장음표시 사용
61쪽
Σ LI B. I. TI T. II. eius ab institutis duarum civitatum, Amen vim scilic. & Lacedaemoniorum, fluxit e VI- detur. In his cnim civitatibus ita agi solitum erat, ut Lacedaemonii quidem magis ea, Dad pro legibus observabant, memoriae mandarent: Athenienses vero ea , quae in legibus scripta comprehendissent, custodirent.
Dimisio iuris in immutabile ct mutabile. II. Sed naturalia quidem jura, quae apud
omnes gentes peraeque obserVantur, divina quadam provicientia constituta, semper firma atque immutabilia permanent. ea Vero , quae
ipsa sibi quaeque civitas constituit, sepe mutari selent vel tacito consensu populi , vel alia postea lege lata.
LAe EDAEMONI IJ Laeedaemonii scriptis legibus usi non sunt, atque una τῶν haec erat εκρην ι νομοις ἐγγράφοις incriptis Iegibus non uti. Plutarch. an ' i'D x vis A rno v IDENTIA i Morum Deus inventor, disceptator, lator, ut loquitur Cie. Intelligit ergo jus gentium primaevum, quod nobis angenitum , non secundarium , quod usu exigente inventum. I M M v T A n et L I A J sus naturale semper M ubique ἰustum est, Se fuit. unde nec quod hoe Jure prohibetur , Iuberi potest , nec quod jubetur , vetari. Grol. Imanu- α x. addi tamen ei aliquid potest, aut detrahi. I. G. D. de ivst. erium MTAcITo coNfEN s uJ Non tantum novum Ius Iongo usu introduci potest, sed id etiam , quod ante lege laliqua constitutum crat, contrario usu abrogarI. I. D. ' Li A pres τε A LEGE L. A T AJ Nam posteriores leges semper potiores sunt prioribus. I.uis. Dconstit.Frinc. IIarm. Iib. I. tit. I. varro lib. 8. de υιπιιa ἱ e sn nons Pe eteres Ieges abrogata novis eedunt 'I1. V EI Disit sc by GOrale
62쪽
I2. Omne autem jus , quo utimur, Vel ad perinas pertinet, Vel ad res, vel ad actiones. Et prius de perinis Videamus. Nam parum est ius nosse, sit personae, qVarum causa constitutum est, ignorentur.
ΤΙ ΥvLvs III. Prima divisio personarum. c V M M A itaque divisio de jum per narum est: quod omnes homines aut liberisimi, aut servi. Definitio libertatis 1 . Et libertas quidem sex qua otiam liberi vocantur est naturalis facultas ejus,quod cui-ΙΣ. VEL AD PERso NAs, dcc. J Distributio ex objectis ad finem iuris obtinendum accommodata. CX I. I. D. de flat. bom. Omne ius redditur personis de rebus peractiones Sc judicia. M. N. TIΥvLvs III.
'V R E PERSONAnu M J In π . de satu homuum status rationem cause , jus esseCti habet. status cit ipsa persense conditio , jus, quod hanc conditionem loquitur. S v M M A D I v I s I OJ id est , prima Sc principalis vel generalissima, πρώτη/ἀκρο ατ, . q6. basI. tit. I. LIDERI AUT SERva J Ex I. 3. D. eo l. Adscriptitios , de quibus lib. II. Cod. alii in libcrorum, alii in servorum numero ponunt. I. EX Q V A L I n E R i J Non ex vocabulo, sed ex re ipsa, qam vocabulo lubest. Definitio haee Horentini et t.
63쪽
que facere libet, nisi si quid vi aut jure prohi
2. Servitus autem est constitutio Iuris gentium , qua quis dominio alieno contra naturam sub, icitur. Semi, mancipii Etymologia.
