장음표시 사용
71쪽
LIB. Ι Τ IT. V. liorem statum 'reducere desiderans, duabus constitutionibus hoc emendavit, dc in pristinum statum reduxit: quia&a primis urbis Romae cunabulis una atque simplex liberias competebat, id est, eadem , quam habebat manumisior: nisi quod , scilicet, libortinus fit, qui manumittitur, licet manumissor ingenuus sit. Et dedititios quidem per constitutionum nostram expulimus,quam promulgavimus inter nostras decisiones: per quas , suggerente nobis Triboniano Viro excelso, Saestore nostro , antiqui juris altercationes placavimus: Latinos autem Iunianos, &omnem,quae circa eos fuerat,observantiam,sia constitutione per ejusdem Quaestoris suggestionem correximus. quae inter Imperiales r diat sanctiones. Et omnes libertos nullo nec aetatis manumisii , nec domini manumittentissIN MELIOREM aTA TvMJ Aliud judicium Augusto suit, qui magni aestimabat sincerum atque ab omnico luvione peregrini ac servilis sanguinis incorruptum sese
vare populum. Sueton. e. o. D v A v v a CONSTITUTIONIBvSJ I. un. C. de Lae. lib. tin. I. un. C. de dedit. lib. roll.
SIMPLEX LIn ERTAs3 Cie. pro Bau. DionyLHalic. Iib.4. ubi Servium Tullium hujus instituti auctorem fuisse resert. LIBERTINva sITJ Iure novissimo M hoe Ω-stulit Iustinianus data ingenuitate, salvo tamen manento
D o M IN I M A N v MITTENT Is3 inlo a minis eum Augustino lib. 3. emend. e. 7. & Grol. in Dars Flor. ne ad aetatem domini reseratur, sed ad qualitatem dominii. Theophilus quoque habet τῆν. ἡσσσειαν. nimirum dominorum alius in bonis, alius ex jura Quiritium habet.
72쪽
tis, nec in manumissionis modo discrimine habito, sicut jam antea observabatur) civitate Romana decoravimus: multis modis additis, per quos possit libertas servis cum civitate Romana, quae sola est in praesenti, praestari.
Causis manumittere non possunt. Τ 1 T v L V s VI. Prim caput legis AElia Sentia, de manumittente in fraudem creditorum. Non tamen cuicunque volenti manumittere licet. nam is , qui in Daudem croditorum manumittit, nihil agit: quia lex .Elia Sentia impedit libertatem. De
habebat: ilIe Latinum saciebat, hic civem. V. . fit. I. I. 11. quae differentia sublata. I. uret. C. de nr,id. Dr. Medi. tolia D E con Avi Mus3 Alii donatimur. Antoninus antea civitate data exaequaverat omnes ingenuos. I. II. D. de stat. Boau. Iustinianus omnes libertinos, novissime Se libertinorum conditionem sustulit, data manumissis ingenuistate. NOV. 78. C. F.
T I v v x. v s V I. NI ut T. Ac 3τJ Igitur ita manumissi liberi non fiunt. M additur ratio , quia lex IElia Sentia impedielibertatem , id est, liberos fieri prohibet; sicut in universum , quod lege prohibente fit, ipso jure nullum est. I. s.
C. de Dib. quod sie ubi legas libertatem revocari aut e- scindi, id minus proprie dictum accipe: vid. respectu actus manumissionis , qui in suspenso est, donee constet de fraude, Se an creditores suo jure uti velint. Legem hanc latam esse Augusti temporibus indicκ Dio lib. ss. consule inlc. Ire. Item. Hotoni. CODD. lib. 2. comm. c. I. B 6 1. -
73쪽
LIB. I. TIT. V LDa servo insituto cum libertate.
I . Licet autem domino; qui solvendo non est, in testamento servum suum cum libertate haeredem instituere, ut liber fiat, haeresque ei solus, &necessarius : si modo eis nemo alius ex co tostamento haeres extiterit:aut quia nemo haeres scriptus sit, aut quia is, qui sc plus est, qualibet ex causa haeres ei non exti-rerit.Idque eadem lege AElia Sentia provisum est. & recte: Valde cnim prospiciendum erat, Ut egentes homines, quibus alius haeres extiturUS non esset, vel servum suum necessarium haeredem haberent , qui satisfacturus esset Creditoribus: aut hoc eo non faciente, creditores res haereditarias servi nomine vendant , ne injuria defunctus adficiatur.
De servo instituto sine libertate.
