Jo. Laurentii Berti ... Opus de theologicis disciplinis nunc primum septem voluminibus comprehensum, & praeter uberrimum, generalemque rerum indicem ad calcem appositum, integra adversariorum in auctorem opuscula, quae hactenus prodierunt, necnon apo

321쪽

DE THEOLOGICII DIICIPLINI s

duntur . nee desiderantur; se ut non desideraretiar ira Drau; nisi credi retur ipsus neeellitas & emeaeia. Praeterea susceptio baptismatis , cum si a ius a voluntate impostaiar e , ct exercendus extrinsecis adiumentis . potest absque voluntati eulpa impediri ; seeus fides, eum tit actus et Arisi , si quis uelit e tedere, nequitob aliqua exteriori cati Lis a fidelium eorde amoveri. praetermitto vulsarem Ob

Hionem de iis, qui absque fide exHie ra Deum super omnia diligerent. Sententia enim notha . ut diximus lib. x Q. cap. q. . Me dilestis es a Deo Patνὸ μν I. um Christώm. i. spirita sensu. 1mo N ii. qui docent posse sne gratia

christi diliti Deum tamquam auditorem nati, , sit turnia diliti nequeat ut author gratiae absque ordine ad Chri-um , I sine ipsiuς gratiae largitate , ita ut dileesin sine fide non possit ad tuitiscationem sufficere . Addo tantam pro huius quaestioni eoronide. Sanctum Franciscum X au rium pereontanti Iamniae Regi eur illue accersisset. hoe dedisse responsum . eo se millum a Divi tuis ρυὰιon stratia , quippe eum Oma, ριιu Dram H ναὶ fitium Iosiam

Christi m omnium flens iam viniucem ac Iahatorem casse

teque reis es, IV ι at 8 in elumis esse non posses . itandorum Amitolus Epili. . libri Mi. ab Horatio Turset Ano satine reddita, pae. edit. Rom. Irs. Revera si absque, de in Chiilium qui Euan elium non audierunt salutem consequi possunt. eut xa verius Iaponiam . cur e nos rati-hus Didaeus Ortia, Ioannes ximenes. Eliathius, aliique Nexicanam ae petuanam, & regiones reliquas barbarorum ineuitillimas ae remollisinas, Apariolorum exemplo, adierunt β sume itaque Facultas Lovaniensis vetuit ne edocea tur in hoc ita tu fidem ovi e rum ae Deo Trina . in sare

hus avni irri. Antonaus Rotliers. Jure Innocenti ut xl. declaravit in p. 64. non esse capacem absolutionis qui ignorat san liminae Trinitatis, & Inearnationis mylletia . su-

CAPUT VIII.

DIXIMUs de interno fidei acto, nune de externo di

cendum ei r atque inquirendum primo an liceat fidem negare: deinde an saltem fidet distimulari misit se ua:1aci infidelium ritus, & ess suetudines e tertio an Tyranna inteiroganti fas sit iidem occultare a postremo an liceat in particulione fugam arripere. omnia haec uno capite e pediemus 1 nam libro Vicesimo cap. x. aetentes de limu-I,tione in seroandis legalibus omnia sere argumenta dilui

psto post Tio I. Nunquam licitum est negare fidem .

Ei haee thesis contra Elcesaitas. qui apud Eusebium lib. vi. H. E. cap. 38. 3c Patrem Augustinum de Hares h.

rixti. docuerunt fidem in perseeutione negandam ore, &e de seruandam e contra priscillianillas, qui apud eumdem Augustinum h. lxx. propter occultandas eontaminationes Ee turpitudines suas, nabebant in dogmatibus ea verba, Iura , periora , secretum predere noti,

3e contra Georgium David Anabaptillam , Anglosque Li

probatur i. ex Scripturis. Ait enim Apostolue ad Rom.

α. Coia. creuitiar is isseuiam r sis autem conos, a si ausis ti m. Oris ergo consessao necessaria est . Quo autem tempore, nisi eo potissimum , cum interrogante Tyranno atque de religione percontante , debemus sdem nostram profiteri . N aperta eon sellione christo debitum obsequium 'eudele Deinde cur Salvator nos tam ardenti Oratione Nat. α hortatur , ut imitemur prudentiam serpontis, idei Capitiet nostri tueamur honorem . etiamsi eorpus nobis di ranietur i Cur ait, Mi te timere eos , qui eucruunt coepti/, ammam darem non positim occiaere cur non inquit m ditis, servate interiori animo fidem , si sorte necessum sit ad euitandam tyrannorum saevitiam, aut deierare, aut uti simulatione aut mentiti Praeterea quid proferri potest ex ptellius dominica ilia sententia, eitato capite x. a. stii

itium foliam fateri prerit . iam Etiam Apostolus in a.

ad Timotheum ii. 12. Si neta Derimus, inquit . uti ne holit nos. seeundo dem litatur auctoritate Ecesesa 1 quae

ut eolligit ut ex libro Cypriani de I aptis, tiles arios, seisieethcibentes de laesa idolis immolatione chirographum, quod

saepenumeria a drannis ad evitandam mortem pecunia ex totquebant, etiam scelere novi patrato , ad poenitentiam

vix recipie'at post vehementem notitsimamque concepti doloris amaritudinem. Innocentius XI. & ipse pio stimnem illam num. i8. confixit e vi a Dies iste pulticis quia .risorogetur em talentie exin υνή. iat Deo , O fidei ει riosum renisu ; ut petram Movim pri se nis domno . q. tio eonfirmatur S. Patris Augu Itini desit ma : nam ait s. Pater ea Fide , di Symbola num. I. Fiaes inciam a re

Itii visor hominem CH, His, non Hesminas t- μου h. Atorem Dis & Trati. ex rix. Petras s nuato Cui miser , qtitu ad M, ρω- per ret Augustino omnes alia eo sentiunt. Denique probatur ratione. Quum enim quodlubet mavidaeium iniquum sit, re veritata e citratium t qa te putax flatilium elle, eum maga Christiani nomini a de re aut Christi fidem. aut, quod perinde eli. se eis dem distipolox abnegare si .itam animae tribuit, aues,

cine maximum detrimentum affert neuare ipsum Chri

1 tu mi Pol remo, ut ad uerio ptiseillianis at seribit Docto.

hii. limus h n. eontra Mendacium cap. L, sententia si pugnans quod eum iis, qui nobis amnoa sunt societate ae telugi e coniuncti, lictat loqui mendaciam. nonne Mari ea eatinorat, imo vero non auferi famua omnino mansis Coatraria argumenta diana non videntu . qa af pro .

nantur Theologiae candidatis . Inquiunt Adversuti , seri. ptum esse psalmo xiv. s. aut Lytiitti. veritatem n ανδε sis , tanquam is ad iuilitiam sussciat; at sequitur iapsalmo, Qui n- psit a LM in Itastia sua r & inquit Apo stolus, Ore otium eo risio m ad Dius . Addunt Clui sium interroganti Her i. ae praesidi I Mae xxiat. o. &Joannis xlx. nullum dedisse responsum . Verum tuae nocide fide Dominui intere abatur, ut ii,pra Lueae xx m. 3. Ex soaci. xviii. gr. quando ad interrotata respondit: luit. que in ceteris silenti uiri eius humilitas suularis, summa prudentia. atque derisionum , eontumeliarum , mortisque contemptus. Aiserunt Tyrannum non esse iudieem legis reum . eui necessum si reddere fidei nostis ratiotiem nedrili coniellionem sinceram exigat obsequium debitum Pote . stati, eam pollulat veritas. religio, de honor illi exhibemdus, qui etiam de mercede pacistens , otii in res iis,

inquit . , re coram hoministis . e fir Me in ego rem e

ram patre meo. Quamobrem litiusmodi argutiolas, gertasque

bicus ac praetermittiaraus .

PRO SITIO Il. Nunquam is est usurpatione rituum, ciboruin, ve itum . nominumque gentium idololatrarum . ubi sint superiti ios euim: indicium, religionem calIide ib

nua lare .

Den n litatur ta ex Scripturis. Enimvero a. Mathah. v I. Elearatus hortantibus amieis iniDa miseri serie tam moris . ni sinularet vesti sacrificii eantibus, respondit non esse aetati suae δ' vi βυεν. . sed suturam potius simulatis nem illam senet uti suae miscutim . execrationem e &quoa

praecipuum est. Eis, inquit vetia M., .n 'Hemi tempore

fonticiis iam Mum eripiaν, δε mantis omnipotentis nec vi et vis. nee aestiuescit e et . Nattatui proximo tapile via. illustre septem fratrum ob eamdem caussam martyrium. Et iam Apostolus in 1. ad Corint. x. 18. ait r S. quis avi a m AEM, I r Hne immotartim ere idotis; noste manavitare

ate non solum Mati. x. prohibemur ne are Chiillium, sed etiam iubemur illum eonfiteria, & I ix. 26. Quintae luerit , inquit Dominus, O meos sermones , Mue Filius iaminis retibe et , eum venerit ira majesare sua , Ece. At fidem simulate est illam non confiteri, di Deum pro nobis crueiaxum erubescere. Prob. II. ex Patri has r vescentes enim immolatilias carnes . quamvis illas simulate manducassent. Irenaeus lib. i. cap. i. Tertullianus de Idololatria cap.

q. C prianus de lapsis, S. P. Aug. de Bono coniugali eap. 6. aliique omnes, imo & antiqua Concilia damnant, ac reprobant. Vide pag. ρι & ro . Deinde docent consesso. nem fid/i faciendam ntilla ambiguitate, nullaque adhibita simulatione o Nod .vim solii .s, a t S. Ambrosus lib. x. in Lueam . involuta responsa et tentis Iestim . sia aperta

sasὶ S. Pater Augustinus emtra Mendaeium eap. 6. re tundens illorum consuetudinem , qui ut facilius haereti eos, ethnicosque vitent & refellant, horum dogmata deri rus approbant mentiendo, ait: seu mtitione ι ι, . inquier. eorum uriri a penetramti, , s vi nos se menti m . Hoe s liceres aut expediret . potuit minibus mi ere ibat Dis. tis Itis uis omiti e pestistis au ivos tentrem, v eos Misi ariis faliae . men retii. Plura ibidem Austinus ad rem nostram utili lima. Fulgentius lib. i. ad Tra-sm. cap. I. inquit. Comp/ν rum esse non ambiss apia eos. Otii CNiseianae aratiae participatiario isd/ωνι. Iuvi , mae idem fidem noua asserere , ou n ara . Et infra: Cam aemo res agittiν non levis Mattis es, s otios su sistitem pedia net luceattir . Corroboratur ait. praefata thetis ratione .

Nam vetitas postulat, ut unusquisque talem se exhibeat exterius . qualis eli; id enim veritatis idea suadet. traditque

S. Thoi iras a. a. q. ii l. aret. I. Atque ideo pag. t 9 . o

mnem simulationem ellia illicitam se tineiavimus. Acce dit, quod sicut interiorem animum patefaciunt non solum verba. sed etiam Gleta sma: ita es,dem crimine seseo, si insit, qui verbis otisove consellione , & qui morious, consuetudine, ritibus tali ratione se gerit ut chrithim v,

deatur aut negare, autem,eseere. Argumenta. quae videntur positi em hane oppugnate petita ab observatione te galium, ab auctoritate Graeeorum patrum . a nonnullis divinarum Scripturarum , nee non Helesailleae Historia exemplis, soluta a nobis sunt lib. xx. cap. io, ubi decutieer

ratione

322쪽

LIBER VIGESIMUS TERTIUS. CAP. VIII.

tilicina L parentia Angustini eum beato Hieroomo libetiori stilo dio uatum est .

