장음표시 사용
341쪽
infamia, pro sp Ione bonetum, & s moriantur in pugna, Feclesiastiea sepultura. Idem decreverent summi Pontirices Pius IV. G Dotius XIII. Clemens VIII. Etiam Alex. VII. proscripsi illam pro sitionem i Vis N in i ta Men
posse alio pacto mortem evadere , intenda 'minem inerti oris, re etiam s opus si . muero e ipsius intulum M. t. t. si enim Thoma , inquit Soto, seipsum explicat, ecim ait occidere ex intentione lirere tantum ei, qui ha et pia
pia Aios in reor. Idem de moniliat evidens ratio; nams duellum instituattit ad ostentationem virium . detestabilis stoerhia est, & immani erodelitas haud honestior flagitioso gladiatorum e gressu t s ad notam timiditatis vitandam , est sin aulatis dementia ae temeritas, ob impro- horum existimati em praesentis. ae sempitereae vitae inire periculum; neenon imprudens rerum diiudieatio sertitudi. nis praestantiam in eorporis viribus, non in virtute animi eonstituere, eum illae brutis . harbarisque hominibu snt mmunes; haee propria rationalium, honestista morumque nrorum si denique singularit puga a suseipiatur honori
eaussa , eum honor vitae hominis non debeat aequiparari, nisist venas honor situs in vitae honestate , virtutisque dec re; extrema stultitia est ob simam sterilem atque inanem corpus & animam devovere. Haee tamen non tenent, si ad finem imponendum tmei bello, ex e dicto utriusque partit, aut duo, aut plures deeertent monomaehia; tunc enim non temere, sed iulla legitimae potet latri pugnatur ae propria vita non pro sterili fama , vel inani ostent tione prosunditur, sed pro reipublicae incolumitate, , e muni salute. At de his plura qui data opera moralem
si obiteias in Religione Equitum D. Iacobi in Hispania teleberrima. & S. sedis approbatione confirmata, ex iispi a candidatic iuramentum , quod nunquam recusarint sinia late certamen; respondet Andreas Mendn disquist. m. q. 2. num. is. non esiet a nobilillim rum Equitum nume
M. qui recusarit duellum, ne Deum offenderet et sed qui id egerit praeseserendo timiditatem, & commonstrando se ad pugnam vel pro relistione, vel pro Regni tranquillitate ineundam nequaquam idoneum esse.
Theologiae quaestiones singuia , sed universalet tantum
caritatis, ceterarumque virtutum praecepti nes r quaestio tamen de oecisione inuaserit tam e 'i dissicilia di implexa, ut iure expostulet peculiarem aliquam dis uisti,nem. Abrunt enim in ἡ veitit parte: Theolo iή a lirmant. que liei e iniustum aeterestorem occidi non olum benignio
rei quis am . ac pervulgati Casu istae, uerum etiam gravet adiuratique Theologi . inter quos non abstue pileonia laudit commemurandi sunt Dominicus solo lib. υ. de Iustu & Jure ea p. t. art. s. E: liuet in dist. 3 . libri r. ai.
Centinua tot Thenlogiae Tournely de Justilo P. cap. a.
ait. r. 9. 3. aliique ab eodem auri me laudati . nec none 2 Nostratibus Salonitis in pt citatun articulum S. Tho-1n e. Petilix de Aragona ibidem. iii lo autem lusisti Batth Rie eius ad propulit. xxx. damnatam ab Innoe. X l. . in quo in uenaes quicquid alii, etiam posterioris aevi. eo legerunt. At laedi ea occisione caritatis praeceptum docent .iis,i alii doctissimi: atque ut mittam Accursum. Gersonem. Rieaestim a s. Vies. a Petro de Aragona eo loci enm me. moratos, aliusque a Friderieo Gavardi q. r. de lege nat. q. 4 , inter Nostrates idem exeuistis aretumentationibus oenia tendunt Auetus inus Trium us de Potest. Eccl. o. r. art.
s. Caedan. Notisus in Vindiciis eap. is. f. q. Cnristianu 1 urus de opin. Probabili eap. 8. Leonardui Vanmyde Jussit & Jure cap. g. q. n. prae laudatus Gavardi m. u. citi loco, Aurelius Piette P. iv. eap. 4. q. a. aliique contiores.
praenotandum est autem, Dotiores. qui propugnant lieite occidi aegre rem in uitae suae defensionem, neeesarium requirere moderamen ine state talis , quod in eo si- nm est, ut defensor nihil aliud moliatur, quam id, quod neeessarium putat ad intenta iam necem propulsandam ; ita ut si evadere possit serientis ictus arripiendo lupam, non tractet arma: si hoc sat est, nee invasorem vulneret si possit levi vulnere alpredientem repellere . non infligat te thale. Necesse est etiam , ut agaressor si iniustat . scili. eet in alterum non irruat absque accepta auctoritate ; alimqui peccaret quoque miles & eamifex , quod nullui di dierit. Αὀdit S. Thomas conditionem hane, ut defensor
intendat tonservationem inoptiae vitae . non mortem adigressori sui: quam conditio em non eadem ratione inter piretantur Theologi. Nam Caietanus in L I. q. Q. art.
. ait mentem esse Doctoris Angeliei, ut nullo modo in tendatur mors invaseris, vel tamquam finis, vel tamquam medium . itaut mori illa sequatur tantum per accidens . iam quam aliquid e sequeis ex necessitate finis, ni eae me η raha sonante sequitών triti d si isorio . At Soto eon tendit mentem S. Thomae esse, quod sat illieitum homi
ei in m ex intentione, quando quis alterum ag reditur iamum piae veniens vel ad vindicandam praeteritam iniuriam,
vel ad cauendam futuram: secus si lacessitus videns se noublicam anctoritatem; cui profecto fas est agat i hostes, ae praevenire oecidendum, ut defendatur respublica . At e it scito Continuator Th. Gurneir , dieena fieri his posse, ut qui plumbeam ethndem explodit in eaptit immisci, mortem eius non intendat. Et tamen . ni fallor
lius mentem D. Angeliei asseeutus est Calet nux . Enimvero S. Dromas aperte docet, eiusdem actus aliquand65. H dum effectus h/ν si in inrausione, si as is ast pratre intension/m; morales actus suam speetem desii. mere ab eo, sena intenainis, non autem ab eo γώ ν,3 praetre intentionem. etim se per Meld ns, ut ex sapradictis pateat atque ex S. moma illud pis aec Mens dicitur eve nite, quod es pistis intentionem Mentis, ut idem Docte explieat supra q. 4ῖ. arto d. t. a. q. E. art. 7. At qui aggressoris moriem in tengit. ut pro ae saluti eonsulat inon ita se gerit . ut mors illa sequatur tantum per aceti dens. & Uaeter intentionem, eum tam finis, quam me. dium snt intentioni obiectum, ut evidenter demonstrat L. lonius nollet, atque absque ulla demonstrati me pet sema. nisellum est. Igitur s. Thomaς permittit tantum octis,nem invaseris, s sequatur ρὸν aceident, ut in aegrato de liquium , non vero s intendatur, ut sinis, aut medium , quemadmodum explicat Caietanus. Nee urget soti animi versio , quod X. Thomas proferat exemplum occidentis publica auditoritate; is namque icei reo non pectat, quia intendit publieum bonum , ad quod referri debet vita privata homini . Qiiod si eum Nasonio reponas veram esse interpretationem Caietam, sed seri non polle, ut in prati, araque in actuali eonflictu mori aggreuotis non intendatur a medium ad vitam propriam seruandam ; subinferent No. stratet etiam illieitum esse petere cor . aut iugulum aggressoris, quod lieitum alii putant; re perperam adverti rio; in suas partec S. Thomam pertrahere. Praemittendum pro nolita sententia. in line stem esse ordinem earitatis. ut homo rerum integer mltimatot in natam ditellionem habeat, nee amplius dili it quod munus est dis inihilo, ut liquet ex supraditi t. ti docet s. p.
in 1. de Dactrina Chiili. eap. 1 . num. 18 Diligendam quoque eis corpus nolirum, di citra vitium amati potest
cor ratis vita, ut idem Au uilinus docet praecedenti cap. 16. n. 26. sed praecipiendum e:i homini, quomoto cor afui hi uitilor ei or incro μ ιLarem a consis tr ita et
amplius aliut homo dii ire ut si . quam eorpus no. Tum, quia eum omnia diligenda litu propter Deum , nobiscum alius homo poteti Deo pertiui, quikl nno potest eorpus ,
cum eornus per animam vivat, qua frui.Dur Deo. Atque
id netari nequit, nisi palam repudiata Augustiniana dostiana, imo ipsa catitatis leae cocis radia . praesiti hente talem da leti ni ordinem, quti cetera in Deum confluant. Id etiam scrioii Nora suet culpauu duntaxat amorem libidinis. quo vita corporit fruimur. eique e inglutinamur , impli- Iii amo e retum . quae amitti possunt . ta quas rationii bie ia6 vile op rietet . L uale flatili. Rieeius immerito N. risium redarguit pag. ai quali scrip cit elatissimus a seruerit dis)Mιι vi ci r m offeciti m esse trutatim, perperam
aetitis Auetuitim teiti, mi , ubi alsimatui dilectio emcorporalit vitae esse licitam: nam iisdem locit, quae pie. cius obiectat, se persertim de nostrina Christiana, requirit
S pater, ut eorporalis vita diligatur oe nate ae prviam. υν, ut constat ex dis A. puto idem tradere S. Thomam. ubi de monerat a. a. q. 23. ari. 4. quonando debeat anusquisque seipsum amare fetu tim noru-- rar Malim . M A vesit ea bona, que pertin/nt ou perferuιο- rationis.
tali oeelso a noxia cupiditate sequeliretur. Heii . mori proximi non praeseratur amor corporis. & defensionem mi moderetur pacatum rationis imperium; quod linea rapraxi raro, difficulter, & sorte nunquam e tinget.
Haec eli sententia. ni fallor Augustinensium Des mrum . etsi videantur affirmare nefas ei se iniquum gras atorem occidere: saltem id sentit, qui mihi instar omnium eis. Henritus Notis Tom. i. p. 334. male pro sententia
negativa absolute cita ius, eum accurate utramque ad Au-
tur. Licitum esse cum pacato rationis imperio, di noci vio. lato ordine caritatis eum, qui mortem in entat, occidere.
