Ethica epistolaris seu Epistolae morales ad usum familiarem vario argumento scriptæ authore p. Michaele Pexenfelder, soc. Jesu

31쪽

contractiore gyro, qui scribunt morosis , n. stidiosis , valde occupatis, amicis simulatis, dolosum in verbis cinerem scrutantibus ι ego cum sinceris ago,& non invitis ad me audiendum. Saepe ieiuna est brevitas & obscura .

nec raro arrogantiae suspecta , quali taedeat, cum amicis sermonem numeris pleniorem

conferre. Adhaec Ethica Moni a sunt quasi salutaria pharmaca , non extremis labris liis barida, sed in venas diffundenda et sat is sucis cincta est epistola, in qua nihil supervaca.

neum . Ottolum . redundans 3 nec ego longitudinem amo , ambitIolo verborum ci

cui tu , di affectatis assentat ionibus circumduis ctam. Severa est magistra, ET HIcA; non deis mulcet auriculas, sed vellit i non fricat, sed radit. Et Tullius i pie non semper ad Atti. cum scripsit Attice , hoc est breviter o prolixiores litteras exaravit , & ab alio scriptas legit atque laudavit: ejus ad amicum queri.

dam hare verba sunt: Tua mihi epistola ιamrio fuit Iueundior , quantis longior. Clypeum mihi Divus quoque Hieronymus porrigit,de quo iudicium viri gravissimi adscribor meis ronymi sermo doctus , or antiquitatis exinemptis abundans, multoque acumine, or ad omnia exprimenda fact- ,sive Scriptura ad verbum

32쪽

merbum interpretanda, sue pracepta omni ista praescribenda , sive quidpiam laudandum , aus vituperandum M , sue denique

aliquis ad virtutem cohortandus r in quibus omnibus ita valet, ut plane ista caelestis eloquentia videatur. Haec Hieronymus Platus lib. 3. de Bono Status Religiosi. cap. II. vere, & ex merito Viri, sanctitate, sapientia, eloquio clarissimi, cujus dictio sui. da, clara , nervosa , eruditione sacra & pro. fana, temperata. Hunc Doctorem carpit qui productiores epistolas reprehendit, prae. sertim in Didactico argumento, quod ipsum Senecam , caeteroquin succincti sermonis a. mantem , non sivit esse Laconich brevem, Caeterum, si quis existimaret, me hic quaedam paradigmata proponere , seu formulas quasdam aut modulos epistolares, is magnopere deciperetur z neque enim mihi mens est, Grammaticum in hac scriptione agere, sed Ethicam , non verborum leges captari tem , sed morum praescripta tradentem , in ovo vitellum, non testam quaero ; qui cor. ticem malunt, ad Collectores phrasium epistolicarum se conferant, di famem pascant.

Ex quibus omnibus facilὶ perspicis, dilectissime Paule,quid tibi tecum ipso pro me lo- A s querim

33쪽

quendum sit. Neque miraberis, credo, ins lentiam tituli, Ethica Epistolaris ; etenim tantos animos mihi non sumpsi, ut Philosophiam morum hic pertractarem, sed ea duna taxat delibavi, quae ad familiarem usum dimutuum ac uetite colloquium , magis pertinere videbantur. Si quae in his, ut multa exunt , parum nitida, acuta, elaborata inveneris , cogita , me scripsisse epistolas , quarum stylus, si a communi di simpliciore consuetudine recedit, ipso cultu nimio peccat. Neis glectus aliquis, ut in quibusdam capillis, sic in Epistolari scribendi ratione, si minus placet,certe toleratur: quae acuta, non raro mi

nuta. Scitum est Philosophi : Chrasippi a-eumen in seira refringitur. Α subtilitate

di acie mentis me,excusat aetas graVior, corpus morbis di virium imbecillitate, caput euris litterariis exhaustum et plura tumet exiscusabis. Vale quam optimis , di postremo huic senectutis meae partui nidum inter suos fratres, pro veteri benevolentia, indulge .lc, sicubi in salebras incideris, aut errores notaveris, ignoscendi titulos

