo genere stipulationis, promitaris est electio, utrum pecuniam an hominem selvere malit. Qui igitur pecuniam tantum,Vel hominem tantum sibi dari oportere intendit, eripit electionem adversiario: & eo modo suam quidem Conditionem meliorem facit, advertarii vero sui deteriorem. Qua de causa talis in ea re prodita est actio, ut quis intendat hominem Stichum, aut aureos decem sibi dari oportere, id est, ut eodem modo peteret , quo stipulatus est. Praeterea, si quis generaliter hominem stipulatus sit, & specialiter Stichum petat: aut generaliter vinum stipulatus sit, & specialiter Cam-Panum petat , aut generaliter purpuram stipulatus ut, deinde specialiter Tyriam petat, plus petere intelligitur,quia electionem adve sario tollit, cui stipulationis jure liberum fuit. aliud solvere,quam quod peteretur. Quinetiam. licet
PROMISSO RIs EsT ELEcTIO J In disjun ctivis obligationibus electio rei est. I. Io. in . dejuruor. . . S I QV s GEN ERA DI TE RJ. Sicuti in promissionne alternativa ςlectio promissori tribuitur, lita M in pronmissione generis. I. 31. in . de cond. ιnd. I. sa. mandati
. SPECIALITER C A M P A N v Μ P a v AτJ II-na Campana scriptores inter generosissima numerant.varta 1. de re rust. Strab. lib. s. qualia illa , Coeeubum , F
Iernum , Massicum, Formianum , Calenum , Horatii cadiminibus eelebrata. De plaga Campaniae vid. Plin. lib. 3.
673쪽
liret vilissimum sit, quod quis petat, nihilominus plus petere intelliSitur: quia saepe accidit, ut promissori facilius sit illud solvere, quod majoris pretii est. Sed haec quidem antea
in usu fuerant, postea vero lex Zenoniana de nostra rem coarctavit. Et si quidem tempore plus fuerit petitum, quid statui oporteat, Zenonis divae memoriae loquitur constitutio. Sin autem quantitate, vel alio modo plus fuerit petitum, in omne, si quod forte damnum ex hac causa acciderit, et , contra quem plus petitum fuerit, commissa tripli condemiatione, sicra
34. Si minus in intentione sua complexus fuerit actor, quam ad eum pertineat, veluti si 4uum ei decem aurei deberentur,quinque sibiari oporiere intenderit:aut si quu m totus su dus ejus csset, Partem dimidiam suam esse petierit, sine periculo agit: in reliquum eum nihilo-
LIc ET UILIssIΜvMu In pluris petitione ratio de causae plus non tantum aestimatur ex pretia ες valore rei; sed etiam ex facultate sel vendit adde M ex affectione debitoris. ZENONI 1 Lo inv s T v R CONsTr v.4 Quid hiei Zenone eautum fuerit, exponitur ins de exeept. 3: IO. pitomen hujus constitutionis ex Basilieis eroit Criae. I xx. quae in novis editionibus est I. I. C. deplus petit.
QUI ANTITATE v EL ALIO MODOJ Adversiis hos ait se hanc poenam eonstituere, ut si quid ex pluris petitione damni senserit adversarius, id petitor triplo eonirpenset. . Refert se ad s. 14. sum eοα ubi nominatim de eo agit ψ qui dolo malo majorem debita quantitatem petit. Ipsa eonstitutio intercidit , & ideo multa hic nobis incerta
674쪽
Π4 LIB. IV. TIT. VI.hilominusjudex adversarium eodem iudicio
ei condemnat ex constitutione divae memoriae Zenonis.
si aliud pro alio petatur.3 s. Si quis aliud pro alio intenderit , nihil eum periclitari placet, sed in eodem judicio.
cognita veritate, errorem suum corrigere ei
permittitur,voluti si is, qui hominem Stichum petere deberet. Erotem petierit: aut si quis ex testamento dari sibi oportere intenderit, quod ex stipulatuobetur. Divisio sexta. De peculio. 36. Sunt praeterea quaedam actiones, quihus non semper selidum,ouod nobis debetur. persequimum sed modo selidum persequimur, modo minus: ut ecce, si in peculium niti sese vive agamus. Nam si non minus in peculio sit , quam
do nulla fit reo injuria, ideo nulla quoque hujus petitionis Poena est. - EODEM Tvvae Io 3 Qnae in horum verborum sententia , dicam f. Proximo. 2 Ex eo NaTI xo ME TEMON et ad Quae a Criacio prodita lib. xx. obf. xi. in editionibus Gothisis. Pacii, 8e aliorum est I.. I. C. de plus es.' IN EODEM Ivnacim His verbis non tam, notatur judieii unitas, quam negotii apud eundem jud, eem sine nova in e vitation. qnod olim necessar i- rat continuatio : pro ria enim idem iudicium ibi essis diei nequit, ubi nova exigitur actioris editio ει 1itis contesta
ERR REM e RR IN ER R PER MI ivrae v αδ Potest igitur actio semel edita postea eorrigi aut mutari. a. 3. C. de odend. Illud tamen tenandum est, sumptus litis, quos ob vitium petitionis reus fecit, actorem ei reddere
675쪽
Det Ac TIONIBUS. 17squam persequimur, in solidum dominus, paterve condemnaturi si vero minus inveniatur, Leatenus condemnat judex, quatenus in peculio sit. Quemadmodum autem peculium intelligi debeat, suo ordine proponemus.