eum tela defenderii ; iis, ea m NM s , quam fur. Lacite essio occiditur, qui venit ad occidendum, d - α
342쪽
LIBER VICESIMUS TERTIUS. CAp. XIX. 3Σ
R. spondet Vanto' legem Exodi esse iudicialem, idest,
praeseribere sumam qua in iudicio adversus reos procedendum eis I pra sertim. quod in eadem lege dieitur quod rosmi oce di fur diurnus , qui se telo detendat , quod in sola soro externo sieitum esse docet universa Ausus finiana Schola. Addit in veteri lege multa suise impunita , quae tamen erant illieita, ut poetia tallionis, & libellus repudii : ohset Wat etiam Auguli inum serihere suum nocturnum ampune oceias, non, Iuste MAA: addit quod nisi hae a ripiamus de sota soro externo, fiet consequens , posse oocidi sutem etiam quando alias potest repelli, & eius oecisso ad propriae vitae conservationem non est necessaria. H.ec non absque magna probabilitate dicta sunt e I in eorum consimationem addi potest , quod verso Graeca, κ ..i, --- Φόν ι, non edis uti oris, Arabiea, erit i- --rae . Syriaca . m. habebis aesionem ιυ ιatim , aperte monstrant legem Exodi esse iudicialem , ' speriare rus politiam . N Reipublicae tra nouillitatem . Falsum est amen in soro interno reum esse nomicidii, qui necessit te e Bus. & propriam vitam defendens, grallatorem interimit. Primo. quia Vulgata nostra habet, Nou erit ratis senexin ι . de Augustinus . IrisAli ιυν r-e nori perlinereia homicidiam, re olim R. Jonathan , Nou eiit ri reatus est,sonii Iaraui. ι . 3e R. Salomoti , Mn es Me hein ei- κιώm, δε ριο in mediaso. Quod si oecilio non pertineat ad homitidium in Decalogo prohibitum, parto nec in sim interiori labes contrahitur . Deinde , ut argumentatur Notisius, licet te, illa data esset ad rependam rem publicam Iudaeorum, in ea tameti lege divina voluntas permisit homieidium. oti permisit lex Aquilia, Ee aliae antiquae
saeculares: at oui Oeeidit inuasorem , non agit contra volatitatem saecularis letis latoris; ergo neque adversus voluntatem diuinam . ideoque non peceat . praeterea tam texExodi, quam verba Augustini comprehenduntur in ea Sipo MMni. De homicidici r lepes autem Go iecit etiam svi interiori foro lata sunt. Sane prior responso Vanror suod poclet occidi etiam sui ditimus Io telo vismi ι. inanis est; quoniam id nee habetur in Exodo . nee eitatur ab Augustino ut lex diuina, sed ut lar eivilit , ex is. ad leg. Aquiliam r. a. de qua proinde inquit . furem illum qui telo se defendit, occidi imp - 1 at de occisione furis nocturni ait hane vin perii re aci Asmic uisis . Falsum eis etiam suisse illieitum date libellum repudii, Ni Rigere tallionis pernam, dum hare permittebantur a ine: ita illieitut erat sinis. quo Judaei lege abutebantur caussa dii. aut uindictae et quam ob rem necesse suit . ut Chrismis poneret Iudaeorem lirantiae repagulam . Neque st comsequens pose occidi. aut nocturnum larem . aut grallat rem . si possit mors xliunde vitari , quoniam eo in casu pervertitur, ut paullo mlh explicabo, ordo caritatis. Prohatur a. ex Romatici Catechismo p. 3. De quinto prae n. E. ubi legitur e stiis etiam ratione . si quis salutis suae uri
Me I l. Non Meides in uois torii faris os νει. Respotiis det idem Uanroy agi ibidem de homicidio easuali r quod, inquit. planum si ex textu, quia loco citato numerantur caedes aliquae non peccam incisae , quae praeter v luntatem inseruntur , unde mox subiungitur , vis eriam rasioue , Fce. Vetum talia eli tes visio vantov e de casuali enim inieidio agitur superiori num. s. oc L pertiactatur de occisione a grestitis, quae fit non sortuito. non casu, fantasia d earinuae eatim: ae sat es Catecnismum ieetere . κnn enim emi maiori ex irationa , inquit in 'Elucidatione Sch lallica Catechismi Ioannas Clia ouille I eudiensis. Proiecto illis verbis otia rati ei Oe. . innuitur , quod scut homicidium eastiale non imputatur ar culpam, ρω a non inferitis volti rore. o, in i 1 id ς ita don spectat ad scelemiam easdem homicidium a petessoris, suo intendi. tur duntaxat conservatio propriae uitae , quor iam homiciadium illud praeter in tetitionem tu fertur , uti medicinalipharmaco accidit marciti deliquium. Ubique enim Romani Catechismi autiores sequuntur praeceptiones S. Tlaci.
rex, cuius sententiam supra exvlicavi.
Tertio probatur ex FP Cytillus enim lib. I. in Ioannem cap. I. ait 1 Uria. nam per a s ad vim halti r ἰ Ae 1 spondet, utila festinatim tetem η odio Ie d . Me I ubist. ut ibidem, si ii munit,Anti ι- ttis au ne em traheretis
se ire . s. Ambrosi ut lib. i. de osciis cap. bia num. 178. Neque m . ore is, inquit, sed .n δμIienda injuriis Io visscitis os . stii enim non repe ιιι Iotio injuriam spotes . rom es in Utio , quum iu i Deis. Viae fonsetis Moses Aine prius orsis est ientamenia deuisae fεnua iunis. Nam cum ὰ uster μων iam os Astymis inis iam a eis -- rhm amenuit . .rout AEgypritim semeret . at a in arena Uranirae. Plura Estius in citi dist. v. tibi ex auctoritate Ambrosii infert, quod f hoe patio de sendere socium iterat . licet & seipsum . verum tamen est , quod S. P. Atitust. lib. χχ. eontra Faustum ait, consulta aetema lege non debuisse uitum Fryptium , licet iniuriosum, & improbum occidi ab eo , 3ui nullam ordinatam potestatem
gerebat e nnde nox supra lib. xx. cap. . alia ratione Moysentie tendimus. Hate vero quomodo cohaereant. dicam insta
Probatur quarto . nam occidete iniussum aggressorem, nis aliter propriae saluti possimus eonsulere , omnes leges, omniaque Iura permittunt , ut habetur in cap. sis. costi a. de Homacidio, & ean G viro , de sent. Ex m-
munieat. In eap. etiam L HAUM , decernitur eum, qui mortem alitet vitare non valevis seum occidit , vel muti. ut inuasorem, non contrahere irregularitatem. Nee quie. tiam re ieit . quod de irregularitate ante hane Clementia . constitutionem contrarium senterint antiqui Scholastici , nam irregularitas etiam absque delicto contrahi poteli, ut
a milite . ae iudice. Prisse uim vi repelli. s fiat eum m deramine inculpatae desensionis, dictat lex naturae . de qua Cicero in orat pro Milone 1 leae eiVilis sesternas laudata flex Canoni ea, de qua modo. Quare in Editio Theodonei cap. Is habetur: sis pretumrim au se lenientem reptile-rie ferro. nis sisset o homi ila et quia ise , μυνιὰ δε- Iuras vidarua an nutio peream . Quomodo ergo damnabi mus, suem omnes prorsiis leges absolvant λDixi tamen lieitam esse Decisiodiem grassatoris. s seque stretur a noxia cupiditate . Noxia autem cupiditas inletu nit, si υel subrepat desiderium uleiscendi. υ l animus conglutinetur dilectione proprio eorpari. itaut pro huiuet vita . nam unice intendat, nullam ad hi hoat in repellendo hoste cautionem . & salutem proximi pardi pendat et vel de . niquo si non saliat in aesti defensionic, ditiuatque in aggressorem gladium uel ensem eo fine . ut ipsum interimat. Ita ut in foro interiori reuet si homieidai quisquis iniuriam propullacis alitur uindicte libiditie 1 quisqui in sui defensionem impellitur ea cupiditate , qua etiam bruta sese tinsito unguibusque tu tacitur, non dirigens naturae matum rationis imperio . ne haereat tamquam ultimo fini vitae corporali quisquis denique tali animo eomparatus est , ut feruestente ira sterneret invaserem, quamquam pollet cuuia intentatam tibi eaedem evadere. Illicitam esse ciceisionem aggressoris, s intersi ulcisiensilibido, patet ex Scriptura, Matth. u. q;. r. ad Corintliavi. I. I. ad Thessalan. v. 13. aliisque in locis . Unde Augustinuι in Epistola ad Publicolam a 34. nunc M. num ait: De aretvinciis h. vilias, M as e s ique occida ν, non mihi ptior eo sitam . nisi forete se mitis. aut piab a functione tenemur, vi non pro se hoe fiserae. Ita μυ a iis, pro Cititiate, tili etiam θίου es. aecepta tisi ιma pue- sat ε. s rivis renoviis se orii. Liquet autem Augultinum loqui de oecilione, qua Clitii ianus , cum pomit repellereat tesserem, illum interimit ut hostem ulciscatur . quod nulli licet, nisi suleiatur publica auctoritate e nam 3c datae interrogatus fuerat a publicola praeeodenti Epist. 9.ia. At S. Pater reeitata verba . inquit 2 Qtii uera ν petiuntur aliquo terrare, ne male faciaut , eriam ipsis ala. v a fotiose praestiriar. Hiue autem Latim eo , Nou Misamua malo , no nos Uuri 3a de lactet, oi atiens moti auί--m pasia , non at corres auem iam ηα, ηυιυumus. Quibus verbit L Pater, uti permittit correctionem , quaatatilia. res sue intellesione repelluntur, vel impugnamurr u d innat oecisonem quae novi fit publica ausos tale quae non spe Hat eommodum eivitatis, & quae peragitur ut ei uendi libidine peceare etiam , qui aggrestitem interimit inhaerendo amore vitae corporis, S huic posthabendo proximum iuum, nequii in Augustiniatra Sehola controverti. Ae priabatur. quia S. P. Aueullinus lib. I. de lib. arbitrio cap. 3. probat sententiam Evodii dieratis e suaviori misiam arbu
nee habeti in tali pretio, ut eius intuitu stangatur aterna lex, suae vult ut omnia snt ordinatiis ma de proximus plusquam eorruptibile corpus diligatur . uti scio enim
reus , quas contemni oportet . humana ei vi mutis. Iuni Idem entroborat cap. a 3. eiusdem libri . uba pasteaquam docuit temporali vita utendum esse, non finiendum , ait: Cum is ιιν Asuena restis astis malo. M us bene a turas, eis qui iam quι mali amore inhaereas, atque imp5ω ν, sin
Itii animi folior, quia M amando, vi eum resecari eo a sint , atim fruetitia ae toga fadent, feci eis totus svorseritur . O ias γε tuu aιqvis Meria eum eptis 6ὶ pararMs AE ttere, a r nau habere parariis. At qui pro libidine eo poralis uitae occidit aggressorem . temporali haeci quod potest amitti haeret amote, & eolpori conglutinatur igitur corporali vita non utitur, sed fruitur, & caritatis o dinem pervertit . ita te doctrinam tradit L p. de Dodi ina Ch. ut supra diximus; ideoque falluntur , qui putant illum retractasse quae scripserat de libero arbitrio, tametsi hoe opus exornarat nondum saeta eruditione imbutus , in eoque plura inquirendo potius , quam definiendo tradide rat. Norisas, μου es necet , inquit tis a Gmtis san-ε tim με quem penum sententium rariae .f. cum praecipue M Ire so Iuro primo da Lirio dia tris sis triginta , ta amphtis
343쪽
Dt DE THEOLOGICIS DIs CIPLINIS
cti AH m-- eam re ratis se , CN. At nunquam absque eulpa occidi iniustum vitat antis. Noo iatuli S. Thomam haec Ausustiniana doctrina; eL Gem probatit i. ex quo NON Oecades, meeptum divit, lata enim quaellione di docet illicitum Ese , si a iama νου- sit, in quo nulla praesumi debet eueptio, nasi ipsa dii ditendat ovium lom, em tir IA uis civio δει, nis ei v. lege exprimatur. Quare S. P. Auguli inus lib. r. de curarie stis uuin a ον rot/m, ς i .uυarim iam nem εοδε- vit. Der cap. a I. assignatis tribus capitibus. ex qui ite re ad sui se fons .m , ν eji M. hoeum Mnum . At Glat ex latur a culpa quatiunt. ti bella Deo aumte etiparet in m Dra pueri Bre contra luetis , e, in αἰκῆlio itidis a rantur, si Meldaret iniqauet publiea potestate; ti si aliquia pugnante cooria iure se, ς--ει /D2M er isti necena si seipsum interimat speetali inllinesti , ua νειιών exopeti, privata Iairi fine mes antur. Si ergo priuata libido reddit inquit, iri itisti generaliter. υel ipse δεηι siti illicitam occilionem patratam ab eo . qui habet oceidendi Detis ueri sit, ore vi Iules, qui uis iam nem . veis 'furipublicam auu, larem sertiori damnabilem reddet eam ves alium με I sis areiarita homiri ii erim/na laurei, ti, dem a priuata homine illa tam . Hue etiam spectat mo- Et lab. 22. eo ira Fausiam cap. ro. IIIa us3ων stidio malo, mentum, quo utitur Anguitinuet Triumphut; quia scilicet qui nisu Iuirima polosate via jubensa, vel e cadonia ι. animam proiimi plus tenemur diligete, suam-carpus prin sanae mem alterius armatuν. prium . quod postumus a tuti tete inviti ; unde qui ne perdat Responderetis illum , sol se eum moderamine incalpata temporalem vitam non consulti saluti animae aegressoris , tutelae defensans interimit gr,ssatorem, uti publiea auctori diligit Dinei ipse in inordinate , ae pervertit ordinem dile- tate ἔ talem quippe Meldi Iex narura , lex divina, lex ea. 1iomet. Sunt eiu idem generi; argumenta a Magistro Ga- nonica, S lex civilia perstittit, ideoque nis violetur ordo e valdi prodotia. Quibus responderi selet cum Solo lib. v. de ritatis, de nisi intendatur mors aggressoris ob eonei ratio. Jollitia . & rure q. t. aiet. 8. exigere quidem caritam pre- nem ire, & noli1m libidinem, qua vita proprii miscesceptum, ut corporalem vitam pro incolumitate reipublicae, praeserat ut spirituali proximorum saluti , damnari nequitru pro salute proximorum spirituali impendamus, at non occi t. sane Augullinu, in lib. t. de Civitate Dei πα- quando ipsimet proximi scrutit se male apere . N possunt serat, nullam tam ductoritatem, quia Chrassianis rus isti, a monomachia, di intestatiore cellare . nec cenam sua Hi neris alti Mai ; di contra taustum loquitur de illo,
culpa , quippe necesium non sat ob aliorum voluntariam perse qui caedem intentans ia fan nem alterias armatar. Non vicaciam vitam pro underet. At pramo ex sententia soli se- intentat vero mortem. non arrogat sbi sus voluntariis nequitu r. quod nera I t occIdere etiam cum mi deramine vir. non arma tui in alterius anguinem qui intendii p defetisoni . inculpatae ebrium, aut a Pentem, quem p ba- priae duntaxat vitae eonservatiotiere, idque non aflictu es buiter exillimes non elle in straria, eo quod per peccatum tit eommuni, sed per rationis imperium directe. Eodem mortale incidemi in amentiam, vel ebrietatem ; tunc enim pacto ei Nitatur quod scribit Epist. ad Publimiam, in qua 'baiot ne uri se amate agerer atque id a bitror inconcussum, mohibet ne quis adversus appressorem armetur ut illume δ: ex momento Augustam Tt uir si legitime illa uni ut eidat . sive id laetat ule istendi libidine, sue absque oldinauxilii di iam litoreni ius de Cocq Tom. 2. I rah v. cap. 7. potestate, ut supra dirimus 2 ideoque Thomas L 1. e. Haterea dii :n endum eli opus e eternum ab animi inten ει in. r. ad i. ait 1 Ad primtim reaa Heena m . Mo tati et de licet non tenear ob iurorem altera is v tam pio- ritas Arati mi int/uisori se in ea eos . quo Diι imsundere : vitam tamen meam tueri debec: pacato laetionis i dit ocelῶνε hem ηεm, ut se. - maria I leret. Qumnia
impetici, Ob l minita rei pul l L e . Uti ne clii . tem , tamen uix percipi potest, quomodo in maxi nou iniendλ- atque ut m tiar cum P t. laluti imi ni tur mors aegressoris, & animus supersitatur vitae empora.