34쪽

Ethlea Epistolaris. .ra

ALEXANDRO CASTRIO,

Juveni cordato militiam se

meditanti, P e

Salutem , se bonam sertunam. Postquam consilium tuum castra adeundi

amicis aperuisti, scribis, varios ab iis admotos tibi arietes, quibus te ab hac mente dimoverent. Inter alias naenias, iam tritas, hanc praesertim occentarunt: ea nunc agi tempora, quibus omnis pene honor militiae eviluit; longo volumine duci bella , nunquam perdu-ςi , este certa pericula, dubia proemia; eos, qui militiae nomen dant, fere purgamenta urbium haberi, quibus ob egestatem, di maxima flagitia perpetrata, necessitudo incumbat, militare; quorum linguae vanae, manus rapaces , pedes fugaces, perpetua comes temulentia Alascivia. Et ipsas bellandi caussas plerumque haud meliores esse , quam sint bellatores unam . di eam veterem bellorum originem

censeri, Sallustio teste , profundam evidinem imperj , o divitiarum ἔ vere illud a Seneca Tragoedo asseri in Hippo

35쪽

ci Ethtea 'solaris. Rupere faedin impius lucri furor ,

Ei ira praceps. Gravitεrque Seneca Philosophus epist. 94.

sermonem ab uno bellatore ad omnes ducite Marius exercitum, Marium ducebat ambitio Isi cum omnia concuterent, concutiebantur 3

turbinum more, qui rapt4 eonvolvunt, sed ipsi ante volvuntur, se ob hoc majori impetu incurrunt, quia nutum ijssu; regimen es. E SS. Patribus Chrysostomus , assirmat , . frigidas illas duas voculas, Meum ac Tuum , innumerorum bellorum causam esse , di S. Augustinus epist. 'ad Faustum inter bellandi causas numerat , 'Nocendi cupiditatem, uti flendi crudelitarem , implacatum se impla-eabilem animum , ae libidinem dominandi. Eloquenter D. Chrysologus in eandem sententiam profatur serm. I 2 6. dum alte Cupiaditas habendi imperat gentibus, besta mandat , eomparat bestatores, se uinem vendit, agit mortes, prodit patrim , urbes destruit, subdis populos, arces urget, civitates ,

konsulem dissipat, innocentes tostit, piet rem sepelit , sacra se profana miscet. Haee

sunt belli encomia, hoc Martis opus, hi militiae fines. Possint enimvero tales arietes animum etiam constantem concutere, nisi se

36쪽

Ethica Epistolaris. 3 3

titudo, vel ut aheneus murus, omnes insultus retundat. Quorum enim, quaeso, hominum sunt istae catapultae e diversis armamentariis

collectae e An vero bella di bellatores in ultimam Thulen ablegandi , quia multa mala cum iis conjuncta ' an ideo nemo militat sine Peccato , quia multa peccantur in castris e Unde tot sancti milites , si militia nihil nisi . scelerum colluvies e Cur Abraham, Moyses, Iosue, Gedeon, David, Machabaei tantoper ejaudantur in sacris paginis, si nemo miles sine flagitio e Quid, quod DEUS ipse nota . modo excitat ad bellandum, sed etiam bella- re docet y Audi, quem modo nomi navi, invidem psal. i7. sui docet manus meas ad ipraelium, sposuisti ut arcum aeream brachia

mea. Hic arcus immanem illum gigantem . Goliathum dejecit , totamque Hebraeorum gentem ab imminente servitutis periculo li- ιberavit. Suscipienda sunt bella , inquit Tullius de Ossic. ut sine imuria in pace vivatura cum temp- necessitasque postulat , decem in ranaum manu es, or mors servituti , rurpi- . rudinique anteponenda. At bellum multis est occasio cupide, avare, crudeliter, impie agendi: num ideo nullum esse debet e

37쪽

Tibica Epistolari .

. NA prodes, quod non iadere possit idem.

i uti sed insedi as,hic t portaν opem. O vid.

Atque ut auctoritates auctoritatibus opponam , S. Ambrosius, postquam multis exemplis ostendit , excelluisse quoque in populo DEI multos bellicae fortitudinis laude prae stantes, deinde his verbis concludit: Habes fortitudinem besticam, in qua non mediocris honesi se decori forma es, quod mortem servituti praeferat ac turpιtudini. uae res multos accendit, ui leonum instar se irarent Martem, quibusque dulce ac decorum erat , pro patria mori. Et Augustinus epist. ad Maria cellinum: Si Christiana disciplina omnia beLia culparet, hoc potius consilium salutis pia nitentibus in Evangelio dicereIur a Ioanne,Bι abucerent arma, ses militia omnino subtraherent. Dictum autem es eis, Luc. s. M. minem concusseritis, nulli ealumniam feceritis, s ciat vobissipendium vesrum. ui

bus proprium sipendium suocere debere

pracepit , militare utique non prohibuit: Zc ibidem: ad hoc enim tributa praesantur Ca- seri, ut propter bella necusaria militi sipendium praebeatur. Omni exceptione major laudator militum Paulus Apostolus,cujus deis forti-