2. Idemque Iuris est,etsi sine libertate se
I. LICET AVTEM DOMINO 3 In capite legis. Eliae Sentire, Ne quis in fraudem creditorum manumitrae , nominatim addita fuit haec eXceptio, nise νι,unum ex fer-- His res amento liberum Er haeredem esseis erit. HAERES Q v E- E I s o L U S J Non tamen necesse est, solum haeredem scriptum esse, sed neminem alium haeredem existere , ne ex substitutione quidem. I. 3 . D. ae her. insit. I N i v K r AJ Postum pro enominia. nam ignominio-sima bona cujusquam propter aes alienum divendi. cujus rei testis locuples Cie. pro Muint. Igitur ratio exceptionis 'haec est, ut actionis ignominia , qua alioqui defunctus oneraretur, potius derivetur in haeredem servum. Σ. SINE LIBERYAT Non libertate nomina
74쪽
Qui ΕΥ Ε x Quid Vs. 3 vias haeres institutus oth. Quod nostra consti tutio non selum in domino, qui selvendo
non est, sed generaliter constituit, nova humanitatis ratione: Ut ex ipsa striptura institutionis etiam libertas ei competere videatur: cum nCn sit veri simi te, eum, quem haeredom
sibi elegit, si preetermiserit libertatis datio
nem , servum remanere voluiste, & neminem
Luid sis in fraudem creditorum
3. In fraudem autem creditorum manumittore videtur, qui vel jam 2O tempore, quo manumittit,solvendo non est: vel qui datis libertatibus,desiturus est solvendo es te. Praeva
NOSTRA CON aYIYvYI DJ I. pen. C. de nee usserv. her. ins. iunct. pr. infra. de her. insit. NOVA HUMANITATIs RATIONE J Quia etsi ex veteribus quoque juris auctoribus quidam hoc ipsum probaverant, nunquam tamen obtinuerant, ut 4. Pr. ins de ber. insit. Criae. NON AIT VERI sIMIL EJ Notant hie DD. eum, qui vult consequens , etiam antecedens velle intelligi, sino quo ad illud consequens perveniri non potest. I. Σ. D. de juri . 3. IN PRAvDEMJ Deseriptus hic locus est ex Lio. D. qui ela d quib. man. DESITVRvs Es T soLTENDO E s s E ' Spe etes haec sit. Sempronius , qui mille in bonis habebat, ac totidem debebat, servum in fraudem creditoris manumisit: tuo facto so. de bonis ejus decesserunt, ut jam creditores olidum consequi nequeant. Q an impediatur libertas. R. impediri eum C o in d. I Io. PRAEUAL v ssEJ Libertas non revocat Ir , nisi refraudandi eor,silium mansmissor habuerit, Mereditores reis a staudontur. d. l. Io. I. I. C. qui man. non Poss. In
75쪽
38 . LIB. I. TIT. VI. . 'luisse tamen videtur, nisi animum quoque fraudandi manumissor habuerit, non impediri libertatem, quamvis bona cjus creditoribus non sussiciant: saepe enim de facultatibus sitis amplius , quam in his est, sperant homines. Itaque tunc intelligimus impediri libe
tatem , cum utroque modo fraudantur credi
torcs , id est , & consilio manumittentis, de ipse re , co quod eius bona non sunt suffectu
Alterum caput legis AElia Sentia de m
nore viginti annis. . Eadcm lege AElia Sentia domino minori viginti annis , non aliter manumittere permittitur , quam si vindicta apud consilium , austa causa manumissonis approbata, fuerint
fidei eommissaria tamen libertate solus rei eventus spectatur. I. 4. I. I9. in . D. de dere. lib. I. MD. C. eo9. AMPLI v a s PERANTJ Quod frequenter aeeidieiis, qui traii arinas negotiationes, m in aliis regionῖbus , quam ubi ipsi morantur, per institores exercent. d. l. Io. 4. D o M I N O J I. 4. I. ult. 8c passim. D. de manum . ind. Providere lex voluit, ne temere M sine certo animi judieio servi libertate 8e civitate donarentur. QvAM a I v INDICTAJ Leg. uam si dicta opud eose sitium justa causa manumissonis, approbata fuerit maxume . Hotom. ex auctoritate librorum veterum 8e Theophili. ApvD CONsILIvMJ Adhibebantur In consilium Romae s. Senatores,& Equites, in provinciis 2o. r cuperatores cives Rom. m. tit. I. I. 8. NeophiL hie. In notis D. C. S. de consitii sententia. Grol. in spars Hor. Exereere consilium non potest , cui mandata est jurisdictio. I. L. D. de Us. 6- eui mand. juri . unde apparet inagistratum non habuisse jus exercendi eonsilium vi suae jurisdictionis. aret. I. I. pr. d. r. Diuitigod by GOoste
76쪽
Qam ET EX QIM B vs. 79Ω a sunt justa causa manumittendi p
