장음표시 사용
31쪽
tium comperiatur ipsius umbrae C. m. Iongitudo, emerget illico numerus graduum, minutorum, & secundorum anguli C. A. M. cui aequalis est angulus illi ad verticem O. A. L. altitudo nempe solis supra Hori- Eontem: Linea autem N. H. X. quae & ipsa radium solarem refert, laminulam percutieri B. H. in H. umbram verticis ipsius
Gnomonis B H. projicit in T. fitque Triangulum H ΚΒ, in quo B. H. est Gnom nis longitudo, quae lic. sit partium tantum as Ooo ; si supponantur partium
IocioCO 'Iongitudo Vero Umbrae B. X. quater multiplicetur, erit productus Numerus
Τangens anguli Κ A B, cui aequalis est angulus N. Κ. P. distantia nempe solis a vertice, seu complementum ipsius anguli KA B. qui est quaesita solis altitudo ; Verum quia Gnomon B Η, qui cst partium tantum Isocio, quadruplus dicti numeri essingitur,
hoc est partium I COCCO, idcirco quadruplata & umbra' Q ejus longitudo fiet
tangens anguliJB X H. qua perquisita invenietur angulus B N Κ, distantia scilicet solis a Vertice, seu complementum solaris altitudinis quaesitae in gradibus, minutis, atque secundis.
32쪽
figura tertia magnae Iaminae Iconographiam ostendit, in qua nonnulli habentur circuli concentrici circulo signato A qui Aream fori repraesentat, cujus Di ameter C. D. est unciae unius, & per Tubi crassiatiem occupatur. Caeteri Vero circuli concentrici, ut supra, distant Mipsi alter ab altero per unci e unius spatium; In eis umbrarum Iongitudines dimetiuntur,esquas Gnomon H B produxit, quae quadruplicatae ut dictum est) componunt Tangentem anguli distantile solis a Vertice : PostremuS vero circulus B. C. D. lam inulam repraesentat quae magnam circuit laminam, ut supra dictum est, singulaque intervalla inter dictos circu Ios. Concentricos in partes 23OCO, Ut supra, divisa intelliguntur. Quarta Figura Instrumentum ostendit, quo mediante unciae unius longitudo in partes 23 oo distribuitur: Instrumentum hoc. cancelli A. B. C. D. siguram repraesentat, cujus latera AB, & C D, altitudinis sunt unciarum duarum cum dimidia circiter, latitudo A C, plus minusve pro arbitrio statuitur, & prout magnam , sivo
33쪽
parvam diametrum circnli B E D F habere placet; Gemina latera A B C D, interne &per longum cava esse debent, ita ut in eo-TUm cavitate cancellus alius GH LX aptari queat, & per ipsas cavitates cancellus ipse superne, & inser ne promoveri, &reduci possit ue In puncto G Cylindrus fi
mandus venit ferreus, aereus, sive Aurichalceus, longitudinis unciae unius, cum dimidia circiter qui per centrum circuli BCDF ducendus venit ue Cylindrus hic per unius unciae Iongitudinem viginti quinque spiris
circumdabitur, quapropter bonum erit un-eiae longitudinem accommodari ipsis spiru- Iis viginti quinque,non enim multum resert. unciam ejuscemodi plus minusve longam esse, modo tamen unciae, quae in ipso instrumento sunt descriptae, ejusdem sint longitudinis: Circulus B D F interne, & externe, in partes seu gradus centum divid tur, quorum quilibet de more Tychonico in partes decem, mediantibus decem concentricis circulis, dividi debet, vel etiam quinque tantum mediantibus circulis concentricis, per gradus medios venit dividendus ; sic fiet, ut circulus totus sit in partes mille divisus, ut habetur in figura quinta.
