장음표시 사용
411쪽
I. EAE. Ce- Nulla in iustitia est amanda. sa- Omnis virtus est amanda .re . E. Nulla virtus es injustitia .
a. A E E. Ca- Omne visibile est corpus .meD Vullus spiritus est corpus. tres. E. Nullus spiritus est visibilis .E I O. Fes- Vyllus lapis es animal .
ti- iquod vivens est animal. no. E. Aliquod vivens non est lapis . . . A OO. Ba Omne corpus es Iguratum .ro- Aliquis spiritus non es figuratus.co . E. AIi quis spirit us non es corpus .
Da- Omne quod sentit es animaI ra- Omve quod sentit est substantia .pti. E. Aliqua subsautia est animal. Fe- illum vivens es incorruptibile .la- Omne vivens es animal. pton. E. Aliquod animal non es incorruptibile . Di- Aliquis homo es peccator osa - Omnis homo es risibilis .mia. E. Aliquod risibile est peccator . D Omnis flos est vivens . ti- Aliquis flos es odorifer . s. E. Aliquod odoriferum es vivens.
Bo- Aliquis adamas non est albus . - - car- Omnis adamas es duri imus.
412쪽
ORER Q U INTUI. 3 sic. E I Ο. Fe- Nulla planta est sensitiva .ri- Aliqua planta es fructifera . n. E. Aliqubd frubiferum nos es sensi A
II II. Ba- Omne animaI es vivens .ma- Omne vivens essensitivum .
lipto n. A. Aliquod sensitivum est animal. Ca- Omnis Averbia est vitium . men- Nullum vitium es amandum . tes . E. Nullum amandum es superbia . Di- iquod nigrum es bomo .ma- Omnis homo est rationabilis. iis . E. Aliquod rationabile es nigrum . Fe- Nullus equus es sapiens .R- Omne sapiens es animaI. pno . E. Aiquod animai non est equus . Fr Nullum laudandum es virium .s1- Aliquod virium es avaritia .lom. E. iasiqua avaritia non est Dud D.
lis est , sola sume it, ut in ea argumentationes omnes con ficiantur et & aliis Figuris tuto carere possumus . Nam quaelibet conclusio probanda vel est A, vel E, vel I, vel O . Hae autem quatuor conci usiones in prima Figura reperiuntur et non ita vero in aliis Figuris .
413쪽
COROLLARIUM I I. Hine modi secundae, & tertiae Figurae memoriae mandandi sunt, non quia multum nobis adserant utilitatis, sed ne , cum eos offendamus , dissiculter intelligainus . COROLLARI LΜ I I I. Hi ne quarta Figura & quia rarius occurrit, & quia minus, quam ceterae , clara & expedita est, nullius paene usus est. COROLLARIUM IIII. Hinc syllogismus, in quo minor primo loco est , &major secundo , non facit quintam Figuram , e. g. si sit ira prima Figura . Nam quemadmodum , ut reperiamus quale si subjectum, inversae restituuntur propositiones; ita quando agitur de Figura nova inducenda , iaciliori ordine propo-stiones sunt disponendae. Quod si inversio primae emet quinta Figura suis regulis donata , etiam transpositio quartae daret sextam Figuram suis modis , & legibus constitu
recte. Colligitur directe , cum praedicatum majoris est praedicatum in conclusione: e. g. in prima Figura hoc modo et Omne
414쪽
ΟBER Q U I N T V s . 383Omne animal essensitivum . Omnis homo es animaI. E. Omnis homo es sensitivus . Colligitur indirecte , cum praedicatum majoris est subjectum conclusionis hoc modo: Omne animal essensitivum . Omnis homo es animaI .
E. . siquod sensitivum est homo . Ita in secunda Figura potest eollieti directe hoe modo et 2, ullus lapis es bomo . Omne risibile es bomo . E. Nullum risibile es lapis. Vel etiam indirecte hoc modo e ullus lapis es bomo . Omne risibile es homo . E. Nullus lapis es risibilis.
Et eodem modo colligi potest in tertia Figura , cetera . SCHOLION I. Quarta Figura Galenum auctorem babet, vel illim ab eo frequentius a bibita est et siJ quamvis in Galeni operibus de ipsa mensio nulla fiat: ab aliis vero Pbilosopbis non item , fortasse quia vix aut ne vix quidem occurrit . Quod in caussa fuit, cur Aristoteles percensens silogismos , qui in usu funt, tres tantum borum classes constituerit et On loco quartae Feu rae, quinque syllogismos in directos in prima Figura collocaverit . Inmerito tamen, uti mibi videtur : nam silogismi indirecti ei iam in secunda , , aliis Figuris condi possunt : s coroll. q. J
Afri telisi perpetua altercatione contendunt, quartam
hanc Figuram nihil aliud esse, quam intersionem primae: ideo
si J iacet erroem1 in L. I. Priorum Analytic. c. S.