tu. ii a cupidita:e . in qu t Nitiinas, qua ad lal deleni nem ii. qui potest amitti; satemur quoque vix contiosere, ut etiam hiuia inrpellulii ut . in quod amor propria vata iniquus aggressor absque culpa occidatur. iit illi it in re bruta us, sed quia mi uus naturae 'esset triae . Praeterea obiicies Prohibentur Christiani respere mDii, qua commus,camus cum brutis, regi Obet amperio ra' lo, Matth. v. go. , fi malum pro malo reddere, ad Romtionit judita otuinem carataras . quae prirerpit ut inaSH, c - m. in At quomodo non resilit malo, quomodo malam
si atur ah na . quam corpus proprium, ut anquit pro malo non reddit, qui invasorem mutilat, di obtrun-iu rei p. s. ad a. Trium .u . eat ρ Christus etiam petro gladium in eius defensionem
tu ae , quae nullum m ba a terius vitavia ius impe ii . diro Christi vita discipulux intentabat ρ Si ergo non licuit tur, uita in ea si diu: enumeratis par, t9: quando nempe id petio eladio satellites eoetote, nee licet euilibet in sui, i aulai carus rei publicae, iustitiae qui as . bonumque prae- vel alietius defensionem alium per tere .&enecare. Hincitantius. Atiaue hinc sequitur vix in prati posse continge- Ambrosus lib. c in Lucam eap. 21. num. 33. Petri satium te, quando sine culpa occid8 lux aQ. 1 .: it . finita vero neri ripendeo seribit, quod reserite licuit tantum tisiae acinon poteli. ut in promptu l et rcti a rat: consideratio , ges.se,. itim. Habet similia lib. I ii. de ossi cap. 4. de qui
qua pacato imperio ire erue motus cupra: tur: i, nec ani- laus septa.
diut Lita' i expotali subiiciatur ut ita repullatur iniuria, Respondhmut his locit redargui tantum ulciscendi cupi
tantum . t ii antentione occideia is pro Jematur ara lator . que esset Chiilitanis hellum gerere, seipsos deundere, diis, etiam rein Theolopi Au ullinente , nec novi PF. S. Man- quos Milet coeleere, quod nullus dixerit . diis heret Oii in Noti ad Auti, bina ianani Epilai m nerativam xvi. In Petro quid reprehendendum fuerit, paucis ostendam. nientiam pro etiam . illamque tradidit X. Ambro tu : P, imo ad repellendos hostes studio utendum non est, nisit: i. i ii . . l l si nn Hei r prius adhibeatur ratio ac prudentia ; haec enim arma nin i ii i . 1 .ui cra' ' Iol his natu ic dedit, non restra , non cornua ntia feratum uo
ideret Ambrosia: lib. i. c. p. lommendaverit turlui di observat Chosostomtis Nom. 8 . in Matth. pag. editi m nem Moys, qui noti. per accriten, . ita data opura per- mel 3: . Tandem impedienda non erat mors deerela pro se effst a syrtimn . quia scilicet non conia in au t paetatem, mani genetit redemptione, ut docet cit. lib. q. de ossi S
auidi i intentione . in qua pii a via D ai: in is , nonestas diam studia sis iant. actiore ibidem Chrysellomo non ades illud cernitur , ut inquit eodem cap. n. is i. iiii- Petrum spesiant, sed ad uti M, qui Ch in instabamW.du t proximuin eripere laud non licet carnali Oile tu sis ieium i s e ad illo qui mortem vel punitionem tu impellente , nee in illus, quod honestram ac duco m pro- teniam absque legitima potestate , ut exponunt iuranus .iuincia amenti ne di i a . .let rata a 'pero Πccii cry ex Filius, & Menochius xo 1. Volum. Biuiorum dilo. Paruinientione nori licet. nili indatiata PQtellare Fieri , at 1. Porro Ambrosus in Lucam ait quod non resilire per
quem Ambrosius defendit ex fortitudine animi ob quam tineat ad persectionem Evangelii; atque id nullus negat.
nco contaminauit pleratem . Autu simus scribens uatra Ait enim . tiu lomon resistis non moror, o ideo farrasi buffum lib. 22. cap. ara dedi te ligna viti a nu nae Friis uias asad ., Q. M i sisti, Ua. d. it, si eriti ei illitatis. quia pereatinum ita rem non observato Oidine tis e od Haraei tim . ., si in tim ratis eruistis , m ieilatii iuuitum ese non pertulla, se a Quae L in Exm Eo. Et a Misit ii. ρε AER Atii Ambrosus eulpat 3 se redunt et ism ex Doe capite excusat , quoniam videtur jam di- absque mel ara intentione animi, quod magis bosum est, vinii dii se admonitum, dandam per rpsum salutem sta- praeserenitit ob quam intenti em lib. i. eap. ῖο, comitibus, ut eo ligitur ex cap. v M. Ad . Atque ex his A. mendaQit Mors, se titudinem.
iiivi & Ammovi sententiae iacile concrirantur. Insu et obiteles 2 Ait Auqtistinus in s. de lib. arbitrio cap. I. demonstrantque Autuitiniani Theologi , illum qua in
344쪽
LIBER VICESIMUS TERTIUS. CAP. XIX. 31
rui desen em Mellit Hierum , Mnore empori emitatu o dbν aternaliter periit ncin peccat autem, qui taedem viri. de noxia moveri libidine. Produs a sunt paullo rupta alteri non intentat , nee est voluntaria caussa damaati testimonia Augustini, 3c Augustinensium arguine ma . nis, quam agῖresor peruleaeissima incurrit. In eanone a Resp. nos neqae a, Augustino, neque a nostratibus re- Reginonis, prima poenitentia indieitur iis, qui interseiunte ere: negamus tantum interesse noxiam libidinem , dum lationem . eum pol sit comprehendi absque praeda . deinde occisor non movetur ulesscendi eupidine , dum in sui de- iis . qui sine odii meditatione intericiunt diaboli memissionem vigilat pacato imperio ratiotiio , dum non in- bra . voluntarie tamen occidunt pro vita eorporali qum tentat ut fori mortem. hre aeeidit praeter intenti, sciunt in aetemum petite i atque in priori casu deest manem se defendentis 2 quod satemur petram in praxi eontinis deramen ; in altera pervertitur raritatis ordo . Cyprianu sere i Hine s. Pater Epist. t 1 a. alias 5 ad Macedonium denique pertravit de tempore perseeutionis. quo fidei eius anquite Ciam homo ab homme Oee aiιών. mtistum Hstae aeram si debet quisque subire martyrium: euo senio etiam Lu- t noeenda eupiditata, Des injam Liquia a Me d. . si a effer Calaritanus ait in libro ad Gallantiam , Non ocet. t ab inimici , seat a Lirim ; aa vitiis endi υρι ira , sa ora di propto. D.. Iitim do mών. Mediendi οὐ ne mat is iussire, star a eam me ; a. - - ultim ci ieies : si omnia iura permittunt , ut vi de iiι, Σει δειvenun Ii vite stata, μαι .vierim IM Dira a hostilis vi repellatus, s occisor suri nocturni et immunis Ψιatore, Aesis a mi ιυ. Eam ob rem Notiti ut . eui sub- a eulpa si ordine caritatis non tenemur magit alienae vi- scribimus . ait diuersa Augustini effata componenda ex ue tae , quam propriae consulere; cur etiam non poterit Meio his S. Patris lib. i. de lib. at, eap. s. Poto erga tui te, di inius ut aggrεllat mattem illi intentando, 3e dum nul- qui laena rum eisiam ratis iam se sitim Osism mi remus la alia via e Ii eQa4endi, etiam illius cor, aut iugulum ar- - so. Iulium os .mpriori ; ita ut Meiso inuasitis se mis petendo sieita . s a noxia cupiditate sequestretur , uti sequestratur Resp. id sententia nostra esse illieitum , quoniam idem in milite, qui honum Reipublicae, Ze eivium incolumita- ius naturale , quod permittit ut uim vi repellamus. prae tem intendit , pereat tamen Ad ipse , s privira I iisne scribit etiam ut vis sensuum, qua mauemur ad propulsa a--συιasar, inqbit sanctus Thomat. dam iniuriam anima ulei endi, repellatur ut rationis prae- Oppones 4. preeare etiam qui Meidit salutis suae eaussa et pientis ut ordo earitati et non petoortatur quod ii vas in si tibit S. Balilius Epist. ad Amphilochium ean. 3. 43. ss tinuis eonsequatur, dieimat lieite aretrassorem meidi . AD S. Berctardus de Praecepto, de dispensat. eap. 7. n. it., α sim mas eo patho non pectare qui pro familiae suae ine de Nova milit. eap. i. Sacri etiam Canones ei tati a Lupo tumuate Meldit furem normamum nesciens num venerie de opis. Probabili cap. s. praesertim ra. in Append. ad ad occidendam aut surantum . si alias nos Deeuttat eonis capitul. Regitionis, indieunt poeni tentiam quadraginta di eis silium, ae latio vitandi perieulum ; quantam salset sui tum iis . qui Diaboli membra interseivnt . sne odit iosus, uxoris . de filiorum praeserenda est vitae unius grata dismis , in s. , nosti. 5θὸν do . Etiam s. Cyprianus iatoris. Eadem ratione asserimus praetermittendam non esi Ep. 56, & n. ait Christianit nefas esse Meidere Meem se, ut inquit s. Thomat, moderatam defeti sociem au υ rem. 3e esse neeestatium octicis . ranaum ocessionem alteritii, Dra plui t Hur suema mirae fua Resp. His nos nequaquam orgeri, cum astitamus illi elia sere dare. quam vita adien e r sed negamus posse oecideroram esse ocelsionem , qua mors aggressori in recitatur . & agaressorem ut seipsum defendat, illi mortem intentandra ;quaeritur vita torporis morte aliena, non ordinata carita- quia nefas est quaerere vitam propriam morte aliena, quam te , sed noxia libidine . Deinde respondemus S Basilium supremus Iudex iuri suo , ae ordinardi potestati, infligeu. citi canone g. loqui de Meisore , qui ensem, securim. aut dam imprabis reservavit. Postremo dieimus vitim proprii alia in. tumenta saeviando foris p Metiali I. animi peri ν- corporis diligendam ; sed eum amitti M. sit, debeatque prohari e vitam homιηι hori Hse eliso. Canon 43. illum ho- saltite spirituali proximorum nothorum contemni. ita fer micidam appellat, qui ννiost peretis . sis viras Ut & eam vandam illam esse, ut hae salus voluntate no ira non pe-33. inquit arcendos ab E esia, qui absqua ordinata po- rielitetur, ut animum nostrum regat caritas, nee stantar eltate se latrenibtis a Missa osset t. s. Bem xidat priori ira . nee flectat noxia eupidor ut denique nos desecidam in loco agit de homieidio .oluntario. quod perpetraturue- noti tamquam bruta, quorum praei antius honum ei vita cessitate quidem si defendendi ; sed intendendo mortem emporis . sed tamquam rationales homines , quorum sum egressoris: nam pertractat de iis, qui libera voluntate Ie- ma se sititat in vita animae. Haee autem vita haberi ne gem transgrediunmt . atque ob di .ersum snem inquinan- quit sne virtutum omnium nobilissima ae jurandi isma,tur graviori . aut leuiori fae inore. Ae de nova militia pet- de qua hactenus disputaui, idest, CARITATE. Niugu illam occisi em , in qua ore for tithotito peccat .