34쪽
Initium divisonum in hoc circulo faciendarum, aptari debet, ubi spira ipsa, seu unciae ipsius Iongitudo inchoatur ue inde oportet aliam contra spiram, seu matricem spirae ipsae accommodatam haberi, cui indenis se adnecti debet, & ita internus Camcellus venit disponendus, ut spirae linsius externitas ad amussim in indicis plano Iocari queat ue Index vero, ubi inchoantur circuli divisiones, ita firmari debet, ut comtinuo moveri possit, in plano memorati circuli, constituto tali pacto instrumento ipso, circinus habeatur, acutissimis munitus verticibus, seu punctis, beneque aptus, ad umbrae longitudinem dimetiendam ue inde ci cumgyrari convenit indicem ipsum, cui a nexa est spirae matrix, & quoties index spiram
unam expleverit circa circulum, emergete matrice Vermis, seu spira una, hoc est, partes mille ex viginti quinque millibus, in quas divisa est unciae longitudo ;index vero, in circumserentia ipsius circuli Ostendet, praeter integros vermes seu spiras, quot particulae millesimae unius vermisuItra vermes integros emerserint. Applicata enim circini apertur1, hoc est uinbrae longitudine, ipsi spirae, seu ejus pomtioni,
35쪽
tioni, extra indicem emeris, cum aequaIesiuerint numerabuntur, ex. gr. si emerserint undecim integrae spirae, index Vero in cim
cum ferentia circuli, signet, & partes II 3. concludeturiumbrae longitudinem partium esse II 713. Quibus in Tabula Tangentium respondent gradus 6,s4O, 32, Pro angulo ipsi umbrae opposito : Quod si umbra extenderetur ad uncias quinque, spiras tres & partes millesimas I 36, fiet Tangens partium Ia 8136. cui numero in Tabula Tangentium respondent gr. 32. 22 7 . Ubi vero non apte haberi possit umbrae ipsius' longitudo, per circini acumen, ejus capietur residuum, & congrua facta ejus
subductione, praecisus habebitur numerus. Demum advertendum est, umbras semper exactius metiri,)cum minores fuerint Gnomonis longitudine, quam cum majores,
quoniam in his sens bilior evenit penumbra, quam in illis ue cum vero sol altior fuerit gradibus 4s, melius operabitur per umbram laminulae quadruplicatam, quam per
umbram magnae laminae, penumbrae defla tui magis obnoxiam. Advertendum est etiam, quod in observationibus, quae fiunt in mari, in quibus linea,
36쪽
quae tangit in Iuncto maris superficiem, pro parallela blbrigon tali plano supponitur, non est revera parallela ipsi plano, respectu scilicet observatoris ; sed angulumessicit cum linea, ab oculo Observatoris ducta ad centrum terr , recto aliquanto minorem, ita ut posito oculo in altitudine pedum sto supra maris superficiem, is angulus minor sit recto scrupulis secundis tribus. M scrupulis tertiis novem, ut alibi a nobis demonstratum est, ea propter pro majori, vel minori oculi altitudine supra maris superficiem, poterunt aliqua scrupula secunda.
ab inventa solari altitudine detrahi, quam tamen scrupulositatem parvi facimus ; Cum
enim regulariter observationes quae in mari fiunt, supra eminentiorem naVis Partem fiant, quae perraro major pedibus Io supra maris superficiem invenietur, ideo iacommode ab inventa solis altitudine, si demantur tria scrupula secunda, Vel minus, prout minor fuerit ipsa altitudo, credimus parum, vel nihil referre, ad diligentiam faciundae observationi S. Hic etiam repetitum Volum Us, quod o servationes, quae fiunt tum solaris altitudinis, tum Arcus Horizontalis intercepti inter
37쪽
magneticum Meridianum & circulum solis verticalem, unico temporis Momento, uper diversos observatores sint faciendae statuto signo, quo eorum unusquisque obse vel, quae sibi observanda tribuuntur. Quoniam autem lamina unciarum quatuor, ad angulos rectos ipsi Tubo insistens, vicem Gnomonis praestans longitudinis partium I ooo in Triangulo rectangulo fit, ut umbrae longitudo locum retineat
Tangentis, ea propter ejus longitudo in tabula sinuum dabit illico, M sine calculo, gradus Sc minuta Anguli ue quod si placeat habere M secunda more solito, per parteS proportionales, ti auream Regulam id obtinebitur ue Ut autem umbrae longitudo in parte superiori laminae Tangentem repraesentet, cum laminulae altitudo, quae unius est tantum unciae, si quadrupletur, Scumbrae observata longitudo, & ipsa vicem Tangentis praestabit, & in Tabula Tangentium praecisa quantitas sibi oppositi Anguli in Gr. Min. atque secundis, habebitur.
