장음표시 사용
121쪽
neam horiZontalem ab A in G perpendicularem vero in B semiparabolam describunt sic ut couius primum ab H quasi motus principio ad N, secundo ab N in Maertio ab M ad L,& sic deinceps ad B pertingat, hoc est ex A in O ex oin P ex Pin Q ex Q in C progrediendo. Esto igitur tubus S R A ex quo violente evibretur aqua porificis A. Quod si itaque nulla
aquae radio inesset grauitas sed neque obuius aer fluxui obturbarer, accepto semel is impetu recto calle tu paral- : Ieius HoriZonti gradereturta dis, donee ab accepta plaga propagatus&cotinuatus impetus elanguesceret, sisteretque graue in puncto G motionis termino. Cum autem graue congenita ponderitate sua per lineam perpendiculi centro suo se approximare conetur, necesse est ut in itinere suo duabus motionibus latum medio quodam tramite incedat; partim quidem versus G ab impetu delatum, partim ab ipse grauitatis momento, centrum versus ad C prolabendo, ab utroque participans &a linea A G
facto areu AC divergens, mixtus scilicet ex parallelo A G& per pendiculari G C seu A B,sed age rem adhuc clarius exponamus ;Partiamur spretum AG quod aqua nisi grauis seret aequalibus temporibus percurreret in quatuor partes aequales A D, DE,EF, F G, Cum igitur ut dixi9 a grauitatis momento aquae radius deorsum v geatur, quando proiectum siue aqua propter acceptam plagam volet recta Iinea ad G ex A ferri , dimouebitur simul a linea Ala interuallo lineae A N siue D O quae est perpendicularis lineae AB segmen tum. Ducanturdeinde exsectionum punctis paralleis ipsi AB, D H, E Ι, F Κ,
GC,Sreoncipiamus motum seu fluxum corporis continuari, dimou hitur rursum propter eandem rationem a Iinea A G statim atque linedam E I/ttigerit, verbi gratia in P tanto interuallo, quantum est spa- .eium A M in linea perpendiculi A B,& sic deinceps a linea A G di m uebitur ad lineam F Κ interuallo F Q siue Α L,donec tandem perumniat ad lineam G C punctum C lineae normalis AB qui est terminus
suae lationis. sunt enim interualla inter HoriZontalem&punctum s ctionis seu divergentiae aequalia oppositis lateribus ut pote parallelis; similiter & transuersales seu semiordinatae aequales sunt oppositis in , linea
122쪽
linea motus Horiton talis A G. His praemissis sequitur aequalibus temporum interuallis inaequalibus di nergentijs graue a linea A G discedens versus C moueri, sicut interuallo A D respondeat A N quod est primum, interuallo DE spactum N M quod est tertium,interuallo Episacium ML quintum, demum interuallo EG spacium L B quod est
Atqui pari ratione procedunt quadrata AD. AE. AR AG. sive N o. M P. LQABC. illis qualia: ergo cum tora M A v.g. st quadrupla pamtis A M. erit etiam quadratum M P quadruplum ipsius quadrati M Ocestenim linea M.R. seu A E dupla ipsius A D seu N O ex hypothesi , ergo quadratii quadruplum ) pariter discurrenisi de alijς. Quia A L est
nouemcupla ipsius A M, erit quadratum Linnouem cupium.quadryti M P seu A E,Mic dei nee piadnistus ergo linea Α o P Q C.est figura semiparabolae . Est enim paerabolicae lineae proprietas ut semiurdina tarti quadrata sint inter se, reaxis parabola: & partes a parabola N semior. dinat interceptae. F. g. Vt quad tum semiordinatae B ad quadratum semiordinatae 1. ic se habeat, quemadmodum axis A B ad segmentum interceptum.A L,quod si enim hanc proptietatem habuerit ductilinea A O P Q C parabola erit. Proiectum igitur & quod pro. lecti i arion m induit salieos aqua aium rabol 1 proximξ accedit, quod erat probandum. Dixi proxime accedere, nam ut benε P. Athanasius in Musurgi sita defluxu globi a tormeto excussi agens animaduertit certi aliquid In hoc punisto citra temeritatis & proprii arbitrij notam vix assieri pose test, Causim subdit ille, quia si uit non estiundamentum ex quo sectio haec Parabolica generetur ; deficiente autem fundameto dei ciunt etiam sectionum affectiones, Aio ego notam adsunda menti de--fectum nam potentiae inrellectuales extra materiam figuras sibi fin- sunt ut aliquid postea elieiant & applicet ad materia)qua ad inco stan-.tem& inordinatum aquae fluxum recurri opportere . haec enim modo violentius, modo remissius, alias largius quandoqistrictius ab orificio in aera elistatur. Tuborum itaque & orificiorum conitare nobis d .het ratio,maiore enim hiatu magis ad perpendiculum,augustiore ori. cioquasi vires in unum eolligens a perpendiculo magis divergit. Pringerea alia est ratio ab alio,alia ex humili labentis, nam impetus tem p ris progressu ira in proiectis elanguescit, ut demum omnino perpendiculariter ferantur,& tunc destruitur parabola. Si quis prolude insa libiter de hoc argumento Iovi avet, haec prius sibi sintuenda exissimet Primo. ibus incrementis feranuis protoga, Sem O. Quadim
123쪽
uitu. ab aere resistente patiantur. Tertio Quantis decrementis impetus a plaga causatus elanguelcat. Quarto. Quanta debeat potentia quae aquam determinet ad hanc illamve lationem seu inte-tionem & remissionem tendentiae. Demum quae sit ratio ponderitaris aquae in aere &c. quae nisi soluantur apparenter solum & sere evanidis discursibus argumenti difficultas proponitur.
