Commodiani Instructiones aduersus gentium deos. Pro Christiana disciplina. Tempopre Siluestri p.r. sub Constantino caes. compositae

91쪽

INSTRUCTIONE S. 7

T cmuere noluit , cum ipsa vita peribit.

Domini si quis inops , aut profani ab hoste Sramen δnans facti, et ut a pides surdi,

Oraresatis debent, uise condere tales.

V AM IRE SUB BARBARO Rama. J Barbarum regem dicit, regem non Christianum MANV DED E RI s. alius in acerram miseris. VN DIVE TAE RED DET Dissentita Tertulitano commodianus consentit amem Cypriano suadet in persecutione fugam, aut latebras. immo in latebris .in fuga martyrium esse docet. Omnino Vetat ne quis incurrat, ne quis se offerat. Denique ait Christianum qui se propalat hosti, este sui ipsius traditorem si tamen incidat in hostem, vel opprimatura persequentibus, tunc pro nomine Christi esse debere constantissimum nam si vitam negando redimat, cum ipsa ita periturum VIVERE NOLUIT J Vitam aeternana Vivere noluit. qui parum fortis coram praeside, coram tyranno, fuit tura dedit idolo, vel negavit Christum. aeternae Vitae renunciauit, ut momentaneam servaret M IN I SIM Is Nops is simpliaciter ethnicus Inopem Domini dicit, qua forma de Saturno, venit inops animi, Instr. q. ' VEL PROFANV AB HOS E J persecutoribus nominis Christiani subactus a quibus rediit negator. ἈERAMEN ONANS FACTI. I. Cor. I; I. AA AAZONTE C. VEL , T AsPIDE s VRDIJQu adversus Dei sapientiam aures suas obturant. AR EsATI DEBENT Ita ut poenitentiae facultatem ab episcopo impetrare mereantur Ecclesia, quam negato Christo dehonestaverunt, placata per longam ac miserabilem exomologesin f AUT SE CONDERE TALEs J Ita ut uspian

posthac in Ecclesiae castris conspiciantur.

92쪽

COMMODIANI De infantibUS.

Duellum hostissubito venit inundans, Et pri* qua is rent,paruulos occupauit inertes. properandum eis non est licet capti identur Nec quidem excuso ob delicita foraeparentum

erepromeriti, ideo Deus tradidisssios. Attamen adultos hortor in arma recurrant, Nascanturque quas denuo vae matri de ventre. Terribilem legem fugian semperque crurutam; piam indocilem, ferina vita viventem. Bellum enim aliud cum fuerit forte gerendum Vincere qui poterit, aut certe iam scire cavere.

DE INFANTI B. J Sensus est apertus stabilienda tantum scriptura Instructionis in hunc modum , quo nunc edi curavimus. ET 'RIVS VΑM FUGERENT, PARVV- o, In apographo Et pri quam fugeret paruuloso in ΤERRIBILEM LEGEM FUGIANT In apographo Terribi flem Legem fugiens. Fugiant inquit, Legem illam terribilem Ethnicam, quae acrificare idolis iubet, cuius Le is cultores nammis aeternis sunt destinati.

72 DesertoreS. Desertores en genere non uno dicuntur.

. ius nequam, alius in parte receditue

93쪽

INSTRUCTIONES.

Sed tamen trique iudicia era decernuntEr.

Ecce militatur Christo, sicut Caesari paretur. Refugium Regis petes delictor fuisti; Tu illum implora prostratus illifatere

omnia concedet, mus senis omnia nostra. Repositis castris ulterius caue delinquas.

Errare noli diu miles per pelaea ferarum. Sit tibi peccare des interegestum immensum.