'Ertium Instrumentum ad observationes solis faciendas aequatas,respectu
Parallaxium & Refractionum, simplicissimum a de
38쪽
& commodissimum est ue Consistit hoc in M.
gula una e buxo, vel alio solidiori ligno, latitudinis unciae unius circiter, crassitiei convenientis, & longitudinis unciarum novem, decemve circiter: Ejus crassitiei superficies sint ad amussim parallelae ad extremas ejus partes transversaliter ; quantum durat ipsius lineae latitudo, adaptabuntur duo perspicilli, cum illa angulos rectos facientes, &supra ipsam eminentes, per unciae unius quantitatem per longum, M in medio ipsius magnae Regulae linea ducetur recta, in qua longitudines umbrarum ad singuIos gradus designabuntur transversaliter,ad no niam nostrae Tabulae ad quod faciendum uti possumus scala Tychonica, per quam unciae unius longitudo divisa sit in
Partes I COO, ut videre est in Figura
ex una dein parte dictae lineae per medium regulae ductae signabuntur gradus absoluti altitudinis solis, quos indicat ipsius umbrae
longitudo, & ex alia lineae parte notabuntur gradus, minuta, atque secunda Altitudinis aequatae, quos habemus ex ipsa Tabula; .... supra autem minores istas regulas, ad angu los rectos styli in ejus medio adaptabuntur, Mnciarum duarum circiter altitudinis, per
39쪽
s cillorum vicem praestantes ue Regula hareita disponetur, ut ejus plani pars superior sit ad amussim plano Horizontali parallela, quod fieri poterit supra laminam secundi nostri Instrumenti, illam statuendo, vel forum in ejus medio cum Tubo constituendo ad secundi instrumenti formam ; O, vertetur dein ad solem regula ipsa, ita ut styli illius umbra praecise lineae per medium regulae ductae insideat, tunc observabitur externa pars umbrae minoris regulae soli o, versae, quae si ad gradum praecisum devenerit, ex altera lineae parte, habebitur altitudo correcta & aequata ratione Parallaxis &refractionis ue ubi Vero nondum umbra ad praecisam gradus divisionem devenerit, poterit per partes proportionales corrigi, Scaequari solis altitudo; NOs tamen quia non curamus observando ter in die solis altitudinem) plusne an minus sit elevatus supraees
Horigontem, ad evitandam Operosam aequationem, expectabimus umbrae longitudinem,
hoc est solis altitudinem, ad praecisum gradum elevationis 3 hujus instrumenti usus proprius erit, cum solis altitudo, nondum ad quadragesimum quintum gradum pervenit. Haec aquatio parallaxium & refra
40쪽
tionum poterit tamen in usum deduci, etiam observata solis altitudine per quadrantem, vel instrumentum aliud satis magni ponderis, sic ut verticaliter & horizontaliter eo existente sol observari queat per quadrantis gradus.
i Uartum Instrumentum, quo medi- . ante nauta quilibet mediocriter intelligens comprendere & cognoscere valebit
longitudinem loci, ad quem ejus navigium devenit, est horologii species sequentibus praecautionibus disposita. Internum ejus horologii artificium ita dispositum esse debet, ut quo tempore stella aliqua fixa, ab uno discedens Meridiano, ad eundem reUertitur 3 Index locandus in ejus horologii frontispicio, ad meridianum .ejusdem, seu
lineam aut situm, unde digressus est, reUertatur, aequalibus temporibus aequalia percumrens spatia; neque admodum refert, utrum
tempus hoc in horis, minutis atque secundis exprimatur,quamobrem in supra recensiti Instrumenti frontispicio confusionis evitandae caunin nullus est apponendus circuluS, horas, minuta, vel secunda exprimens: Ejus instrumenti cursus inalterabilis, ad dies plu- C res,