Ad summa montium & domorum fastigia aquam attollere,aut per confragosas rupium crepidines in sublime euectam alio ru sum in va lles & humilia loca derivare. FIG. XXXXII. & XXXXIII.
Nnui supra parte prima eum esse aquarum genium ut sibimet relictus memor originis suae semper vivat, neque unquam fastuoso supercilio eam supergrediatur; hine aut in aequali eum sonte subsstet,aut si longo deducatur calle in liberum effusus aerem aliquanto humilior prosilieti arte igitur &i genio opus ut animos in sublime surrigat . Scio multos multa in hoc negotio scripsisse& varia passim machinamenta excogi rasse, quibus aquam supra naturalem instinctu erigerent, Consulatur Archimedes,Guidus Vbaldus de Marchionibus&GNihil hic proinde agam de spirati Helica, non de coch Ieis in sublia me aquas deuehentibus, neque de Antiijs quas vulgo pompas vocant quae alterno ascensu & descensu aquas exsorbent & ad altissima montium deuehunt hauriendo; Haec etenim pene omnia perrenὸ fluentisciquae suffragio, aut rotarum indefessa motione opus habent, & qu tus quisque praeterlabentis aquae vicinia gaudet v rtex ξ facilius a rem piscinas stagna fonteS reperies. Solum igitur dicam quo pacto Hydrostaticae beneficio praepondein rans in longiore fistula seu perpendiculo vis aquae, aliam iis reuior ν
124쪽
crure seu fistula contentam suopte pondere& delapsu in priceps quasi per suctum in sublime attollat exhauriendo. Datum igitur sit stagnu aut puteus ad pedem vicini collis, ad quem aquam deriuari&attolli desideres. Canalis CD in subiectum stagnuimmittatur qui secundum crepidines montis ad verticem usque seu rectus seu obliquus prout tulerit necessitas alcendar r Similiter alius apostica V.g.montis facie priore tamen demissior seu profundior eodem attollatur, qui cu priore concurrens vasi adferruminetur in A, prominente introrsum&producto canaliculo ad B, ad A clauicula esto, uti& in fundo vasis F, in G vero canalis hauriendo Spiritui idoneus scuti & H Κ aquae infundendae deseruiturus. His ita comparatis utrumque ostiolum D E claude, & per Η cana
xSoco lem aquam infunde, tum uterque tubus uti &i': ol D ta vasIM repleatur clauso deinde bene canaliculo
lΗGA ostiola D E reserentur, incipietqueat aqua ex Stagno puteoue ad D exhauriri,&Ω
s sum sublata per longiorem ductum L E descen
es dens, continuum urgere ascensum, habebiru: que invasi I M ad usus quotidianos copiciata aqua. Cum enim hauriendum erit, solum opus il est clauiculam A claudere,&G aeri laxare,aper-aasito enim epistomio F ad satietatem & abundantiam contentus vase humor fluet; Posteaquae . 'vero vas totum fuerit exinanitum denuo cana- .iliculum G &tubulum Fobturabis,& alternis per interualla clauiculae A gyrationibus nunc aperiis xl l ti Tendo nune claudendo aquam per D ascenden-At Vis i i. t tem ad inane vas prolicies, donec ad summurn
.a M. . t G ante repleatur ad usum . 1 li ii οε ni Opportet aute apertionem esse valde modei Sarai SVἰ . Tatam & ostiolum proportionarum canali, ne
P .ra egressus aer ex vale&aqui descendenti per L IIJ Permixtus perpendiculi pondus alleuiet, & sic tota quod aiunt haereat aqba,nullo operae pretin. - . Sie porto si pilor mςtho us operosior ex pisci- eis, stagnis,lacubus,puteis, numinibus &c. aliouersum etiam non ob stantibus quibuslibet promontorijs, collibus, montibus &c. in loca tamen profundiora poteris exhauriendo aquas deducere magno sum
125쪽
Elfo stagnum A ex quo velis non perfosso monte ABC in conua Llem C aquam derivari: fia i canalis ex plumbo,aere, vel alia durabili materia qui ex stagno A ad superciliumontis B siue rectus siue incuruus ut hic, ascendat, indeque rursum continuatus procedat usque ad C, in fastigio sit canalis cum clauicula B, per quem primo aqua in praefatos tubos , interea ad A &C clausos infundetur ad summum oris B, tum obturabis rursum B Sereseratis ostiolis A C liberum aquae descensum dabis, quoniam igitur perpendiculum B C longius perpendiculo B A, praeponderabit pondus aquae BC S superabit . fluet ergo per ostiolum C tam diu,quam diu voles,&aquam in stagno A contentam hauriendo exhauriet sic semel, sic semper. Si quandoque cursum fluentis aquae sistere placeat,clauicula C dun taxat ostiolum oppessulandum erit, qua subinde reserata iterum ut ante aqua fluet.
