장음표시 사용
301쪽
Si mandans se iverit ante factam asseeu rationem, res periisse , mandatarius a tem ignoraverit, scientia solius mandanistis reicindit assecurationem , in utroque enim requiritur bona fides. Hic autem in utroque suit optima fides, mandans expressit profectionem navis, quam sci bat, manda larius, qui de ea anxius du-hitabat, maluit ignorantiam exprimere, di quicquid expressum esset . assecurat in ribus nec oberat , nec proderat . Utra
que igitur sententia probata fuit IS. Jan. I74o. s3ὶ
Quum Gajus intellexisset , navem suam in Freto Davidis cepisse sex balaenas, Amsterdami 26. Iul. I 728. asinsecurari sibi facit op MalυisDe en baa
den van de Straal Davus naar . . flerdam . Navis eas balaenas ceperat proupe insulam Dilco , sed revertens navigavit ad glaciem occidentalem, bet Mes. , ut j ra eam in reditu piscaretur, di ea peret balaenas , sibi sorte obvias . Sed per tempestatem ruptis 3c luxatis: uibusdam navis instrumentis . nautae in ine divertunt Sc appellunt an de Zu- σαν ί qui Sinus est ad orientem Freisti ) ut ibi reficerent instrumenta sua, ea mente ut post refictionem rullus deflecte. rent ad glaciem occidentalem , ibi it
rum piscaturi. Sed navis, exiens ex illo sinu periit, salva tamen aliqua One. ris parte. Assecurator, ut damnum , quod abi acciderat, resarciret in jus vocatuS, absolvitur a Iudicibus rerum maritimarum Amflerdam mensibus 29. Martii 3729. eorumque sententiam probarunt Scabini 21. Mart. I73i. 8c Curia Hol. landiae 2. Nov. I73s. Appellatum est . De eo autem inter partes constabat . quum ita , ut dixi , assecuratum est, assecuratum esse pro solo periculo , quod in reditu accideret, sed inde quaesitum, quando navis redii isse censenda esset Turba I 8. Mercat rum Αm Ilerdam mensium adfirmabat, reis
ditum incipere , postquam finita eratii statio , & de eo etiam inter patresatis conveniebat. At ver Gajus conis
tendebat ; captis illis sex balaenis prope insulam Disco finitam suisse piscationem, navem quidem suam navigasse
ad glaciem occidentalem , & post rupta , dc in illo, quem dixi , sinu rese.
cta navis instrumenta , rursus eo navi. .gare constituisse nautas , sed recepti mois ris esse, ut naves redeuntes ex Freto
Davidis deflectant ad glaeiem occidenis
talem , bc juxta eam Amflerdamum nais vigent , non eo animo , ut ibi veram'plicationem exerceant , id est , ut easdem vias eant, redeant, dc quaquaveris sum oberrent , sed ut, dum redeunt , unam alteramve balaenam , si sorte o
viam , sui quoque juris faciant, Zc sa
ne de eo more testabantur 12. Merca.
tores, navarchi , Sc alii, ejus plicatio. nis periri . Sed quaerebatur , an id liisceret periculo assecuratorum 8 Adfirma. bant quidem illi I S. Μercatores, asse curatores de damno, in reditu accepto, teneri , quocumque loco id suerit accopium , sed reditum interpretabantur , si navis , Amsterdamum destinata , finita piscatione , recta Amflerdamum naviget , non vero si destinat ad aliam pi. scationem . Et secundum haec plerique
Senatores respondebant, si nautae, exeuntes illo snu , constituissent recta Aminsterdamum pergere, dici posse . finitam fuisse piscationem , etiamsi sorte balae. na m , si hi obviam, cepissent. sed nune constituisse ad Occidentem deflectere,
ubi major est balaenarum copia , non alia mente , quam ut obvias quasque balaenas sacerent suas , neque adeo dici 3 OF ρου. Tum. t. I . n. II 61.
302쪽
posse finitam fuisse piscationem . ex il4 Io sinu , si Amsterdamum destinassent, navigandum suisse ad meridiem, & su. perato Angulo, qui dicitur Staten Meh, ad orientem , quod periculo suo licuit facere , assecuratoris periculo non licuit. Ex his efficiebatur , navem periisse , priusquam absoluta esset piscatio , a
que ita damnum ad assecuratorem non pertinere. Hae una ratione Omnes Seis natores , uno dissentiente , tres priores sententias probabant, noque adeo excuritiebant alias rationes , quas etiam in rem suam vertebat assecurator, & quae tamen videbantur exigui ponderis . Ita
judicatum est Io. Febr. i 7 o. )CAPUT XVIII.