3. Servi autem ex eo apPellati sunt, quod Imperatores captivos vendere,. ac per hoc
ser-FAeERE LIBRYJ Effectus libertatis est , Beere quod libet. est enim potellas vivendi , ut velis. Cie. in paradox. Aristot. pol. 9. Zeno apud Ladri. breviter, εξου- σια α υπραγι, potesa. proj-eμο agendi. S I u. V ID v IJ Finge nos vinciri, usu rerum nostrurum vi prohiberi, &e. haec facultatem quidem faciendi impediunt, libertatem autem non minuunt. I v n οὐ γαρεςι δὲ ει το ἄν προς τἰπ π δείαν. Aristot. I. poI. 9.. Legum idcirco omnes servi sumuo, ut Meri esse possimur. Cic. pro Cluent. Indicat hanc exceptionem illud Persianum: Exeertos quid Masuri rubriea miramit.' L. CONST. IT V v I Id est, res jure gentium eon stituta, causa pro effectu. iic thesaurus dicitur depositio pecuniae Iete 3 I. I. I. D. de aeq. rer. dom. pro pecunia doposita. DOMINIO ALIENOJ Vnde Zenoni apud Laert. servitus desi nitur ρησις αυτο --wCONTRA NATVRAΜJ Confra eommunem illam omnium hominum conditionem, quam ab initio habuerunt a natura. Iege 3: D. dejus. 9 jur. Iege jΣ: Re reg. jur. Φίσε γαρ ίδως'δμος γν πῶε. Philist. Inberos & Iervos a natura proereari disinutat A ἱsto t. to , O sed alio sensu; ne et ingenio dupidos, & eor ore rbbustos a natura productos videri aci scrvie dum fis, qui ingenio valent, minu rio stil. meonomico. D. Heios. innis. ad Georg.
3. IMPERATOR Esd Non intelligit Principes Ro
64쪽
Dc IunE PEns ONARUM. 27 servare, nec occidere solent: qui ctiam mancipia dicti sunt, eo quod ab holtibus manu capiuntur.
Suibus modis se i constituuntur.
4. Servi aulcm aut nascuntur,aut fiunt. nascuntur ex ancillis nostris : fiunt autjure gentium,id est, ex captivitate: aut Iure civili, cum
liber homo major viginti annis ad pretium participandum sese venundari passus est.
mauos, sed valγοῆς, belli duces , τῶν πολέμ- ηγεμονας, ut recte vertit Theoph. SERvAR Eadem ratio nominis redditur in Iete 4. . D. hoc tit. l. Σ39. g. I. V. de Ῥerb. Agn. ab Augustin. 19. de eis. Dei I S. Servabantur τηνέλπιδα se πράσεως, ut E st in Basile. MAN v CAPIUNTu 3 Haec notatio si vera est, dieendum erit hoc nomen ad res caeteras transsatum esse. . N A a C v. TvR Ex ANCILLIs 3 Ex Mar- Cian. Iege . . g. I. eod. Hi vernae prudentibus dicuntur. de ' quo nomine vid. Fest. 8c Nonium. Eodem autem jure ex ancillis nati servi sunt, quo sata cedunt solo. mater enim solo comparatur , Vis patris fato. I. Cujac. I v RE E I v I L IJ Etsi servitus ex jure gentium ori-inem habet , sunt tamen modi quidam constituendae servitutis etiam jure civili inventi. unus hic exprimitur. alios reperies apud Accurs. Sc Hotom. LIn ER HOMOJ Ingenuus scilicet Se sui juris : ne que enim patroni aut patris jus hoc pacto libertus aut ii Ilus intervertere possunt. Cujac. PRETII PARTICIPANDI J Modo M partem pretii vere acceperit. Iege I. quib. ad tib. procl. nonitieet. M. gnarus conditionis suae. Iege 2.s lib. iv. esse die.. veyditusA1t ignoranti conditionem.vcnssiti. lege p. f. Σ. D. de tib. caus Accurn
65쪽
18 Ll 8. I. TIT. IV. De liberorum S servorum divisione. 8s. In servorum conditione nulla est disserentiae in liberis autem multae. aut enim simi ingenui, aut libertini.
T 1 Tu Lus IV. De ingenui definitione. No suus est is, qui statim, ut natus cst , liber est: sive ex duobus insenuis matrimonio editus est, sive ex libertinis duobus, si
eae s. NULLA DIFFERENTI A J Servorum varia quidem ministeria , una tamen conditio est. Iexe y. D. eod. id est , omnes teque servi sunt, πιεις τὴν αὐτὴν ἐκλειαν ea ειαι, inhilque interest natus quis, an tactus servus sit, etsi alius alii praestat, juxta vetus proverbium , πρὸ δουλου, δεσπότης πε. δέσπἐτου. I. potit. Φ. M v L T AJ Nam interest, utrum quis natus, an factos si liber , civis Romanus sit, an Latinus Iunianus , paterlamilias , an filiustam.
TrvvLvs IV. 1N G E N v v sJ Antiqui ingenuos spuriis opponebant, 8e patricios tuitio appellabant, eo quod patrem ciere postant. Liv. lib. Io. Cincius apud Fest. in voce Patrielox. eterum etiam jam olim, qui liberi nati erant , ingenuos didios fuisse ex Plauto in stille. 8c PoenuI. constat. & alias quoque Latini ingenuum vocant, quod nativum est: quomodo Lucretius ingenubs juntes, Iuvenalis ιngenuum t/pbum appellat. . STATI M v T NAT v s' Ingenuus proprie est , quinativam habet libertatem : eum latueri etiam, qui ingenuus pronuntiatus est , pro ingenuo accipere debemus; quia res ridieata pro veritate habetur. I. propen. D. de sit. bom. M se. Diqiligod by Cooste
66쪽
Dg INGEN Vis 29 ex altero libertino , & altero ingenuo. Sed &si quis ex matre nascitur libera, patre vero servo, ingenuus nihilominus nascatur, quemadmodum qui ex matre libera, & incerto patre natus est: quoniam Vulgo conceptus est. Suia fieit autem liberam fuisse matrem eo tempore , quo nascitur, licet ancilla conceperit. Et e contrario si libera conceperit, deinde ancilla facta pariat, placuit eum, qui nascitur, liberum nasci: quia non debet calamitas matris ei nocere , qui in ventre est. Ex his illudo uorsitum cst, si ancilla praegnans manumissa sit, deinde ancilla postea facta peperit, liberum , an servum pariat i Et Martianus probat liberum nasci. . Sufficit enim ei, qui in uterocit, liberam matrem vel medio tempore habuisic, ut liber nascatur. Qnod & verum est.
De servitute fi manumissione facti.
I. Cum autem ingenuus aliquis natus sit, non officit ei in servitute fuisse, & podia in numis.
MATRE L in ΕR AJ Quia qui nascitur sine legitimo matrimonio conditionem matris sequitur. lege I9. Agea.4. D. defat. hom. . Qv o N I Λ M vvLGo eo N EP Tvs 3 His verbis Indicatur ratio,cur dicatur ex incerto patre natus. HOt m. pro quoniam legendum putat, id es, qui. Theoph. DAέον ἐάπα πομειας τεχθεις. MARTIANvs P Ron A EX Martiano I. s. l. 2.D. de sat hOm. totus hic locus sumptus est. Is itaque liber naseitur , qui ex matre aut conceptionis, aut partus, aut medio tempore libera nascitur. quod favor libertatis extorsit. Paul. lib. Σ.sent. 2 . add. I. I 8. D. de sat. hom. I. . C. de poen. . .. I. IN s E R U I T v T EJ Aliud est in servitute esse ,
67쪽
LIB. I. T l T- v. nil missum esse: λpissimc enim constitutum cst, natalibus non ossicere manumissionem.
De isto ct origo libertinorum, ρο. manumissionis.
T I n E R T I N I sunt,qui exiusta servitute ma-- numisti sunt.Manumissio autem est de ma
justam servitutem servit; in servitute esse dicitur, qui eum 1ervus non sit, pro servo habetur , ut Pamphila Terenti na in i nisi0. Sic quoque aliud est in libertate esse, aliud liberum esse ; aliud in possessione esse, aliud possidere.
I. Io. g. I. de aeq. pus Cores TITu TvΜ EST 3 Plures extant hae de re constitutiones sub tit. Cod. de ingenuis manum. 8e eo pertinet L M. g. I. D. de capi possem. NAΥAL IavsJ Theophil. τῆ ingenuitati rueritati & origini ingenuitatis. Paul..tib. F. feni. I. No OFFICERE J Non inurere notam libertinae conditionis.
LIn ERYr Nid Ex L 6. P. de par. hοm. Appii Coeri temporibus sc deinceps aliquam iliu libertini dicti non ipsi , qui manumittebantur, sed ingenui ex his procreati . ut scribit Sueton. in C d. postea ipsi manumissi libertini dici coeperunt', & ex his procreati ingenui. Liberti 8e libertini nomina sic disserunt. Liberti nomen ad jus patronatus respicit, libertini ad personae conditionem. L I. ιν MD. D. si ingen. ese die. Libertus Se patronus relata sunt: libertinus M ingenuus contraria. I Olom. IvsTA s En v I TvYEJ Id est, quae revera servitussi, non opinione & errore tantum .addit Theoph. 5ct Iezitima. quod non placet. DE MAN v DAT Iod Reponendum ex Florent.
68쪽
DE LIBERTINIS. 3Imi datio. nam quamdiu aliquis in servitute est, manui & potestati suppositus est : 8c manumissius liberatur a domini potestate. Quae res a Iure gentium originem sumpsit, utpote quum jure naturali omnes liberi nascerentur: nec esset nota manumissio, cum servitus esset incognita. sed postquam Iure gentium servitus ingenuitatem invasit, secutum est beneficium manumissionis: &cum uno communi nomine omnes homines appellarentur, Iure lentium tria hominum gen e ra esse Coep erunt: iberi , & his contraritam, servi, dc tertium
genus, libertini, qui desierant essc servi:
Luibus modis manumittitur. I: Multis autem modis manu missio procedit : aut enim ex sacris constitutionibus in sacrosanctis Ecclesiis, aut vindicta, aut inter
mamia missis , id es, datio libertatis. Dr. 4. D. de Ius. 9 iur. ut brevi sermonis compendio notetur Sc nominis definitio 8e rei. I No EN v I TA TEMJ IIaee vox non est apud Vly.ἀ. I. 4. neque eam agnoscunt Cont. Cujac. Hotom. cs. Theophil. & delendam centeo cum BachOU. COMMvNI NOMINEa Apud Vlp. in d. I. 4. legi
tur , uno naturati nomine. sensus est , cum omnes homines natura liberi essent. ut nomen rei conveniat.
L 1 n E α id Id est , ingenui. Partem l ibdivisionis indivisione collocat, quod Ulpiano , a uo lime sumpta , fa
miliare. l. s. D. de pact. I. I. s. Σ. D. dejus. 9jur. I. ΜvLTO MODIs 3 olim tres tantum modos manumittendi fuisse, ceasu, vindicta, testamento, osteu-dit argumentatio Ciceronis in topie. SACRoa AN TIs Eec LEs II s 3 H te modustribuendae libertatis a Constantino introdudius est.I. I. . Cod. de his qui in eeeIes. man. M tuffectus in locum ejus ,
69쪽
32. LI B. I. T i T. V. amicos , aut per epistolam, aut per testam entum, aut per aliam quamlibet ultimam voluntatem. Sed 8c aliis multis modis libertas servo competere potest, qui tam ex veteribus , quam ex nostris constitutionibus introducti sunt.'
ni fi quando manumitti poteLI.
r. Servi vero a dominis semper manu mi ti solent: adeo ut vel in transitu manumittantur: veluti cum Praetor, aut Praeses, aut Pro consul in balneum , Vel in theatrum eant De
eiv. Rom. e. I A. ad i. tripera. his. lib. I. c. 7. Μου b. I.