Heliuiorem abouersiam derivare .uit incuruus Syphon una parte productior, huius breuiore pars in piscinam aut stagnum immittatur, parS longior extra spictet, attracta semel a foris per OS tubi aqua tum primum fluere desinet eum nihil in piscina suerit su per . Hac pi agmatia, citra virum aggeris discrimen magno praeterea com- Pendio stagna, lacunae, paludes, &e. poterunt evacuari.
126쪽
og poNTI Bus PHILOSOPHIAE PARS III. dii,
Vrcium conaruere ex quo nihil baurias nisi ad summa labra liquor confiterit. απSto Vrceus aliquis N. I. ABC, huic incuruum immitte Syphonem DEF qui ad D tandum respiciat, ad F soras aliquatum exporrectus & hu- lmilior descendat,Quod si igi. tur voles ut per osculum F infusus liquor exiliat, opus erit ad summa labra A Bhumido repleri sic ut totus Syphon
minante longiore perpendiculo E F, semel exorsus nesciet
ponere, donec totum vas exinaniuerit.
coNSEc TARIVM III. craterem fabricare ex quo nihil delibes nisi ad certum tempus. ZZ sto crater N. x. EF D,in duo spatia diaphragmate A B inter. GEGi stinctus,habeat aute diaphragma tenue ostiolum C, quo in-d BU-liquor per F G lente destillare in subiectam concameis
rationem possit, in eadem statuatur ut prius incuruus syphon D H E, foras spectans uno crure, altero fundum respiciens, sic ut crus H E altero si longius seu profundius. Hospitibus igitur bibendi auidis ortaxin facturus, liberaliter ad supremum os usque craterem vino in gurgita & bibenti fac copiam. Prius eos patientia deficiet quam vel guttam inde eliciant. Nam liquor superiori contentus domicilio lente adis modum per ostiolum C deitillat, qui nisi totus defluxerit ut syphonem adaequet, nullam omnino bibendi copiam praebet: Sed ne suppone quidem inde bibi poterit, si labrum aut omnino planum aut circulare fuerit, ut in adiecto schemate videre est 4Na cov
127쪽
Auem Alitium effarniare qua datum liquorem exsorbere mideatur. QNSFformetur ex aliqua fictili materia auis puta ciconia,per quam EN late ter delicatus syphon traiiciatur sic, ut rostro ad landum poculi aut vitri pertingat, attracto itaque a parte longiore cruris violente aere,conten ius in vitro liquor vlaro consequetur dum . totus exsorbeatur; putabit vulgus ab ave dictum humorem epotari. Res iisdem nititur principijs quibus reliqua praeiuditio stilicet perpendiculi longiore ductu crus breuius superantis.
Alia Methodo aquam in sublime urgere.