345쪽
In quo pertractatur de corporis, animique oblectamentis.
IX dum superiorem librum absilueram. Et rice viii. Idus Februarias supremus Ecclesiae Rector, multor Fidei. Justitiae Vindex . literarum Patronus , & Decus AEtruriae niardi immortale CLEMENfXIL , tit definitum erati naturae conces st. Universim Urbem eius muniscentia amplissimis aedificiis, Capitolino Musaeo . Fontium, Templorumque maiestate, atque innumeris aliis
vetustae, ae novae dignitatis monumentis omatam acerbissina mors in luctum , maeroremque gonvertit. Parenta.
tum illi quidem inementit sacrorum ministrorum holocauia sis , splendido funebrium pegmatum apparatu , excultis Epita illarem naeniis, elaborata panegyri. Purpuratorum Patrum frequentia, magno populorum conventu , unive sotum denique precibus, atque saerymis sed his omnia neque potuerunt satis Demortui merita celebrare . neque viveatium consolari dolorem . Quamobrem Melesiasti ea plebs optimo viduata pastore , sanctissimoque orbata Ma- pistro insistit quotidianis ohsecrationibus , ni eaelestis M. stitator, qui polluitus est se nunquam nos orphanos dete Iictutum, Eecsesae suae talem Sponsum exhibeat . in quo CLEMENTIS bensficentiam . religionem, pietatem , se 1icitudinem, illadiumque erga nos maximum experiamur Nec aliquem futurum arbitror, o ut aegro animo patiatur inhiberi hae de causa sopcitaria Bacchanal uim tripvidia.& oraecedemia Quadragesimale ieiunium oblectamenta: inruibui licet serveut nonnulli debitam moderationem, si et nihilominus multitudo, quae semel eoneessis abutitur,xcre nae chari. modum excedere . atque insanire . Quare de his proposui festivo quodam . lepidoque disserendi pene re peritaefare; ut nemo moleste ferat, si eateat illitiis, di voluptatibus. eisque omnes Disatur Qbile ae tempe ranter , si amuant: ii tandem qui nos patiuntur inspidoqineptosque disputatotes, conditum aliquid prosana erudi. tione de Iibeat.
Da Bo et alitim consuetudine. CVo ergo tempore agendis mechanalibus dat operam. insanitque Hebs Cntilitanorum, contigit ut leti benis do librin de humanis ossetis uim saeuitatemque
meam exercerem . Ipsa temporis measo me impulit , ut piaecedentibus illum superadderem di argumento priorumtion dii similem, At morum inititutioni pereommodum, Afferum dieen/arum lepore & venullate iucundum . Pertraiaeso enim de oblectationibus , quarum caussa plura exeris centur humanorum actuum nescia, neque iolas trado m xalis Theologiae praeeeptione , verum etiam Veterum mo. xes . N quaedam insuauis disputationis condimenta. Primo autem lore de Bacchanalibus an illius sirinonem.
pROPOqITIO I. Bacehanalium origo, fle usus antisum si, sutique olim magnopere de tellandus . A execrabilis. Ipsum Bacchanalium nomen . institutio. auctor. 8c ἡλtus Wo sitionem commonitrant. l. Bacchania a dicuntur. quasi Bacchi saera : Baethus vero nomen habet ista .. 7 χιιs . Intem ste .ciferari, aut απε ι χἰ- δενον. aliaior . Appellatur N Liber a vino, quod liberat a tristitia dum enim perpotatur immodice , Tune Devit si , , sanescitiser eam a Dinit , inquit ovidius . Dixere δε Dionν Τium , quod sabulae tradant insantem perductum ad antram Nysae, semele matre a Iove compressa fulgure ae tonitrurianimata Ec extinctar atque ita a Deo Jove , de Nysa nympha Dionysi nomen derivatum eli . scribunt Poetaedi a Parcis immanibus cinctum anguibus , discerptumqueti Titari t. Corni et taurinis Bacchi simul atra cinarunt Graeci, quod cornu antiqui hiberint; unde vini propinator dictus P noema. In altera manu thyrsum , in altera kν- tim desert . iasidetque vehiculo eum pardis biiugibun Haee omnia vini, atque ebrietatis essecta, de ebrios insa. viam, luroremque demonstrant . De ipsus autem Bacchi obsecenitate de flagitiis vide Lactantium lib. I. Instituti cap. v. Arnobium in in pag. 72. Clementem Alexandri in Admonit. ad Centes, Commodianum Instrati. xis. cI. G1tardum Fertariensem Synt. v m. De rum. Ab ipso
ergo numine Bacchi liquet Veterum Mechanalia fuisse quae dam saera insanae , 1 exearabilis superssitio . II Extim
hi liora autem deprehendantur, s diramus, qui m Behemechanalium primus instirutor Ec auctor. Cotistat anici ex Iul. Firmicvi de Errore prosan. Relig. cap. d. hniasinis auctorem fuisse Liberum Thebanorum Tyrannum . iamenta raptas nobiles faminas o ιis iuniam mitis, s sati. ret , o Ichlamm . Consentit Taeitus, qui lib. xti Artis. eap. xxxi. seribit Messalinam ludierum tale telebrae, ut tegeret adulterium d 8e Livius . qui lib. an dee. rv. v. pestat mechanalia viam unicam comiptelae . inseretis,mum ergo auctorem habuere Bacchanalia. & obsecenitatis statici suerunt instituta. IIL Ritus Bactrinalium quanta impudentia, Ac inverecundia , necnon flagitiosissimi, in his suetit pernicissum ac turpe . narrat s. P. Augustinus lib. vii. de Civit. Dei tan. i. sat est honestis ius m tressamilias palam perset ille . quae nec meretrix, s intra. nae spectarent, sacere poterat in theatro. Nee ruinas improba erant quae narrat Blondus lib. a. de Roma Tilam phante . eonvenisse nudos uiros tum nudatis omnia memnia malleribuet, matronis, viduis, virginibus, veluti misamisissent disertaen Iidem pene ritus erant Madimi, rum, & Moabitarum in cultu idoli BHLPNEM , Ea quo Num xxv. q. de Psalm es. 28. Idem est enim inti fia
I p. ae Latinis, aper re, exponere. de dura: unde Musiae, idem est, ae Deus turpitudinis. quem is dis ιν ea xeruat, ut in caput Ix. Osee animadvertit s. Hieroah
mus: de quem in saetis Bacchi plostellis impositam tu.
cum ferebant, ut etiato Ioeo AMustinus; eamque hoc tui. pissimum idolum eolerent liquidis semitillatis fructuu et ii oribus, hortis quoque eullodiendis praeficiebant. Ira que sis spectri Baethanalitim talli tutionem . sive aucto. rem ae finem, sue denique eelebrationem ae ritum. inda. hitarum est detestabiliora esse omnibus artis obleuamentis. Atque hine et , quod etiam Romanus senatias non m daab Urbe, sed adi uni .ersa italia olim Bacehi saeta elim
navit 4 ut refert Tertuli. eap. 6 Apologetiei t seytha autem a d Herodotum tib. xv. cap. η. ea reprehenderest
tamquam insaniae turpitudinam ; ac phreniees haee Ee eem smilia deliramenta feri patiebantur duntaxat in nemore posito in parte praealti montis. quo nemo honestiis aude.hat accedere e inquit Eusebius lib. iii. de vita Constantini. PROposlTIO II. Baechanalia quomodo nunc cel hrantur ab aliquibus, qui e niuentia. 9 eone ellJovie principum abutuntur. connumerari nequeunt inter honesti tiauita oblectamenta. Si enim sepetititiosae idololatriae estus. N nelariam plinaurpitudinem sacrorum Liberi praetermittimus: haee Bae. ehanalia licentiam i ge superant antiquorum . I. Primo id comprobat hodiernus usus personarum . sive iuvarem. Primus personarum usus fati in Scenit auctoribus Cincio. Δ Falisco, ut scribit M. A. Mureius in dies ad Teremtium . Caussam veto misit Satyra iv. Horatius, ut per sonati actores ma ori libertate recitarent,
si quis erat alantis a semibi, oi malus, avi fur. . ovi maia is foret, atii scar us, aut as αι
Priori ergo Bacchantium aetate per nati improbo ora han tu nune in bonos aeque ae matre obloquuntur. Et ad sue sabularum venustate laesunt in singulo dicteria. Ima in Theatris proprio vultu, ge perstieata sonte conviciato. res hacchantur . Extra seenas autem , nune quoque . ulcanit in a. Georgieon Virgilius, VH as ἰneompess LAM. νἱώνου sitite . Oraque eorricilias sti m horrenas cavit s. Retinet eieto hae in parte presens consuetudo veteram Bacehanalium deformitatem. II. Quod mulieres incedant virili habitu, virique muliebri , dieitur Deut. xIII. 3. malam nas, is aptis D. m. R. Maim idea seribit Hac sexus permutationem institutam inhonorem Martis. ae udireris: & quidem Veneri in Cypro .it saetificisse in ve ite muliebri . de muliere, in vitili uelle, seribit etiam servius in ra. AEn. Verum idolorum cultu iublato , adhuc iura clamat Satyricus: cam
346쪽
IIL In comoedii , ehoreis, eonviviis . ludisque etiam nune laxari, ut in perantiquis Baeetanali s , intemperantiam atque libidinem, res per se loquitur, nee noci evanest veri eas proximis capitibus declaranda. IV. Quamquam usus Baechanalium innumeris flagitiis minime redderetur illiei-austi m deberet Christianus, eo tempore. uno Fceleta deponit vestimenta ineunditatis, atque ad poenitentiam im vitat . quod in Dominiea Septuagesimae . & sequentibus praestat, erapulae I Veneri turpiter indulgere; maxime . quod Catholiet, Romani, solent hoe praesertim erimen N, vatores objectare. Neque enim sumetentem exeusationem praebet proximum inadragesimale ieiunium: quipri ad Illud nequit parari aditus per temulentiam . quomodo adiuilitiam non devenitur per fraudem, neque ad sebrieta tem per lasciuiam; ut d et Hom. t. de laud. seiunii 11 gnus Balilius. PROPOsITI III. Eete en . atque immoderata Bae chanalium voluptas, quamvis experi pervetustae malitiae , Christiano homine, etiam qu1 rationali duntaxat , indisgna est. Quantum ad Christianum . nulla est diffleuitas. quippe illum non latet. Ee lesiasten asserere eap. ti. II. Miu an amn has vans atem . s UR,Aunem arimi . Novit insuper terrenas voluptates fluxas Ese, & eomoarari aquae, de qua aegitur Ioannis iv. ia. Omi , ςti, hi erit o aqua hae. Dies ite m. In quem laetim Augustinus Tractatu in Ioan. xv. Q,id es citioni t) qui silo is ae aqua Me. Diea it eum Et sertim ost feriis iam hane a viam : ω viritim est. δε-
undiam quia senis at uia aqua . Etenim aqua ia puteo v. lotas sinuιι es se profana tota renoMusa. Hine eam hamritim nomines fluaria expiastutiam . Praeterea Fidelis credit repromissam sempiternam selieitatem lugentibus, abnegan tibus semetipsos, crucemque terentibus. Haud tenorat se peregrinari a Domino. iter suum daemones quas latrunculos obsidere, instare un/ique pericula, Occasiones p eandi. mortem, incertum exitum, atque exitium irreparabile . Etiam fide deititutus experitur I. inanium voluptatum totiri iubstantiam ae iacia temporalia dilapidare, ut de luxu tiose adolescente ranat Lueat eap. xv. a. asseere semetipses ignominia quemadmodum. de salomone legimus Ee lesialilei vivit. et L 3. in ipsa uoluptatum consecutione sentire excrueiantem aegritudinem. laboremque molestum. Vaeat ouim inquit Seneea MAEAtia. tibido oecupor stima ess,omnaum virtvirtim itite a sae ιioe , vitia maana retantiae. Cum in retia lactis abeat labor, & maneat honestas , in voluptatibus transit delectatio, ec remanet turpitudo . Tandem , ut in Proὐethici est. Hir/ma gaudi iactus oco P a r atque ut aiebat Boetius: Hasee emA me via tas ,
si in iis uit fruentes. Ipsa itaque humana latio, ipsumque experimentum de monstrant quam pemicissem si voluptate nimia gestite.
Da Thestris, o Comoediis. PO EA AM noxias Bacchanalium voluptates Re
nerali oratione perstrinximus. operae pretium eli illas expendete, quae ex theatrorum frequentia percipiuntur. PROP. I. Maior interdum apparet luxus & insaniem libido iis quibusdam hodierniς Theatris. quam in iis, quae primum in cultum Venetis instituere Gentilet. Demons t. i. ex Theatri struesura. Athenienses non aliud. quam ligneum erigebant, ut illud trati iactis diebu stetiaeulorum statim dis Iolverenti atque hine apud Hesy- auium Theatra appellantur ι Enea tabciuta. Idem seruatumeli Romae . antequam saxeum soni rueret Q. Gallus r unde Ausoniux de ludo Sapientum inquit r,gailis sim si am tab a am dabat, bito excitatam . Ita moti Ioxea Nuda ut plurimum erant. & sne tecto; ideoque ma domus hom. iv. in Esaiam ait: δελοι in Theatro , ntido. apith fel Ψ a.dorem escipiunt, Mi fiant eimili modisii , o Immi mane stia. Scenae . quamquam Muraena posuit elega tissimam, re argenteam, fuere a principio arborum ramicum frondibus. & corymbis. Servius si e oos stilarat numerosa potitia 6 dris NI, iris positae sceno sne arte δε ι. Compara none, Lector, cum his moles Theatrieat in Mihi a nostris erectas . picturis ornatas. undique einctas ,& eoopertas. δε quotannis sonas. & orchestras dispendio maximo renovatas. lL Ex subselliis, eorumque dispos ti e Ex quo enim spectatores sedere coeperunt. cum amriqvittit starent, Athenis senatoribus det arus fuerat i Enii Theia Tom. II.
ens dictus Buleutieus . tum eeteris servato ordine, ita ut, mulierem, & virorum, aut ore Arithophane in Avibus , sedes fuerint semper diuis . Atque mulieres ti hospite sp Mabant circa aluum sedentes, in loco scilicet meatrorum remotissimo. Romae pariter itabant Senatores in orchestra primisque subseIliis . tum eluen, de alii disp)sti, S a m Iietibus separati. Quanto ergo sunt Christianorum Theatra detestabiliora veteri g. eum in illis e sute sedeant viri aemulieres. proci & puellae, nobiles ae plebei III. Ex mesa Actoribus Scenicis donatio e. Quinque enim denarios sngulis tantuin distributoc liquet ex Epiuola Seneca lxxx . Cum autem Tiberius munerum corrupillet impensas. Ma eus Antonius statuit, ut Scenici nonnili quinos aureos a operent. Nuae vero Cantoribus, de eantantibus seminis, quingentorum saltem aureorum munera seentea donatione triduuntur; quae certum est subripi ei debita pauperibuueleemosyna. IV. Ex Histrionum ornatu. Tragici quippa prodibant eapite gibbero 3c persenato. deferebantque cointhumos. uelimque talarem, Sirmam dictam: de quo o natu plura lib. i. da Theatro Boleagerus. Comieorum v xo intorta pallia, exiguos amitius, chlamydesque destribunt Dociatus . de Mureius, exhibentque figuris meis Comoedia Terentii Romanis typia nuper implesia . At sciate Actores qualem modo noti ostentant vanitatem. immodestiam, luxuriam , obrecenitatem γ V. Ex seminis, quae modo eum viris theatra constendunt 3 quod nunquam Palli sunt Romani, vel Graeci . ut santia permotus indignationaseribit n. xvii. de Comoedia domi limus Bossvetius . vi. Ex pretio tandem a spectatoribus oblato. Solon tres tantum drachmas siluendas deelevit . Sehalialles Arissophanis , Spis . inouit AM Matis fer s. Ut spinarent Bau peres, obuli si duo vitii im aeeipiebantur de aerario. Iam vero ut luiaricile omnia dilapideatur, nummus saltem a reus alvendus est. Qui quid igitur ad Theatrum foectat, undique maiorum redo' et, quam apud vereres. impiobitatem. PROPOSITIO II. Comparatione antiquatum despicienis da magis sunt novi nullae Comoediae rectutiores. Nihil aliud erat Comoedia vetvς, quam hymnus , aut carmen in huciorem Divorum . ad cuius exemplum conscii pia traditur ab Ho ero Odyssaea r ideoque non male Flo. rentinus Dantes editum a se Etruscum Carmen es antis.1imum inseripsi Aianam Comumι.m. Hule eomoediae vel ri quis ausit incomptas theatricasque sabulas comparare Fertur primus omnium Auch, lux pro uno histri ex tregpoli1 ister parvuq adhue numerus. R absque seminit: quos a ne tam levium no trorum multitudini. sexulque discriminitiora est dedecoris, S infamiae . Adinventa politiae poemata Dramatica, Tragieum, Comicum, Satvrieuiti. de Mimicum rde Tragoediam dieitue inventis e Thespis, atque syraculia excoluisse Epicharmus, Romae autem Liuius Andronicus, omnium primi. Finis quilem horum voluptas i sed non
alia, quam parat fetino cono ans υιλο, harmonia, in n.
mero. inquit Aristoteles de Arte poetiea eapite L Nune voluptatem Scenici excitant verborum improprietate aeturpitudine. impudico eorporis gestu. ornatu vestium immodita, de moribas debacchantium. Liberior quidem se reci in aliis a Tragoedia Carminibus, sed incredibile di-Mu, verum tamen f honestior Thais, S Bacehis Teren. tiana, quam Corisca, dc Dorinda Guatini. In antiquia Comoedii, eis aliquando Melamatum; plausum vix exple to opere eapdabant Actores: eratque id, ut Quintilianus scribit pars Epilogi. Absolvebatur enim tabuia . ut i a Ttuetilento Plauti, versu , spoliateres lene volare . plaudue . exuuite; aut in Eunueho, vel phormione Teletilii, hiaverbis, μι υ Iete, . piaua re; aut consimilibus aliis . Plena nune omnia strepitu, caehinnatione , ritique soluto. Etiam plosano deeore ei liata est Comi ia recens ain qua invenies Catastrophen in Protasi , nee dii lingueto vales motoriam a statari at nec servatum praeceptum Hor iii in Arte, V Ultia omisia Dulila res comitu non mirrimo nec alterum . Neis minor into , neis si prerictior , isti . Doctis itaque ob dramata incompta ac spinosa. stiolit proopter plebis cachinnos atque tumultus, eunctisque ob ves tum Actorumque licentiam . novae magis, quam anti quae Comoediae tum sutiendae
PROPOSITIO III. Hi sui es in Verre di, aliique in holestae Com tediae atiores sunt hominum iniqui sint , &
347쪽
11L Augustinus lib. I . de Civit. D. eap. xiti. in huius rei confirmationem recitat verba Scipionis apud Tullium de
Republiea , Cum artem Iudierim , semamqvie totam in pro bre ualerent , genus id iam, is non mori hannis ei iam νε- Iiquorem earere, sed etiam Iribu mmeri notariona eis saria vestierunt. Exeipiebantur tamen ab hae lege Actores A tel lanatum, quae erant sabulae veri oret ad memorim re vocantes priscam Italicam disciplinam . Quinctrem N nos hi sectamur tantummodo C recessias turpes, atque inhone. as. IV. D. l. a. de iis, qui notantur infamia nabetur: I famia κουι- ρtii artis Laicrae , maκ miand 3tia causa in
senam proauris : neenon l. a. f. ultimo ibi inquit Ulpia. nus . svii in stomam prea eris, in mis est . Lerite etiam Cynianum Epistola 4 i. Hierooymum in Hilatione , --llam Iustiniant XXII., Genet tum ad vi. Praeeptum . Natalem Alexandrum lib. I v. in mea imum Reg. xv. dichristianum Lupum ad Canonem lx H. Trullanum. PRO SlT1o lv. Ingredientes Theatrum. ludicramque seram spectantes peceant stravissime , nisi Comoedia, quoaxam eontingit, sit hones iiD- .
Mai. Tertullianu patiter eitato libro de spemculis appellat Theatia i eurii, seraritim , & adm ema scribit a sortim , t amytie tieret om . Exclamat Cypriantisiti Epiliola ad Donatum: Aesiue aeinde morum θώonta Iahes , quis probrorum fomensa . quae aI mento otioram h se,i m is aeriiuus Aquinari s Tonant consimili voce Patres reliqui. Nee Patres tantum: etiam Petrarcha dialogo xxx. Butengelus ipse eitato superius libro . N. Haeretici atque C tholi ei uno ore. Extant Canones arcentes Theatricos a fidelium eommunione , quod in Spellatorum animis illici
ram pariant deletiationem, ut V. synodi. I. Arelatensis. di Apostoli ea, Constitutiones paullo supra produMa. Quid Iluta λ Imperatoriae leaex stitutini grauiis am esse caussamete dii, si coniuges viris invitis N prohibentibus inteistiti ι Cin .Hs. Οἱ Ttiotrolistis ιμdis , vel arenartim o eiu-.tii , . ut liquet ex L Consensu, C. De repudiandis in ii. tibus . Quod vero uix posit contingere, ut Scenica Cpera ad
morias voluptates non praebeant incitamenta constar pti,nuam ex m. quod nullum eareat versu aliquo amatorio .