εἰ uavis naυἰ eiusque oneri damnum deo deris , an σ quemadmodum resaris
ciendum si 'AB asseeuratione transeamus ad alias species damni nautici, di primum
ad eam , quae est de damno navium . Hanc ex legibus, ea de re latis , explicare operae 'etium erit, etiam ideo quod quadam in illis occurrant , quae alium interpretem videntur desiderare , quam hactenus nacta sunt. Iure quidem Romano in damno navium merum jus sequi placuit , merum ius est, si navis navi damnum dederit , animadverte dum , dolo , culpa , an casu datum sit, si dolo vel culpa, resarciendum esse ab eo , qui dedit , si casu . solo imputandum , negata omni restitutione. Ded Io nemo ambigat , de culpa & fato est ι. 29. 4 2. 3. 4. F. ad leg. inquit. ad quos D comentatus sum lib. s. observ.-r. cap. Io. Cr I7. De dolo & eulpa,
si probari possit , eandem jurisprudentiam adhue sequimur . sed quum facile
quis ignoret, aut probare nequeat, quid alter in alia nave possit facere vel non facere, facile accidebat, ne ulla damni fieret restitutio, ut nee fiebat, si ea sussortuitus damno causam dedisset. Ut ab eo jure recederetur sola utilitas effecit, sola, inquam, utilitas , nam alia ratio
communicandi damni , quam dedit ,
28. bet gmali. IS. IVisbu . acu minis est nautici, quod ego non percipio . Ut navis , quae damnum dedit
vel dederetur, vel damnum resarciretur,
ad instar scilicet actionis de pauperie
ex jure Romano huc transferre , mer caturae favor non patiebatur , mollior
jurisprudentia placuit . & media via
electa est . In totum esse tesarciendum damnum , sine culpa datum , durum &avarum est , ut nihil plane resarciretur. s easus damno causam dederit, justum quidem, sed ob rationem , quam dixi, inutile visum est . Ut ei rei succurr retur, injusta quidem , sed utili rati ne placuit, ut damnum, sine culpa datum , simpliciter communicaretur , se enim legibus constitutum , & judiciis receptum est . De judiciis quam plurismis ipse testari possem , sed 'testentur potius Neostadius decis. Supr. Cur. 48. ηρ. & Coren observ. M. CV 4 I. Seὸ utile erit ipsas leges nauticas ea de re consuluisse , sive Hisbuycenses . quibus nos fere utimur , ut Romani utebantur legibus Rhodiis . sve patrias. id est, universo Belgio communes, ut
sunt leges Caroli V. Ist. Iul. Is s I. rinti Philippi II. uir. Oct. 3663. χὶ sive Frisicas , id est, Provinetae vicinae ,
303쪽
ex aliis fere descriptas . Hae autem de damno navium ita statuunt . Si navis
navigans alteri ρ γ I. leg. Misisyc. jacenti h 27. d. leg. 9 48. leg. naul. Cais resi V. ρ g. iit. s. leg. Philippi II. q3. tit. 23. lib. I. leg. Fri ια naviganti h48. leg. Misbu . . 46. Ieg. Carol. V. ΦI. rit. s. leg. Pbilippis II. 9 I. rit. 23. lib. I. leg. Fri c. vel ruptis Vinculis soluta navis navi stanti ligata: ε 4ρ. um σῖμ9:. q7. lex. Carol. V. β 2. 3it. s. sex. Philipp. II. j 2. rit. 2 s. lib. I. Ieg. Frisie. sine culpa damnum dederit, commune est omnibus d. fh si culpa
intercesserit, variis additur, qui culpam secerit, damnum lueret. 'Superest alius casus , quem nondum exeusti , si nempe in anchoris stans liis gatave navis alteri similiter stanti vel ligatae, non ruptis lanibus, sed solo attritu damnum dederit , quid dicemus λEt s. Oct. 2. Nov. I 649. XXX. Meriscatores Amflerdam menses responderunt,
f 29. te in uine. β s. tis. s. ter Phiatipp. II. & ε s. tit. 23. lib. I. leg. F A. nisi quod in illis ρὴ damnum passus id repetat , si culpa dantis intercedat , quod rationem habet , sed quid si nulla intercedat ρ Dissicile dictu est,
neque tune damnum communicari . Ea autem XXX. Mercatorum responsio sorte magis data est ex animi sui semen. tia, quod id ipsis bonum & aequum vi-
deretur , quam ex lege vel conluetudiis ne generali , quia multorum inter eos responsio non continet, eam esse vel l