37. Item, si de dote in judicio muli' agati
placet eatenus maritum condemnari debere,
quatenus, facere possit: id est, quatenus f cultates ejus patiuntur. Itaque si dotis quantitati concurrant facultates ejus, in solidum d mnatur: si minus, in tantum, quantum iacerepptest. Propter retentionem quoque dotis repetitio minuitur. Nam ob impensas in res do-
- QvATEN vs IN PEevLIo 3I TJg. Io. . eod. f. q. t . tit. prox. DOTE l Hoe exempli causa dicitur i nam etian cum ex aliis contractibus maritus ab uxore eonve nitur , idem beneficium habet. I. I7. I. xo. de re Dd, L I .
vili ratione hie dieitur, qui de suo praestare potest honeste, deducto stilicet eo , quod illi satis sit ad victum quotidi
istae impensae, coguolce ex L F. de ime. in res dot, ι. 36. g.
676쪽
. LIB. IV. TIT. VI.rales factas, marito quasi retentio concessa eae quia ipso iure necessariis sumptibus dos minuitur, sicut ex latioribus Digestorum libris cognoscere licet.
De actione adversus parentem, patronum I seelum se donatorem. 38. Sed & si quis cum parente suo, patro-
nove agat: item, si socius cum soc1o Iudicio sociutatis agat, non plus actor consequitur, quam adversarius nus facere potest. Idem est, ii quis ex donatione sua conveniatur De eompensationibus. 3'. Compensationes quoque oppositae pI runque efficiunt, ut minus qui sique consequatur,quam ei debeatur. Nam ex bono & Muo,
38. C v M P R R E M T E a v o3 I. M. Dd. Parenti εe Patrono hoe tributum propter revere ulla iis debitam. - - S e I v s c π M s o C I OJ Quia laeuanter is quodammodo fratres sunt. I. 63. pro He. ταξιν γαραλγισῶν. Th. Hermopol. ad L I73.dereT.jur. . ET D NATI NE c NVENIATVRII. M . ree. jur. 8c quidem is solus deducto aere alieno. I. I9. b. 1. de rejud. Pinguius enim donatori suecurri placuit, quam qui verum debitum selvere compellitur. I. Αθ.ct
39. COMPENa Artori Ea ον vos ITA J Etiacompetasatio ipso iure actionem minuit, tamen In luuici opponenda 8e alleganda est: quae allegatio proprie non eli exceptio, sed nuda defensio; qualia eth si quis dicat se loIPLERvMQUM Haee particula forte adjecta est pro- Pter causam depositi, vectigalium, τε ibutorum , Scc. in
677쪽
DE ACTIONIBVs. s7 habita ratione eius, quod invicem actorem eκ eadem caussa praestare oportet, poterit judex in reliquum eum, cum quo actum est, condemnare , sicut jam dictum est. De eo , qui bonis celsis. U. Cum eo quoque, qui creditoribus sitis bonis cessit, si postea aliquid acquisierit, quod
idoneum emolumentum habeat,ex integro in id, quod facere potest,creditores experiuntur inhumanum enim erat spoliatum fortunis sitis in solidum damnari.
aliena potestate est, negotium gestum esse dicitur ETI TvLvs VII. Scopus, ct nexus. in i A tamen silperius mentionem habui- .mus de actione, qua in peculium filiorum
is Ex EADEM e Ava AJ IIcee verba Theoph. non gnoscit. Et utique eompensatio etiam ex diveria admittitur. Paul. Σ. feni. s. g. uti. o. Q. v I uON Is o EasIT J Ex vlpiano I. . decus bon. IDONBUM EMOLUMEN TvΜJ Non modieum , sed quod alicujus momenti sit, quo praetor moveri possit. L. 6. I. 7. eod. Ex INTEGROJ Id est, et ολο--de integro, rursu, denuo . non si ιλόκλυον, in solidum. Tarutius VII. UIA TAMEN sv v E R. I ν QNatulo prexime prace
678쪽
servorumque agitur, opus est, ut de hac actio ne & de caeteris, quae eorundem nomine in parentes dominosve dari solent, diligentius admoneamus. Et quia sive cum servis negotium gestum sit, sive cum iis, qui in potestate parentum sunt, egdem serejura servantur, ne
verbola fiat disputatio, dirigamus sermonem in personam servi, dominique, idem intellecturi de liberis quoque, & parentibus , quorum in potestate sunt. Nam si quid in his proprie servetur , separatim ostendemus.