Duntaxat animadvertendum est, quando ritus , fgna

verba, emittin . velli menta, aliaque huiuste nodi superili.

tionem redoleant . quando vero civilem tantummod eonis

aetudinem. Nam qui neeessitate coalius templum pros num ingressitur, ae domino etiam thura adolenti exhibet famulatum, ut diximus de Naamano, de contintere interdum pote is euilibet barbarorum mancipio. is dummodo non praetergrediatur civilix obsequii iura . nullumque exhisbeat ealium idolis, ab omni culpa est immunia. Ab his pendet gravis de Sitietis bus Ritibus controὐersa tanta an iis

murum contentione agitata : nam quae cultum positieum reserunt, ut die natali e tam parentibus procumbere. &Imperatoris quoque nomen menta impositum venerati . Consuetum etiam in exmnasis honore prosequi . tamquam philosophieae disti plinae praeceptorem, non viderentur omni no flagitiosa. At inspiciendum . num eetera sint huius Re

neris . neque in his lateat speeimen cultus idololatrici. sas pariter erit iuxta patrium morem Regem Anglorum s Iutare penu flexo . vesti idolothyti si absit periculum scandali, neque prasserat praci animi suspicionem , licitumes . Omne quia .n moralia vivir, misisticare, inquit Apo. solus in i . ad Corinth. x aue. secat si adst scandalum .

aut id iubeat mi neem idololaita ad contesserandam reli. onem, ut diximus pag. acio. Imitati eo in casu debemus Elearari sortitudinem , se traditam ibidem ab Apostolo

Praeceptionem: a otiram alterito Hoe immoloitim ea auotis; nente mandia γε . Idem asserendum est de Iudaeo-Tum a1ymis, do e viuiis h. tetitorum, de fidelium in horum Minci, templisque conventi hos. Servanda eii eadem regula in usu vellium; at quae regionis sunt, ubi opportunum et , adhibeantur di ita Amsistisi viri aliquando perlieis . Indiciique, eum non possant prepriis ine ere . induuntur. Idem a serendum de vestibus, quae sunt honesti muneris, aut collatae dignitatis argumentum; ut quas itiduerunt I seph inter AEgyptivi, Daniel inter Chaldaeos, Ac Iesultae. 'uos Mandarinos appellant, inter sinenses. At ea vendum , quos paullo supra monuit Augultitius, ne Christi oves pellibus lupinis se conterant; nam indumenta super-iliti is missoriis sunt penitus abi ieienda . Adhibenda

autem haec regula in rebus oleris. Quicquid haeresm ut impietatem redolet, suriendum omnino : hue speE antiatervile coenae Calvinii latum, suscipere a sta therano ministro Enchari itiam. & extra easum neeesstatis etiam ba- Ptismum , communieare haereti rum ritibus , adire illorum templa de frequentare eoneiones alio fine, quam irridendi. & refutandi des finim haeret iram atque ita rati inandum de reliquit suapte natura Catholicae, Ec orthod xae fidei contrariis.

scopi, Perseeutoribus se fugiendo surripiunt, nis aliter suadeat Fidei caussa , plebisque Chri .iianae periclitatio. Demonstrat apertissimo hati e propositio em s. Athana M. in Apoloeia de Futa sua seripta anno eum Leon. tius Antiochenu . Narcissus Neroniadis , α Georgiuq l .a dicenus Atiani Episcopi aegre serentes, quod Syriam Dueis eruentas manus evasilet, eliminabantur illius fugam. Sunt autem argumenta Athanasii quae sequuntur. PAmum dem strat pag. qa6. Tom. t. edit. ultimm Parillani Hi quod Da sit in persecutione sugam arripere exemplo Malis . cui fugit in terram Madian commendatus ah Apostolo ad He braeos xi. 2 . Davidit qui latuit in Delunca, ut Abime

techum, eiusque iasidiat declinaret. Heste qui Iera lis& Athahi se subtraxit indiguationi. Addit exemplum disci mulorum, qui se occultarunt metu Iudaeorum perculsi . &Pauli qui ad uitandas in idias Areti Damasci Maesidis per

murum iti sporta demis Ius eli. Idem eonfirmat pag. ra

Christi doctrina & opetibus, producitque fugam in Algyptum, narratam Ma th. ii. x3. sugam de templo Joan. viti. 30. fugam in Ephrem Ioan. xi. 34. demonstrans ea

quae de Salvatore secundum humanitatem scripta sunt. ad

commune hominum genus reserenda. Nee praetermittit Do minaeam sententiam Matth. x. ab Gm oti sera peresequen-

νυν mi in ei tati tua, fisite tu aliam: quam in E .an geliea tellione repetit Ecclesa in ipsa beatissimi Athanasii

festiuitate. Proseri etiam rationes perspieuas . Ac prima est , quouram sugae aerumnas perferre gravius aliquando es ipsa morte . ideoque fugam arripere non est seniper inani timoris assumentum e quod pag. 33α confirmat exemplo Iacob, qui fugiens a facie Hau praesentem mortem ne quaquam timebat, & pag. seq. exemplo Apostolorum pe-iti re pauli, qui eum aliquando perieeutores vitaverint, Romam tamen venire non detrectarunt ibi mortis subitu

ri supplicium. Altera ratio est, quod Deus Sanctis suis in ipsa luta plures impertivit l,onores, ut Jacob, & Mos Postrema ratio est, quod ex ipsa fuga multum utilitatis aecedit Eeelesiae: nam qui pra dieallant Evantelium . nisi iugam Apostali arripuissent ρ Fugientes itaque sancti quasi

mediet in usus indigentium semantur. Has ratiores pro ponit S. Athanasius pag. 331. Et sequenti. Haee salis alui tum eorroborant. Legi tamen poterat etiam Cyprianis. de

Laps pag. 3 s. editi Balvetu, necnon Epistola 1 . ad GDnelium pag. 1734

Dixi tamen neias esse in persecutione fugam arripere , dum fidei mulsa, S silan Chri ilian Y plebis periclitatur . V. G. si populus absque Rectore ullo sub Tyrannorum sevitia permaneat. I ad eum qui sueti eura o iam Christi pertineat. nee totus grex serieut persecutoribus se se rimat. Egregie id commonet, pes atque in Epistola adH oratum i . nune rati. s. Pater Augallinus . Primo ait num a. verba Domini dicentis: Cum perseque4sue vis

in inistote issa, fusise iri a iam, non ita tiruanda, Ut ne

aere . quas stia sanguine comparatat. O fendit in eo easu non valete exemplum Chri ita satientie in AEgyptum, quia nondum Ereti s co ruauerat, nee Aps tali, qui per sene sitam in sporta submissus eis, quuniam uelaira n fuit Euti via ibi eras Meestam mani terra. Deinde num urget praeeeptum Caritatis. da quo Ioan Epi Li. eap. m. as. Quoniam isti animam Dum po ibi, ν fuit: c, nos deis hemas pro fratribus animis ponere om niuilitatque is non

lis tantum , otii premesea positi tiar, ρtiis fratres. i eis au Chi se aiam sistit. induebara , Loore noluerunt . Quod profecto per se satis compertum e l. praeterea de m lirat num. 6 Epistopos nequaquam debere imitari me tenarium . qui iades taptim vino r/- Hε ι , qvisetiam non O ei Ora de ovistis ; ut Christus ait Ioan. x. a J. Cum

Solvit eo laei Aquilinus quae pollunt in contrarium opponi. Aiebat Honoratus nil aliud elseere Epistoporum praesentiam, nisi ut itiitemur magis persecutores , ita ut spetiantibus palloribus viti eadant. seminae eos flumentur, in eradantur Ecclesiae. At respondet S. Pater, propter ii aquae inerata sunt non debere noliti cimeti e Je certam daser

tionemr si certa mala ilia forent, omnes fugam arrepturos . atque Antistiti tune non futuram manendi neeei litatem di magis timendum ne lapides vivi extinguati tui des xentibus Episeopis. quam ne illis praesentibus incendantur lapides 8e ligna terrenorum aedificiorum: inasus fore detrimentum si interiori sensu pereat ea. itat fidei, quam si seminae violenter constuprentur in carne e in persecutio edenique magnum fieri in Helesa utriusque sexur eoneu sum, aliis baptismum flagitanti hus, aliis re ae iliationem,

aliis etiam poenitentiae ipsius actionem. omnibus consitati nem, Saeramentorum conserit aem. Ne atianem. Haec adnum. usque s. Quaerenti an liceat iugere, ut serventur alii, qui tesduis fidelibus minit irent; respondet quanda et e rura mune perieulum , eavendum Episcopo ne magis iuniendi

obsat exemp quam vi.endi molit ometor sit tendum si

non destit alii, per quos seppleatur Ecelesa licum minis eritim e si latet non quaeruntur ad mortem. Dile ab iis oeculiari Clerieos. & Episcopos suos; ceterum non tanti pendendam elle Ecclesiae navim, ut debeant eam naute, e maxime gubemator periclitantem deserere . etiamsi in kapham uatililiendo, vel etiam natando pollini e lugere. Atque haee ad num. ra. petenti denique quid agentum stdum plebes decipiuntur, eum ideo non fugiant, quia manere suos praepolitos cernunt; ait deelinandam hane in .idiam alloquendo easdem plebe , eisque saniueaudo quod ideo Episeopi te maneant , ut fidelibus mitti irent quiequideorum saloti noverint nec larium; nee omittendam hanc orationem, si utile videatur ad loca tutiora migrare : ii a ire plebs nolit, aut noa palsit . aut eundum sit ad ineer.

ia suffugia . di non ad finienda . sed ad mutanda pericula. non esse Christiano ministerio deserendam: si autem abire maluerit, nee Episeopis manendum esse , qui propter ipsam

plebem manebant. Haec ad numerum usque postremum . Ugo eum Augustinus tam valide uetuoseque quae itionem

iliam diluerit. reeia ipsa Doctatis vinnium praeelatissimi

documentis concluditur.

CAPUT IX.

CorusCELERATAM non esse Sinentium rituum conis

suetudinem in iis, quae reserunt duntaxat euitum M liticum fle ei uilem, dixi prop. I. Capitis plaeeedentis. An autem intersit idolata trica superilitio. ignarus rerum, ac tantaloeorum interea pedine dimitus definire vix potest. Standum

omnino Am tolle e sedis definitionibus quae spectatis divertit eiteum liantiit. & Mulionariorum relationibus . diis ver a sanci .it, iudicio semper librato, atque irreso abili. Nam a ann id te tr. Septembris ad quaesita Patris Joannis Baptistae Moralis ordinis Praedicatorum , respondit Sinensium euitu esse illieitos e anno autem rosti die et . Martii affirmavit permitti polD . sublatis super liti nibus, fideique protellatione praemilla , audita tune relatione P. Martini Martiati Societatis Iesu in Silurum Regno Misiarii. Remanet ergo diiseulta; , an postremo

323쪽

DE THEOLOGICIS DISCIPLINIs

decreto emanam urensum mi ut supersitiris censeti d

Peant, an permitti, Zc num deere tum primum adhue inino ro,nte maneat. Cum pro utraque parte innumera scim

a prodierant. millus ad sinas Reverendissimus Carolus aiItot prohibuit anno isa a. cultum a Sinens s Com iacio, Ec Progenitoribus exhibitum , tabellas eisdem appensas, vocabulum Xanu Ti , ae Tien . quo significant suminum Deum . Ac inscriptionem alteram X. V Den .

Graue hine subortum dissidium ei tea Edictum Domini Mailrotae pro usu ipsarum tabellatum scripserunt plures Apologi: ae ; plures quoque illas reprobarunt; horum autem Scristorum illustriores paullo insta commemorabo. Tandem in sinam prosellua iussu de au8lotitate Clementis X l. Caroluc Thomas de mutnon , decreto suo emanato Pudicherii die as. Junii anno i eompluta alia Sinensum usu recepta proscripsi, postea Vaticana purpura ornatus: eius que decretum confirmavit anno trio. die et . septembris idem Clement X l. de anno i 1 . die tr. Decembris Bene

dictus XII l. Etiam de Cardinali amplis 4mo aetate hae dic

putatur. an consuetudines Sinensium satis exploraverit, an Innocuas tamquam superstitiosas Heeeptuς errore inhibuerit

etenim de Confirmatione summi Pontificis, dummodo Ca dinas in de mutnon explorate sententiam dixerit . nemo ambigit quin rata si, 3c religiose servanda. videtur ergo mihi amplissimam de sinensium ritibus controversam ad tria capita poste revorati ; nimirum an iuxta decretum sacrae congregationat anni i636. Sinenses ritu permitti

debeant: an edictum Reyerendis smi Maigret suetit librate

emanatum: an consuetudines proscriptae ab Entinentissimo

Cardinali de T rnon stit revera superstitiosae. Quantum ad primum caput attinet; dico per decretum anni is s. non fuisse permissos ritus omnes Ninensen, sed tantum aliqvns, qui ex relatione P. Martinii υidebamur esse politici. ideoque decie tum emanatum a s. Congre- ratione de propaganda anno i se . semper in suo robore viguisse. probatur i. quoniam Saeta Congreratio praelato

anno 16s . censuit permittendas sinens bus Christianih ee. remtimas a P. Mattinio prauom natus, & preptous . At Martinius tetulerat in cultu Conlucti nullum inteles es

crificulum, nihil omnino fieri ab id lolatris institutum inultat oblatione , aut sacrificia, sed inclinationes tantum qualet sunt viventi Magiato, neque in templo, es sacra

aede , sed in aula, aut pymnaso: dissimulavit etiam inscriptionem tabellatum , de quibus infra; tamets e Sinarum regno grande volumen detulerat , in quo omnet Sinensium consuetudinet erant expositae, ut ad illius ingenuam fidem

comprobandam teflati sunt P p. s. s. in supplici libelloe hibito Summo Pontifici Innoc. XII. At quicquid in amplo illo volumine contineretur, nunquid Sacrae Congregationi s4 mscauit Consueto sacras aedes erigi, oppendi tabellas inscripiat aurein literis . Da i auimae fausti foui, Crsipereite ι ni θ, i Oris celebrati in eius honorem simaemnitates in aequino tio vetis. Ee autumni, senar face datum munere Mandarinos, adolere thura, immolare Victimas, offerte pilo bc sanguinem potet, eres undere calicem vini in homunculum e paleia festim , comburere pannum sericum, nummusque papyraceos, literatot omnes gradibusidii laton in sacram Conrucii aedem venienteς accensis cereis quater renua flectere, prostratosque spiritum Consueti

adorare, de trontem in terram percule te Nunquid ex aroluit Sinenses parentibus avisque coii si tuere templa, i, cate ibidem tabellas inscriptas litetis cubitalibui, I a i , latir throntis an m/, te; spiristis NN, vete de autumno ii

uiuii solemnia , patrem amilias stetere Sacerdotis vicem, macta e porcum Optamque, essit so in aurem vino probate, iesima , li a te illaesus. 3c legumina; re qui lentias sol