illumqu. poeta cantani iure at euibus . desinentibus v cibus , di iucundiori sono debeant accommodate. ut de Com edus t uili scribit n. 1 i i. Clarissimus polluetius. Aepraeterea selent Cantore; Menariam edisecti simul cum se. minis commorari, ac non semel turpi consuetudine im-τl cati verba quoque, si qua sunt, illibata canius modula aione , sulpitiis, voluptaria ecim Ilione , atque indecentia habitu tabeiactare . Praterea Scenica ipsa matrimonia quid sunt aliud nili inditae concupiscenti .e somenta spe Haioribuς oculo in scenam comicientibus i quam conc sistentiam ut Sponserem connubia frenarent . matrimonia eiici peracta sunt milituta . addito pol modum solemnimitu cum Mesesae benedictione . Ad haee iniectant ut
scenici aut maritorum resoluepiam. aut aversionem puel. latum, aut rigidam solitudinem: unde paullatina d. ponuntur maliti ad morem serendum uxori, vargi nes ad ch sequenia
uni amatomihut , resistio res homino ad convitium , atque societatem quamlibet frequentandam . Quid in sua Ier efficiunt Mimici, Satyrici bcculaiores, servi, anei ae , di parasiti scenariam , nisi sorte complures docent , quo pario derideant . mordeant , decipiant , supplanientὶ Ipsae denique smulationes. an quibus agendis cele-hii, Comicu, Moliet indutus person .m aegroti mortali aerepentin euentu decubnit . ut reseret idem Boguet v. s. nihil sunt aliud, quam inanis ollent alionis, & detestania det huemctisὶς documenta. Atque ii re sunt honestisti ium Omrediarum condimenta saluhriora. vides, quo loco habendae sint reliquae . Pret termitto Fessorum prasina tiones ; eompertum est enim Comoediatum spectatores unam vis horam dare divino euilui, notiis vero dimidium spectaculis. . Aduersus praedicta opponi solet I. suod L Thomas a. r. q. Io9. m. a. doceat incium Histrionum non esse per se illieitum. II. Scenitas Ahilones in nullo Evangeliei vo luminix textu reprehendi. III. Quae in Scenix aguntur . non vera esse . sed apparentia . iv Nihil esse quod i
ri Is nequeat exhibere nequitiae argumentum, ut in a. Triis ilium aiebat inadius omnia perinisos positim corrumpere mentes . Quinto demum aliquam concedendam esse unieuique --
Ad ptimum autem res edent Natalis Alex. eitato lib. im Decal Reg. xv. & Jacobus Boliuet de Comoedia d. xiii 1. a Diuo Thoma usurpatum vocabulam Hiinimisam la staifieatione ad homines, qui honestis laeest, diu
Nationem patium . designandos. Ad alterum num xx. idem Bessuet respondet, neque in Evangelio expisse lamni. ii ludos Gladiatorum. & atratas sanguine in Amphithia tris poenas i Christum Istae litis potitiamum verba iacita , eorumqtie laudem ine maximam nulla excitasti theatri , damnari demam illeestras di inuitamenta libidinum is eunque reprehenditur eoncupivientia. Ad tertium vero res Eoadet Ioannes Chrysoliomus hom. uti in Matth. eum simulatione plurimos blande allectari. Ad proximum e noti ine moram regulam pulsam in exsilium ob lassici,aarmina Poetam : neminem posse pectare quae idem hiau:
M,Ita iisti eissa non farienda legati . Ovidiam ipiam hane praemittere e sessionem,
regula, quam Epistola II. tradit A sollius . Salua m hi interum moest dam elauia marem.
TAMETSI quaedam da personatis attiri secanti m
positione t. Capitis, postulant licentia, Ee a uis , ut proprii thesbus aliqua edisseram
PROpOSITIO I. Ia persenis . larvisque penes ne uiles
improbos immoderatior est mate nostra , quam reg-πsuperstiti de . iuxuries.
Antequam saties fictat, sue pet seam pro stenteis latii
exemitasset schylus diesus ab Horatio in Arte poet. pis. sonae , pati qua repol, Mnesti , consueuerunt histriodie vultum minio tantum ae secibos oblinire, nee in agentis triumphis usui alius personarum , praetat factas thriis, id
seribit in Dioeletiatio ranaras. Motum arbitror a Daem ne primum adversus pudieitiam personarum inventione bellum, unde consul tum Genesios iit. . Adae , uxorisque pudori. Cum illa tameti tam fmpliei consuetudine perstinat' um , arbitror neminem intemperantiam . & usum praesentis temporis tollaturum I praecellit enim harum persectarum nequitia non modo ficulneas illas . verum etiam quas AElchylus, aliique veterum usurpamine. I. Id ex antiqv rum usu es in titutione prata tui. Non alia ratione peris nas primus auξ tot invenit. nisi ut in contectum undique sonitus ederet claros, atqua canorm , ut scribit Gelliuili, v. cap. v I I., eommonstratque forma eatumdem. At
ab hoc fine aberrant novae, quae sunt derisonis . libertatis insanientisque libidinis adminis tae . II. Comprobatur exsaeierum similitudine. Fingebantur enim veteres ad risum quidem accommodatae, propter quod personati dicebanturemmii, aut man tio. . quae nomina occurrunt apud plautum,
Juvenalem . & Lveilium, designantque personas distortat. oribusque deformes r ermique terriculamenta puerorum , unde Martialis ait in Epigrammate i K. lib. I . Qua tu vijides, Me timor εν pMν. Hinc fle Laris dine a Gethtis, Meo scili et . & vaporario. Cautum tamen ne alicui ex prinei pibas viderentur adsimiles, tune enim in rarium discrimen eapitis venissent poeta, & actores. Nunc veto tanta personati incedunt licentia, ut euiusve ordinu -- minum assumant imagines. parumqcie abeu , quin ut in quoque habitus serant in hippodromo , atque ia ambita platearum. III. Persi is ipus eurarunt Litates insinuare nostrae mortalitatis memoriam i consueuerunt enim ponere in eoenaculis larvam. 'tim varie vertebris& articulis flecteretur, hoe prolato distichor Hevi , heu . nos miserat, i. tia timvisi .u o
De re mus etinui, postquam nes auferet Ortus.
Nune autem larvis exultant iuuenes, mortisque imagiae tritiique senecta quali non motituri bacthantur. Atque ideo in ipsorum stonte instituit Eeelesia cinerem spargere, sententia resolutionis in pulψerem singulis repetita. Ira jure merito larvas Chtilitatiorem dixi idololatrarum personis iurpes malis N inquinatas.
PROp SITIO 1 l. intestabile est, mulieret habitu vis
rum personatas incedere , & vitissim viro. vel imentis mu lierum . . 'Hre argumenta in hane rem e tessere Theologi . . Depromitur ex eapire superint citato Deuteronomii, in quo legitur : Nam incitiorών m liὸν ies. iij ii. Me tir Mi
par ve sto forminri, e .hemiis. Iis Mim . a Devis 3ui facit haec. Quod non soli1m .idetur prHeprem ob ido iolatriam, cuius gratia diximus ei toti aram vestiae com mutationem I sed etiam, quod res si pej saturris Minhornesta, eum ibidem praeteribantur quae pietati . fle rationi conveniunt. II. Pristar ex antiquo Callone Bractarea sit 1
348쪽
otiis fatis su miro ut erit in tis is mulierem , o mu vis is hahira iariti, emendationa potitiata, iras amica poe- . Et ex Canone xiii. Gangrenii 1 Si qua mMiis propter eam, que euise metur pietatis, exerestationem vest/mmistit , o pro fasia veste mi es 4 iis lem fumor, anassemast. Hoe tamen Canone minime privantur fidelium comis munione per nati viti , aut steminae, ut scribit Nat. Alex. eitato sita iv. Reg. xit. Nam serit anathemate inulieres, quae assumpto habitu virili putabant se iustificari, ut prave docuerat Armenus quidam Episeoput : quod liquet ex verbis, & obseruarum a Lupo in Senos. adlxii. Trullanum. Reprehendit tamen Canon Ganetrensis eum perὐe so illo fine vestium commutationem, di prosertur a The logis, nee non C. si qua muι , . dist. xxx II I. Sequitur argumentum ab auctoritate patrum . qui doeent ipsam abhorrete naturam, si homo mulieris metem adsumat. Ita nempe tradunt Ambrosius Ep. sv c Hieronymos Ep. viri.& xx ii. Petrus Chri sologus Serm. elv. aliique magno numero laudati a Theologi atque a Joan. Fabricio . de Alberico Centili , qui plura de hoe argumento scripse
vulgaribtit istia addamus aliqua. Ae primum si ab antiquiori hui ut mutationis vestimentotum institutione. Dictum supra fa ham in cultum Martis. ae Venerit. Muli cres togis praetextatis indutae saetificabant in Saeello Muti. vi , quem Mutunum appellat Lactantius lib. r. Insiit. e. xx. Adsumebant pariter virilem habitore Lodis Megalensibus, ides a die ante nonat Aprilis usque ad v. Junii. in honorem Matris magnae. Etiam Antilles Herculis 1lolam muliebrem induebat, auuore plutarcho Graecarum m. ivr II. Est ergo ineessus mulierum in veste uirili super iitionis 5 idololatriae purum putum velligium : & quamvis non exerceatur modo eum idol, attico eulis , lingularis saltem dementia . Addo praeterea profanorum Auctorum testim nia. Philo de Forti Visiuia ita inquit ) iamin in Des is,
se tit visum gerere . I se sti siens tum inem .stas tam . tam pias Miso vis Io fammas: Josephus sub finam i .. lbhri Orig. Coeta istitem . tit ne tie mulier has ru υ Ati usa. των , mque xir sola muliebri . Zeno apud Laartium in eius vita magnopere vituperatur. quod praeceperit promi Leuum usum vestimentorum . Columella lib. i. affirmat se mirari gestos esseminatorum, quod a natura sexu ti viris donegatum muliebri mota mentiantur. Sed plura de his ill seria scriptor Albericus Gentilis de Au ti Spe'. Fabula-Tum eap. u. Postremo , qu enam huiusmodi uritimentorum
prudens eaussa aream honesta delectatio Τ Qualis in hae ζrmutatione sorma dee s ὶ Recte Poeta , etu alias polisti oris, Fallorum v t. Cur vastis In euar rosa T s eis A ti a suis sbi p. sui, quia tua patia vota, Oppones I. adhiberi has personat laetitiet eaussa , non se perstitionis , ideoque non saerilegium esse . sed Ioeum . I. Etiam Meletium Antiochenum antistitem natani Meeris doti filium indutum sceminea veste patem subtraxisse suxori. Ill. Virgines quoque integerrimas vitisse tum oeno bitit assumpto habitu AIonaehorum. Vide eitato laeo Chtia sanum Lupum. Respondet ad 3. s. Petrus Chrysologus . grras , homo . . n fiant Me Itiularis . funi o mina . .is δε in ιetura Ima i , δε seritistis quis joraris p T annias os , t anni hali itim qui praesumit. Imae inim Dei mrrare noliat , Di Idisti meruerit pomiore personam . Alterum diluitur die endo si Hum Meletii poeti periculo ex fari: nee reprehendi quae sunt caussa religionis . aut earitatis, sed .ae patrantur immodita, intempestive, licenter. Respondeo ad ultimum in Theodora, aliisque steminis, quae dicuntur Monacho.
rum induisse eue ullum . mirari nos extraordinariam uocationem , severam pudicitiae cullodiam . exemplum rarum .& lingulare , quae in personatis desiderantur . atoue his Iibenter largimur eommutandas vestes . s vitae, pudorisque immineat perieulum ; damus, ut imitentur Achillem . qui hortante matre adsumpst 'eetem scemineam ad fatum Troiae vitandum: de quo Ovidius in Arte
CONSEQUITUR, vi quarto loeo dicamu de tripudiis
quae eorporis motu saltuque peraguntur, & quibus fisrent aetas noti mullum oblectatur. & dueitur.
PROPOSlTlo I. saltationes, quamm in sacris literis
si mentio, damnant quamplutet praesentium thurearum abusus. Occurrit primo eommemoranda soror Mosit Maria duaestii seminei chori, de qua Exodi xv. an. stimul eunM Moseophesus fesν Asna υmpanam in manu sua di egres quis funa amnes mutieres poci eam eum Ompanιs, s
ris . Porro in hoe tripudio habetur finis laudi & iubiti
ratio pro soluta populi captivitate: quo fine rarent adole sten tul arum hostiarum choreae. Deiade mulieres plaude- de ii T M. Tem. ILbant hymno. & saltu seorsm a ehoro virorum, ni tolli ritur ex textu, & adnotauit Philo in primo libio in Uita Moys ; saltant vero nolitates tum viris, iunctis palmis , brachii sene quandoque implicatis. Ducebat praeterea e . ros puellarum soror ptineipis: eamque reliquae prosequebantur, eum snt modo in saltatione ductilees vulgares , &meretriculae . I i. Addunt laetae literae exemplum filiae te te.
quae patri revertenti a eaede Ammonitarum . Judic. xl. Da oeetin I eum Ompanis. ω choris . plaudebat enim singulari patris vitioriae . Quod & praestiterunt mulieres egresiaci de universis vibibus Israel, posteaquam David percusserat Philisthaetim . Habes virobique singularem laetitiae eaussam, idest, idololatrarum pro irationem : unde haee reminarum tripudia dicuntur a Iosepho libro xii. o,
ginum xii. ris i. τώ. .m,in m. , sones η υicto iis . Funditae suere saltation m istae, nam ex una se te amaritudo, filiae mactatio. At puellarum Israel anniversati planiactus derivarunt 1 ex altera vero ira. R. indignatio saulis, fletam impia io Daυidem persecutio. Vide cap. xviii. libri t. Rerum. Et ta-nen haec filiarum Israel tripudia obse iudicto a viris elisos virginum, communem aue laetitiam sunt haiarum eom ratione hone illisma . III. Habes exemplum aliud in Davide . quem legimus it. Regum . . I s. s. e In ,,5iis, oe in eunt, e Me inae , sub ruteu, M qui saliam rem coram Domina. Hane in Dei obsequium et ream .e rus religio eommeditati atque ut scribit Ambro1ios in pLI 8. n. et . DItat o tu Misorem Dei Ioiadabitis habes p. Vidimul alietibi iti Festo Corporit Christi eastas adolestent lat eharos ducere ante Aream viventem, meminimus Davidit, nec reprehendimus consuetudinem, nisi tamen averistat a devotione. Verum quid De mysteria eum eirculi satanae IU. Saltationum d κumentum . ac specimen e hibet filia Harodiadit apud Mareum cap. vl. 22.3c seqq. Nemo quidem tam h ittenda in tripudii catallto en praehorearum statuenda honestite piodus rus et . Audi mut infra de hae sutar iee oratione ri A rabiosi . nam sunseit in praesentia , nullam aliam litissa με Enuntii Christi necat ieem , nis quam his verbis deseribit lib. 3. Presbytee
Comporas ecthara μυῶι miaviante choreas. At de sacrorum liserorum exemplis hete tantum.
PRomst Tio H. Ab antiquit Ethnieis saltatoribus
edocemur quantum dedeeet inhonestas frequentare thoreas. Legimus quatio li bro Antiqq. Homericarum cap. s. etiam apud Cultotet idcuorum antiquum morem extitisse , ut seoriim viri, ae muliε res chorem agitarent, ae primos omnium septem adolesteti tes . qui eum Theseo laetunt se vati. eum totidem puellis salta de r quod illustris au 9, consimit tes unanio Eustathii. Damnatur ergo antiquiori
hac coci suetudine promistus uidi imm . ae mulierum saltatio;
& etiam mos per sociot These i inductus reprehendit ad lescentium cum nuptit. 'e adoli ocum eum virginibus motus saltatorios. II. Tradunt historica monimenta Juvene tam Romanos. quam Cretenset sal asse eum armiet; atisque ob eam rem scribit Metatet inritime saltantes esse bello aptos . exag2rratque Homerat Iliad. Moticinit euius dam fortitudinem. quod bonus esset timor: de e contra lib. xx te. ait Priamum reprehendisse L ' in, quod choreast effeminata messesque agitarent. Igittis Meterum saltatio fuit honestum pro bello gerenda eiercitii. en . & hosses o pugnandi, non pudicitiam e intaminandi . ymnasum. III. diastatores politiae instituti in eultum Decim m . Conlueve runt Atticae mulieret ad Baeehi saera prosei L entes sal inta per viam. Idem factum in saetis ali dirum Dsta ruin,&maxime Ap,lliniet in Delphae ae Romae instituti iii tronorem Mattit, & Herculis Salii. ideli Sacerdotes iu 2ga Aram
saltantes . Veruntamen hine insertur agitare L h n. ms ,
quales adhue agantur. imitando Hereulem furentem. Cycla P, Daphnem, Niobrn. Satyrum. esse profanum m emidololatrarum. IV. Instituta etiam sateor in himella di i pudia, presertim risiennina, fle Luperealia ; saltation eli. ue impudieat . uti suere nachi lata , , Mael, tritam . A chium, de quibus eruditus Meurtius . At his soli
harunt. qui impensas Venerem coluerer imo eadem asipernatur etiam eontaminatus poeta, dum ait in Epigram,
male lxx x. libri v. Me d. sta sus Immolis puella με istius ιλε fine prurientis Lastreos Levi tremora lambas ;nu ρΛώ non gravi sit , nec infaciliam, Paret iis is eoismi sonabit. V. inem eor tis motum in saltantibus nostris ab idolo latri, illis usitatum non offendis Est quidem , ut demora fiat Julius Caesar Maliger de Comiedia eap. xiv. M
xus , procursus , saltus , conquinistentia . divarieatio , claudicario . ingeni latin . manuum connixia , eo sertio . eompectinatis complosa , agitatio , ecmmatatio, elatio , iactatio , pedum permutatis , alternatio e
349쪽
quid plura I et Iam semotum fluctuatio . ouae ab eodem
Scaligero appellatur abominandum spehiaculum , di in usu dieitur in saltantibus more Hispanico. vi. Ne quid vel iis insaniae obsistescat . dantur inter Christianox etiam funambuli. ideo , super funes ambulantes 3c saltant ex. Ho. rum insaniam describunt Manilius lib. s. Petronius , de alii apud Bulenterum Tom iri Antiqq. Rom. pag. I. ZE Joan. Baptistam Casalium de Tris. eap. 2. Nos eo tenti erimus exseribere Prudentii versus. Inae per aeriam penaeus atia eis funem Ar a s curis sana ι pressenia Mantis :Inde fias vitarei remeraria corpora sativi Tran Γώηι, morsisque inter iustamina Ius r.
saltat . a culpa vix erit immunis. Habes enim, saltator. in Ecti. cap. ix. a. Ctim g ta-rrue m asscitius sis , nec ausius Plam . ne fori. petias iuriscaeia illius. Damnant praeterea saltationes Ecclesiae Pa tres. S. Balilius Hom. de Ebrietate es lux. seribit i , .m
,utientim intemperant om in se prosecare . Tertulliantit de Cotona scribit in saltatione hominem contaminari ipse ritu . & apparatu idolothyrorum. Hieronimus in Epiti. ad Marcellam idem probat ex eo quod saltator nune Hercu iam refusus est uir . nune monis in ιυnerem fronsituν raddit in Hilarione , noe ιν iam In belem. S. Ambrosiua lib. 1. de Poenit. docet cap. g. salta ironem comitem esse deliciarum . atque luxuriae . In tertio autem de Virgin inquii Iti eribis in Itita verecundia, illece a scio. 8a HI, h. e mei δει tiorum es extrema satiarso . At He Ursines
ris amen iunii Atque poli mulca eloquenter de morte Pr cursoris, iterum ad mulieres orationem eonvertiti sti dat
alienem. Ita alii patres. Accedit ratio 2 cum enim mulier,
.ligo ei iam de pudica nimis virorum sensus illitiai r quid fututum speras, si cum saltattice saltans & ipse ve sesi ρQuantum si amoris in saltatione lenocinium , nouit poeta
qui artem amandi imputo carmine tradens a ebat
Adde inei tamento sillationis verba, manu I. Oculos e quae Franciscum Petrarcham Scriptorem praeelatissmum impis seiunt. ut in Dialogo xxxiv. scriberet e Cheres ιυχρῶ
I,l rae manus, liberi orati, I heri voces
ii ibuq est omnino abstinendum . Mandant enim ne festivitates Sanctorum , & dies pra ditim Dominiet tripudiis, &. saltationibus polluantur, innumeri Canones. Pineri canonem ret. Coneilii tertii To ieiani , decretum Concilii Iti. Mediolanens Tit. 1. de Hilorum dierum cultu, praescriptionem Concilii Trimnen si, atini 158 a. aliosque Canones Natalis Alexia lib. rv. Theo a . muralis, dem. Pracepto Regula iri. Canonen Afri eaoot , qui etiam statuunt esse hae in re interpellandam ahetem Impetialem. producit Lupus ad Canonem li. Trul scitium . it. Augustinus de x. Chordis cap. xiii. in lituen
..tii sellatum. earnati otio . ι acare enim istant ad nugas.
o. .d ιυ j os suas . Melius enim faceret Itidos iu iseri
xxxi i. Melitis ura e tota die foderent, otium toro dis far ia res. III. In promptu est ratio manifesta . Cum enim piohiboni ut die us fellis servilia opera, non quod suaptetialis a mala sint, sed quia a divino cultu postunt retra heleb consequens est, ut speciali titulo vetita dicantur iji
zdia . choreae , di oblectamenta illiusnodi, quibus nonum a Dei eultu avertitur animus, verum etiam torpeias it noxiatum cupidinum nexibus illaqueatus. N irretitus. IV. QVilia quoque iura proscribunt habitas in sellis salta iiones & ne proferamus plura , liber vi. Capitularitim C, oli Magni , de Edictum Henrici III. emanatum an . ,1 . in Comitiis Ble sensibus. Episcoporum autem obiur rati es & montia ad saltatores, δρ profanatores risio ,- exhibent omnes de Theologia morali accuratiores Tra alua . Di xcesanae An i apud Genetium , edit ne debitiliana institutione Catecheses obiteles probari a doctis uiris sententiam Cornelii Masotii scribentis in Praefati ad Vitas vis. Illustrium, salta tiones noti omnibus hooessas esse vel turpes , sed in4ietilex institutis Maiorem . sed respondeo habere me loratorum non Bath,llum, non Theseum . non Lucianum, sia Arnobium, Lariantium. Basilium, Ambrosium, carem. que Salis illimorum Episcoporum . Quamsuam Cornesciiple se tibit eodem loco leue multis visum iri, quod in En.
minondae virtutibus commemoretur saltasse eum comm.de. Animadverti etiam paullo supra saltationes veteriri fuisse exercitationes ad bellum . ac adolescentium ae pa-l. latum seorsim. Demum eis talia habenda videantur indis. intentia, atque ex maiorum institutis iudicanda ; ionte Esse diuersa in praxi, sive . ut loquuntur Theologi , ia odia
viris, commor iliat iuvenum intemperantia, multiplex libi. dinum ine limentum , ipsaque magistra rerum experientia. Praeterea Miletes, Matii limum tranciscum salelium sit. tationes permittere p. tertia Introductionis ad vitam d . votam cap. D. Verum quot alloquitur Dite flor ille caltis sinua γ Philo hiam suam, Virginem scilicet honelius in, Dei amore succensam , cum propinquis notisque . totam parentibus. eoetu honorisco , maximoque ornamento de. oris commorantem. Quid putas dicturum salesium dimignotis seminis, laete obliuita , blandiloquis , persolutis.
Crnatisque citra pudorem, choreas incompostas , assiduasque ducentibus sed & Philoctem praescribit nantistia de
saltet ludatque. I. Animi duntaxat recreandi eratia . ILUt id agat ad breve tempus. IlI. Perraro . IV servast prudentiae regulis . V. Ita ut ad choream invitanti ob aquatur puella non deviando ab ordine caritatis. Qua non nisi Philothea seruabit, bene scilicet morata , sanctis huta institutis, praeventa divino auxilio, tripudia anxiose non quaeritans , & quam albo notabis eat ne . consue. ta ergo tripudia deuitet ; nam , Persius Satara vi. iv.
Hec miscere nefas, n/e eum sa cetera fossor, Tres tantam au ntimeres sat i morare Milphi.
PROXIMO a voluptatili saltationibus loco ponenda sunt
oblectamenta. quae capiuntur Mulieis cantilenis, Senumeroso sono instrumentorum.
PROP. I. in idam eantores & Musei, nisi superant,
adaequant veteram improbitatem e S snaulare erit exemplum . nisi aliqui sint flagitios, tragitiorumque alminii ri. Fuerunt l. olim Citharoedi. Tibieines, aliique pulsat ut instrumentorum fruti & modelli . Praeter exemplum
Davidis, inimus apud Athenaeum, Agamemnonen cantu rem reliquisse monitorem Clytemnestrae, eui non prius intulit stuprum AEgisthus, quam in insula occidit tacitorem.
De hae Cantorum modeitia legatur loseph Murentius Lu. censit in libro de Praeconibus, de Citharaedis. Quis nune
relinqueret Musico pudicam uxorem custodiendam λ II. Non alia vella utebantur olim Muliei, quam ad pedes usque demissa, ut scribit A l. xi. Florid. atque hane v siem pallam dieebant. Sestu se ctim nesti, inquit Plautus in Menaech. Neque tis erat Musicis ludorem abstergete , nisi ex ipsa velle, qua erant induti, aust Taeito lib. An. nai. xvi. At nolitae aetatis Musici vestimentorum luxu superant Optimates, prineipesque Matronas ; quibus etiasnsuperbia elati. Nausuque tumidi audent se comparare. III. Ad genus quod attinet eantus, veteres prosuram tantum ptio fres modulationes, inquit Plutarenus in In finalis
Lacoeticis. Antiquam hane muscam immutari pohibet Plato in lib. de Musca, ne ' se ni morestitis tr Lace
demulcens, ait lib. a. de Repub. Laeeae Tab. viii. Iust Nicolaus Cragius. Ad morum nune corruptelam omnasi dulatio theatriea, hilaris & profana, eantica etiam saeta corrumpit. IV. Cantate maxime in saetii cum Tibi is Alcibiades apud plutarchum refugit tamquam rem sordidam , illi talem, suod vix postis vultum dignoscere insaniit tibiam, re huiuη sonus obi fluat vocem , di visas incidat. Utebantur tali sono Spartaal oc Cretenses in Bello, ut refert Jo. Meurstuc. Quis ergo rationis compos probet in templo tumul tuosam musicen , qua personante exultant theatia, currunt equi, & armati disponuntur ad ruinam ; & non gravem illam, dulcisonam . nobiliitimamisque, qua Romae in ponti feto Sacello diυida celebrantur Offeta U. Donatio Musca olim tenuissima, licet postea modum excesserit, ut poetarum, unde miratur Horati lib. 2. Ep. i. Cherilum pro Gaulit votibus. iisque incultis,aecepisse ab Alexandio aureos liateres. Vetum quia Cantoribus nostris locupletior, in quoa effundi videmus subladia pauperum . philosophorum lii pendia . nec non pse a rum , suorum illi eatinio a eoaei nunt, mercedes I. lnter vitia Neronis connumeral cap. xx. sciet M artes, quibus ad molliendam vocem utebatut '-- duni at
adhibant liudie Mulici: evitant praeterea pom , ut Vo
350쪽
LIBER VICE sIMUS QUARTUS CAP. VI. 3M
eem imitentur semineam: quod sane detestandum e Retinen proximum homicidio r ge eum Omnes reprehendant iure metito Origenem, qui se servandae castitatis eratia im- studenter exsecuit, nonnisi stetellissimus erit exi sitinandus
quisquis ad voeis illecebram, & lenitudinem. facit spad
nes, sive, ut veteres appellant Carones , σύ. -υn H.a uti is per triti, M. VII. Em non persequor morei ad civilem institutionem; otii tamen, & pessimae occllpationis apertum eli argumentum, quod cantores non ignorant t- ι M- c, thmptis riden i , quod distinguendum monet Ecclesiastes cap i i i. v. a. nam Sc in hos quadrat proloquium vetus Horatii lib. I. sat. 3.omu lis Ide Uttam tantor itis , harer em cuso nunquam indescant anim- durare rogati s
I Ui κώ tiam des ani Atque ex his eonstat, sepe modum excedere oblectati nes, quibus Christiani reereantur in Musicis cantilenis, s-dibusque numerose sonantibus.
PROPOSITlo II. Oportet, ut Christianus gravem,&honestum cantum , vel ionum amet; aspernetur autem mollem, invereeundum, Ec illiberalem. Neque enim damnamus saeta Cantica in Ecclesit, vel usum organorum , in quae solent Novatores, contemptinresque sacrilegi Ecelesiasticorum rituum contumeliosa ver ha profunder . I. Commendat illorum usum factum an liqui fixderis volumen . Moses Domino eecinit, & canta vit, idemque praestitit Matia . Exodi xv. Canendum super holocaustis, de meiseis victimis, praecipitur cap. x. Nun a P. A Salomone parat, pro Sanctuario Musealia insitumenta narrat eaput x. tertii Regum. Numerum cantorum habes apud Esdram lib. i. eap. it. 63. Neque in veteri te
samento tartuna ; Letandum esse ps imit, & hymnis spirituali ai d et Apostolus ad Ephesios v. iq. ad Coloesia r. is. Consentiunt Patres: Tertulliantis in Apoloaeti- se, tibi quis d. nriptis, s sanesii, inouit, vis is proprio i
genio potest, provocoriar in medium Dra cunere . S. Pater Aurullinus lib. I x. Cons eap. x ii. ait. Psalterium arripuit modius , o coniure es πιι Molmum, etii responuebamus ο-mnis d. ruus. Ambrosius. M Gregorius etiam cantus rudiis
meata Clericis tradiderunt. 11. At canini non displicet haereti eis omnibus: nolunt in Ecclesis pulsati organa. ADtamen his etiam sacri libri . traditio, eademque ratio deinsendit . Legimus enim r. Paratio. xxxiv. ara fuisse Levitas , frientes oti is cinere. Et Psalmista ait Ps cl. 3. Iaudate eum In e id ais . O eusno . Traditionem in his, quae ad ritus , de disciplinam pertinent, necessum non eis explorare ; eum pollit Eceleria instituere quicquid ad pietatem excitandam loco, ae tempori videt magis eo gruere.
Legi tamen in Thesauro Martene Tom. a. p. 438. Chrinnicon Sancti ruttini scribenti Constantinum Imperatorem Leonis filium anno misisse Pupino encaenia quadam .
de organum unum. Non nego veteres Christranos frequenter Geinisse absque instrumentu, sue, ut scribit Auctor m. ad Orthod. Resp. evii. ossa io e. Sed non omnia , quae ad templi ornatum . & Sacrificiorum decorem conte runt, habere potuerunt antiquiores Christiani. Fallitur autem Caluinuet dicens, organa reponenda inter ritus legia Nolateae abrogatos: nam organa non sunt figurae quaedam futurorum poli consummationem abiiciendae: sunt, quomodo hymnorum cantus . spiritualis laetitiis caussa: nee
adinvetita a Mose . sed perstilente lege naturae, a Jubal ,
Gen. iv. ai. Similiter fateae vectes. candelae, incensum , di alia a Romanis Clericis usurpata, eum excitent deum
tionem in populo, de distin uant sacra ministeria a profanis . perperam ab impiis subsannatoribus irridentur. II1.
Idcirco lateor modulationes a devotione amoventes, aut theatricarum cantionum numeris conseimatat a Templis
eliminandas Christianorum, ne videantur hi minus sapere Plutarcho, Platone, di Lacedaemoniis, de quihut pro praeced. n. 3. necnon Decemviris . quorum lex erat in Tabu
quos in festiuitatibus adhibuisse contum smplieem . & ρα-vem, liquet ex libro Ubbonis de I acouutia Republiea . Devotionis autem incitamento addimus sacrorum hymnorum. psalmorumque casiisIunam uenuitatem, quam violare non
debent cantores scenici. ne de Etesesiae Canticis sit repetendum, quod de Otiis impuris cantoribus. unde nomen serenitatis deductum, quoniam eodem in odulamine vi nebant sacra, arbitror dictum a Iuvenali sati iit. Et di ua Ophi Maeliant carmina m res. IV. praeter sacra , honesta Cantica dummodo eum sobrie late temperentur, arbitror permittenda. Tympaniarias enim virgines, 3c Cithar os saepe divinae literae laudant Cantent & rustici culturae agrotum intenti . Vocem molae. laesi , puellarum molam torquentium memorat Ieremias Lap. xxv. Ita quale censet Glotius eantieum illud rM Ia , tu mollio , molito
arusia Amiuator Mia ena. V. A cantilenis autem amatorii:, tamquam a venestelo . 3c pelle animorum oueto. Ait enim Ambrosus in 1. de heiis cap. xotii. In lase cone i genera ρrima duo priuatererandia es. Et Ausu sinus de I. Chordis cap. iv. Q re omlatimvis desectat, vinis eant eis. utilii res prosi r sad i mpus utillibus , in ps 3ὸνtim amo litus euina rari pittidiu bus cani avum animi Itimavi in fit euerturitur, ροὰ eirint a Uritare L Entes in turpitudinem , o propter ipsi uvit divis pose a sentiunt dolores, eum magna amaristissim disertim , quia cum δε radiis. υmpora i hialethur. Verum in eundem scopum collineant mox dicenda da Carminibu et Poetarum .pROPOSITIO Ill. Chiistiani prohibentur simenta legere poetarum.
Habetur eap. Ideo proh hetor, dist. xxxvii. x ratio ibidem redditur: qtiis μν oόI lamenta inanium fustilaram mentem Mesroui ou inrevi vi tibia utim. Desumptus est Canon ex lib. . Sent. Is ii de summo Bonoea x m. perfitia. git fabulas Poetarum S. P. Rutuli inus in Epist. ad Mimorium, lib. a. de Civit. Dei cap. xiv. , alibi. Daemoniam cibam appellitabat Hiemaximus. Inter Regulas damnandorum librorum ad calcem Tridentitit, habet ut eonsequens L L . qui ras I si s , feci Myeenas eae profosso ira iam ,
norrent, aut docent, oiniano proliseus ιν , eis. Et iure 4 meritoque s eum enim corrumpant bonos mores colloquia mala; nil potest illos magis inquinare. quam eantus , de carmen obscenum . quoniam de lixe colloquia mala sint , atque sermonis venere, numeris, fabulis, verbisque sex nimis aures artificio. veneficioque demulcent. Atque idem
allerendum est de sabulic siluta oratione conscriptis, & extra pudoris limites divagantibus.
JAM vero dieam de ludis, quorum nomine non scholam
sani heo, unde appellatur praeceptor eum is rate , &Epicuri patre Ludi magister. sed de iis, quor milius dixit ludor lus is , seribens ad Q. H. Dulebam Citeraneminiam in ludum dinend , non Iubonis. PROPOSITIO I. Ludere permittantur pueri communibus. de perantiquis tutanibus, quae innoxiae sunt, di ab adultis ratione ipsa suadente reiiciuntur. sunt hi ludi. I. Tioelius. δ in x e euius teneris duo ex Magno MMio Orat. s. . Platone lib. vi de legi bux. 3c Ovidio a. Tri L, etiam antiquitus extiterunt o te hi sellitiet, qui scutica agitantur, 3: qui cuspidem habentes lotu e;ecta circumvolvunture atque istud Iudi genu dixere latini, tractum os Iora. aut, icixum torqu/re . II. Musca aenea, quo ludo puer elaus s oculis eircumambulat.
donee aliquem manu apprehendat; lie lutio di ha, quod apud Graeeos puer ille olim dixerit, υν μυῖαν ραθω ,
cap. I. scribit, lapillos aut calculos sursum propelli. de cadentes reeipi vola conuersae manus superiori. IV. Accedit quem uocant Craeei Attia rein, dum in talorum multitudine iubetur puer divinare numerum. aut par. vel im par i de duo ludo Pollux ibidem, Suetonius in Augusto .ci Venulmut Poeta lib. I. Sati it t. aere par. Impar, Ga tare in arunaine Iesu.
Relisuti puerilium ludorum speciet tradit sngulari libro Meuitisius. Portallis praeter modum hac perpauca exempla proposuisse.
Latrunculorum ludum appello, quod Itali die imui scie-chia, vel Maccho appellabant autem antiqui Graeci 56ίαο, ;quamquam nonnulli putant inter latrunculos, Macchia, Metaui ion aliquid interesse discriminis. At referebant hi o m nec ludi belli imaginem . ut observarunt Meuisus, Daniel uterius . Dempstitus, alii. Hoe ludi genuet innoxium seribunt Panormitanus. Navareus , dc complureς laudati a Cl. O dinis Scriptore Antei eca in Commentarici contra ludum Alearum. Probant omnes licitam hane lusionem , propterea quod non sorte aliqua tonsasti t. sed inaenio. Praeter illos vitos illustres non piratarunt solum . verum & Glebrarunt ludum huiusmodi carmina Poetae, ae Theoloeti