1. Si igitur iussit domini cum servo negotium gestum erit, in solidum Praetor ad vetius dominum actionem polliceturiscilicet quia is, qui ita contrahit, fidem domini sequi v1detur. De exercitoria , ct institoria actione. 2. Eadem ratione Praetor duas alias in solidum
EADEM FERE I v n AJ fere merito additum. Nam filiustam . ex contractu civiliter obligatur, & agicum eo, tanquam cum patresam. potest. I. 39. de Obl. 9oct. Reus se res habet in servo. I. 34.eod Servus mutuam pe cuniam accipiens obligat dominum de peeulio : filius patrem eX ea causa non obligat, propter SC. Macedonia. Num. g. Pen. inst. eod. a. Si servus fideiusserit rem peculiis rem non gerens, si judicium acceperit, compromiserit, jusjurandum detulerit, ex his causis in dominum actio depeculio non datur. Diversum est in filiosam. I. 3. I. s. Osqq. I. s de pecuL . 1. Quo D rus sud Sive jusserit dominus, sive mandaverit , sive ratum habuerit, aut servi chirographo sub fCripserit. I. I. g. r. quod, FIDEM DOMINI E E Q y I v I ORTU MEt quo: damniodo contrahitur cum eo ipso, qui jubet. d. ἐ. 1. pr.
679쪽
Quo D C V M EO QUI I N A L. s79 dum actiones pollicetur, quarum altera eXerci otia , altera institoria appellatur. Exercitoria tunc habet locum , cum quis servum tum
magistrum navi praeposuerit, &quid cum eo ejus rei gratia, cui praepositus erit,contractum
fuerit. Ideo autem exercitoria vocatur, quia
exercitoris appellatur, ad quem quotidianus navis quaestus pertinet. Institoria tunc locum habet, cum quis tabernae forte, aut cuilibet negotiationi servum suum praeposuerit,& quid cum eo ej rei caussa, cui praepositus erit, contractum fuerit. Ideo autem institoria π
pellatur, qui qui negotiationibus praeponun
turii a res vocantur. Istas tamen duas actio
nes Praetor reddit, & si liberum quis homi
nem sχ. Ex E R T O R I A ET IN aTITORI AJ traque haec actio eandem sequitatis rationem habet, quam illa superior; nimirum quia voluntate domini negotium gestum , 8e cum eo ipso quodammodo contractum intelligi
SER v v M sv v M MAGrs TR vMJ Magistrum navis accipere debemus , cui totius navis cura mandata est , maxime quidem , cui ab exercitore; caeterum etiam cui a magistro. I. I. c. I. junct. f. s. de exere. as. ubi etiam hujus rei ratio redditur. ω OTIDIAN vs NA vrs ut AE svus 3 Ad quem omnes obventiones 8c reditus navis pertinent, siveis dominus navis sit, sive a domino navem per aversionem conduxerit. d I. I. g. I s. C v M Qv I a v An ERN A J Taberna hie est ἐργας με.ον, statio, o Teina. GloK. juris. taberna, ε'κρος ριeν. I in tabernarius I. s. g. 7. de lusi. act. id est, εργα ριαρχές. GAT. Gr. Lat. INsTIT ORER voe AN TvRJ Ab eo, quod ne gotio gerendo instent. I. 3. d. r. puta rebus emendis , vendendis , permutandis, Sec. ut declarant exempla I. s. eod. ET s I L I n E R v M HOMINEM J I. I. s. q. de exerc. ady ι. 7. g. I. O 2. I. 8. de insi. Oct.
680쪽
s o LIB. IV. TIT. VII. nem, aut alienum serVum navi, aut tabernae, aut cuilibet negotiationi praeposuerit: scilicti, quia eadem aequitatis ratio etiam eo casu inte
. De tributoria. 3. Introduxit & aliam actionem Praetor , quae tributoria vocatur. Namque si servus in peculiari merce sciente domino negotietur,& quid cum eo ejus rei caussa contractum erit, ita Praetorius dicit, u uicquid in his mercibus erit, quodque inde receptum erit,id inter dominum, si quid ei debebitur, dc caeteros Creditores pro rata portione distribuatur. &ideo tributoria vocatur, quia ipsi domino dis. tributionem Praetor permittit, Nam si quis ex creditoribus queratur, quasi minus ei tributum sit, quam oportuerit, hanc ei actionem accommodat, quae tributoria appellatur.
EADEM AE QI ITA TIs RATIOJ Conditio personae praepositi non debuit impedire humanitatem praeto ris : Hoc enim ipso , quod quis aliquem praeponit, ostendit se ratum habiturum , quod cum eo ejus rei causa, cui praeponitur, contractum erit. Theoph. 3. SCIENTE DOMINO NEGOT E TvnJ I. r. g. Σ. de trib. act. Exigitur autem , ut saltem dominus non nolit, id est , seiat M patiatur servum in merce peculiari negotiari. d. I. I. g. 3. Qui A IPsI DOMINO DI TR II UTI NEM4 Ipse i Iominus tribuendi facultatem habEt ex praetoris edicto. I ult. eod. QvAM OPORTUERITJ Haec actio dolum malum colircet domini. I. 7. g. v. eod. id est , propter iniquam distributionem datur: cogiturque dominus per hanc M