E Desertorum duo genera constituit. Tu rificatorum, Libellatorum. EST ALIUS NE A M. qui sacrificat idolo quod est apud Deum principale crimen. ALIV IN PARTE RECEDIT J qui, ne pertrahatur in capitolium sacrificaturus, paciscitur oblato praesii di libello; concussori, pecunia. MILITATUR CHRISTO, ICUT ME S. PAR. militatur Christo, qui sacrificare idolo vetat; in sacrificantes , ctiam mortuos, animadvertit poenis aeternis. Paretur Caesari, qui mori iubet non sacrificantes idolo; nec habet quid faciat mortuis nam sic mortui pro Christo, qui sic Caesari paruerunt, ut mortem fortiter oppetierint pro Christi nomine, vitam vivunt aeternam. SI DELICTOR, Vris I J Delictorem dicit, peccatorem. sic etiam loqui Cyprianum obseruauimus. REPOSITIS CASTRIS. Castris scilicet adversus Ecclesiiam rursus positis, tu ipse post acceptam poenitentiam repositus Ecclesiae castris, noli amplius esse desertor. si T IBI PECCARE DESISTERE

C. i. J Consimile est illud Instr. 6. Summa tibi: grauia peccara deuitato semper.

94쪽

8 COMMODIANI 3 3. Militibus Christi.

MI, a nomen cum dederis freno teneris.

Incipe tunc ergo dimittere pristina gesta

Luxurias vita, quoniam labor imminet armis.

Imperio Regis omni virtute parendum Tempora postrema si vis pertingere laeta. Ille boni miles semper expecta fruenda Blandire noli tibi desidias omnino mitte Ut tuo praeposito cottidie praesto sis, ante Sosiicitus est , matutinus signa reuise. Cum ideris bellum, agoni ume propinqua.

Haecgloria regis militem videre paratum. Rex de optato propter spem dimicatumm. In parat dona, ille pro viritoria laetus

Suscipitor proprium satelli dedica es.

Tu tibi aeterea in Belian parcere noli. Impiger es magis, ut reddat famam pro morte.

INCr PETUNC AER GO DIMITΤE REPRIs T. CES. Supra dixit caue ut non delinquas inante, Instr. 5. Opponithacet,l dimittere pristina, illi quod Instr iniri prasea Prisca se pristina sunt quae ante idem commissa sunt, &'tralia peccant ethnici sive profani. IMPERIO RECIS. Rc rein intellige Christum, Ecclesiae caput e Tovo RIEPos IT COTTIDIE PRAESTO SIS. JEmendauimus quod in apogr. deprauatuna fuerat tuo propo uo. Praepo- Atum vocat, quem Iustinuarac alii APOECTΩΤA Tertul. praesi-

95쪽

INSTRUCTIONES. Si

praesidentem qui praepositum Ecclesiae dixit, praepo situm baptismo. AGONIA UME PROPIN A J Si me praesum , intellige in proximo esse est timin sole ne certamen , ex quo patet in coelum iter. Agonalem diem Sc Agonalia festa certamina dixere Romani,quae pritis Agonia dicebantur teste Ovidio I. ast. Et prius antiquus dicebat Ago

nia sermo. OPTATO PROPTER SPEM DOMINI -

M J Scribendum videtur praeter spem dimicaturum. Venturum Regem , id est , Christum, qui praesideat martyrio certamini. Vigilate utique milites Christi, quia qua hora non putatis filius hominis veniet. ET PROPRIUM SATELLEM DEDICAT ESSE Satellem dixit pro Satellitem. , proprium esse dedicat, hoc est stabilem iriniurifortemque In apogr. superlitum animadverti veteris scriptiirae vestigium, deduat, quam hic minime convenire arbitra

mur. TV TIBI PRAETEREM IN BELIAN PAR

CERE NOLI In apographo scriptum fuerat; Tu tibi raeterea in delioris parcere noli. Quae scriptura ferri, explicari posset nisi nos admoneret is qui apographum recensuit veterem manum fuisse , in Belian Hoc est, cave ne desidia aut sua pinitate tua , dum tibi forte nimium blandiris, desis tibi ipsi adversus Belia , siue diabolum ne tibi improvido obrepat Satanas malus , Iniquus. IMPIGER ESTO MAGI si Tantum absit ut tibi perniciem inserat Belias tentationibus suis ; quin potius ab iis famam reporta cita ut sis exemplo Fratribus disciplinae ac fidei diligentillime seruatae.

y . De refugis.

DamnatorisAn animae merito si ipsa ecernunt. Ex hoc progeniti iteram ad sua recurrunt. Radix Cainae , maledi Pumsemen erumpit,

Et seruili gente pub barbaro rege refugit.