Sein vel consuetudinem , sed id sibi bonum & aequum videri . Alii tamen inter eos id ita usu servari rotundo ore adfirmant, sed quia ea damna ex attriin tu saepe non magni momenti sunt, fieri potuit, ut ea de re damnum passi litigare noluerint , quod in aliis jus non facit. Forte tamen ea responsio & hane rationem habet, quod nempe damnum, quod ex attritu est , magis praecaveri possit, quam quod a navi datur , quae eli in medio cursu , possitque de hoc damno, magis quam de omni reliquo, an casu , an culpa fiat , facilius constare , unde cessat communicandi damni ratio. Sed vero si nulla eulpa vel sit. vel argui possit, haud animadverto, cur non damnum , etiam attritu datum , communicandum sit. Scio d. β 2st. Di
Fri e. ex jure Romano definire damnum, attritu clatum, sed, ut modo dicebam , si culpa dantis intercedat , &se est in omni damno navium , lcd nihil definiunt, si mero casu sortuito alis tritus , & ex eo damnum fiat, nec mihi ulla ratio succurrit, cur hunc casum magis placeat definire ex jure Romano, quam ex reliquo jure nautico , quo uti inmur, & quod sine ulla distinctione omisne damnum , mutua impulsione navibus datum, commune esse jubet.
Sed pergamus ad damni , sine culpa dati, & ab utroque serendi, explicationem. Apud Pragmaticos, hilarioris olim famae , scribi video , ) damnum navium , siae culpa datum , communicari ex legibus nauticis, damnum vero hono
304쪽
QUAEST. IUR. ΡRIV. LIB. IV. CAP. XVIII. 2ρ
rum ex sola consuetudine , rebus iudi- no communicando , si navis sine eulpacatis confirmata . Sed si eorum Prag- fuerit depressa , id non esse intelligen-maticorum sententia utaris , quisquis dum de omni damno , quod depressione es , prolixe falleris . Antiqua fuit con- datum est , atque ita non de damno , suetudo, di navis & bonorum damnum quod bonis , sed quod solis navibus ae. communicari, nec intercedo , quominus ciditi recta interpretandi ratio id non ex ea & aliis conluetudinibus composi- patitur , & prohibet manifesta auctori. tae sint leges nauticae , quibus utimur , ras in d. M 27. m 68. Quod ergo de sed si per eonsuetudinem intelligas con- damno, navibus illato , hic illic lanei. suetudinem, illis legibus posteriorem,er- tur expresse, id Sc de Onere, ex eadem ras aut ludis, & hanc intelligunt Prag. potestate legis , omnino intelligendummatici; cum ajunt , nec jure civili, est. Fuerunt tamen, qui damnum , orae nec jure nautico quicquam de bonis esse ri illarum, communicari negarunt, quo
cautum . Ius civile in I. 29. h a. g. rum opinionem & arii exploserunt, sue) 4. F. ad Di ia quit. simpliciter lo- sed velitatione potius , quam justo praeis quitur de damno, quod culpa nautarum lio. At quum de jure , quo utimur,
datum est , rei arci et O , quod utique nemo ambigat , de auctoritate ejus juo potes & debes intelligere tam de damis ris, ex legibus, an ex consuetudine sit,nO navium , quam mercium , etiam non est , ut multum laboremus. Addo ideo , quod de damno funium praeciso- duntaxat unam speciem , me Senatore,
rum sermo si in d. I. 29. β 3. quam a Curia Suprema judicatam de damno, si vel de navi, damno adsecta, duntain casu dato . Navis , quae Homburgo in Nar loqueretur H I. 29. h 2. 3. oe q. Stationem Texelensem venerat, inde sub omnes , qui I Cti nomen serunt , id tuitione Admiratii Hollandici cum aliis etiam intelligerent de bonis , in ea nais plurimis enavigat , & postquam illa vi repertis , nec scio esse quemquam, Classis aliquamdia navigasset , Admir qui aliter intelligat. Leges Wisbuycen. Iius , signo dato , jubet Classem velales fere simpliciter loquuntur de naviis vertere , sed navis Societatis Indicae bus , sed idem juris esse de bonis ma. orientalis , quae Classem comita atur,nifesta sententia est β 27. θ 68. ea. & propter Onus gravius Vel motum main
rundem legum , utque ira in ceteris ββ ris vehementi rem Vela vertere non Dinnaves intelligendae lint eum omni cau- terat ,, Hamburgensem , contra se vea
si , id est , ut id, quod de damno na- nientem , obruit, eaque impulsone nainvibus illato dicitur , etiam porrigatur vis Hamburgensis periit , Hamburgen- ad bona , quae iis navibus vehuntur . ses Curatores Societatis Indicae in jura
Leges, Caroli V. β 46. 47. 48. ρο 4st. conveniunt , quo resarcirent dimidium di rhilippi II. sit. s. h I. a. q. 4., damni, casu & sine culpa dati, ex his,
5. di leges Frisiae lib. i. tit. 2s. Φ I. qucs memoravi, legibus nauticis. Socie-2, 3- m s. simpliciter sere loquvn. tas culpam arguit , & hanc transseritur, ut loquitur jus Romanum, dedam. in navem Hamburgensem, nam ab li NO dato , quod atque ab bona, quam minibus suae navis proclamatum esse, ad naves pertinet. Et quis credat, quod rursus vela verteret Hamburgensis , se sancitum est in Z M 46. r. r. dedamis enim vertere nν posse. Ad haec Ham -
305쪽
burgenses: proclamationem illam ad auis res hominum suorum non pervenisse , illos eum cursum tenuisse , quem jusserat Admiratius , navis Indicae suis. R. eundem cursum tenuisse , nee scire suos homines potuisse . navem Indicam gubernaculo suo audientem non fuisse , allos singulis momentis exspectasse , ut Indica cursum mutaret, & , si mutare Non posset, ut alia ratione, quam suggerebant, sibi & Hamburgens consul ret. Sic alter . ut fit, in alterum culpam derivabat, sed satis constabat, meis ro casu , sine ulla 'ullius culpa , de qua tuto liceret decernere . accidisse damo
num , atque eapropter esse commune:
nam quod Societas dicebat, cito nimis nautas Hamburgenses navem suam reliis quisse , ut vitae suae, quae nondum periis clitabatur, consulerent , aeque erat Dium
tum , ae aliud, quod addebant, se neminpe , respectu Idamburgeosum , judieari non posse ex legibus Caroli V. vel Philippi IL nam ne- dicam , sub tui. tione Hollandica hanc Classem enavi. gasse , id ipsum , quod illis legibus saniscitum est. etiam sancitur legibus Ut Lbunensibus variis f* , di hae tam Ham- burgi, quam hic valent , si nostrae iis
non adversentur . Recte igitur Curato. res Societatis Indicae , ut petierant Ham. hurgenses , damnarunt Iudices Amsteris dam menses 27. Aug. I7Io. Curia Holis Iandiae I 9. Sept. ITI 3. & Senatus n
Damni eommunieatis an ad quaslibet nais
ves m quaelibet bona pertis eat λJAm videamus , ad quas naves bona
que illae de damno communicando leges nauticae pertineant λ & consulta ratione . consultisque, quas dixi, legibus , ad omnes naves, &, quae iis vehuntur, hona videntur pertinere. & sieipse quoque putarem , si a recepta in contrarium sententia dissentire esset integrum . Vulgo distinguunt inter naves marinas , quas appellare licet Θαλασα σοπο ς Zemaardera ) & naves fluvia. tiles , quas appello ποταμοπορους Bin. uelanis ardera) & ajunt in illis damna navium & honorum communicari , in his solarum navium . Exstat pro ea sententia libellus , hoc titulo , Ad sen , Cerri arien en G, sdens ra endeles vermeden et an de Iebade , die debiαnenland ebe Sebepen maIlander ome. aan te Gen , qui iterara editione prodite Amsterdami anno I 67o. & rursus 273 . post ius nauticum . Adriani et r. Libellus ille conscriptus est ,
ut naves πο--πόρους a damno oneris
absolvat . & fato imputet , quod sine culpa oneri accidit , utque adeo oneris domini soli serant damnum , quod rε-hus suis illatum est . In hanc rem ad. feruntur plurima Advocatorum si &hominum nauticorum Responsa , & res vario tempore iudicatae , nempe apud Iudices Amste ammenses anno Io II. apud Enchusanos 29. Dec. I 648. sa)ti Dei
i Quae sententi,cum instrumentis litis Di ilippo b C
306쪽
eum appellatum esset, etiam apud Curiam Hollandiae ult. Iul. ibos. 'Responsa illa Advocatorum & nauistarum ποταμ.9πόρων continent plurimas
rationes , sed fere indignas , quae serio
relatentur . Praecipua eorum ratici est , quo damna quidem navium ποταμοπο μον , sine culpa data , coli munia esse consueverint , de damno autem bonois rum , quae in iis navibus fuerunt, numquam id audiverint. Quod rei, de qua agitur , probandae non lassicit . Se id
nunquam audivisse adfirmant , & forte neque multis annis semel accidit , ut peteretur . Et quamvis saepe acciderit , di saepe viderint , navium π Oπο- ρων damna communicari , bonorum non communicari , atque ita dominos res suas recepisse corruptas earumque damnum solos sine ulla contradictione tuo
lisse , & quamvis praeterea viderint , aliter fieri saepissime de bonis, quae nainvibus θαλασσοπορης vehuntur , quid Mobseero , inde Si Titii rem satis minimam saepius interverteris , neque ille ideo toties tecum litigaverit , ne dicas propterea , neque eum te recte in jus vocaturum, si totum ejus patrimonium diripias. Minutias volentes negligimus,& utiliter negligimus , neque tamen ideo , si eas persequi velimus , nobis praejudicium fiat , idque multo minus . eum de re majoris momenti incidat casus . Navigiis ποπιδεοπόροις res quaslibet imponimus , etiam minutissimas , quae sorte per unum alterumve milliare vehuntur. His deperditis, si omnes ea. rum rerum domini ad judicium provocarent, repetituri rerum suarum partem dimidiam, plus sorte impensarum facturi essent , quam amissarum totum essee pretium . Non igitur mirum est , si non frequenter videris , rerum in navim muοποραν submersa dominos ad dimidii damni restitutionem contra Magiis stros litigasse . Aliter est in navibus θαλασσομοροις , quibus sere non imp nuntur si merces magnae quantitatis, δε magni quoque pretii, de quarum damns dimidii restitutione operae pretium est egi sis. Ipsi nautae ποτααοποροι non sem ter de damno navium suarum agunt,ed , si minimum sit, negligunt, si vero tanti sit , ut lirigasse expediat, jus
suum persequuntur . Idem de bonis, quae in navibus ποταμοπογα perierunt dicendum est , si earum pretium miniis mum sit , negligitur , s tanti sit . ut ejus dimidii ergo eontra masistros item. que rerum , quae in navi lalvae sunt , dominos litigasse expediat , nihil prohibet . quominus possint , si velint. Illa autem Advocatorum de consue . tudine testimonia unice sunt desumta ex testimoniis nautarum , qui ita usa servari respondent . Si dicas , ea Re sponsa utique alias valere ad consuςtuis dinem probandam, animadverte , quam periculosum sit credere nautis , adfir mantibus , de navi sua se agere posse , mercium , quae in ea navi perierunt , dominos non posse . Iis scilicet credes, si eredas testibus in re sua. Naves fluviatiles ad ipsos nautas pertinent, me ces sere ad alios ,. de quorum damno parum sollieiti sunt . Ex his , puto , apparet , non multum illis Responsis hae in re esse tribuendum. Quod ad sententias, vario tempore sui dixi, latas, quaestionis est , an non in iis litibus, quas definierunt illae senis
et Ibid. eum instrumentis & eonsiliis in in utramque partem ibidem eia. casu P. 'bello jurid. e asu 49. p. 374-379.. 38O'333, Exstat & ea sententia eum tonsiliis
307쪽
QUAEST. IUR. PRIV. LIB. IV. CAP. XX. 36t
mini navis salvae & mercium, quae in goed omenagen . Et secundum has te. ea erant, salvarum, pond ponis gelν e, stationes Supremus Senatus I 7. - , recte, sed eadem ratio Geometrica prius . 163α & navis & mercium dominos in ineunda erat inter navem vacuam, quae dimidium damni, navi vacuae dati, pro depressa erat, & navem . quae depresserat , ejusque. merces salvas . Utique siemihi videtur. rata damnavit . sa) Sed hoc adversatur
g 68. ter Miuum. qui ait , si onusta
navis onustam depresserit, onus oneris diamidium damni Iaturum, itemque navem navis. Quid dicemus An d. g 58. re stringemus ad casum , quo utraque nain vis onusta est Z ue aliter se res habeat, si onusta depresserit vacuam , vel vacua onustamὶ Sed hete illis testationibus non. ' convenit , quae inter vacuas δc onusta
Upersunt adhuc aliquot quaestiones naves nihil quicquam distinguunt. Quam.
de damno navium , sine culpa da. πιοῦ.
De modo eonix butionis, quae res eo
non, detur damnotb. Prima est de modo contributionis, nempe merces navisque conjunctim mercium navisque damnum reparare teinneantur, an separatim merces mercium,
navisque navis λ Unde duae rursus nascuntur aliae quaestiones , ut puta onusta navis navem vacuam depressit, an navis vacuae damnum quoque merces in navi , quae damnum dedit, reparare te vis autem ipse illis testationibus tam tum non soleam tribuere quantum alii, fatendum tamen est , magnam rationem habere, nee esse , cur sola navis est rius navis , & solae merces aliarum metinetum damnum serant. Simpliciter etiam posteriores leges nauticae Caroli de Philippi de damno communicando loquunmtur. sine ulla distinctione . navi , an oneri datum sit , utque ita utriusqueneanturi vel vacua aliam cum onere aestimatio. conjunctim sit facienda , Se ruit . an sola ea navis ad dimidium damni , 3c navi & mercibus dati , t
neatur λ Et cum onusta navis vacuam depressisset , ea res apud Supremum in Hollandia Senatum agitata est. Sc qua dam Amflerdam mensium de Rotterdamo mensum testium turbae, de eonsuetudine maritima consultae, uno ore testatae sunt, IJ een gemeene Cosuime ea meis sen . dat. een geladen of Oveladen sibist seu andeν geladen of ongeladen merseden
halve sebade iner his hebouden se, eonjunctim serendum damnum , quod a navi mercibusque acceptum est . Igitutde ratio forte auctoritas iuris poste. rioris hac parte subegit jus Wisbuyce se, usum certe subegisse nee tabitabis, si credas ei qui de usu ex professo ad
hanc rem commentatus est. 3 Distincta nihilominus est actio conagra navis merciumque. in salva navi si perstitum, dominos. Si ergo merces janis
exonerarit nauta, non putem contra eum
navisque dominum actionem esse , nisi probetur & detrahatur , quantum c n. tribuere debebant, quae' superfuerunt, SCiam exoneratae erant merces . Et eum,
308쪽
dcderat eum mercibus, quae in ea erant, que ira quoque Senatus Supremus, eum arresto inclussset, solo navis domino in de aestimatione mercium ineunda agereis jus vocato , & Curia Hollandiae reum .eur , nave ab alia obruta , judicavit . in semissem damni damnasset, exsequu- rescissa illa Amflerdam mensium & Cu.tione in navem mercesque facienda, reus riae lententia. N laepe alias ita judicasia quidem a tota sententia appellavit, sed se relatum est. so) Rationem habet ii. Supremus senatus, reliqua sententia pro- la sententia, sed dissicillimam explica. ta, non probavit tamen exsequutio. tionem , ut alia occasione observabamnem in m rees fieri, quarum domini in lib. a. quaest. iuri publ. ov. 14. Rur-jus vocati non erant. ψὶ Optime, ab- sus aliam sententiam consuetudo in veis
surdum enim esset , rem inter alios xit , dimidio se ilicet itineris pei secto actam , mercium dominis praejudicate. aestimanda bona, quanti in loco, quo Quod si de bonorum contributione destinabantur, si necdum dimidio, quanis uatur , videndum est de pretio eorum, ri , ubi emta sunt , venire poterant; quae perierunt & quae servata sunt. dixi consueturi , quia omne jus nautiis Ita autem definiendum , , videri potest, cum soli consuetudini originem debet. ut si de contributione , jactu fasso, Quod autem de dimidici itineris , ad
ageretur , neque enim animadverto, quid ineundam aestimationem , modo nota
intersit, collisione navium . an jactu , tam , totidem verbis scriptum est inmerees perierint . Iure Romano iacta in libro, qui inscribitur, II Consolato dia i contributione aestimantur, quanti emta, mare cap. 94. ubi de jactu agitur , &salva , quanti venire possunt l. 2. 6 4. de eodem jactu id ipsum exstat g ος. Is de lege Rhod. de jactu . Ex h et ar m 7o. ier inlabuci ut Amflerdanai GV 38. Ieg. Misbu e. tam iacta , quam editae sunt anno II ire nam in aliis 1alva videntur aestimanda na de ma 4t. Editionibus alia eorum f* sententia est. aν de hebouden Mederen verriom -MI. Sed ita intee ἀ-ΙΣ. ω 38. & d. An .erd n ' 3c ita palam definit 6 ε ες. o. non conveniret. Servaritis. 4. ια. nati . Philippi II. σ β 6. tamen distinctionem inter iter, pro digit. 24. teg. Frisie. & ita olim Iudices midio persectum , nec re, varii Auct amsterdam menses, &, cum appellatum res tradunt ) , idemque juris esse iis esset, Curia Hollandiae judicarunt. ssὶ pe responsum ' est. 8) Quod autem non. Successit deinde alia sententia, quae ja-. Rulli Consilliores addunt, ita etiam apud cta aestimavit , quanti eo in loco fue- Senatum Supremum judicatum esse, e runt, ubi jacta sunt , quia revera ranis rum fide esse jubeo, nam ex decis. 48. tum damni rerum jactarum dominum & ex Coren obse . 4 I. quae loca ad.
disse passum negari non potest , ratio. serunt, nihil ejusmodi essici potest. Haecne nempe habita itineris , hactenus pe- ratio ineundi damni pinguior quidem racti, & superati in eo perieuli . AN est, sed aliis, quas dixi, sorte utilior,
309쪽
nee dubito , quin usu sit reeeptissima. Quare miror, nuperum Scriptorem sρὶ eam rejecisse , & sine ulla ullius legis
vel hominis auctoritate omnia omnino bona aestimare voluisse , quanti emta sunt. Bona utique servata semper aesti. mata sunt , quanti venire potuerunt.
sic. pecuniam conferre naar on inisenis
dige .aaroe, non satis intelligo, nisi arcere voluerint numismata , & in his pretium aflectionis. Sed quaenam servatorum bonorum n mine habebimus . ut contribuant &putem omnia , quemadmodum si de jactu agatur . Red an Sc Magistri nauta. rumque stipendia λ Et quidem in test tionibus Amsterdam mensum & Rotteris dammensium , mense Iulio I 628. apud Senatum Supremum sectis , expressum
est , si o) consuetudinem esse, Magistristipendium atque eontribuere atque ho-na servata , sic quoque ille Senatus judicavit I7. Μaj. I73 . In una autem earum testationum adjicitur , id demum tunc obtinere, quando bona aestimantur pretio loci , quo vehebantur, ut erat in illo casu , contra vero , si pretio I ci , quo emta sunt. Nautarum quoque stipendia contribuere me testationes e nissentiunt, in quibusdam tamen additur, id sere ob minutum eorum pretium ne. gligi solere . Supremus etiam Senatus eodem I7. Mai. I 636. Magistro contra nautas soluti sti pendii nomine eon. dictionem contributionis servavit. II
Haec in servata mavi , sed quid s porterit Ee 3. Apr. I.7 . quidam Ad. V. LIB. IV. CAP. XXI. go
voeati . ex facto consulti , responde. runt , si1ὶ Magistri nautarumque nais vis , quae dimidio itineris persecto de. prella erat , stipendia, quippe quae ita
jam debebantur, contributione esse se cienda . Sed alii , eodem sere tempore,
aliter sapuere. Ig) Non minus discreapant ae tumultuantur, si in si navis, quae aliam depressit, ejusve merces su rint asseeuratae , an , in earum preti aestimanda, detrahi quoque debeat asseis curationis praemium Sed his aliisque minutiis excutiendis nolim immorari . Magis operae pretium erit , ut de mutuo damno uideamus o fere enim aciscidit , ut navis, quae vel obruendo vel allidendo damnum dedit, accipiat quo. que . In sententia , qua Supremus S natus d. I 7. Maj. I73 . navem , qua
aliam depresserat, dimidium damni da. ti restituere damnavit , adjectum est, detraheret dimidium damni, quod ipsa
deprimendo acceperat . Sed id semper ,& ubique non obtinet. omnino enim diis stinguendum est , utrum mutua facta sit impulsio, & tunc admittenda est detractio. sin autem , non etiam ζ ut puta
mea navis navigans tuam contra navio
gantem depressit , & ipsa quoque damnum accepit, ego tui damni dimidium seram , & itu mei. Contra vero, si mea tuam; in anchora stantem , vel ligatam obrua . mea quoque damnum patiatur.
ego damni , tibi dati, dimidium seram,
tu mei non etiam . Idque rationem ha bet manifestam , si enim contra navia
gantem deprimam , & ego tibi dam. num dedi, & tu mihi dedisti , qui autem damnum dedit, ex legibus inlibuis
310쪽
Fe. Caroli , milippi Frisiorum ejus dimidium fert & hic uterque dedimus.
Aliter atque si jacentem navem obruam, tunc enim , quod patior damnum , mihi ipse dedi. Si bovem tuum aggres-iorem meus hos occiderit, constat acti
pavp. sec. die. nam si me teneri putes, non minus salieris, quam si , cum mnintra saxum meum incurrisset , aut in Ω sam meam, quam jure . habui , bos tuus incidisset, tu me accusates , saxum meum esse durum , atque ita bovi tuo non cessisse , aut aquam meam; in quam se praecipitavit , eum suffocasse , ut enim saxo durities , aquae liquor , ita bovi
naturale est cornu petentem repetere ,
de pauperie autem non est ac io , nisi sontra naturam sit data l. I. ε 7. ff. eod. hic vero meus bos, quod feeit, secundum naturam secie . Sic Ulpianum interpretor in d. l. r. 6 II. Scio esse, qui Ulpiani juris prudentiam reprehendant, scio esse, qui defendant, sed quae utrique scripserunt , mihi videntur indigna, de quibus aliquid dieatur. Sed nolim sola ratione vincere, a cedant auctoritates . Hue refero 6 47. Leg. nautis. Caroli V. 3 2. tis. S. IS. Philippi II. ff. lib. r. sit. 23. teg. Frisci quibus constitutum est , si navis ligara sine culpa fluitare incipiat , &alii , itidem ligatae . damnum dederit, damnum , quod dedit , commune futuis rum , quod passa est . solam laturam .
pro bem bbari dede legitur . en sebarideri, sed bem pro et g clarius est, nisi legas , en Ichade lede, quod verum viis
fecti sunt. Illa eamen lectio , en seba- de dede , etiam defendi potest, nam ut apud Latinos damnum facere eodem ienis su , quo pati. Meipitur , ita & apud Belgas sebiae doen. De re ipsa interim
De damno naviam , unius vel utνiasque -- a data' m quid damni appellatione υeniat ἐCUlpae vocabulo etiam dolum com
prehendimus, nam magis tenetur, qui dolo damnum dedit , quam qsi culpa , Hactenus autem disputavimus de damno absque eulpa dato, ubi vero alterutrius culpa damnum datum est,ti ea culpa probari potest , ad jus Romanum revertimur , ejus nempe solius esse damnum , cujus culpa datum est .
Si ergo navis navigans naviganti β I. tii. s. leg. Philippi II. β I. lib. I. tini 23. Ieg. Fri ci in anchora stanti aut . portum tenenti Φ 27. 48. σ 7 I. IS.
Ieg. His damnum culpa dederit , m. 'tum damnum sert d. Idemque juris est, si navis culpa fuerie soluta, Sc. se damnum dederit, tune enim duntaxat damnum commune est , si ablque
eulpa fuerit soluta 6 2. tit. s. leg. Phia lippi H. e β 2. lib. I. tit. χ S. teg. Fri . Quid culpae nomine veniat, difficile
est definire , praecipue ea in re valet Iudicis arbitrium . Culpa tamen dam num dedisse viderar, qui, ne impediretur , obstitit e utputa navis tua juxta meam , quae lando insistie , fluitae , &metus est, ne meae impellatur , tu qui-