12 iunt, eadem peragere aut privatis ili domibus, aut extra urbes ad mortuorum sepulcra ρ Ham . quae a Sinenti hu, exercentur. Et non solum Daretat Navarietta . de va,

liri inclyti Praedicarimum Crdinis, sed etiam . Eli . iii Si nensium cetereontatum Apologis ae . Diciacus Mota es, Ja eobu Faber, t ranciscus Brantatus, Bartholomaeus Robore- duet . aliique complures lime, inquam, Martinius alio si lentio praeretati ; ideoque vi decreti emanati anno i A s.censeri non poterant permittenda. II. Laudatum P. Mariat in tum plura pia ternite silentio commoniliani eiusdem stiresia apposita ad calcem Apnlogiae 1 F. praedacatorum

editi lypi; COlomentibus anno is . comprobant qu.r apud sinas evenerunt poli Martinii reditum a nam, ut refert Nauarretia Tom. r. pag. par. Pater Adamus Sesnaal Mati Hatinus s. l. decretum anni i i V. Improbavit ob in inusi ficetam Martinii expositionem: quod Ad tecille P. Anti nium a S. Maria ordinit Minorum iei latur in sua Epillo la etiam r. Dominicus sat petii Jesultatum partibus addi Absimi, e confimat eiusdem P. Antonii a di. Maria iura mentum , quo anno i/19. asseruit P. Mattiuium in Cibi tale No ti palam asst mavisse corruptelam exorandi

animas de uinorum apud Sinas ab hinc tetro trecentis a mn indu tim . tum tamen cultus proavorum est et ab antiqua initii titione civilis tanturamodo. Ad politicus. At hane cor -

telam Sacrae Contrestationi. Romanoque pontifici minime si nificavit. III. Anno i 6sq. die 13. Novembeis in Congre. atione Generali s. Cfficii Eminentissimi PP. declararunt 2 iuitiis Saraa Ccrare sanis de Poptiundo riae Litimss ais i a. Septemtris I ε 3. secundo sum ex Rus md iij.

militer an . iis a. ad quaesium P. Dominici Nauartertex ii. ex mandato eiusdem S. Congregationis Clanismi viri Lati rentius de Laurea, posteas. Rom. Ecclesiae Cardini luxn

nequa am . Ex quo ergo per decretum anni is s. permit. tantur politicae quaedam ceremonia , non consequitur pedimitti tabellas cum inscripti ibus paullo supra eommem, ratis , neque oblationes . neque adorationes factas spiriti. bus, aut progenitorum , aut Consueti . neque solemnia aequinoctiorum, neque alia quae redolent super litionem,& quae decreto anni im . fuerant prohibitat sed utrumque decretum apposte librate. 8c iuxta Missonariorum quaesita latum fuit, nee unum alterum irritat, abicitatque quod de iasdem decretis erat dem litaneum.

Edictum quoque Caroli Maigrot recte, provideque L.

perii tios in cultus eliminabat . I. Reuera aedes Consueti templum eii, non gymnasium, & oblationes ibidem si. Eiae, praesertim in aequiniatio veris N autumni, superili. tiosae ae profanael primo quoniam AEdes illa Sanarum lis

rua appellatur Amos . quo vocabulo appellantur quoque Banriorum pGodi, sive templa idolorum : 3c revera ia. num ae templum elle, scribunt Matthaeus Ricti lib. 1. de Christrana expeditione apud Sinas cap. i . ng. t 8. Daniel Barioli lib. i. pag. 72. Κ1tkeriti in suo linro. qui inscribitur China iti ituro p. r. cap. i. aliique s. I. praesari Scriptorcs ; tametsi Ede; Conluciana non si templum commune , sed furitim tiradicito is, ae prope gymnasum eri patui . De laudato Matthaeo Rieeio Macetate ali tra.dunt primum fuisse , qui anno lues i. ad sinas penetraverit i sed ibidem antea Euangelium praedicaruet Da ni ni eam . notitique orditiis Fratre. . N praesertim annaa 373. P. Matimus Herra da, ut non solum allimrat Auctor Apologiae FF. praedicatorum pag. i . sed ei iam de

montiratur ex libro, cui lituiu , Himela Retrii Duarum: a iore n lim Ioanne Con aler de Mendo 1a edito itala lingo Romae an. i 86. pag. i s. Deinde C sueti cultum iiii lium ae superi titiosum declararunt die 1 . Novembris ann. 1669. ex mandato Sacrae Congregationis Laurentius Brancatus de Lauiea. N Joannes Bona, uterque Roma Na purpura clarus, doriritia autem clariis no imo idem

definivit summu ς ponitida Clemens XI. in Bulla emana ta die tu. Martii , anno i i . suae incipit. Ea illa die. Praeterea cultum Conrucio exhibitum esse superstitiosum. nonne evincit ipsus ii tisaerim cum adoratoribus pimmiti libro Italo, Ru bIta di iurio p ino post seris ure ae P p. urtia Co, cui Goti pag. am inscriptio tabellae, oblatione , & libamina superius commemorata, & comparatio eum oblationibuι laetit idolo Chiri Raa. siue spintuitu telari urbium, ab omni etiam ali irum rituum propu- natore damnatis ρ Sunt enim Consueto, & idolo G a mn eaedem omnino saetatae viis imae, iis lem ceremoniis, eademque mini. iturum pompa & altione ; s verum re-ieit auhior Hirsonae Cultui sinensium pag. i . Denique Conlucii cultum , di idolatricat caerem nias etiam Misso

narii Jesultae interdixerunt anno 1618. deeletia editiet inut-be Lia Tme provinciae Nan menti . ut Navalteria dem

litat Tom. ll. pag. ito. iduolue ia sum dii a primu ipsis rum in sinatum regnum in retia sui se permiuas . II.

idem alle tendum de cultu progenitorum : suem polit cum non esse liquet primum ex tabella, in qua non tan' tum desunsiorum nonnina inscripta sunt. quod tolerabileiotet, verum N X ri Geo, aut . xin Chti . qum vocabula idem valere ac, sedes, utir ih utis animae. iei hiitru ,

fatetur eruditus Apologiua Tellier Tora. II. sap. 13 iae inque non sunt appotita tantum ad excitandam, ut inquiunt, memorram parentum, verum etiam ad commonstrandum,

quod tabellis ins adeat spiritus de an torum . Suisceret enim ad revocandos parente in memoriam filiorum inscriptio nominum demotiuorum. Ad haec latentur Apologiis ae superilitiosam rem iote, s a deiun iis eorumque spirietibus viventes aliquid peterent & expectarent : dc Martinius, ut diximus, eum tabellatum inscriptionem luna expectatum a spiritu proavorum beneficium est, cuit. At compertum eli Sinai, cum eiusdem eaeremoniis intersunt. bona & prospera a detundiit petere . neque id mile in dubium reuocati . ut se libit Cretolius Lom Ordinis Praedicat. Episeopug Baiilitanus, quem alias Apri

ritiae pro se laudant, apud Varum, di Seriptoratri Hii Cult. Sinens pag. 4r. imo idem aestimast Jelaitarum H

siotici Alexander de Rhodes lib. i. e. di . Operis cuius in

324쪽

emoraui a M

Nasset Historianim radiorum lib. g. p. to t. aliique naris xantes impias Sanarum in defunctorem cultu teremonias. Rhodex quidem de Tun Itinensibus loquitur ; sed Tun hinen sis ae Sinicae gentiet eumdem esse eirea demortuos cultum, haud diffitetur Tellier in sua defensione Parte a. pag. Ae Martiniux ipse ut diximus, minime negavit corruptelam , de superi titiosam consuetudinem exoraudi spiritus de iudi orum in polituos Sinissum ritus irrepsisse. Quare sp enlturam cultus dubio omni praeut superstitiosus est, cum aut spiritus insidera tabellis credivitur , aut deiuncti Tesertini ut is Numina, ane ab illis sne Christ fide demo tuis temporalia heneficia expectantur e nequit istiusmodi Eultui tamquam politicus permitti, quemadmodum anno x674. de Laurea ec Mit allu declararunt & laudata Confli tutione Ea uia L. definivit Pontifex Opt. Max. Clemens xl. Quat insuper eredat quod in suo praeludio edito anno i 832. nititur demonstrare p. Francistus Xav vitis Philippoei, oh lationes superius recens , exhibitasque deiunctis poreorum . taptarum , libaminum , sussi mento-llum, esse munera desuntiit obi ara . non saetificia λ Ae smunera lint, nonne qui illa exhibent . putant spiritus adesse qui munera illa recipiant Quid, s rogum . p3 tamque empias, interest distri minit inter Sinensium deliramenta.& parentalia ab Ethniel, eelebrata, ut defunctorem anima

Ieararentur, es oblata muniistula gratanter excipereat Parentalia illa ita in ii. Fauorum narrat Ovidius: EB honoν , . --δει an mai Hurare paternas , Paemagiae in exertitios mtinera fore pureas. Paris peltini moaei : pietas pro ditate irata es Mumere; non avidas si abri ima deos. Tettila pomise ii foris es velata rara i ,

Auri proras postis in stia verba foris. Sane parum discrepant istae a Sinealium ritibus caerem, viae. De his propterea quaerimus , eue superstitiosae masnt, di interrogamus rore Deos manes eis ias aris A sisI Ipsa patrum moniamenta prebam: Dis manibus tuis Mis mora secta tiso, cum prudentio in priori ad Symmaehum: at pro mam reponam e ligno eas aneo tabellam inseriptam . Xm GO MIII. Opportune Maigrotius vetuit, ne Deus Sinica lingua appelletur Xana Ti. aut men, & ne templorum aris arpendatur tabella eum inscripti e , xine Tien, & tabella hac prohibita dureυit appellandum Deum recepto a Milli num origine υ abulo rhi/is Chtit quae omnia sancivit quoque laudata in Bulla Clemens XL Enimvero Xans T. , quod latine reddunt, Suremus Imrraroν . auctore Nie lao Longohaidi S. iesu iis linqua Sintea plurimum exercurato , constat s animare subimuimam materiam, & quasi

quintam et lentiam . quam Sinenses idololatras suminum Deum credere. nedum noc scripsimus libro i. cap. a. sed

de alterunt P. Alvatus Somedo in Relatione Monarchim Sinensis P. I. cap. i . P. Jo. Macteius indiearum Historia- Tum lib. E. p. ioci. P. Ludoviem Le Conite de praesenti statu Siniet Imperii Tom. a. pag. 38 i. oppugnatores verusinensum stituum prorsus omnes. Tisa veto significare emium, de Aine Tien, idem esse. ae, tita . nullus negat. Quomodo ergo his notnina usurpanda sunt, quibus idololatra percipiunt eumdem esse Cluitilia notum numen.& distulam aetherem , orbiumque creteilium styros, & nemphyti patitet &Christianam religionem amplexi ante illiusmodi tabellas pros rati antiquam retinent superilitionem 3 Deinde quod aiunt Apologis fae, & in supplici libello exhibito Ionoe. Xll. ampli illina Meletas Jesu , Dei nomen a Sinensibus referri non posse latino uocabulo , etiam Dei Pomen ab Ethniei tributum caelo, lunae , sideribus, nee tamen a nobis repusiari, diuinam quoque Scripturam i terdum casi nomine Deum signatiore, consuetam esse imcutionem illam, Romo Peluitim damnivit, Cinia Hue a s iis, persuasum denique esse Sinensibus unum Deum a Christianit eoli, non caelum materialer id, inquam, nullum movere debet, postquam iis omnibus ponderatis, Ap 1 olica Sedes praefata voeabula ex preste prohibuit. Et qui . dem non iubentur Sinenses adhibere latinum vocabulum

Detis, sed ab ipsis rec.ptum Tlen O . idest, Cati Dominiast neque X ut Ti, ae men, nomina sunt appellativa, quemadmodum est mas, ni possint vero , saliisque nomiaribus e venire; nee quaeritur quid praedicia vocabula ponsit metapho iee significate . sed quad natiua inlli tutione soniseent, & an Christianis sis sit eidem tabellae cum ido io latrii genua se tere, & mfiteri se colere Mne Ti, ae Tim. numen scilicet, quod alii omnes tenent esse ea l estem materiam: ideoque Apologi flarum coniecturae viden inr se tiles atque ineptae. Postremo ips Missionarii Jesultae circa significationem, usumque vocabuli Mnae T. minime e venerunt o nam ut dixi, Nicolaus Longobardi contendit significare subtilem. aethereamque materiam . Millionarii societatis anno 1628. in Conventu celebrato in urbe Rio rine statuerunt Xone τό non esse verum spiritiunt palmerius Missiona totum visiator anno iclam prohibuit eiusdem ex si usum . At Ricem qui anno I 18 a. ad Sinas per nnit, tradiderat voeabalum illud signiscare verum Deum:

TERTIUS. CAP. IX. 3I et

atque id in eaussa suit, ut revoeare ne inustini, fle P. Frauaciscus Hurtado anno 1643.ra componenda diisdia scriptum P. Nicolai Longobardi nammis damnaret ; si verum narrat Auctor HisL Cultus Sin. p.ra. a M. Saltem ergo Gnae

T. . tamquam ligo alitat Oniς attiniquae erat prostridendum r

ae sapienti ut me Clemens XI. definivit admittendum elumen Cha . nomina vero mea . dc Mae Ti penitus reai

icienda.