96쪽

S COMMO D IANI

Flamma quos aeterna torquebit die decreto.

Vult et agus errare in disciplina profugai

Grassam perfauces etiarum lege solatus. In tergo tales quos nulla poena coegit Si vivere nolunt, ab idolis re piri debent.

DE REFUGI s. In apograph. legitur, de refugiis, ante

ultimum versum apparet lacuna, quasi dixerit Commodianus, pro refugis ut seruitia pro seruis. Nos deesse quicquam non arbitramur, Instructioni titulum fecimus, De refugis. sic fuerit nota lacunae superflua. EX HOC ROGENITI JEx hoc scilicet Belia, de quo Instr praeced. ITERUM AD SUA RECURRUNT. ad suos Ethnicos, idololatras. ἈDIX C A IN IN AG vel potius, Cainaea, ut supra Instr. 36. In apogr. Vitiose, Radix Cananaea. SUB BARBARO REGE ut supra, Christum impliciter dixit, Regem , ita hic Barbarum regem vocat clian, Satanam , Antichristum D - Decretorio censorio die iudicii die respectus. In cognitione animarum. In respectione. SI VIVERE NO

LUNT, AB IDOLIS RESPICI T. In apographo

legitur Θdere volunt. Secundum haec vestigia scribendum uietidere volunt. Si videre volunt, quos adorent deos, nec fidem adhibere velint Deo vero , quia non vident confidant autem simulacris suis aeneis ligneisque aspiciant ea certe quantum voluerint, oculos habent aeneos ligneosque, nec tamen vident ergo talium fabricatores& cultores deorum numinibus ipsi suis potiores se faciunt, subsannant oculos deorum suorum caecos, adeoq. ob impietatem suam ab suis ipsi diis re spui debent. At si verum amamus, praeferenda erit haec scriptura: Si vivere limi, ab idolis resipici debent. Etenim tota Commodiani philosophia est, vita aeterna quam si vivere isti, inquit, nolunt, ab idolis respici debent hoc est ab Satanae ministris, qui nidulantur in cavis simulacrorum.

97쪽

INSTRUCTIONES Dys. De lolii semine.

De semine Abi, qui stant in Ecclesii mixti. Expletis temporibus me in aratur fructu=

Lolium natum, sod non miseeratDomiuus.

Omne lolium agracola conclumseparat istud. Lex ager nobis est quifecerit bonum in D, Ipsa utique nobis prae trequiem veram ue se dominator nam lolium igne crematur. Si ergo putatis quoniamsub uno morantur. Erratis steriles Christianos vos esse designo. δ' Gledici fuit arbor in ructus cuina In orbo Domini statatim exaruit ista.

J Ion operas facitis, non donumgazo paratis. E cpromereri Dominumputatis inanes'

LEX AGER NOBI EST Agri parabola significat nobis Legem Christi. Ipse Christus ago sum vitis vera Io. xv. IesTERILES CHRISTIANOS an frugiferos, AT C, spadones bonorum operum steriles. NON DONUM C Α- Σ PARATI J GaZum dicit, thesaurum sacrum Corbonam Gazam Ecclesiae , aZophylacium. Instruct 72. In gazopraeterea de labore mittere debes Arcam dixerat Tertullianus: Alii Concham. Hic igitur Conanaodianus steriles Christianos appellat, qui de facultatibus suis in usus pauperum nihil conferebant. Hanc sterilitatem Cyprianus sacrilegam esse ait, lib. deop. eleemos Paulinus Ep. 36. Aridas manus dixit, eorum qui negligebant in Ecclesia rositam a Domino mensam

98쪽

S COMMODIANI

indigentibus Idem coelestis igitur trapezitae haec mense est, thesaurum vitae fruens , se ad margaritam negotiandam Dei fenus

exercens.

Dissimulatori

Disii las legem tanto praeconio latam se ro propheta m coelesti voce clamantem. Si propheta tantum declamasset in nubem Susiceret lique Domini mox missa per sitam. In tot prophetamis volumina lexDomni proclamat, Igalitias nullas dimittit ita aeque de corde Vis bona idere ae fraudibus vivere quaeris. Lex ipsa cur ergo procesiit tanto labore Abuteris Domini mandata is testium inquis.s talis eris sne causa , videris inquam. Omnipotens mites quaerit ibis bos esse, Recito corde bono deuotos legi diuinae Jmmites autem a citis ubi demersit.