38쪽

soni in bella , castra verterunt exterorum. Heb. r r. de quibus Ambrosius de Ossic. c. ar. Fortitudo, qua vel bella ruesur a barbaris patriam. vel domidefendit infirmos vela latrocinijs scios , plena justitia es. Eodem reis

spexit Augustinus: apud veros, inquit, DEIcutiores etiam ista bella peccata non sunt, qua non cupiditate, aut crudelitate sedpacis studio geruntur, ut mali coerceantur, se boni subleventur. Ex his apparet, quam invalida,&plane ficulnea sint illoru argumenta, quos ipsi putant Achillea, quamque debiles sint ad evertendos muros militaris fortitudinis applicati arietes, quibus tibi dissuadere conantur bellicae laudis gloriam , & igniculos a Natura , imo Marte inditos extinguere , dum vel bellorum causas, tanquam injustas, damnant , vel si justae sunt, mille peceandi &pereundi periculis exasperant. Verum id modo non ago , ut tibi questionem de justitia armorum moveam 3 haec enim ad ilisios pertinent, qui bella suscipiunt, vel ad defendendum , vel invadendum, ad suas provincias tutandas, ad injurias illatas aut ulciscendas, aut, ne inferantur, prohibendas; sed in hoc nunc versatur mea epistola, ut

39쪽

strudat, non leve decus esse in armis positum. di generosos spiritus nequaquam esse ob homminum meticulosorum frivolas objectio nes abiiciendos. Veteres Deae Palladi. Sapientiae Praesidi, non tantum librum , sed etiam hastam in manum dederunt , ut indi. carent , haud minorem in Sago,quam in Toga , sapientiae gloriam esse collocatam 3 foristitudinis vero cotem maximh in armis reperiri , trito verbo et Virtus Ine adfersario marcet. Metellus fortissimus Romanorum Consulti Imperator belli, devicta Carthagine, nescire se , aiebat, bonane plus, an mali Rei p. attulisset illa victoria, quoniam, Hannibalem longius submovendo , materiam

laudis di virtutis bellicae populo Rom. adeamisset. Vertamus igitur illum Tullii verruculum scidanι arma tua , concedat laurea lining sti dicamus1cidani libri armis Mace at laurea Marti. Et unde Nobilitatis origines, unde Insignia , nisi.ex militia i Quid illae cristae in armis gentilitiis, quid cassides, quid leones & dr

cones aliud sunt, quam bellicae gloriae testi monia , virtutis argumentae quid ludi Trojanis

40쪽

Dhlea Epistolaris. I Ini, deeursiones equestres, exercitationes gladiatoriae & jaculatoriae, nisi simulacra conflictuum,di belli , rudimenta dicam, an Ornais menta Et cui non Pulchrum morisuccurrit

in armis si cum Juda Machabaeo, Hebramis rum Archistratego, hosti uiri Terrore, di Religionis vindice, tandem liceat gloriosa moriste defungi , Fro DEO populo occumbere δEquidem constat ad Rerum publ. incolumita, tem di gloriam plurimum conferri militum robore: sunt enim Religionis muri, iustitiae tutela, rebellium di hostiuin pavor. Militiae

prassidio rura tuto excoluntur , mercatura procedit, peregrinae Opes invehuntur, artes

celebrantur, scientiae perficiuntur, coniuges familiam curant, Virgines DEO devotam pudicitiam servant , Viri sacri religiosis muni js vacant, magistratus jura exercent, subinditi dicto audientes sunt, in provinciis singulis, quemadmodum in alveariis apes, rem suam quisque agit, neque alienam turbat. Fortitudo bellica ignota maria , peregrinas

terras, invios montes, inaccessas silvas, nova regna, imo orbes novos aperuit. Absque militibus esset, oec Leges in foro , nec Justitia in Curia, nec Pietaε in templis , nec Pax in regno , nec Fides di Veritas locum invenlin. v rent