Caput sujut disquistioni1 tertium spectat deeretum σου dinalis de momoti a Clemente x L de Mned i a XIII.

confirmatum, quod universam eoatr,vditiam definiret . siliquido eontiaret virum illum integerri num vera ad Ap stolieam Sedem tetulisse . Id uero mihi non videtur in da hium revocandum. Enim veto idem eneri xl. Pontifex Maximus decretum illud inuiolabiliter obseeondum esse sanetvit die 13. Septembris anno i ita pro illius executi ne dedit Epistolato ieii, desilieitudini et pleni lina et ad Ioannem Potiugalliae Reaem die ro. Iama. mi an . a ii. Deinde acceptu nuncio mortis Cardinalis ex soli , in Epitiola ad Francisciam Archiepiseopum ivianitae data sub die is. Iunii

anno i i . ipsum Cardinalem appellauit muniam Carhoi es Retilionis pν asidiam , murium Amsai ea Da a prvue -- - , magnum Romanae Ditisiae de s de jumen ; atque Apostolieis verbit istud eidem contexuit elogium , Mnum aeriamen cena t. orsum eo ammatae, su/m seresiit. Die denique 19. Martii anno i i 3. Bulla . M tu ais, pol maturam discussionem , nee sola relatione Caesidialis de umon ad examen revorata , sed Missonariorum plurium euiusque ordinis . etiam famulam iuramenti prae scripsit, qua omnes ae singuli in Sinarum regno mi 1lionem exereentes spondeant se ritus ae tabellis, denomina sup rius exposita re obaturos. & decreta servatur Carditi lix praelarissimi. Quis etgo de tanto viro . tali Romani Pontificis commendatione exornato, ae mih tam loagam acturatu limamque dijudicationem, accedente etiam Ben dicti xl l L sententias quis, inqtiam, nisi ausat et ae tam re prociuntiabit aut decreta edidisse retias cimnibus non inisspediis . aut Sinensibus Chri litanis superitii lactein a stiealse aut Sedi Apollos leae imposuille , maxime eum innu Ner aperieula δὲ vitae rerumque diterimina inviso animo pro Catholita fide subierit . Quae autem Editio Cardinalis de momon inhibentur, scire, opportune, ac tui e prohiberi demoti lirat erudito opere Alo; ius Maria Leseini Uessini, Piaedicat. S. octieii Commi sarius Generalis r quem oppugnare conatur Scriptor Anonymus. Opera tripartita , Cisa ante paucos annos typis Genuensibu . Huis quidem Au. Eicitis eommendamus ilitum, eruditionem. ingeniique acumen 1 sed in Caulsa Apostolicae Sedas iudicio finita parum valet mentis acies , verborumque delectus . Millis etiam quae Lucinus nervosi & luculenter pertractate aperte damnattes eram illam nuptialem eum imagine idoli Potivari , smia effigies apud eumdem seriptorem pag. is postremae editionis, S resfieula centum re octo hiis corteata . dcer eo suem delinita . Negantibus autem ade se efigiem idoli. praefixumque florum numerum , ne illos arguamu mendacii, respondemus ampla simum esse Sinarum regnum. nec ubique eoti nuptiarum genium aut Ditiam , aut Potiti remo at ubi colitui, tam apertam super litionem eli. minandam. Quis praeterea aeqno anima terat in Isi tutionem

sessorum ob muliebria, dum primum fluunt in pubertate,& apparet puella apta viro Qui oh sordidis limum fluxum templum . Ac saeramenta mulieribus interdiecit . tametsi eo dee idente sat esset seminam latitato γ Quila innuptiis arborem Areseiomatam, & palmae nucem ad auspieia e stadiam patiatur in profanis simul . Christianisque e iugiis Illud praeterea , quod Mi lionarii aeeedere nolint ad Saeramenta minii tanda infirmis infimae eonditi nix, parreas vulgo dicunt, qui a nobilioribus summo ludi hrio habeantur propterea quod boum carnibus vescuntur, quat occidere Biana manis flagitium eli inexpiabile . ut intentius Maria Carmelita excalceatuet serihil lib. rar. pag. 3 4. illud, inquam, aperte immanitatem . nobilium studium, ae super Ilitionem praesesert . Denique eonspersolis fronte cineres consectos e vaccae stercore . imprelsaque signa delineata in opere I ncinii pag. 411. nescio quu tu re pollini a nota superstitionis excusati . Atque tire et mea de Stoensum Ritibus persuasio . In quibus tamen , si nullum adetret superuitionis indicium . ut eontendunt Aloi sui Le Comte. Jacobus Faber, Seripiores librorum, qui inseribentur , Vera Sanensiam svientia , Montimenta Sin ea , o filio fusi oblata jactae Consolationi itissa In--t iii XIL anno Id99. aliorumque editorum anno 1 o. atque s inconensia essent testimonia Prosperi Intoreetta, Martini Mait inii, & Dominici Mariae Sarpetri , asseren. tium stipedistitionem omnem a Chlii ianit vitari , pallent Millionarii omnes facile eonvenire , eademque doctrinae conspiratione commi)lium munus explere . Id pravi Contione nuper, idest, die xxt. Decembris praeteriti anni t 39cin Quirinali aula coram Purpuratorum Patrum Senatu proloquutut est vir doctrina. aetate, exemplo plurimum ven raudus F. Bonaventura Bathetini Cone, ator Apostolicur,ti Ge.

325쪽

DE THEOLOGICIs DISCIPLINI s

o Ceae alli eoue Aoram. Fieri id potest, s penitus rei

vi S. Paulinus seribit in quarta ad Atis tum Epitiosa.

CAPUT X.

An permaneat sius in hemim im ., ia homine haere t eo , in homine iatis stincto .

INQUIRENDUM hune est de Fidei sitsectat nam Me

ter Oxi, qui sanctificantem gratiam a fide non disti ruunt. docent eonsequenter iustum esse quisquis fidem sese va ἔ nee gratiam amitti nis peccato apollatim & infideli talis : eisque attedunt. qui autumant fidem divulsam a e ritate non operati Christianas virtute , neque s m. quae est honum germen ae semen , esse abstue amore & fiducia ; et hahetur in pro stione li. N lat. Quenelliana .

At in iis, qui in haeresim prolabuntur, di pravo dogmati

haerent pertinaeiter. fidem destera communiter doeent eon.

ita Durandum scholaifici quamquam multi distinguant into Catholieam , integram, inviolatamque fidem , & fidei

Partem . teneantque illam quidem in haeretico deperire , es remanete fidem aliquam. sve priorem supernaturalem illuminationem falsitati permixtam , ut d et s. Bona ueniatura . & probare videtur in I a. dili. 23. f. ia. magni nominis Theologus Gulielmus Eltius . eis in utramque rartem disputet, nee rem desniat. At illud inter Sehola itiem dissidium iacili ratione componitur, si quod appellant obiectum mistri oti, & quod formale dicunt, dis eamul.

iminio hametici plura nobiscum tenent, ut Trinitatem Incarnationem , Baptismum , quae etiam divina revelatio ne, noti perceptione naturali ad illorum notitiam μευ

verunt , sed his minime allentiuntur ob divinam auctoti talem ab Ecclesia propositam . idemue non fide di .ina , sed humana duntaxat, aequi sita. di nistorica . De illi an tam . qui e cellerunt naturae. exceptis animis purgantium α/huc a eaesessi patria extortibus, quaeritur, num in i 1 ad ornatum, aut ad rellaionis symbolum has itis sdei misistit. Atque haee congrua urevitate resoluturus de pristi mite

P opos ITIo I. Remanet fides in homine impio ,

Qtim modo infidelitatis crimine non se commaeulet. Liquet primm ex Apostolo. qui in I. ad Corinth. xor. a. aperte fidem a caritate seiungit, quod & praestat Augustinui de Fide& operibus ea p. rvi Produximus lora Volumi me ii. pag. t 39. Meedit 4 nitio Tridentini seis Aean. G. si ρυιs uixerit amusa per praestum gratia, fimu os . .m θωρὸν amitti aut fidem Di remanet non esse veram, rim, I, et non si s auι etim qui suem sis. ear ιοι. tib/ι non σε chrisianum anathema D. Hue spectat proe. postio 11. damnata ab Asex. VIll. sitiando in muriis p. eurorisus A fieιι omnis amis. ae t etiam μὰ . O .flavis id antυν creario . non es es divina. feci hsemanar di s a. Quenelliana, Fides non es ab Me amora o sutilio . svis stipatui de ratio ; nam fides & earitas diversum habeni bis ium . atque illa tendit in Deum ut verax est, haee in Deum ut summe bonum ; postumus autem odisse etiam

ea, quae esistere non ambigimus . dummodo non sie ampateant, ut animum ad se trahant necessaria & vehemen

illi mi dilhcticine, uti contingit in patria. At fidet . et lamsi si is in speranuarum stilsantia , scilicet, sinimum

bonum tam firma persuasione credat, ut de eius existi nitatiora haestet, non eo tamen prasente an perspicue viso adeo

illicitur, ut nequeat ab illo lai a gilectione divelli. Ad 4e nullum uitiuiis habitum in hac mortali vita demidi oisi per oppostam qualitatem ἰ unde Srnodus Tridentitiacit. teis. A. cap. I 1. recte sanetvit sola insed lithi. ipsam fidem amitii. Amuerunt adversatim nonnulla, quae ex haElenu dispo

tali habent saeillimam solutionem. Aiunt fidem, Seripi, is divina e clamante , sine operibus mortuam esse, , a isitate seiunctam esse nihil. nihil pmdeste addunt itioi, notus ilium solam fidem , quae per dilectionem operatur . inundate cor, piamque fidem sane spe & earitate noti Q. Ira nimirum S. Pater in Psalm. 3 . num. 6. seim.

ii emo, inquiunt. nulla , s dest caritas , datur virtus , 44ὰ tiei, t Chlimianas a/tiones ; nulla sine ordine amoti in Atimstiniana Theolosia vera virtus censenda est. G diri simium sutilia sunt. I recocta . Fides enim sne eantare informis est. mortua est, & etiam ab actu, li timore penitus separata ad iustificationem non sufficit :sed nunquid omissuo extinguitur, & sine gratia sanctifiean te exercere nequit actus suos ρ Mortua tine huius gratiae ornatu appellatur, quia non est illa fides, qua iussuq vi.

vit, qua promeremur vitam aeternam , qua teparamur ab

immundis; at etiam in peccatore pios sne stratia habitua. ii moret operatur, qui non imputantur, nisi ineli te, ad iusificationem ae vitam: ad quam impii disponuntur, a,miniatim viris esse, quae diuin ιus revelata itini , .ryiae itiis diis nimii a Dra Rificari impiam μν gratiam ritis ; ut lo

qui tui Tridentinum . Re u proinde Augustinus affirmat piam fidem esse eum ἡilectione, se fine dilectione αε-

emundari per fidem; quoniam Fides per directionem ιν υιών, inquit Apostolus ad Gal. v. g. 8c , si caritat in . MA/M, ndiu ,strahi prori' r. ad Corinth. xor. I. lai tue ne ludit fidissimus Aptatori interpres Augus nitis ira Les

non habeat eoArarem . ii alibi, Fid/s fine raritate μιγ' sse, nan lamen priae e. Verum, induis, quomodo id, si nulla absque earitate datur viritis Principio ad virtutem non requirit Schola Augustini a caritatem tibiis, his sed ordinem dilemonis, qua uirtus non sit inflata dum id

se ipsam refertur, nee vitio la iactetur dum marcekit ea. iditate ; de quibus plura lib. xviri. cap. q. Deinde pro. terer hab itis virtutum etiam supernare talium a cantate distinctos; tametsi earitas acta hut ceterarum virtutum iri

buat sormam, ae persectionem: ut explicavi supra pag. I3o. Denique eontendit humanam voluntatem in quolibet exercitio uirtutis duci vario iplius amoris assectu, siue boni eupiditate, quae nee deest in fide informi, auescire Sancta Thoma L 2. q. v m. a. ad a. sed non requirit ad tu iuslibet virtutis Aum explie tum illum amorem, qui temdit in Deum ut summum bonum . constitutiqua virtutem peculiarem . eeterisque pras tiorem , quae speetali quadam ratione dicitur Caritas.

PROPOSITIO 1 I. Non permanet veta fides in homina

haeretico .

Solet a quihusdam haee thest eomprobari verbii Amst,

si in a. ad Tim. 1i. 1 . sermo eoνtim, ut canem ρυψι:ex qui s es natis, o Philertis, qui a veritate res. dirum o at non satis percipio huius araumenti robur, da-eente ibidem Paulo Hymenarum ae pniterem a trasse a fide resurre sititiis, ut eoailat ex textu, ex Tertulliano de Resurres . Carnis. & ex Augustino serm. 362. num. 22. an vero hi sdem omnem amiserint, hie tantum uerba minime evincunt. Videntur magis efficaeia quae idem Paulus se tibit ad Galatas v. adversus asserentes legalium ad salutem necessitatem. diems v. a. Elaeuati es , a Ciaim, scili. eet a Diritti fidia, ut explicat versu proximor es ius rei di rationem subinde affert. quoniam non auctoritatem Dei reuelaniis confestabantur, sed humanam . et raque olla xiam opinionemr HV aso, inquit, Me usu es is es, γλυσυι vis. Quod sane faciunt haeretici omnes , dum privato spiritu, aut hominum doctrinis sedulli ea duntaxat et, dunt, quae proprio ingenia es voluntati magis consentanea sunt. Qua te s. Pater Aumii inus ita Manichaeos alloquebatur lib. e ita Fausium xv i. cap. q. uisi iis Monee io su utitiis Heditis. quia υ tiis nIn eris his , Mias positis. quam Euangelio oria ι i. Addit laudatus Apostolus ini. ad Corinthios iii. I i. Fundamentum enim aIιι nemo potess nere prater id ia positim se quae verba S. P. Augustianus in Enehirid. cap. 3. num t. explieans de fide Cain lira inquit: NYρ- Lae . ea n Eanrim o proprium sinua. mentiam Q. saei essiat,ei , qti a ptito,i mi Vi aiιρώibus h

sti, otia quosliber haereii. M. I. C., siones vocari ι,ΔnI Nipsa vero non o apud res . Ex quibus omnibus hoe pacto ratiocinamur. Qui credunt humana persuasione, nee fidei catholicae iundamentum tenent, hi supernaturalem fidem nequaquam servant. At huiusmodi sunt haei

Ratio ex his depromitur manisella. Fides enim nos hvmanae persuasioni innititur, non privato spiritui. non a tecepiae hominum insinuationi; sed eum sit divina. eliciatque allenium immobilem. atque simillimum . nititur divinae aulioritati per Mesesam propostae. Cum erga nubius haereticorum unum aut alterum fidei alliculum in ev-hium revolans, aut praestacte negans ad hanc incontussam, vittissmamque nonnam propriam fidem exigat, quomo

do credit fide summaturali ae diuiua Atidiaret s. Thomas, cui maior Scholasticorum pars assentitur, r. a. q. s. atl. . Dicenaum . inquit, 'tioci in haeret eo disereὰ tire u m

mas , cui Joan. xx. inquit, l. s. rariti , Ita βι- iis , nunquid fidem plotiac amiserant Respondet Lyra, nus, utique discipulos, de qui x Marci ultimo, tunciuisse incredulos, quoniam Resui ted io Domini pluribus

argumentis suerat declarata; nis velimus dicere increpa tam a Domino incredulitatem. qua mea in illis fuerat, dum mulie tabus, celetisque distipulis credere noluerunt. Arbitror tamen per incredulitatem , qua aliquis non vult pratia te fidem privato homini mycterium nondum sibi exploratum narranti, si habeat paratum animum credendi

aut Ecclesia proponenti, aut Domino teuelanti, fidem ne

326쪽

LIBER VICE sIMUS

MEIA Historiarum Indieartim lib. g. p. III. aliique natinxantes impiat Siluram in defunctorum euitu teremonias.

Rhodes quidem de Tunkinens e loquitur; sed Tunkinen

fis ae Sinter gentiet eumdem esse eirea demortuos cultum,

haud diffletur Tellier in sua desensione Parete a. pag. 3I Re Martinius ipse . ut diximus, minime negavit corrupi tam , & superistiosam e suetudinem exorandi spiritus de stin 'cirum in politicos Sidensum ritus irrepsile. inare sim Lenitarum cultus dubio omni praeut superi itiosus est, eum aut spiritus insdere tabellis ereduntur , aut defuncti seruntur in Numida, aut ab illi sine Christi sde demortuis rem talia beneficia expectantur 1 nequit istiusmodi

Eultus tamquam politicus permitti, quemadmodum annores . de staurea es Miraballo deelararent , & laudata Constitutione Ex tuis dis . definivit Pontifex opti MacClemens X l. Quis insuper credat quod in sto Praeludio

edito anno x G1. nititur demonstrate P. Frane istus Xav xius philippoei, oblati es superius recens tas, exhibitasque defunctis porcorum . caprarum , libaminum . summent rem, elle munera desuntiis oblata . non sacrificia Ae si munera sint, nonne qui illa exhibent, putant spiritus desin qui munera illa recipiant Quid , s rogum . pyramque

excipias , interest discrimisit inter Sinensium deliramenta .& parentalia ab Ethnieis celebrata, ut defunctorum animae

exellarentur, & oblata munus la gratanter exciperent λParentalia illa ita in ii. Fauoium narrat ovidius:

de preeri positis is fias versa fae s. Sane parum discrepant ista a Sinensium ritibus caerem viae . De his propterea quaerimus , eur superstitiosae non snt, fle interrogamus enca Deos manes euν ἐψι Mia hos , ἐυ patram monumeissa prelanir αι misistis tuis Murmora feta Iuo eum Prudentici in priori ad Symmachum : at pro marmore Mam e ligno eat an eo tabellam in riptam . Ain Goem Ill. Opportuae Maigrotius vetuit . ue Deus Sinica lingua appelletur Xane T. aut Tieri, de ne templorum aris a

d nilatur tabella eum inseripti e , MM Tien, de tabellae prohibita deere.ii appellandum Deum recepto a Missi num Origine voeabulo rhion Chiar quae omnia sane vat quoque laudata in Bulsa Clemetiet xl. Enimvero Xoris T. .

quod latine reddunt, stiprem,a Imperator . auctore Nie lao Longobato, S. Jesu in lingua Sinica plurimum exercitato . constat lignificare subtili limam materiam . Ec quasi quintam ellentiam , quam Sinenses idololatras summum Deum credere. modum no seripsimus libro I. cap. a. sed

di silerunt P. Atuatus Semedo in Relatio e Monarchiae Sinensis P. i. cap. 1 . p. 3α Mineius indieatum Mitioria-nim lib. 6. p. iiD. P. Ludovicus lae Comte de Praesenti

satu Siniti imperii Tom. 2. pag. I 8 r. Oppranatores vel Sinensium Rituum prorsus omnes. Imen vero significare ea lum. Ec xiv oen, idem esse. ae. Cium coitu . nullus negat. Quomodo ergo hie nomina usurpanda sunt. quibus idololatrat percipiunt eumdem esse Chtilitanonam numera,

de dissulum aetherem , orbiumque eaetellium gyros, dc ne phyti pariter Z Chtilitanam religionem amplexi ante istiusmodi tabellas prolitati an ii quam retinent superstitionem Deinde quod aiunt Apologi et, de in supplici libello exhibito Innoc. xll. amplillima Meletas Jelu , Dei nomen a Sinensibus proferri non posse latino vocabulo , etiam Dei

nomen ab Ethnieis tributum edita, lunae , sideribus, nee tamen a nobis remdiari, divinam quoque scripturam interdum editi nomine Deum senilitare, consuetam esse locutionem illam , Roma Pelasitim ad aest, Gria hiane a soliti, persuasum denique esse Sitiensibus unum Deum a Christianis coli, noes eaelum materiale id, inquam, nul lum mouere debet, postquam iis omnibus ponderatis, Ap uolita sedes praefata vocabula edi presse prohibuit. Et qui . dem non iubentur Sinenses adhibere latinum vocabulummis, sed ab ipsis ret .mum Tlen Chia. idest , Cati Dom/ntist neque Xave Ti, ae Tim, nomina sunt appellativa. quemadmodum est ut possint vero , falsisque nominibus convenire ; nec quatitur quid madii a υoeabula possint metaphorice senificate . sed quid nativa institutione signifieent, Ee an Chrisianis is, sit eidem tabellae cum id lo latiis genua flectere, EL prosteri si colere Xane Ti. aeumen . numen stilicet, quod alii omnes tenent esse coelestem materiam: ideoque Apologillarum e niectura uidentur imtiles atque ineptae . Pol remo ipsi Mistionarii Iesiaitae circa signifieationem, usumque vocabuli Xans Ti minime convenerunt e nam . ut dixi, Nicolam Longobardi contendit significare subtilem. aethereamque materiam , Misi onarii

Societatis anno i518. in Conventu celebrato in uine κiis

sine statuerunt rane τά non esse vetum spiritum 1 Palm rius Missonariorem vistator anno io29. prohibuit einsdem Moeabuli vium . At Ric eius qui anno a 38 i. ad sinas pedirinit, tradiderat vocabulum illud significare verum Deum:

TERTIUS. CAP. IX. 3υ

atque id in catilia fuit, ut revoearetur in usum, Ze P. Fras.ciscus Hurtado an no i 3. ad eom uenda diisdia Ieriptum P. Nicolai Lumbra di stam mis damnaret a ii verum nat-rat Auctor His i. Cultus si a. pag. m. Saltem ergo Mnem, tamquam significationis tu abiguae erat proseri adum rae sapientissime Clemenx xl. definivii admittendum et meu Chia . nomina vero men , 5e Xone di penitus rei,

eienda .

I I L

Caput huiue disquis timi tertium spectat decretum Canainalis de Gornon a Clemente x I. Ad Maedi ho XIII.

confirmatum, quod uai.ersam eoait,/ersa n definiret , si iuuido eon taret virum illam integerrimum vera ad Ap

stoli eam Sellem retus ille . Id vero mihi non videtur in dubium revorandum. Enim vero idem Clement xl. Pontifex Maximus Meretum illud inviolabiliter obserὐandum esse sanetvit die Σ3. Septembris anno i io. pro illius executi ne dedit Epit laso seia, de solicitudini plani limax ad Ioaα-nem Potiugalliae Regem die χα Ianuarii an. i ii. Deinde aecepto nuncio mortis Cardinalis eximii , in Epulola ad Franeiseum Arehierseo .n dantiae data sub die is, sutili anno i t 3. ipsum Cardinalem appellauit insaniam Coris caemiuisuis praesidiam . masuum AmyAI ea n is ρνυMn

catim , magnum Romanis Ecclesiae ueras ae lamen i atque

Ami olieis .erbis illud eidem contexuit elogium , sonum cerramen rari est, cursum ea uismaiar a - ρ fuit. Die denique i . Martii anno 1 43. Bulla . Ex .lia dia, post maturam distultionem , nee ibia relatione Cardinalia de Gurnon ad examen revocata , sed Miis ariolum plurium cuiusque ordinis etiam formulam iuramenti prae scripsit, qua omnes ac singuli in Sinarum regno mi ilionem exerceates spondeant se ritus ac tabellas, & nomina superius exposta reprobaturos. A detreta seruaturim Cardina. lis praetiariismi. Quis ergo de tanto viro . tali Romani Pontifieis commendatione exornato, ae post tam longam

securatissimamque diiudicationem, aceriente etiam Bene

ditii XIII. sententia: quis, inquam, nidi audacter ae tem

re pronuntiabit aut decreta edidule tenus omnibus non inis

spectis . aut Sineti sibus Christianis superuitidirem alicitasse aut Sedi Apostolier imposuille , maxime cuin innumera leuia he vitae rerumque diserimini invicto animo protholita fide subie tu β Quae autem Edicto Cardinalis de Totirnon inhibentur, stite, opportune, ae iusto prohiberi demon strat erudito tapere Aso uus , laria Lueini ordinit

Praedicat. S. oscii Commissatiu; Generalis r quean oppugnare eonatur Seriptor Anonynius. Upere tripartito, eus ante pauem annos typis Genuentibus. Huius quidem Au. Eioris immendamus ullum, eruditi em . ingeniique acumen i sed in Causa Apostolicae Sedis iudicio finita patum

valet mentis acies , verborumque delectus . Millis etiam quae taetrus nervose & suculenter pertractate aperte damnat tesseram illam nuptialem eum imagine idoli Potis b-la emales apud eumdem scriptorem pag. x . polliemae editi ix , di recticula centum & octo talis contexta . 3ceroeeo sue eo delinita . Negantibus autem adelia e figiem idoli. praefixumque florem nu inerum , ne illos argua nu mendacii, respondemus amplissimum elle si ruin regnum nee ubique coli nuptiarum genium aut Dirram , aut Potiis reme at ubi colitur, tam apertam laperuitionem eluminandam. Quis praeterea aequo animor erat inititutionem

1 esto rem ob muliebria, dum primum fluunt in pubertate, Ec apparet puella apta viro Quis ob lardidit limum fluaxum templum . & Sacramenta mulieribus interdicat . ta

meis eo decidente fac esset feminam laiit te Quit in

nuptiis albasem Arese tamaram 4 de palma' nueem ad auspicia e stactam patiatur in profanis simul . Chiilitanisque conjugiis Illud praeterea , quod Millionarii accedere nolint ad sacramenta ministranda infirmis infimae conditi,nis, Porreus vulgo di ut, qui a nobilioribuq summo ludi-hrio habeantur propterea quod boum tarnibus vestuatur, quas occidere Brahamanis flagitium est inexpiabile . ut viticentiu et Maria Carmelita excalceatus scribit lib. Lit. g. ii illud, inquam, aperte immanitatem , nobilium studium, ae superstitionem prasesert . Denique consperso io fronte eineres confectos e vaccae stercore , impreisaque

liena delineata in opere Lucinii pag. 412. nescio quo su-re possint a nota superstitionis excusari . Atque hore est mea de Sirentium Ritibus persuasio . In quibus tamen .s nullum adesset super litionis indicium . ut contendunt Aloysius Le Comte, Jacobus Fabet, Scriptores librorum, qui inseribuntur . Vera cnen m sententia , Monumenta

me iii XII. anno I sqq. aliorumque editorum anno 17 . atque s in ne nita essent telli monia prosperi Intoreetta,

Martini Martinii. N IDominiet Maridi Sarpetri , asserentium superstitionem omnem a Christianis vitati , possent

Miis arti omnes facile eonvenire, eademque doctrinae consparatione eommissum munus explere . Id gravi Concione nuper. idest, die xxi. Deeembris praeteriti anni r a in Quirinali aula totam Purpuratorum Patrum Senatu pro loquutus est vir doctrina, aetate, exemplo plurimum vene a dus F. Bonaventura Barberim Cone nator Apostoliens,

327쪽

in DE THEOLOGICl

di Generalis 'Meiaeum. Fieri id potest, s penitus rei

elantur vota, sacrificia, summina, ae libamenta cui isan missa Dos vorat, in κώligus haerena me penetrant δεμν. Rhilantem Rotit in aulam,

ut s. Pauliunx scribit in quarta ad Ausonium Epistola.