DIssIMULATORI Hvpocritae; qui se Christianum simulat,in Antichristiana, sive Seculariain Satanica vivit. 4TA AEQV E DE CORDE VIS BONA VID Qua mente cupis Dei benedictionibus ienefactis adfici , eadem optas per calumnias dolos de fratris tui spoliis ditescere. MNIPOTENS MITES QUAERIT Matth. v. 3. Beati pacifici , quoniam filii Dei vocabuntur. Pacificatores, Era NoΠo Io I. IMMITES AUTEM Paulo ad Tim. II. 3. ANHMEPOI, Λ φ IAATA OOI, Oppositi benignis.' sci-

99쪽

INSTRUCTIO NES.

Ira Vra D ME MI T. stridor dentium.

In stagnum ignis, ubi fletus

77 Saecularia in totum fugienda.

Si quidam doctores, dum expectant munera vestra, Aut timent personas , laxant singula obis Et ego non doleo sed cogor dicere verum. Cum caterua mali pergis ad spectacula vani, Vbi Satanas fragoribus Circo operatur. Licere persuades tibi quodcumque placebit. Alis imi proles , cum bis Zabuli mixta, Re picere num vis queis renuncianti priora' , is versaris iterum, quid proderit Vnus 3

Aut sipro languore datum quod stulte profanus

Nolite diligere mundum neque ambitum eius Tanta Dei mox e t tibiproba videtur. obseruas mandatum hominis , s Dei deuitas, b tas dis mimeri, quo doctores ora procludunt, Vt taceant , neque dicant tibi iussa diuina. Is vera dicentem,siculteneris,prospice summum: Filius cuius eras, illi te adsigna clientem, Viueresiquaerisgentiliter homo delis Gaudia te mundi remouentis gratia Christi: Indisciplinate quod uue licere praesumis, Liij

100쪽

S COMMODIANI

Et caros hintriones s cantica tusica quaeris A ec talisubolemgarrire amentia curas 3 Eum vitas nisci putas 3 improvidus erras. Altissimus iubet, ta iusta praecepta devitas.

SECULARIA IN OΤVM FUC J Hoc est, non esse dissimulandum neque nim convenire Ecclesia cum seculo. Ecclesia Christus , Seculum, Satanas. Itaque non permiscendam esse Altissimi prolem cum filiis Diaboli neque laxandam esse disciplinam nimia pastorum indulgentia , per gratiam, aut sordes DOCTOR Es Doctores, praepositi, praesides, pastores, episcopi CUM CATERVA MALI J Mali, id est Satanae SATANAS FRAGOR IB. CIR-C Tertullianus , lib. de spec pag. 7. Cum ergo furor interdicitur nobis ab omni spectaculo auferimur etiana a Circo, ubi proprie furor praesidet c. CIRCO PER A - In apographo scriptum fuerat ibi Satanas fragoribus comparatus. EIS RENUNCIASΤI PRIO A Priora dicit quae supra pristina, prisca ea quae in ante Fidem Ea vero sunt , Diabolus , ponapa, angeli eius. Tertul pag. I

toto illo de Spectaculis. UD PRODERIT NUs Quid proderit tibi factum fuisse in lavacro filium Dei, qui est

Vnus omnipotens, Altistiinus, cui perfidum dixisti sacramentum ξ Imo iam iudicatus, damnatusque es ab eo qui solus est cui soli peccastici ut est in Psal si soli inquam, Deo , qui consortem non habet adversus quem non habes opponere alium Deum qui te eripiat. Scio diversana huic Psaliam versiculo interpretationem adferri ex Ambrosio quae Davidis , id est regis personam accipit,in circa adulationem iudicari periclitatur AVTs I PRO LANGORE DATUM Ad refocillandas aut recreandas animi languescentis vires, ab iis motatissmis' facillimis doctoribus concessa tibi fuerint spectacula M. OGI VE DILI E R E vili Ioannis I. E