Liam aquas in sublime adducendi Methodum aliquanto serrasse operosiorem, at non minus utilem&ingeniolaniadi quandoque habiliorem usibus humanis subijcio. Datus sit rivulus aliquis ad pedem montis, aut etiam in plano lento decurrens tramite, quem in locum editiorem impellere aueas, Aptetur reeeptaculum A B, cum duobus in lando osculis syphonum CD F, qui in eue ui bitas GH immittantur. Ex cucurbita G, ascendat tubus R RIn eucurbitam supremam &exinde alius in per quem ultimate aqua astendens exiliat foras. Ex eadeΚ cucurbita paruus Syphunculus habens clauicula rec piaculo N ad serruminatus ascendat,alius ite ex vase H educatur, per tingens Diuitiam by Corale
128쪽
ingens usque ad idem receptaculum N,ac tandem ad I delicatus pro-:edat tubulus cucurbitae H ad serruminatus. habebit autem tam sy- - - phon C D ad D clauiculam , , quam F, ut pro libitu laxatis cucurbitis aqua exinde emitti pcssit. Et sic totam maia chinam construxisti. Nota vero casum hunc stipponere quod a sonte riui A fabricari possit locus humilior fonte, ut hic factum vides salioquin negotium non proce dit Hoc enim strata gemate fallenda est Natura , ut supra originem suam promoueri pos- 'sit, de quo fusius alibi . Cum igitur voles aquam adreeeptaculum A B deciduam sursum contra naturam impelli, aperto: ad D syphone sine aquam per CD delabi,quae reinplendo cucuibitam G, coget Spiritum partim in vas H partim Κ, qui occupaturuS Spatium H expellit inde hospitemper ductum E S ad receptaculum N ; occupaturus vero Κ, expellet aquam per ductium ad Ο, I diu Nota secundo aquam in N, per canalicuIum M in cucurbitam prius debere defluere donec repleatur ad summum quod fiet si ad T tubulum clauseris , sic ut pressus aer ex G non in Κ sed, E S tu Ium aquam in id latentem cogat: quae ex N per M descendendo cucurbitam replebit - Habita iam aqua in Κ resera T vi prius monui nego
thim aggredere. Nota rettio po aqvxm vas G suerit aqua repletum, rursum aperta clin culi ex in utendum esse, Reliqua quae occurrere possuntnelongior stinlabam 5e Artificis prudentia relinqua. Diuitiaco by Cooste
129쪽
PROBLEMA X. /Fontem Marinis aestibus coaevum fabricare.
Vm reciprocis maris aestibus nuper studiosius inhaerere, eo. gitare venit possetne Ars Naturae simia in hoc tam grandi mysterio & arcano aliquo pacicipsam aemulari Naturam, in qua cogitatione defixo inflexus Heuronis Sypho succurrit, opportu nus nimirum cogitationi huic in praxi in deducendς minister. Cuenim impleto incurvo Syphone aqua propter longius perpendiculum in F E quam sit E D, N. 2. Cogat aquam quae est in E D defluente & praegrauante aqua F Eascendere ad E, quae fuit in E,s qui rur necessario quidquid est in vase FC cylindrico exhauriari. Concipiamus itaque ex vase seu recipiente GH A aquam per tubulum A B defluere ad C &impleri Cylindrum EC usque ad E altitudinem cruris DE, a perto epistomiolo ad I praegrauante aquae perpendiculo longiori in EF, sueta qua ex F&vtita diis camne vacuum in medio relinquatur trahet in locum sui aquam quae est in crure E D & consequenter debebit subsequi aqua quae est in - lindro E C donec tota exhauriatur. Quod si iam aquae quantitate
130쪽
DE FONTE Us pHILOSOPHI AE PARS III. to 3
sex horarum interuallo commensurauerimus; ut nimirum aqua quae est in recipiente G A H sex horas in delapsu consumat, donec tota enfluat ad superficiem Syphonis E pertingendo, mensuram dedimus aedibus marinis siue incrementis artificiose exprimendis. Decrementa Porro exhibebit eiusdem aquae per inflexum Syphonem eodem horarum interuallo descensus. Quanta autem debeat esse aquae quantitas, ει tu Iorum proportio ut praecise fluxus aquae tempori praefixo commensuretur, ipsa experientia melius docebere. Eiusmodi igitur fontem consi ruere poteris qualem in praesenti diagrammatae exhibeo NI r. R BCD quadratum recipiens siue camera pro aqua, GHI canalis occultus ex fundo basis descendens & in serne basi cylindri ad i ad ferruminatus, per quem aqua ex vase occultis tramitibus &iuu si in cylindrum deferatur, sic ut ne incrementorum artificium ab obuijs notari possit: Tubulus alter incuruus prope basim cylindri K MN occulte ascendat & in parallelepipedam machinam ad M ingrediatur, descendatque circiter ad N, Vrraque haec machinula cylinderni mirum & quadratum parallelepidum basi alicui superstant, quae est inanis & aquae recipiendae ac per N defluae capax. Eitus itaque maris expressurus, sine aqua quae in ABCD est, per G defluat in Cylindrum, qui descensus durabit sex horaium interuallo, cuiusmodi esse solent ubi maxima sunt maris incrementa. Decrementa dabit eadem aqua eodem interuallo per Syphonem K L N, descensura. Iuvabit porro afforis cylindrum lignari, ut tanto&venultius & melius incrementa aquarum S decrementa notari possint.
QS X hoc principio diuersa horologia diuersae aquarum. quanti.
N; E ςρ tali & tubulorum proportioni accomodata formari. possunt pro arbitrio curiosi cuiusuis genij. Machinam ego concepi uniuersalem in se horologia diuersa Motumque ii detum&alia perquam pulcherrima referentem quam pro nunc innuo, Deo dante odi Portuniori tempori & loco destinatam.