Iustor autem manumissionis cauta haesunt, vel uti si quis patrem , aut matrem, filium , filiamve , aut fratres, sororesve natura-lcs , aut paedagogum, aut nutricem, aut edu-Catorem , aut alumnum alumnamve, aut collectaneum manumittat, aut servum procuratoris habendi gratia, aut ancillam matrimonii habendi causa: dum tamen intra sex menses in uxorcm ducatur, nisi justa causa impcdiat : dc servus, qui manumittitur procuratoris habendi gratia , non minor decem , S: septem annis manumittatur. De
S I ua Is PATREM, Sce.3 Finge filium, eum essetnna cum parentibus naturalibus in ejus clem domini pote state , haeredem a domino institutum esse, hie filius, ut ςxterarum rerum defuncti, ita Se parentum litorum dominus emcitur. Iustissimam autem eos manumittendi cau-Gm habet, Sc ita porro. ALvMNvM3 Quod sere in mulieribus usu venit: sed tamen in viris etiam receptum. I. I . D. de mari. Und. PRO evn Axon Is 3' Plerique de procuratore ad negotia hunc locum accipiunt, Cujac. de procuratore ad judicia, ut Se Fabrot. Baehovius de utroque, cui assentior. MATRIMONII HARENDI J verbum habendi otiosum est, Se delendum , nec in aliis reperitur , ut neque in I. LI. hoc. tit. nec in I. I 3. de man. vind. nec apud Theo
phil. INTRA s Ex MENfEs3 Et exigitur prius jusjurandum. d. I. I 3. IvST A c AusA IMPEDI ΛTJ Veluti si patronus senator fiat. I. 23. D. derit. nupt. DECEM ET sEPTEM3 In d. I. I 3. cst decem Θocto. Sed illic qui attigit annum xv II I. non minor XVI II. dicitur, hoc loco non minor xvII. qui implevit xv II.
77쪽
6. Semel intrem causa adprobata, sive vera sit, sive falsa, non retractatur. .
Abrogatio posterioris evitis legis
- 7. Cum ergo certus modus manumittendi minoribus xx. annis dominis pcr legem AEliam Sentiam constitutus esset: evcniebat, ut qui X l III. annos expleverat, licet testamentum facere, & in eo sibi haeredem instituere , legataque relinquere posset; tamen si adhue
minor esset xx. annis , libertatcm servo dare non posset. Quod non erat serendum . nam cui totorum suorum bonorum in testamento
dispositio data erat: quare non, similiter ei, quemadmodum alias res, ita & de servis sitis in ultima voluntate disponere, quemadmoridum voluerit, permittimus, ut & libertatem eis possit praestare Z Sed cum libertas intestita
ε. NON R. YRAc TAYvRJ Nam lex a lia Sentia non eausam nigit nominatim, sed causae dictionem. I. 9. f. I. D. de mam. Und. Favor libertatis hoe expressit 7. Cux TOTOR MJ Argumentatur a ma)ori ad minus κώ-κcοις κως. Cui quod plus est, lieet, ei non deis het , quod minus est , non lieere. I. xx. de rea.jur. LIn ERTRA INAE sTIMABILO REsJ Se vum tamen libertate donare non est inaestimabile domino.& alia haud dubie ratio legis AEliae Sentiae fuit; & haec ni mirum , quod servi minoribus dominis Deile blandis verbis aut aliis artibus persuadere possunt, ut se manumittant, vel pro turpis alicujus obsequii renumeratione. Dε I. z. C. si adv. lib. L 16. c. de lib. causi - ME Disil by Cooste
78쪽
QVI ET EX QOBVS. Ihibebat: idco nos mediam quodammodo viam eligentes , non aliter minori XX. annis libertatem in testamento dare servo suo concedimus, nisi xv II. annum impleverit, de XVI M. attigerit. Cum enim antiquitas hujus modi aetati & pro aliis postulare concesserit, cur non etiam sui judicii stabilitas ita eos adjuvare credatur,ut ad libertatem dandam ser-
Caninia tollenda. TITu Lus VII. T EGE Fusia Caninia certus modus constitu- tus erat in servis testamento manumittendis ζMEDIAM v I A MJ Hine inferunt posse quandoque judicem in ambiguitate Juris vel lacti rem dividere utique hoc facere solent prudentes , ubi eunque est τάρα ει ν id est,
PerpleXa quaestiol. 7. D. ut Ieg. nom. eam. l. O. D. de ber. instit. videndum tamen semper , quid suadeat ratio juris. NISI XVII. A N N v MJ Nov. I9. e. Σ. permittit non minus libertates , quam res caeteras , testamento dari ea aetate , qua testamentum facere permissum est. Ρ R AL Is vos TvLARE J I. I. D. de popuI. Collectio tamen haee minus bona est ; Adolescens ingressus annum X vis l. postulare potest , ergo te servunt litum manumittere. sunt enim haec plane diversa. TITutius VII.
sti temporibus , ut ex Suetonio intelligimus e. o. ubi εc ratio legis indica ur, ne sc. concessa libera testament manumittendi potestate , libertis & sordidis hominibus civitas Rom. contaminaretur. sustulit eam Iust. I. un. Cod. hae rit. CRIL Tvs Mo sJ,Certus numerus, quem in
79쪽
42 B. I. Τl T. VIII. dis: quam quasi libertates impcdientem, iaquodammodo invidam, tollendam esse censuimus: cum satis fuerat inhumanum, vivos quidem licentiam habere totam suo familiam libertate donare , nisi alia causa impediat libertatem: morientibus autem hujusinodi licentiam adimere..
ALIENI IURIS SUNT. TITVLvs VIII. Altera divisio personarum. CE QE ITVR de jure persenarum alia divi- sio. Nam quaedam petiynae sui juris sunt,
in .ri mittendo excedere non liceret. VIP. tit. I. Cai. Iib. I. rit. Σ. PauI. .sent. I . Apud Vopiscum legimus Tacitum Imperatorem in testamento suo itura Caniniam mansisse. TOTAM PAMi LIAM' Tlieoph. πινΤας τὼς οἰκέτας, omnes servos. Veteres frequenter servus Omnes unius domini familiam appellant. rit, D. sfam. υ-fec. I. 2. g. I D. M bon. rapi. I. I9s. g, 3 D. de vero. A . ALIA c A v s A J Puta si manumissior solvendo non sit, aut minor xv I. annis. Μ RIE N. x In ADIMERE J Argumentatio κα-κάαςικὴ ab actu inter vivos ad ultimam voluntatem rde quo genere arsumentandi Everh. 8e Cantiunc. in sopie. Non procedit, si spectamus rationem legis Fusiae , quae haee est, quod facilius in testamento manumittimus, quam inter vivos .fae. I. 4. D. ad senat. Reu. Pac.
Trrvtiva VIII. AL A D v si oJ Ex Cajo I. i. D bae. eit. Hae dia visione Personae superiore divisione secretae iterum
80쪽
quaedam alieno juri sta ectae. Rursus earum, quae alieno juri subjectae sunt,siae sunt in potestate parentum, aliae in potestate dominorum. Videamus itaque de his, quae alieno juri subjectae sunt. Nam si cognoverimus , quae istae personae sunt, simul intelligemus, quae sui juris sunt. ac prius dispiciamus de his,quae in potestate dominorum sunt. De jure gentium in servos. I. In potestate itaque dominorum sunt ser-Vi. quae quidem potestas Iuris gentium est.
nam apud omnes peraeque genteS animad Vesetcre possumus, dominis in servos vitae necis.
que potestatem fuisse: & quodcunque per servum adquiritur, id domino adquiri.
in uu in coguntua, quia de vi 8e effectu dominicae potestatis ue erat cognoscendum . . S - L. INTELLIGEMvsJ Ratio ex hoe prin-eipio Logico petenda , Contrariorum cognito uno cognos/ euro alterum. Aristot. I. topic. 26, 9 2. e. Σ. Cic. in topico ct x. de orata
IN POTEsTATE J Varia est hujus vocis signifieatio. I. χI D. de verb.Iign. hic summain significat, ακρα,, ut definit Theophil. I. APUD OMNE s GENYκsJ Sie 8c Crius d. I. I. g. I. Boetit. Caetcrum hoc de majore parte accipipndum , non de omnibus , 8c de eo, quod impune in seris vos fit ex rigore juris gentium. Apud multos autem populos senimum illud jus vitae-necis in servos usurpatum non fuisse testantur historiae vid. Bodin. I. de Ripub. Grol. 3. de jurbesi. 9pac. I . DOMINO AC Q v I R i4 Hoc rationi juris gentium eonvenit , 8e nihil admodum habet iniquitatis : quoniam dominus ad alimenta servo praestanda obligatus est. De hoc