CAPUT X.

tire , in homine Lia functo.

terodoxi, qui sanctifieantem gratiam a fide non distin guunr. docent e sequenter iustum esse quisnui, fidem se vat ; nee gratiam amitti nis peciato a poliatiae & infidelitat it eisque aecedunt, qui autumant fidem divulsam a e litate non operati Christianas virtutes, neque fidem, quae est bonum germen ae semen , esse abstue amore & fid

elatui habetur in propostione it. & tra. Quenelliana . At in iit, qui in haeresim prolabuntur, & pravo dogmati

harent pertinaciter, fidem defitere communiter dueent eon

ima Durandum Seholaitiei quamquam multi distinguant in ter Catholicam, integram, inviolatamque fidem, At fidei partem . teneantque illam quidem in haeretico deperire , iefl remanere sdem aliquam sve priorem supernaturalem illuminationem falsitati permixtam, ut docet S. Bonaυeniatura . & γtobate videtur in m. diu. 23. f. ia. magni nominis Theologus Gulielmus Ellius ; eis in utramque Ditem dispotet, nee rem definiat. At istud inter Sehola ille, dis idium facili rarione componitur s quod appellant obiectum mater ati , & quod formale dicunt, dispestamus.

Enimuero hiretiei plura nobiscum tenent, ut Trinitatem , Ineamationem , Baptismum . quae etiam divina revelatio ne, ncin perceptione naturali ad illorum notitiam pervenerant , sed hit minime astentiuntur ob diυinam aucto,i tatem ab riclesa propositam , idem ue non fide di ina sed humana duntaxat, aequi sta. & diuortea. De istit an

te m. qui concellerunt naturae. exceptis animis pulsantium

adhue a olesti patria extorribus, quaeritur, num in iit adornatum. ant aci religi is symbolum lotiris, fidei pessilia . Atque hae congrua brevitate resoluturus de priori parte se statuo.

9 RoposlTI I. Remanet fides in homine impio ,

dummodo infidelitat it crimine non se commaeus et . Liquet primo ex Apostolo. qui in I. ad Corinth. x m. di. aperte fidem a raritate seiungit, quod , praeuat Ahau sin ut de Fille & veribtis ea p. t Produximus t ea ritum L ne tr. pag. 130. Accedit definitio Tridentini ses A. ean.

δεα semper amitti ; ot fidem qnae remon/l mn esse Doram fa vi, ιιαι nen sit vivi ; aut eam qui sim stio earii 1. Mihi is,a esse chν manum anathema st. Hue spectat m- positio tr. damnata ab Alex. VII l. Duuncio u munis rioth, H, a se I emnis amor. Aescit erram fido. O . i. iv ajantur credere . non est es a vina . seu iam na: Ze s 1. Quenelliana , Fides nori es at M amore o Fritia . stii aetatur di ratio et nam fides ce caritas diversum habent spes . atque illa tendit in Denm ut verax est . itae iti Deum tit summe bonum ; possumus autem odisse etiam

ea, quae extitere non ambigimus . dummodo non se ampateant , ut animum ad se trahant neee laria & vehemen

ii sint dilemone, uti contingit in patria. At fides , et iam si sit Meum sperandarum subseantia , scilicet. summum

num tam stina persualione credat, ut de elux existentia non lusiet, non eo tamen praesente ae perspicue viso adeo

allicitur, ut nequeat ab illo ealla 4isectione diuelli. Ad Ed nullum virtutis habitum in hae mortali vita deperdi , his per oppositam qualitatem ἰ unde Synodus Tridentinaesti sess. o. cap. II. recte sane ivit sola trifidia ratis ipsam fidem amitti . Moverunt adversarios no nulla, quae ex halienus dis alii it habent sacillimam solutionem. Aiunt fidem, Scriptu ra divina e clamante . sine operibus mortuam esse, & aeatit,te seiunctam es le nihil, nihil prodeste e addunt iux i, Augustinum solam fidem , quae per dilestionem operatur, mundare cor . piamque fidem sine spe & ea tiat. non esse i ita nimitum S. Patet in Psalm. 3ι. num. 6. som.

siremo, inquiunt. nulla . si desit caritas . datur virtus quae saciat Christianas actiones ; nulla sine ordine amoris in Augustiniana Theolopia vera virtus eensenda est. Sod hxe nimium futilia sunt. de recocta . Fides enim sne talitate infrimis et t. mortua est, & etiam ab actu, li arenis penitus separata ad iustificationem novi sisti it :sed nunquid omnino extinguitur, & sine stratia sanctifiean te exertere nequit actus suos ρ Mortua sine huius et aliae ornatu appellatur, quia non est illa fides, qua iusiua ui

uit, qua promeremur vitam aternam , qua separamui ab immutidis ; at etiam in peccatore pios sine gratia habitua. ii reditue opera ut, qui ncm imputantur . nisi ineli te, aditistis eatiotiem ae vitam i ad quam impii disponuntur, dam νεί-ι Oera esse, qua a Linittis reis alis stint , atque , Laiis mimii a Deo justificari impium per gratiam ejus ; ut lo qvitur Tridentinum . Re te proinde Auguliinus assiimat

s DISCIPLINI s

piam fidem esse eum dilectione, & fine ae lectiode eniti

emundati per fidem a quoniam Fides per AEleti; - εν. rarυν, inquit Apollotus ad Gal. v. A. & ,.sa caritatem -- hosti re, nil Mihi peein ' a. ad Corinthia xiii. a. hitur ne ludit fidissmus Aprilioli interpres Augustinus Trin. L

non habeat eis taura ec alibi, Firis sine caritate peio . s. s. nim tam . proris. Verum, inquis, quomodo id, si nulla absque eatitate datur virtus Principio ad virtutem non requirit Sehola Augustiniana caritatem halitiale ised ordinem dilectionis. qua virtus non si inflata dum id seipsam refertur, nee vitio labefactetur dum marcesiit tu.piditate ; de qui has plura lib. xvira cap. q. Deinde pio. itetur habitus virtutum etiam summaturalium a raritate distinctoq; tametii caritas actibus ceterarum virtutum iri huat formam, ae perfectionem : ut explicavi supra pag. 23 . Denique contendit humanam voluntatem in quol)betexeteitici virtutis duet vario ipsius amoris anem, sive boni

cupiditate . quae nee deest in fide informi, aut ore Sancta

Thoma a. Σ. q. l. art. a. ad a. sed non requitit ad ea

iuilibet virtutis actum ex itiitim illum amorem, qui tea.dit in Deum ut summum honum . eo litiniiqua virtutem peculiarem . ceterisque praestantiorem , quae speciali qet amratio e dieitur Caritus.

PROPOSITIO II. Non permanet vera fides in homina

haeretico .

Solet a quibusdam hre thesis comprobari verbi, Amst,

aeriante at non satis percipio huius argumenti robur, e cente ibidem Paulo 1lymestaeum ae Philemm a nasse a fide resurretiionis, ut e stat ex textu, ex Tertulliano de ResurreEL Cainit. & ex Augustino se . 362. num. 22. an vero hi fidem omnem amiserint, haec tantum verba

minime evineunt. Videntur magis etficacia ouaetilem paulus scribit ad Galatas v. adversus aiserentes legalium adia.

lutem necessitatem. dicenqv. E evari citia Chri , stili-eet a D fiiti μὰ i, ut explicat versia proximo. cuius rei de rationem suhinde affert, quoniam non auctoritatem Dei revelantis consevabantur, sed humanam . errarique obnoxiam opiniouem: Per io, inquit, hie non es qui cot vos. Quod sane faeiunt haeretiei omnes , dum privato spiritu, aut hominum Mellinis sedulli ea duntaxat et dunt. quae proprio ingenio & voluntati magis consentanea sunt. Quare K. Patet Augustinus ita Mantehaeos alloque. batur lib. eontra Faustum xv i. cap. a. i. Euavis quia valsis credit a. quaa otio non credatis, v lis malas. quam Evi Aia creditis . Addit laudatus Apollolvs in x. ad Corinthios m. ii. Ftina m/istam e m aliau nemo palest ponere praeter id quod porum est quae verba S. P. Hugulisenus in Enchirid. cap. 3. num a. explicans de fide Catho. liea inquit 1 Myti/ hoe iura Maeontium es νυν iam Itin δε- mentum esse su i ethiat is, quis να tari pots aliqΛ .vis h.

sus apud qtiauiter hirritus. qui se Christuma voeari O Lur . rei a vero non es apua eos. Ex quihus omnibus lyκ pacto ratiocinamur. Qui e redunt humana persuastane, neetidei catholicae fundamentum tenent, ita supernatu talem fidem nequaquam servant. At huiusmoti sunt tar tiei. Ratio ex his depromitur manifesta. Fides enim non humanae persuasioni innititur, non privato spiritiai. non a teceptae hominum insinuationi; sed cum sit diuina. eli. ciatque assensum immobilem, atque firmillimum . nititur diuinoe auctoritati per Eeelesiam propoliis. Cum ergo nullus haereticorum unum aut alterum fidei arti ulum in du-hium revocans, aut praestatie negans ad hane inconcussam, certi Ismamque normam propriam fidem exigat, quom do eredit fide supernaturali ae divina i Audiatur S. Thonias , cui maior Scholati icorum pars assem itur, et. t. q. I. art. 3. Dicendum. inquit, 'tita in sineιιra diserea ni/ unam arti tam fia i non mouis fias , ρυia o rie, cuisti des h ε ttis a pendet ex forma i rotuna oriret . qua justira D

met holutis remanere non peto. Formati aurem esse tum

fidei es ieritis, prima, fertinatim quia munife stir i ,1 Susepturas Iucris, in aes ma Eeel si, qtiae praeo tit ex Veritar spirma. Viae quicunque non inhaerea sitii iis II his, o

nras . eui J n. xx. inquit, MI esse iis redviis, , , a D tis , nunquid fidem prorsus amiserant λ Respondet Lyrarus, titique discipulos, de quibus Marei ultimo, tu futile ineredulos, quoniam Resurreelio Domini pluribu

argumentis fuerat declarata ; nisi velimus dicere increpa tam a Domino incredulitatem, quae intea in illis saerat, dum mulieribus, ceterisque discipulis credere noluerunt . Arbitror tamen per incredulitatem , qua aliquis non vult

praestate fidem privato homini mysteriura nondum sibi e ploratum narranti, si habeat paratum animum credendi aut Ecclesiae stomaeati, aut Domino levelanti, fidem ne

328쪽

iura sit aes, z

itur in rati

quaquam amitti & hane laisse ineredulitatem Thomae,

aliorumque discipulorum, longe diuersa in ab haereti mna pervicacia. Legitur quidem in vulgaribus libellit eandelas, quae in majori hebdomada extinguuntur, fgnificare extineram in Christi moete fidem Apollatorem di verum id a Theologis explodi observat Gavantus sies. v . eap. t 3. n. 22. A Rupertus Abhas lib. v. de diὐinis ossietis eap. 26. doeet significare tenebras iactas Christo motino super universam terram, Judaeorum eaeeitatem , ct mortem prophetarum, qui, ut eandetis post singulos extinguuntur psalmos, oecisi sunt expleto prophetis suae ministerio: tandelam vero ceteris sublimiorem signifieare ipsum Dominum, tamquam unum ex prophetis ocellam, &postea redivivum a mortuis: quod postremum prohat etiam noster Angelus rea de Campanis cap. 23. praeterea Maiei est Augustinua de unico hamismo eam . num Iudam ad Ecclesiam venienti ait. Tens Fimreyti rectionis maritiarum suus a vilia, μὰ erotia iam Cuii timmum ex ea a mori is qMa nais ereMMit ae smiliter ha veileo, rima Ctilia vi boli iam in nomina Parris

Fecis m. raso. setit Mophetistism 6 , o se erescentem, cui fac iuga in e malauiosas . agnosiit ergo Augustinus in Judaeo veram sdem resurrectionis, de in Donatista veram ardem baptismatis. Idem S. Pater de Patientia cap. 26 num. 23. laudat patientiam Sehismatiei, qui vi Christum

negeι. patratis leth Iariones, anetist at . famem . oc ditarimo num demonit, at . noti esse viribus ιν sciendam in taris A mari . sed esse donum Dei. licet donum risi redalorum, quo iam per elationem vel timorem, non podilecticinem operator. Ae milia Meet ii, it. de Baptismo eap. x x. num. 27. Agnosiit erect Augustinus in haeretieis ti sthisnaticis fidem inter Dei munera computa

. Resp. Sive in Iudaeis. sve in hastetieis Ela Lliquam

dem materi Iem. in pisci scilieet aliquo obiecto, quod et dunt , v. G. resurretii is articulo, de neeessitate bapti malas ; at noti fidem formistris talem, quae nimirum aste sum praeber ob divinam auctoritatem propositam ab Eeclesia 1 nam s. P. is libro de unico baptismo demonstrat non solum in haeretico vel Iudam, veram etiam in i l iatra aliquid esse . quod probat fides eatholica: & quema modum dicitur ludam, T his restipraelianas , aut hae. Tetteo, Te, Christianum homi iam . ita dicitur idolorum cultori, Tena ab tina iero ma munestim eo ittim esse, quia Iemlas. Iod nori eradere Deos es hena, o IUGes . est ipsius invincii quasi l. t pani Ia otiis eoaebas : Dei enim veritatam . qtia credis as ipso mundum rena itim , in itio a imas in q, Iare, Pa Deorem rati, mis esse falsoram. Ergo quemadmodum haec idololatrae fides, qua eredit mundum a Deo conditum, orta ex naturali philosophia, supernatu. ix noti et . ita neque stas Judaei. vel haeretici aequisit monitis parentum, atque hominum institutis. sed, inquis. hane Augustinus ecim putat inter Dei munera in libro de patientia, & in 3. e tra Donatis fas . Si naturam obj l. inspicias, fides etiam haeretiei hominis supereaturalis ela, nisi enim Deut revelasset mysteria. nunquam ad eius notitiam peruentilet; at si spectetur molistim eradendi. naturalis est. neque enim eaptivat voluntatem in Dei revelanistis obsequium, sed vel eis eoacta, & rerum evidentia. ut in Daemonibus, naturaliter gignitur; vel imbecillis &ialia lax eI , & humanae inuititur persuasioni. Agnosco itaque librum de patientia tamquam genuinum Rugustini opes .i ieet aliter visum Erasmo: & nego laudabiἰem esse aut patientiam schismatiei, aut fidem satetici, nisi ua laudatur Fabiicitis a Catilina r quod monuerant in Presat. ad hune libram PF. Benedictini, & nos diximus Tom. I. paraxi . quamquam est in fide haeretici aliquid diὐini muneris sensu explicato. Atque ex his corruunt, quae Opponit risius, seri pesse ut innotesconi credenda sue Ecesesae primpositione , aut revelatione speciali, ut Abrahamo. aut viratu te miraculorum . ut Apollo is, aut sine ullo hominum ministerio, ut paruulis insunditur in baptismo fidet histi rtialis a etenim quisquis hoe ME O vocaretur ad fidem . si recte crederet, haberet saltem animi praeparationem creden di quiequid divina auctoritate firmaturr quod non faciunt harei iei ab Ecclesa alieni, & tamquam sarmenta inutilia de vite praecisa. M s opporas 1 Nonne in haereticis remanet eadem aeredendi facilitas, eademque immobilis persuasio i Respondeo in primis nee eamdem fidei firmitatem manere, quo

mam medio sallaci & labili, non iandamento Ecesesi sades haereticonini innititur: atque hine est tanta haeresum variati . tanta Apoliatarum inconstantia, tanta novorum

dogmatum seres . Deinde eum desii ismo Cardinali de tam rea disput. II. de Fide art. praeter fidem supernaturatalem i ,iam, admitto habitum fidei acquisiti, aut mai rem inititutione , aut consuetudine, aut Catechulatum do. Brina; qua fide permanente. etiam habitu fidei supernaturalis per insdelitatem deleto haeretici adeo nonnulla et dunt. & tam firma adhaesone, ut pro illis sundere sanguinem parati snt, di martyrium aflectent , quemadmodum de meatis is seribit Auguilinus in Brevi lo, & in III. ccintra Ctestonium. necnon de Mootanulis Eusebius Eriti TlGL Tom. II.

cap. 6. quod tamen Balduinus in Histor Carthag. Collati pag. 364. recte appellat fastiam . Si denique obiicias non delirui ieientiam, per hoc quos in una conclusione aberretur, non violari omnia praeepta per hoe quod unum frangatur, non derogati fidem homi- per hoe quod in una re ipsi novi praebeatur assensus et optimam arbitror responsonem S Thomae et t. artie. q. quod eonesus thus unius scientia assentimur piopter divos media, fides autem propter unum medium, ut liuet divisnam veritatem ab Ecclesia propos tam . sngulis inhaeret articulis e & praeepta etiam ob diversa motiva servantur ἔnam s quis unum transgrediatur citi moti υum princeps . quod nolit Deo perfecte obedite . ut Iacobus inquit cap. II o. factus es omniti, reae . Atque hale Sancti Thomae responsioni addo, posse nos similiter ratiocinati de fide Mytii sia. N. naturali, quae diuersa moti .is inniti potest r at noti de supernaturali. quae ob unam tantum rationem asinsensum praestat revelatis a Deo ueritati s. Cum Deo ipso allere de salii nescio eomparari nequeunt,

PROPOSlTIO IlI. In Mimabus Orpore solutis, simque in termino consis inlibus habitus supernaturalix fidei

non permanet.

Vel enim de heatorum spiritibns loquimur, vel de in gehennam detrusis. Si de illis .erba faciamus, Laltem quoad praeeipvium elyreiam fides non manet: quoniam nati vident per speciatim is iis ritimor. . sed foete au faciem. Videtur ad ab Amitalo definitum in pristi ad Corinth. m. II.

tibi etiam eeteris virtuti hos praefert caritatem. eo quod nun quam exeidat. Apollolci e sentit Austus inus seribeat lib. II v. de Trinit. I a. num. 4. Ne e eiam jam seris eris .etia credunt v dentur; seu ore es qua vitisattio qua e ea banitie. Neque neeessum est iidem beatis spiritibus tribuere ad ornatum . qnum omnem ipss decorem conis ferat splendoe gloriae; 8c uirtutum munera ob supernatura lia praesertim opera sint eollata. Si autem sermo sit de damnatis; hi omnium summaturalium doctorem ornamento expoliantur, permanente dun taxat eis fieri quo fideles ab infidelibus secernantur. Ait

Ire fetitia 1 sed ut ostendat non ore ite ad salutem fidem, 'tia malorum vindicem pertimescimus, nisi tiroeatur manis data ; non ut comparationem instituat inter fidem daemo num, hominumque fidelium. Illi namque credunt perspi eaei mentis acumine, rerum eventu. expletis vatietatis . petoprioque experimento eoaesi; illi Spiritus sancti illuilia tione, pio mentis assectu, ac libera voluntate.

CAPUT XL

randarum prae stantiam statuat ob oculos , illarum gignit destitium atque expectationem, sine qua humana studia, laboresque gaesesterent. Nam ut temporalium a 'tionum altrix ei praeterfluentium bonomum fidueia. canente Tibullo, spes aliι υνι Ias, oo ore i emtit arasνι

Crura sonanι fiso, ita Mais inro ucis ei ta sdelas bonit operibus uehementius insudant , dum μΔΗ- eis iam LM, iuxta Apostoli monitum ad Heb. m. 6. firmam retinent. De Spe itaque hoc loco metractandum et f. Spei autem nomine non intelligimus rerum adversarum expinationem, ut Virgilius in iv. AEn. ab Augustino laudatus eap. 8. Encli. dum est. Huae ego s porcii tantiam Iperara dolorem .& ipsemet Augustinus in psalmum ει scribetis . Prefres pluas' iuvim oria: ex ationem duntaxat tira rum: atque utimur hoe vocabulo ori, non tantum ad staenilicanduin spei nollis obiesium, ut dum dicimus cum Psal. xiii. ε. Domi a ses Hai o, vel gratiam e cauti ritatem eorum . quibus intercedentibus sempiterna bona speramus, ut dum uotidie salutannus his verbis Deipa tam , Spes mina , alie ; verum etiam ad sinisseaadam in ditam divinitus virtutem, qua pium desiderii & fiduciae motum exerimus. Atque virtutem hane definire silent Theol id υρι es Uri ι distis ivit pee quam ceriatam scitiae a nostri statis, is aeternae Dirae hono ea stiis

Huius spei o6αὶ M. ut appellant, maιὸν oti est ipsi Deus, in quantum est immortalium animorum uita, mel-ces, L. finis ultimus; nam alioqui spes non esset inter virtutes Theologicas eonaumeranda: cum illa sit virtus Theolo ea, quae Deum habet pro obieeso . At eum permulta nos ad Deum ipsum perducant, gratia praesertim , peccatin R r rum

LIBER VICESIMUS TERTIUS. CAP. X.

lib. v. H. EGL

329쪽

DE THEOLOGICIS DIs CIPLINI s

.m temigra , ' finalis per distantia ; etia in haec sent speihoarie o UMm, sed veluti secundo uni, eo quod a nobis

latione ultimi finiet tamquam media expetantur, neque cornrastrum attrahant , nisi Oh sum ni coniecutionem . Nam sol fidet Catholica . quae Deum summam veritatem credit, etiam aliat oeritates complures profitetui sub ea ratiocie, quos ore ipsas Dei releiata sunt ita spes, quae in Deum eiusque beatitudinem tendit. respicit etiam pratiarum munera, quatenus viam sternunt ad ipsin beatitudinem ea essendam . ae etiam caritas. qua Deum sumntum bonum diligimus , sese extendit ad proximum , quem tamen ci, summum bonum dire to amore prosequi mar.

Ac iuxta hine finii ni ea uti uu dictinctionem aeci paendum est . quod vulgo a Tl Nostis traditur, spem oratione Dominu , fidem S m,So , raritatem decalogo contineri . Obis tum autem f. muti spei non est in schola noctia Gnis ultimi arduitas . sed potius Dei omnipotentia ae misericordia, suibus opitulantibu et aeterna vita, qu e nobiς tm romissa est, acuuirere possum ut i de sine qui et arduitata illa animum nudrum potius excruciaret , ae deterreret.

Extat tu sententos asiobaeo collectis patia sci illud Lini, omisio iuui o/iuati, viti; fmeare nesai mn, Num ni/ I μ' , θώω nou ris eat alima por stas. p. testati autem diuinae si benescetitiam . misericordiam, largitatemque supterni Numinis addas, habes quo in spem lixam animita erigatur. Spes a tiae, I a caritate distin itur, etiam ii ad actuin spei tequiratur amor aliquis inchoatus , quo Deus diligi-

brit est ii proponitur, ut summum ac beatificum nostrum , niti, litet semper non allit amor caritatis, quo uolumias asi se a cetera omnia summo bono poti ponat. Et spem quidem a fide l lingui sati; liquet, cum aliqua credantur,

& dum Auluilioux docet serm. ri. de uerbis Domini, ruae rata Sol a finis spem V., di in cap. X. Enchiridii, Spes vero esse sue amore non perose, cuius generis plura ce- eurrunt in aureis ipsius libri tequentissima r si amorem Nearitalem accipiamus pro gratia sanesificante: non intelli penda sunt liae, , similia de spe infirmi, sed de spei io, ua aliquis expectat beatitudinem p/ν merila, ouae jam halet , ut exponit S. Thomas i. a. q. I. ara. d. ad de Folgeotitit Bellelli loco eitato . Quamquam Au3ustinum loqui de amore tantum ine Mato seribant . iri alii in Ati. sustiniana lectione exercitati ismi, Gulielmus Etlim paul , iuria laudatut , Ioannet Lens s lib. vi. Summ. Curiis. Piet. eap. a. Florentius De C q. Traes. iv. cap. 3. aliique permulti. Sane spem esse cum aliquo amore eo stat, quoniam nihil spera tuis nulla ratione diligitur, di quem admodum speη humana & earnalis non est absque amore humano, & eamali. ita spes Christiano homine digna. &0ititualis nos est absque omni prorsus amore spirituali&aecto, amore stitieet sempiternae selieitati. . Liquet ex his Spei hish,rtim etiam in magnis peccatori-hut permanere, uti erat ante iussistationem in Publicano, quem dum adhuc premebat conscientia . stet sublevabat. In Maiis spes . saltem quoad obuium primarium . non adest; nam inquit Apostolus ad Rom. v m. 24. Spes aωι- ψsis Ude r. wn est sera : nam quod vide Eoui toti Et S. p. quilinius cap. R Ench. Du a .atis, suo vi νενα- es, ari ni se jurararum. Exisset. . di hin illiq 'em futurae gloriae corporis , in qua Deo ream uese metiri duellione . pqtest propugnari; ς mn, milii oppolitum videatur vertimillius, di quia Lahlalah, lecto principe necellum non est permanere virtutem quia in beatis expectatio saturae glorificationis non se eit firma certitudine spei , sed etiam cervindiae inrelati. bilis ci nitionis. orta ex aeternae vitae secutitate, ae lati patriae. Aliter de anu Nabus in purgato io destenti huc itaiendum est: nam in his quemadmodum fides, ita spes m. net pioeuldubio . At in daemonibus ae damnatis, qace a extrema miseria non compatitur rerum melioriam expecta. tionem. Hii ad maximum cruciamentum perseverat ieci. tius animo amor beatitudiuis , nullum spes locum habhi

Quid vero de ho retieis p Qualemcunque hi fidueiam iesu

steret tilla, eui divinitus laesa ellei futurae damnationis mi elatio. Ae Hrmativam partem tenent Hanatas. Am. ius, Gauardia negativam Conet, Suarer . Salmanti . ses, cum quibus in partes eeieri disciis sunt. Nirenti, volo qui anirmativam sententiam propugnant argumentat itibus istiusmodi. Primo , inquiunt, fiat eum eerta re latione salutig timor , ut in Paulo r. ad Corintla a . r', ideoque consistere pote i spes cum suturae damnatio ι re velation Deinde revelatio ho nequaquam everteret te. stimonia dipe ii sima Scripturarum . quibus divina miserim. dici pomi renii hu; repromitt1tur; ηc consequenter elliat iaco casu divina eloquia Chr. manae spei basis at sene mea. tum. Accedunt DP. docentes de nullo ege desperam eis,

quandiu in hac mortali .lia de et impius . Videtur deui. que niti haec iente utra rationi , quoniam in hae h post s

etleret 2 r quitque istare precata, Ae legem implere. Maentiri praescientia fututi a et i nece statem, nee athittime vertit, nec legis naturam immutat o uno miliat quis reprobari ob peccatum de perationi , qMod adhuc teneretur est utere ; ac proinde semper ei incumberet sperandi praecepi m. Oppollia: ramen sententiae a teriores suis minime dea

iuuntur pia sidiis. Ac primo preferunt auctoritatera Aoetu, iam scribentis lib. xxv. de Qu. Dei cap. 13. Ee lesiam,

si sei et quinam sint reprobati , pro eis non maturam, qti'me meatim non sor pis Almone. At oratis spei inviisellii muna est arct uinentum . Addunt eum dem Alipii linum lib. 1. de s enes ad lit. cap. t . , i omi mare Angelum non praescisse proprium lapium . quia alia non posset spe xare . At s. p. eo luci disputat adversus Genethliaco a stiria natore , fati. quo sane citandi caussa Ac spes su erretur: hi de iocuc isse ad bane tem nihil valet. Producunt L s. Tliomam q. 2 de Verit. arr. L ad L ubi ait Deum non polle ordinata p)tentia revelare alicui tiram damnationem, is ruit, e P sat o cererer eum a potare. Addunt balidam

ditionem . quia a ut spei dependeta practico iudicio. ob vieitia saluς ne Jum percipiatur po sibi ii sed etiam pio. ponatur tamquam probabiliter fritura . fms enim . ut Arm uulnus ait. ossi, mora. Alioqui ii ,d excita ruam speraicit esset metaph. lica beatitudiini: postibilitas, sp rate posient etiam dam nec ac damnati.