415쪽
384 DE RE LOCI CAnon esse Figuram . Sed, ut scite monet vir doctus , est mera λογομαχ 'α , Nam ipsi fatentur , argumentationem esse legitimam e tantum disputant , de nomine Figura . Sed eum dixerimus , Figuram esse conjunctioncm medii cum e tremis ; nullus janus dubitaverit , quartam bane conjunctionem esse quartam Figuram . S c HOLION II. Perspicuum est, Modos posteriorum Figurarum posse revocari ad quatuor modos primae , si tres terminos collocemus fecundum ritum pν imae . Aristotelici tamen de legibus barum
reductionum fine ullo fine disputant. Sed nibit est inutilius in universia Logica . uuι silui os reducere cupiunt, faciIIius id sine regulis facient, modo intelligant plane, quid illis vocabulis designare intendunt . Legant, qui bas delicias inbiant, Logicorum vulgarium scripta , quae undique baec
De filogi is Singularibus , is Compositis .PRaeter syllogismos simplices , de quibus superiori capite disputavimus , alios syllogistrios disputando facimus, immo in familiari sermone non nisi complexis utimur syllo gismis. De quibus ordine explicabimus, si prius de δε- gulari dicamus . I. Singularis syllogi sinus est , qui eonfiat me io fingulari, una fallim praemissa fingulari, hoc modo :I. Petrus fuit Iudaeus. Teti us fuit Romanas episcopa I . E. Aliquis Roman: is episcopus fuit Iados . a. Cbri ,
416쪽
LIBER QN IN Tus. 3 sa. rari usftiit servator humani generis. Aliquis Iudaeus fuit Cbrisus .
E. Aliquis Iudaeus fuit servator humanἰ generis. Postremus hic syllogismus aliquem usum habere potest in investigatione veri: ct in tribus primis Figuris fieri potest: atque iisdem , quibus simplices , nititur principiis . II. compositus syllogismus est, cuius vel una , vel duplex propositio ex pluribus subjectis , vel praedicatis constat . Hic vel est Huorbeticus , vel Disjunctivus , vel copularivus , vel Relativus . I. Hypotheticus seu condicionalis est , qui conclusionem infert ex suppositione . Propositio condicionalis constat duabus propositionibus, quarum prima vocatur antecedens saltera consequens. e. g.
Si Sol tacet, dies est. sed Sol lucet. E. Dies est. Qui habent minorem condicionalem , vel tres propositio nes condicionales subjiciuntur iisdem legibus , quibus simplices syllogismi in tribus Figuris. Qui habent majorem
condicionalem tantum , servant has leges duas. I. Ad malo antecedente , ad matur consequens: non contra. 2. Nato consequente , negatur antecedens: non contra . Peciscat in prima sc : Si homo est besia, sentit. Sed homo senrit. E. bomo est bestia .
Hie ex adfirmatione consequentis adfirmatur antecedens.
In secundam peccat hic et Si bomo es bestia, sentit. Sed homo non est bestia .
E. Homo non sentit. Hic ex negatione antecedentio, negatur eonsequeω, dc ideo est salsus.
417쪽
DE RE LOGICA II. Disiunctivus est , cujus major propositio babet particulam disjunctivam inter duas propostiones . Si membra, sunt stricte opposita, tunc ex unius veritate bene insertur salsitas alterius: vel e contrario . Vel id adfirmando , vel negando fiat, perinde est . e. g. Petrus aut videt, aut es caecus . Sed videt. IE. Von es caecuI Si autem membra non sunt vere opposita , haec est regula servanda : Enumerentur partes omnes, si una tantum adfirmetur , reliquae removeantur et ityx e contrario . Si una re moveatur , reliquae disjunctite ponantur . Itaque ex eadem propositione bene triplici modo colligimus :1. Petrus vel es ingenuus , vel libertinus , velfer-
sed es ingenuus . E. 2 .n est libertinus, nec servus . a. Sed nec ingenuus , nec libertinus .E EM Jeret us. 3. Sed non esseretus. E. Ingenuus , vel libertinus . Quod si has regulas non lervavero , erit salsa e ut contrariis exemplis estici potest Iri. Copulativus est, eujus major plurimis subjectis, aut praedicatis copula connexis constat. