장음표시 사용
61쪽
ud allis priscis Chironibus suit, qui contusorum ossium separat Ioni studeri.
res, ex aristolochia ., corticibus radicum panacis, Olibano, iride Illyrica siccos pulveres,tum aliis,tum cranio praecipue laeso inspergebant, cepha-Ii eos ob hoc ipsum appellatos, suadente pariter hoc auxilium medendi prς ceptore Galeno. Inmiles quidem eos judicat vir clarissimus Ludovicus Se.ptatius, s ex Magati sententia Tam vulnera delegantur, calor partium na
turalis Qveatur , decensque puri collecto exitus paretur. Artamen haut rarh contingit, ut insignis partium sauciatarum debilitas, adeoque puru lentae sordis ingens proventus, & ob situm vulneris decliviorem effluxus ex. erementorum dissicilis, maius ab exsiccantibus pulveribus propositis prae sidium efflagitet. Essicacior tamen. Sevidentior etiam ossibus daesis opobalsami profectus est . Vtor eo, dum haec scribo , in puero, cui temporum os dextrum ex lapsu, duplici mura graviter laesum erat, felicissimo successu. Nam postquam exiguo, sellatoque terebello osse perforato, via aperuissem coercito subtus puri, liquoris Arabici tepidis aliquot guttis. pini lacryma dilutis, & vulneri inditis, partium contusorum separationem, gamisque regenerationem, facili opera natura consecuta lita Subiicis his Omnibus Dioscorides, spissamentis unguentorum Xylobalsamum esse adhi-hitum, neque id sane inconvenienter. Cum Ierrea siccaque sui portione
hibere liquidiora potuerit, simulque densare, di suavi etiam halitu gratiam
unguentorum vel fovere, vel augere l o
Haetam praestantium facultatum dotes, cum in Arabici balsami liquore, non tam meis, quam Aegyptiorum, Arabumque crebris pariter, ac ce ais experimentis clari Tmε refulgeant: cum natas etiam tam bonitatis, qua inceritatis easdem ad amussim exhibeat; plantam denique genitricem, natura, atque habitu eandem sortitus fuerit, quam nobili is mi auctores descripserunt, quisquis illum genuinum veterum opobtilamum hauddum agnoscit, eum palam est, aut sensuum aut rationis impotentem esse. Iudica runt idem, praeter allegatos initio. I.C. Scaliger, E. Caesalpinus M. Fal. Iopius, I. Costaeus, C. Clusius, M. Lobelius, P. Mattheolus, viri materiet medicae cognitione hoc aeuo principes.s Caeterum,ut olim antidotos celebriores componentibus,rran raro propter paucitatem deerat haec gratissima resina; sic etiam hodie ,ob causas iam ritis adductas, & ingentem Theriaces in tot urbibus componendae quantitatem, paucissimis sufficit. Cogitarunt itaque viri salutis publicae studiosi, quid opobalsami deficientis locum vicesque subire. posset. Aptissimum iu dicantes, quod eidem substantiae ratione cognatum , quod facultatibus, vel omnibus, vel saltem praecipuis proximum existit. Galenus summorum principum iudicio, in antidotis componendis accuratissimus, absente balsami lacryma myrrham stacten adoptabat. Fuit haee, vidi seria protulit Theo. phrastus,t η , ex Iacrimata recenter myrrha.
62쪽
iamque conereta pars tenuior, eiusdem contulione, & expressione eliquata Dicituroleum, quia fluida, oleique laniore praedita deprehendebatur: sta. ele item, δα τρ μικρὸν , quod paulatim stillaret: quemadmodum rem duum eius in ossas convolutum, myrrha ficta, in sum πλα, . Miscebatur quidem alias myrrha Theriacae; stacten tamen opobalsamo succedaneum constituit rei meditae instaurator, quandoquidem haec, positis part lucras. sorum impedimentis, tam resinosa lubstantia,quam temperamenti h/rmo. inia,& actionum omnium aemula virtute , balsami liquorem propius attin. gebat . Nec fugiebat medendi preceptorem, quod aucta myrrha, myrrhi, nus odor antidoto conciliaretur, qui displicuit Oddo quia balsamicaruvirium accessionem potius; quam odoris consueti mutationem aliquam re spiciebat. Imitabimur Galeni diligentjam , si myrrham sesectissimam vi. ni spiritu solutam , semotis prius terrenis fecibus, spirituque caloris artifici gradu iterum abstracto, ad liquidjoris resint modum, habitumve revoce. mus. . Incedunt eadem cum Galeno via, qui cognitas hoc inuo pr*cipuas resinas opobalsamo vicarias costitu utiTales ex Indiis allate sui Tolutana,& Pervana lacryma, quarum uiriq; propriis appellationibus posthabitis, vulgus mercatorum balsami nomen fecit. Praestantior ex his Tolutam. quam Pino similis arbuscula, vulnerato cortice fundit, tam odora fragran. tia am virtutum omnium exploram specimine Arabum opobalsamo val. de cognata. Eligenda , quae aurei adhuc coloris, saporis haud ingrati, Iasmini suaveolentia ua quodammodo Uirans, nondum valde condensata ; sed quq putaminibus nucum Indicarum modice calefactis prompte emuit, qui. bus inclusa plerumque mittitur in Europam. Harum quoque desectum sup- plere liquidas, S fragrantes lacrymas, quas E tenellis terebinthi, abietis, pistae ei, pinique ramis, laxatus perita manu cortex, vernantis anni tem pore promit, nemo dubitabit, qu i justis ponderibus, tam substantiae cum opobalsamo. quam facultatum consensum examinabit: licet e terebintho Cypria nauus liquor, arte Hermetica prolicitus, cumst calidior, tenuior. que ei uiden: pars, Mesue, Fallopio, Renodeo , Lobelio, viris in aestimanda simplicium medicamentorum natura peritissimis, dignus visus fuerit,quem deficienti opobalsamo substituerent. Ad vires magis excellentes re ex earunt , quam temperamenti, di facultatum similitudinem, qui destillatum Ebaccis iuniperi, lauri, mace , caryophylis ammaticis oleum, aut e semini bus citii &nuce myristica expressum,balsami resine subam tendum judica irunt: quorum tamen hoc, quemadmodum stillatis Oleis temperatius, odore suavius, paratuque facilius ; ita clariis morum virorum punctis,calculisque magis receptum est. Fructui balsami cubebas in commentariis supponit P. Matthiotus,ci. Alaymo surculis illius,utriusque lauri corticem. Vix ta.
men carpobalsamo, maturis terebinthi fructibus, & Xylobalsamo vegetis ejusdem ramulis, qui equam simulius obvium habemus.
63쪽
Ree sunt imi Peregrine Pitori, quae pro declaranda Dioscoridis sentenitia de balsamicae resinae tam natura, quam facultatibus, in Patauino Sere nissimae Rei p. Archigymnasio, variorum nationum auditores publice do cui : adhibita etiam in examen illa ipsa, quam pharinoco eis aliquot patrocinaturus reiicis; quam missae, larvatae, falsi faetitiaeque titulis prostri bis. Ascendere tribunal voluisti, quod diu sub Augusto Caesare corruisse memorat Dio, spretaque lege Clodia, tanquam reo provocationem ademispturus, egisti censuram ; quodque iniquius, de re neque inspecta diligentius,
neque experimentis tibi cognita . Solis, imiuH, ex Cl. Baldι dictas, quasi per caniculum quendam, ad totam banc labefacitandam doctrinam irrepere, O ex scriptum elicero 'veritatem mihi propositum est, quando non ampliud experime rum haberi possit. Auιdi enim non minus medicι, quam pbarmacopai ,pretiosa antidota eomponendi, uicer atque Venetiar adductus est liquor , Theriacas pararunt, omileque proιinus disi avere noduum. Atque utinam intra cens
etiam grauitatem, & modestiae fines, quam verbis tuis tibi quidem tribuis. contineri potuisses, aut innatae mentibus humanis caliginis meminisse. quam exordio libelli inducis. Nunc irrumpis, S laudatum a prudentissumis , doctissimisque Urbis archiatris balsami succum tanquam personatum generosi imis ausis repropulsare praefaris, atque a cunctis ex sidem Europa pr
vinciis, ad capitolinam tandem arcem, veluti flecurissimum periclitantis auxilisi, odilinquentis asylum confugientem, ab ea dare praecipitem , iamque radiosam laetis sarcinam sustinentem, merita laceratione dispendere. Mox pusillum te beia latorem seribis,o eum robustissimis hostibus manum conserere non pertιmescere,
ut parmam aliam illustri hoc facinore delineare possis. In progressu posita claua, & leonino exuvio. viris praestantissimis, B. Baldo, & P. Castello effusEblanditis, quorum huic summum doctrinam, ingenii mirandam ostent,tionem, & praeclara meritar illi charitatem, maximamque pietatem tri- huis, quod approbarim, & defenderint liquorem, quem ceu falsum, larvatumque dispertis;&exulare iubes.sἐ Campios non minus varia doctrina; quam materiae medicae notitia Ia datissinios, clammendationem, inquirimereri, quod sensum suum, licet non ver , libere tamen, & sincere proposuerint 3 quamvis in scriptis eorum, ubi tenebrae tuae fuerim, ne verbo quidem innuas . Nec juvat, te censore, sin ceritas, S libertas ulla Iosephum Donetellium, Francisci PerIς testimonio,
simplicium medicamentorum investigatorem solertissimum , quem solum inverso pollice damnas, quoniam auctoritati tantum quorundam confisus , rationem, ct experientiam dimiserit, ct de ignotu sibi pronunciare non pudue inrit. At vero Pitori, dum aliorum dictis, scriptisque totus intentus, hanc tam tum censurae tuae excusationem affers, quod excell. virorum asserta, 'el in
firma, vesa iudicio tuo aliena sint: dum de re tibi non perspecta , alienum' affers eIperimentum, non tuum, quas ubi compedes ipse labricaris, quove
64쪽
flammeolo pudori tuo consul veris, tute videas. suspicionem quoque ves malae causae, quod sententiam judices de medicamento desato nondum
tulerint. At ea penitus vana est. Ouis enim cum Menandro nesci t, α γεινεν e φως τ&υαλμωυ νον, veritatem in lucem extrahere tempus Z mora misque hanc non crimen in re; sed cognitionis dissicultatem arguere. Coete. rum absolverunt opobalsamum viri , qui maxime de natura eius atq; optime iudicare potuerunt, in quotum suffragiis haud dubito clarissimos arbitros pariter acquiescere: quorum hic singularem imitari prudentiam debe. bas, quod in materia non omnibus modis sibi perspecta , Hippocraticum illud serio sequendum existimarint, mre μὴ . Excessus deni. que improbati a te opobalsami, tam emptores, quam assertores. Illos quia sibi comparaverint id , quod ex meis dictis commune balsamici liquoris nomen prae se tulerit: hos, quia probaverint succum, in cujus distinctione cum verum a falso cernendum, etiam peritissimos quosque falli potuisse , fateatur Galenus. Te interim extra peritissimorum discrimen ponis, dum assumpto non Dioscoridis , ut reris; sed interpretis filo, iam explicitum te labyrintho, jam ignorantiae monstrum iugulasse scribis, persectaeque no titiae portam reperisse, non dubitas: nempe quia lippos hic arbitraris .curissimos Urbis archi atros; te solum
Quam aut aquila, uiserpens Epidaururius rQuibus coloribus cum etiam caecutienti satis exprimau, quos assectus ad hoc tribunal attuleris, quaque animi moderatione censorium ossicium p. regeris, parcam ego operae, & expressum parma tua facinus, siquideae publicae luci exponere placuit, aeternum esse facile patiar. Tangam igitur in scripto tuo ea praecipvh, quae P. Alpinum celeberri
reum antecessorem meum, meque propius spectant. Immerguntur, ais, o nostri doctiores innumeris discultat Aus, dum non contenti his qua Europa quoatidusubministrat, opobalsamum, antiquis pretiosissimum, nostrιε desiderais mum suetum, huc uique advocant, ex Arabia, σα Sed immergantur, P, tori dissicultatibus, no submergantur;imo ena tendatque ex alto illo rerum naturalium, educant nobiles veluti uniones, quibus rein medicam locuple
tent, & augeant, publico bonae Valetudinis commodo . Quos stimulos generosis, doctisque animis in hoc studio gloria tantum non admovit 8 In exemplum venit poeta Carus, qui causas physices accuratius investigatu
Non me, inquit, animi fallit , qudm sint obgeura, sed acri
Percussit rhγrso laudis spes magna meum cor, Et simul incussit M usarum in pectus amorem.
Nec inanes fui sis laudabiles conatus, ostendit ex utriusque Indiae me cibus , utilium medicameimorum ingens accessio. veteres utique pharma'
65쪽
eis Europaeis contenti non fuere; sed undecunque coelest is favor ostendit ad morbos remedium, grata manu sumpserunt.
Ne Theriacem quidem magaa parte Europaeis praesidiis instruxerunt; sed exoticis ex Asia I Aphricaque petitis. Alebant in Creta rizotomos suos Im.
peratores, qui non dictamnum tantum . , . . , Nube ibus caulem fui , flore comantem . ι; . V
Sed etiam scordium , chamaedrin, marrubium, obvias Italiae plantas, ei- stellis plenis urbi submittebant. Facti rationem affert Plinius, quoniam invaserat animos persuasio infinito piaestare quae in Creta nascuntur, iis quae tellus alibi producit, quantumvis eiusdem generis. Diligentiam igia,tur antiquorum aemuINur necessum est, quisquis eorum inventis frui volet, tvitandi ique dissicultatem scopuli, viam eandem ineat , quam vestigiis suis εilli expresserunt. Chiragogum hic optimum E priscis se praebet Galenus, atque in hoc ipso, quem contemnis, eximio succo . Nam in ejus exquisi. tiore cognitione, cum fraudibus,& technis adulterantium vix explicare, sim let; profectu. in Palaestinam ipse fuit, ut cultam regiis in hortis plan tam videret,& illa, i .. , -- Odorato sudantia Iuno ' .. Balsama ' - .
Particulam ince liquoris sumptam, semper secum habuit, spurio, Iegia
timoque dignoscendo veluti regulam . Itaque inclamat etiam hodiae studiosis , praecipuura esse in materiae medicae cognitione, eam vide re ipsam; nec semel; sed frequenti inspectione, quale sit optimum observa.ιre. Fugiendum esse Pamphili institutum. qni quas non viderat herbas seria, ptis divulgarat. ' Ridebat olim id hominu genus Heraclides Tarentinus, di praeconibus simili mum serebat, qui Hrmam; ac notas fugitivi mancipii , licet nunquam viderint, voce tamen sua publicant: fierique , si sorte is quem praeconio indicarunt prope adsistat, eum tamen ut non agnoscant. At, inq iis, ex Arahia advocant opobalsamum antiquis pretiosissimum fl
nostris desideratissimum succum: ..t . . .
l Ad Wocandum autem ex Arabia nune esse, fateris ipse, quippe quae natatali se uidem tellus,&ex qua tot iam seculis repetitum fuit, quicquid in Imperatorum, Principumque manus pervenit. quod genuini opobalsa mi titulor Peritissimus quisque dignatus est. Scio, inimicam esse, S in sestam christia,no nomini regionis huius gentem, adeoque aleae periculosae plenum opus riosius quicquam in ea lcrutari: Nee prosectb tanti est, abiectis christia nae pri seisionis infignibus, niveo turbine caput impedire, Mahometanum que simulare, ut constet balsamicum succum, vulneraω cortice, an ignis
pera barbari colligant. Substiti ergo in propinquis Aegypti em τιis. Pui I ain quibu2'
66쪽
qaibus nullo non anno, quod melius, deteri vive opobalsamrm , quod sim . iplex, aut mistum, haud dissiculter discere potui. Fecerunt idem inclyti viari, quorum industriae notitiam &utan eximii hujus medicamenti debemus. Adu dabimus igitur ex Arabia opobalsamum, & iniustis ereptum poscissio
ribus, in remincii tram vindicabimus. Sumemus a profano populo ianitatis icurandae auxilia, a quo thura accipere non dubitamus, quae damus Deo. .: lCur pretiosissimum antiquis opobalsamum fuerit, exposui iuper Ius, tuis cur id desideratissimum scribas, mirari lubiit, in ea urbe, quae asiiduo cum Syris, Aegyptiisque commercio, apud nobili istinos civium copiam eluet haud contemnendam semper obtinuit, semper obtinebit, ut minime tibi idesperanduini use existimes, ab Excell. Aemylio Parisano, qaod asserere: voluit opobalsamum, in urbe. Veneta Polla demoastrari. Mihi ad paucis mensibus in ea degenti, anteqNam OrientaIes provincias cogitarem optimmae notae conspectum fitille iam ante assirmavi, certusque sum, apud armmatarios diligentiores obvium esse. Observavi id in eadem urbe, paucis. antequam haec praelo subiicerentur mensibus, laiidabile atisque eorosum'. quod illustrissimus Antonius Capsius, Venetae natiouis olim in Aegypto consul in patriam lecuni attulerat: qthadque meritoa Clarusimis Romanis archi atris laudatum, dignumque habitum fuit, ut omissi, succedaneo. per
Antonium Maii fedum, virum in componendis veterum antidotis accura.
tisitatum, rheriacae denuo iniiceretur. Possident idem in hac Patavina civitate, pharmacomi primarii omnes , Sin Museis suis, viri Cl: Io. Domi. nicus Sala ,&Guilei mus in therus, quod a Matthio I om. Imperatore, Lisgni censis princeps dono olim acceperat. Quamvis omnino fustra sit, quicunque in opobalia mas, temporis diuturnitate jam plurimum densMis, re icenti xliquoris notM,S experimenta praestolatur. iritus illud est,quod non immerito a quibusdam dubitari resere, an verthalia in i liguum ais nos, fia semina feramur. Sed dubitent homines, qui patira logismis suis impliciti mentem exporrigere nequeunt. Ego plurimum utriusque quotaturis ex Arabia delatum conspexi, ex quo Venetis, Belgis νδ nglis, Galli, in Cahito degentibus, aequa temper emendi potestas fuit. Hoc ipso quo scripsi anno, tam semina , quam ramulos genuini balsami, etiamnum probos, & odoratos Veneti is accepi, quos inter auditores, cum publicὶ naturam horum S egregias facultates explicassem, distribui. Cur
autem insitam Motis υτονίαν, adeoque virium suorum robur non adeo lan
so tempore sustineanti in prςcedentibus expositum est. Sed haec ut non tam eam,quam grauissimoru virorum,qui se legitimu balsami lignum fructusq; vidisse testantur, auctoritate tibi persuaderi tandem pateris; ita licemissum
ulmis fore, σ temerarium scribis, talem ac tantam ej us coptam constuuere,qua
tis σ quaηta quotidia in oscinis visitur, nee verum d falso, ct is falso factitium narare. De quorum altero, sententiam tuam libens amplectos,& ἀυi
67쪽
In examinandis huius generis liquoribus laudo. Quaecimque tamen hie , secerni queunt, eum optime cum Galetio distincturum assero , qui non tantum notas a veteribus traditas in eorum libris peritἡ & curiosi expendit; sed confirmatum multiplici inspectione sensum,&judicium pariter adhibet. De eopia illa opobalsamorum, quam in ossicinis vis quotidie videri, tu dicent viri exercitati, Arabicae, proprieque sic dictae balsami plantae liquo. ., m sint, an ex Indicis resinis odorath succi . Equidem opobalsami Arabiet :recentis , cum illa scriberes , non copiam inῖossicinis Uenctis sed inopiam fuisse, satis te proditun est, eum testeris, liquorem tibi quidem abiectum,
it cet atque in urbem a Mucims, at medicis non minus quam pharmacopolis, antiis iusta pretiost eomponere cupieu ibin, auidὸ coemptum, ct residuum ejus omnessistipatum fuisse. Concedam interim, optimi quidem illius; sed annosi, jamque obsoleti ex Arabia opobalsami: Venetiis apud proceres, S illus es cives, urbisque aromatarios, majorem quam in ulla Europae civitate quantitatem haberi, di versis temporibus ex Aegypto aut Syria allati,quod ipse in tamen obariatis viti uin, speciei suae ordine expellere, & nomine gemtilitio priuare, vel tuis verbis licentiosum foret, ac temerarium. Abundare autem pusse Arabes , pretiosa veteribus lacryma, nemini obseurum est , orira abundent eiusdem genetrice planta quae tam actis ab radice germinibus, quam ex foeeundo semine, facilem sui propagationem admittit. lAetyptii paucis lustris calami sacchariseri cultu tantum pro secerunt, ut iam nun suos; sed Byganthium,& Venetias insigni sacchari prouentu instruant: steri idem posse de balsami succo, si cura similis & studium accedat, ambiguum non est. Iraque nec i n Prosperum Alpinum satis aequus es, virum optivi hic, --Σimeque promeritum. Duo enim sunt quae obiicis, igno antiam veteribus ignoranter eum attrabm se ; fuccum dein sotibi desileratissimum, adeo trivia. lem constitu'st', ut euilibet bibenti saeuitarem concesserit. Utrumque Pitori, Parum cireumspecte. Nam veterum scriptis siquis cum oeulis animum
acriter advertit: si quae de balsami planta, surculis, suce eminibusque Iustinus, Pausanias Solinus, Tacitus, Plinius tradidere, prudenter examinat, tam dissima, frontibusque adversis pugnantia, in argumentum ignorantiae non trahit, illi parum liquide constare potest, -- quid distent ae a lupinis. Illos ipsos rei herbariae summates seriptores, arbusculae balsami faciem integram exactilis haud cogi isse, minime obscurum est. Theophrastus enim quae de bali amo scripsit, aliena fide retulit radeoque historiam eius
his orditur, παραδεισιυς φασι hortos esse aiunt duos tantum:
quemadmodum capite praecedenti de Casia & cinnamomo, δε κινναμ - λου,6 κωσιας ταπτα λέγουm de casia & cinnamomo haec dicunt. Dioscorideariem palam est, Theophrastum auctorem sequi. Quamvis enim sese pluris
68쪽
uin δὲ, sive inspectione propria obtervasse profiteatur, quaedam tamen ἐξ-σvμφι - , ex historia consentiente se deprompsisse, non dis.
In altero quod obiicis, quis P. Alpini mentem , etiam per sparsam a tenebulam haud intuetur 'Dederat opobalsamum magnis Hetruriae ducibus , obsere antiae suae monumentum & pitum. Itaque niὲ, humilς Qui abiectum in trivio de re sentiebat, ius Virtutemscriptis quoque Opere in iximo extuderat. At cuilibet,inquia, habendii facultatem concessit. Cui iveth bono id non sit bonum8 S vel eum Crasso aliquo de munificentia mn4tendat Hesper noster. Concessi tautem exterisOmnibus, annis sexaginta iam exactis in Aegypto secum degentibus: Hodie an major in Cahiro H lexandria balla micae hujus resinae copia reperiatur, assirmare nnn ausim et praesertim cum jam ab annis tredecim in tumultus exarserint Arabes, concusso quo premuntur Scythico juno ,si non ex tac Tum vero quid fieri,
In aperto est omnibus. Ut contingere possit, etiam Byzanthio primatibus aliquando non suppetere, quod in re populi tranquilla repertu non dissicile erat. . Ad dynastas imperii Tureici , quantum olim opobalsami peruenerit, satis Alpinus indicavit. Mitti enim imperatori tres quatuorve libras scripsit, Aegypti proregi libram praefecto seu duci peregi inantium semi libram, quetum ab ipsis, tum in amplis ipsorum gynaeceis, quam cito disperdantur, in compitis Cahiri notum est ζ - Sed praeter longinquitatem regionis balsamifer ,eausam alteram litium εἱermium affers, quod medici vestri ab antiquis doceri nolint. Mihi tamen, Pitora, certumest optimum quemque, & eruditissimum vestrorum, doctrinam antiquorum haud aspernati: nec transfugam hic ullum esse i naliena castra, nisi qui in αcta τὰ , ansam philosophiae, ut Xenocra, tes olim aiebat, caperenequit. Caeterum, quandoquidem e priscis illis doctoribus, si Galenum excipias, vix aliquis est , qui viventibus oculis, vel plantam balia mi, vel succum eius in Palaestinae viridariis usurpavit, laudo quam maximε, quod Ariadnen tibi sequendam proponis Anazar am, cuius filum tanquam probatissimum omnium .imith Galenus nobis com-Fendat; planinue confirmor, saltem id dextre teneas,evasurum te dolor il
Ilus tecti, & monstrum debellaturum υς αγνολι - mιstumqueg nus, prolemque biformem r Nunc altius discursus ut ais, tui fundamenta iacturus, non Plinium tantum,
vix a Virbio saluti restituendum, Dioscoridi iungis; sed etiam Sethnm,&Sala dinum, auctores, qui di versa, imo contracta Dioscoridi laribendo,quid aliud agunt, quam rupto quo regebas vestigia filo, in laborem ut abducant,
69쪽
errorem Inextri eabilem. Proponis ex Prospero Alpino primum opobatismi veri qualitates, quas
eum tempore mutabiles vocas, atque ex his odorem, saporem, colorem,
i& in erassitie aut tenuitate substantiae modum. De odore satis habes, si seribas, thure , & terebinthina praestantiorem esse, caetera non multum de eo te solicitum. A secus in hoc odoratorum examine egit Galenus, qui Casam, & Cinnamomum exploraturus ι inter necessarias preermasque notas odoribus intentus fuit. Equidem' sas, a rosaemum foetidum, anci . nidem luteam,dictamnum, caryophyllos i serophulariam, costum horten. sem,inter mille plantas propius odor facilε manifestat:.neque id solum cum integritatem, aut bonitatem respicimus, ut videri vis; sed quoties imvestigamus, quaerimus ipsas P ii. εἰ Athanc inquis provincιam, tam viam timὸsuperatami, Stephano de Gasphris te concedere. Frustra Pitori. Quam vellem non superasseti; sed cum P. Alpinoi proprium opobalsam,Odorem designans, in majore thuris' terebinthinae fragrantia, qua par erat moderatione , perstitisset,
et, uam veluti per gradus insiti caloris vigor, eiusdemque dissolutio, inten.
it, ae remittit. Nunc contra sensum peritissimorum hominum, continsententiam tuam, ridicula penitus hyperbole, rei iuxtaetecum cum scribe. ret incognitae, suavitatem affingit, non Indicirtantum odoratis mercibus - maiorem; sed ut verbi&eius utar, ambra , molao,. Eibeto, belZoino, &. quacunque re odorata , qua In nostro hemispherio seu 2 natura pro et seu ab arte constitui potest. Hoc tibi quidem probatissimum sit assertum, haec ma ximh miranda doctrina: ego Stephanum intra sensus, ac rectae rationis gyrum revocandum, viris doctissimis libens permitto. Neque illum tamen apertδ tibi adversari perspicis. Totam etaim opobalsami naturam in odo e ponit, adeoque indelebilem ab eo vim existimat: tune quidem inter signa, suecum hune ab aliis distinguentia, odori locum relinquis. Ille infoctionis ahsentiam, condensationem laetis, celerem dissolutionem, & lactescentia m. non propria opobalsami attributa; sed ipsus balsamici odo. ν is germina, ct immediatos effectus pronunciare sustinuit. Tibi nihil magis cordi ,&curi est, quam ut ex iisdem attributis differentiam extruas speci- ficam , quae Cpobalsamum ab omnibus,ut loqueris diversi generis succis diis singuat: & in quam magis minusque non cadat et quorum hoc quantum abeat a vero, luperius expendi. anter notas probi opobalsami eum Dioscoride requiris, ut ad acorem
non vergeat, cui rei ratio constat evidentissima . Cave tamen existimes, vetustatis tantum id vitium . Nam quodcunque vegetae naturae opobalsamum, sine causarum externarum gravioribus iniuriis ad senectam aetatem pertingit, aciditatem nec gustanti manifesta neque adoranti. Praeterea,
stripsi ad Q. Baldum, balsamicum liquorem lac non nisi debiliter coagia lare ἡ
70쪽
Iare;imone hoc quide prsilare,nisi recens; nisi spiritu acidula etiamnu pignans fuerit: quorum postremum sic te accepisse coniicio, ut notam excoxollegeris, inter malas haud infimam, quaque mediante, ut scribis. Diosca
rides, non optimum expertus. Distet opobalsamum; sed pesmum. Mihi verb. Pitori nunquam in mentem venit , ut existimarim, opobalsamum recens optimaeque notae, quodque acido adhuc spi ritu praeditum assero, sapore , cidum esse, quem Potius abesse debere, serio cum Dioscoride contendo. Equidem, quod iugere te non decet , separat insitus calor, labi eae ue materiς domitor, vaporis specie substantia a queam tenuem, particulis aeriis terreisque subtilissimis permissam, quam spiritum Hermetici, & Mercuriununcupant. Hanc reclusis quibus liquor continetur vasis, qui naribus haurit , acrem percipit, atque evidenter acidam: imo & sapore talem, siquis de marte exceptus halitus in substantiam pristinam resolvatur. Effundunt hunc spiritum copiose, resinae omnea recentes, di praeci ε dulces succi , cum effervescunt , ut in musto , melle , pomorumque succo noti stimum est ; salva tamen saporis dulcedine , quamdiu penes calorem ingenitum victoria steterit . Eundem qua pyrotechnia tum ex resinis succisque dictis , tum ex mistis corporibus cunctis educere liceat, passiun in tyro. ciniis suis inculcant at Nimiae magistri. Hoc itaque volui ,& in recentis optimique balia mi liquore, superesse adhuc, tenuem hanc acidulamque substantiam, celerioris penetrationis, maiorisque condensationis praeci βcausam, quamvis saporem ipse acidum non obtineat, quamdiu penes insimium calorcm dominium viget. Porro τρ QAων Dioscoridis, cum interprete per facilem dilutionem exprimis , addisque rationem rei prorsus adversantem: nempe quia tunc fac, lime cum aqua misceatur , forsan arrepto verbo, quod contra mentem Mhensinae imprudenter interpres pro solvitur , invellit. Te vero scire decet, quati facit diluuntur solvunturque, promptitudinem quidem musturae Brtiri; non omnia tamen omnibus sic affecta miseeri. Liquor de quo
agimus resina est, sive Theophrasti verbis, ο ς δακρυα- πιοτητα ἔχων. Affers ex additamentis etiam translatorum nomen levitatis, cum λειω vii-- signanter meminerit Dioscorides: quorum hoc, ut lenitatis , ,& Iu-bricitatis nomine capias facile permittitur; non taem ut levitat , cujus sensus aliorsum tendit - οῦ Sed haec minoris aestimationis: accedis mox ad facultates illas , qua ut pudicissimam opobal υι naturam valent revelare, neque truse ipsis mutation m. ullam a lora, . tempore, dplanta, ct aetate recipiunt . Mirabar sane Pitori, cum haec legerem, diuque ambiguum mihi fuit, an haec dum alio mentem sensusque diviseras, calamo excidissent, nisi eadem, utcunque mutatis verbis, ante, retroque repetita cognovissem. Dum inquiro, quae illa non