UINDIeYAJ Virgulam esse scribit Boet. in Moste. Ge. quam lictor j iissu magistratus manumittendi capiti imponebat. Fe ea Plauto dicitur in I IH GDr. καρ*Θ Pluta Cho de sera num. et ind. Nomen ductum a Vindicio ereditur Vitelliorum servo , qui cum nobilium adolescentium colis jurationen de Taro uiniis reducendis detexisset, primus
hoc modo manumissus traditur. Lim. lib. 2. INTER AM eos, PER EPIsTOLANJ Inter amaeos adhibitis quinque testibus et per epistolam a d mino 8e quinque testibus subscriptam. I. un. f. I. ω a. C. de Latin. Lib. toll. ALIAM vLTIMAM v OLYNTATEMJ Puta per codicillos. . ravLTIs MODISJ Quorum plerique enumerantur in d. I. un. g. 3. ersqq. h. S E M i, E RJ Id eit, omni die sive festo, sive profesto, sive fasto, sive nefasto. is se ἀπρακIω --φ. Fabrot. innot. ad Theophil. I. Σ. I. 8. c. deferiis. IN TRANsIT uJ Cum auto avandi, aut gestandi, aut ludorum gratia magistratus prodit. Dre 7. D. de mare. vind. est enim hic actus voluntariae jurisdictionis. I. Σ. Ada o . precoU. 3. S T A. Diuitired by Cooste
70쪽
De libertinorum divisione sublata.
3. Libertinorum autem status tripenitus antea fuerat. nam qui manumittebantur ,
modo majorem & justam libertatem consequebantur, Zc fiebant cives Romani: modo minorem Sc Latini ex lege Iunia Norbana fic bant: modo inferiorem, δc fiebant ex lege AElia Sentia dedititii. Sed quoniam dedititiorum quidem possima conditio jam ex multis temporibus in desuetudinem abierat: Latino
Tum Vero nomen non frequentabatur: ideo
que nostra pietas omnia augere dc in me- . liorem
STAT vs TRIPERTI TvsJ Ulpian. in Fragm.rit. t. de 3. Cajus I . s. rit. I. ANTRAJ Hoc non est reserendum ad tempora liberae Rei p. nam primus hanc differentiam introduxit Augustus. Sueton. in Aug. CIVES RO. MANI J Ncmpe qui vindicta, censu , testamento manumissi erant. Ulpian. M Caj. ubi sipra. Hos modos civiles Sc legitimos vocat Theophil. LEGE IvNI A NonnANA 3 Qua cautum, ut ii servi, qui per epistolam aut inter amicos aut convivii adhibitione manumitterentur , non cives Romani, sed codem jure essent, quo ante bellum sociale Latini coloni. e. un. in pr. C. de Lat. lib. toll. ut neque conniibit, neque testamenti, neque mancipii aut nexus , neque patriae potestatis, Sec. jura habuerint. Vlpian. in fragm. variis locis. Poterant autem multis modis jure Quiritium augeri. Vip. a. rit. 3.
DEDITI ΥI Id Hi quoque Latini liberti fuere, sedeonditione. Latinorum dedititiorum, quos scit. populiis Romanus post de semionem victos in deditionem acceperat. Scribit Suetonius Augustum cavisse , ne vinctus unquam tortusve ullo libertatis genere civitatem adipisceretur e. 4.o. Add. vlp. Se C . ubi sup .PEESIMA CONDITI J Non muItum distans a sementium speete. I. uti. ivs. d. Dec. libert.