Sententia nolira eii non pisse huiusmodi eas .m eontin. pere in hac re ira conditutione , in qua Deus decrevit numquemque , suandiu vivit . polle crini qui titutem. aecepitque ibi au is ut ratiam A nlotiam a dii ira mi olicordia expetienti unde ii alte ui feret damnationis reu in i . haec nono is comminatio soret. N aecipienda de Imbi . sic ii 'nil huc. nimirum ii ad mel4orem frugem non re vocaretur pectator. Qua te revelatione aerapta non spem deponere debetet, sed Ninivitarum exemsci in cinere tiei licio agete poenitentiam. Ille enim , qui iniquo direre . Immiuei tibi in irabilis perci tis, ait quoque t Neis mor rem pereatoris, sed maeis tir eonvertat e o vivas. Atque idem docet eitato loco S. Thomas, nemon s. Bona n

tura in i. dict. 48. & in libro de ludiciti animae Richelius. At nonne, inquiunt, revelavit Deus sempiteratim inteis tum Antichri iii ρ Utique : praemonuit quomodo seductoris a dignoscetur, ait sutilium eius adventum in senis, &prodigiis mendacii , exitum ipsius misertimum praenuntia vit. At quis Antichri ilum salvum seri speraret quis trospiis oraret Deum se De Antichristo itaque & ceteris hominibuι impiit dissimilia ratis est; quia ille in hae terum serie . in hae seripturarum sanctatum reuelatione est filius perditionis manifessui; alii Metilii sunt . iisque relictam

ut convertantur. ut ingemiscant, ut spereat .

At s de absoluta. ut ino unt, potentia lixe seret re velatia . nec in dubium posset revocati . nee esset commisnatio. sed definita n immutabilis Descriptio ae sententia; subscribo iis . qui tenent spei loeum non superesse : quinniam spei objὸ itim noti est honum duntaxat possibile . sed quod apprehenditur tamquam futuram. ouis autem suis. Ium esse probabili ratione percisiat, quos certa prasciem

330쪽

ne mora,

ila non se rerum praesensi γ Neque enim invisae sunt arugumentationes contrariae. Nam paulus dum ad Corinthios scripsit, non habebat plenam saltilis suae certitudinem, ut te orti Maeni , N prosperi auctoritate demonstrant Dolus, Menoen ius. Titinus . A Lapide , rim. xv. Bibl. Max. pag. 4 a. Quamquam dieere poterat eo corpus

pratim, cire oti pertimescens damnationem, sed eommonstrans ait telationes corporis ad illam evitandam requiri . Scripturae, ae Patret uniuersim loquuntur. rebusque sie ilanti se non uero in hypothesi, de qua diseeptatur, nec de homine impio singillatim, ae in indiuiduo. Ratio denique nihil evincit . quoniam ut quis teneatur ad implenda praecepta, suffieit quod haec postibilia sint, vigeatque libertas rat ad spem excitandam noti sat eis beatitudinem esse ponsibilem . ni si etiam prudenter apprehendi pollit tanquam sutura. In illa ergo nypothesi, quamvis nemo pollet des. perare ex motiis tontraris Dei s o siet, ut inquiunt Salmantieenses , scilicet ex parte omm tentiae , & misericordiae Dei, quod sane scelestum esset atque nefarium ; nihilo tamen minus sperare non pollet ex eo eapite . quod beatitudo non esset futura, neque ut talis pollet prudenti iudicio proponi. Sed adeat qui adhue dubitatione distrahitur recensitos, accuratistimosque Scriptores. Hac, quae nunquam re eveniet. excepta hypothesi, tenetur quilibet sperare a bonorum omnium largitore gra etiam & gloriam. Nam parati p. i. cap. x. a 4. inter iniqui rates Saul ea presertim petiuitigitur, quod Mn spersisAria Domino. sublata spe immortalitatis impio g noxias tan tum appetere voluptates, liquet ex eap. r. Sapientiae : de Alex. Vii. eam plopositionem eonfixit : Homo nunquam titio vitae suae i. ore t/netin Hiere tim s. . . oei , in eo iratis p rapto/am A Uuorum . Re-ra quis non videat spem a nobis exigere diuina promisia . laeta et quia , accepta halienus beneseia , Fc in omnes profusam Saluatoris noliri Dei caritatem , miseries iam , At redemptionem sperandum est ergo , ae praesertim dum aeeedi. mus ad sacramentum re uelliationas, & dum ad ianuam stagni Patrisfamilias oratione puliamus; nam spem ad iustificationem disponere definit Seir. vi. eap. 6. Synodus Tradentina; fle citationem vile spem. ae vi erium pave. rum , ait in Psalmo xx. i . regius Uatet. At quanta est sperantium certitudo ae fidueta Maximi quidem . ae multiplici ex capite citia . primum ex tam apertis Dei in sacra scriptura promissi . de quibus Ap

sis, si 1 vide & serra. is . alias a a. de Verbig Apollati .

Praterea ex collatis in nos innumeris benefactis, Oe acee pia praesertim baptismatis gratia , Ac mortis Christi hensiicii et quam plurimis, unde Paulus ad Rom. v. s. spes, in quit, non eo tinuit, quia earitas Dei Actus es 4 dbiadis senseris 1 de magnus Auetustinus in Psalmum i s. num. L

νιμι, ιι- tis sanguium Chrim , . . Atque ex his si quet quam imbecillit sit & infirma terrena spes, eui ut nee

obielium est certum, nee incommutabile, nee sumine bonum : sporasor autem infidus, impotens, iniquut, & sinaartha line viae , sane suturorum eventuum praescientia. His tamen certitudo spei salutatem timorem minime exeludit; ut aduersus Heter demonstravi Tom. ii pag. 4 i. Cavenda est emo inanis taliantia. ac temeraria prasum prior 3e iuxta Apostoli monitum ad Philipp. ii. danda bonis operibus opera, cum timore o tremoro: apprehendenda est disciplina, ne quando ira tιν Dominus , ut inquit Da vid Ρs. a. , ct humilitas exercenda , ne homo dum auo IDE; HI GHror suus , am trai quod Dei ost , ait de Nata, Gratia cap. xxxi . niam praeliantissamus morum ma pisset Autus lini, . illulitia sunt etiam . nee praetermitticebent verba S. Hieronymi de Custodia Virginitatis ad Eusta chium . Nolo risi leni o s pertiam 4 preposito , seu t --ν aesa incedis aura atro tibi vir nati e es. Sιovitiis o 3 his lita moriatibtis. Ais e tendimus ut asti coponemur. ω - utri fremmes O forpiones sturax ingreditiar . U.ηὸbriatii 63 is uir Dominias. gla dis m/tis in ello tu me/m a ire is in teres ae trιlusis generat O spinas , quom sirpos remediι Et infra r soanaia loe frui . en D. M a tinemtir, quan hahe s ι εὐανα in istam Aio N, isti , O eois risit spiritus aduersis earnaem , o Geo

AG sui Distrum . niatio es ceria υitioris . Plura ibidem Hieronymua scite & eloquenter, etsi Mirmat nullam elle in illa Epistola Rhetoνιci pompam sermonis. Ex quibus patet quod definittim est alibi, eertitudinem spei e ditiona tam esse, neque haesitationem, & sormidinem omnem exispellere. 2 ni Th u. m. IL

TERTIUS CAP. XII. 33s

POST Lutheriam , etiam Iansiti ani missime de timore

Domini disseruerunt ; qtim praeliat breviter hoe loera etatare: nam utram timor ad talem persectionis gradum perveniat. ut exeludat omnem voluntatem pereandi . 3c uiliciat ad gratiam in Sacramento Poenitentiae recipiendam. non eis foet huius definite. ostendam duntaxat itimorem , quem friai m appellant, esse it,bstantia sua Manum . utilem, doctum Dei . neque reddere hominem implum i neque viam siemere ad desperandum . neque tibi

repraesentare Deum tamquam duram de intra Babile N. ut haeretici. novique dogmatii ae eontendunt. Exponam autem veram Aopos ivi sententiam , qaam prae ceteris allicut arbitror beatum Thomam a. a. q. I9. S. Branaventuram in m. disi. 34. p. a. gidium nothrum leEh. 23. in cap.

8. ad Romanos , Filium in distitit . et . lib. I. Joannem Morinum in posthumo opere de Cocliti t. eap. 4. Christia.

num Lupum in Tra'. eiulaem argumenti eap. 23. N ne ceteros persequar, Fulgentium Bellelli lib. v. ad Aut misianam & Iansentanam haeres m et tametti ex uno Autullino eurabo eontinuersiam dirimere . Ae prinoipio timoris spetiet accurate sunt distinguendi. Alius eri ergo timor naturalix ineulsus a malo, quod unusquisque naturaliter refugit , nee imperatus a uoluntate et alius rationalis & liber , elieitus ex aliqua cognitione &amore. Naturalis timor pallio animi potiua dicendat eii, suam liber ipsius animi motuit unde nulla ratione potet hinter peccata eonnumerari . scribente Augustiao q. 77. inter lxxx iti. Omnis autem passo, tu satiam ipsa passisa patimών, non e a preeartim ; se O s patimur timorem ua aes merarum. Timor autem voluntativa Fe rationalis est . qui ex libero amore proficisti tui: vel ex amore, quo animus inhaeret bonis fluxis ae mutabilibus . tamquam ultimo lini ; vel ex amore sui iplius; vel ex amore limul sui is sitit, fle Dei vel ex amore Dei tantummodo. Primus dieitur timor m Uautia r de qua ait S. patet in psalmum

rrigialatio. Alter ei timor se iis, de qua ibidem Augu

re I tkra fiant impist . timent . . rem uret se a per eator ri-ur ρ ὰρm , se a mn amaeni , litiam . Tertiui et timor tisiliati medius inter servilem Sc eallum . quo abstinens se a malo ob timorem socia ae eoneipit aliquem Dei amorem, de quo sequitur Auauilinuit Cum utilem per ilia moνem eontineι δε a petraro a consi. λ -'Aie, CP .-- es t ρώ- - - eria amare . poliremus est amor fitiatij c, e litis, non alia ratione timens, niti quatenus filii timeat ensam patris, de talia sponsa timet ne illam spoci sex de serat ; de quo S. patet ibidem e Iam in pis prest,ea iu-I e πιυere , non quia t/met nas, sed θtita amat aeteris rate n et ui eos rita timora caritate . sed Dele Iis t m p easttis . In timore emos iii, qui ita appellatur . quoniam servorum eli ob timorem pars e dominis obtemperate . in te venit fides eumdem timorem excita et , dum gehennam impiis proponit. aeternumque supplicium . N amor qua ra tiotiali, homo hene sibi ip i vult esse fututo in secula. secundum hune amorem timor inordinatus este potet atque .

ut vocant, sistanter seria is si nempe timent sui ipsiuo

delectatione fruatur, atque ea de re pertimescat qui uidsbi talem damnum inseri , nullam sentiens hone. atis heiullitiae delectationem . Poteli etiam esse ordinatus δc re- ει,1; quia poteti formidare gehennam obstit amorem . qui non sit vitiosa cupiditas, nee summum honum sibi ipsi ii- ponat. sed ita seipsum diligat. ut in fiam mi honi eompa titione sibi ipsi vilescit . Quare sere Iiυι ad substantiam timoris non pertinet; sed poteli a timore se Uti seiungi rquoniam potest quis ita timere gehennam , ut tamen se metipsum non da ligat inordinate a Timor ergo semilia da tura sua respicit duntaxat sempiternum gehennae supplicium , Ac recte definitur ab Auguli ino serm. 18. de Mibia Ams . nune i fi . cap. 9. num. s. seria is timoν ose , quo time, ἐ- diibuo diaere. Sed an id timeatur ob vitiosam cupiditatem, sive ob directum amorem sui, ad subiticitiam timoris non attinet. Dibus praenotati et sti' posITlo I. Mundanus timor vanas et , perve sis. εκ noxius.lta saerae literae, Augustinus , omnesque Theologi. Di-ὐina enim Seriptura suadet . ut illum a nobiς timorem pellamus. Nolite . inquit Dominus Mat. x. 28. timoe ess

R. r a minum ,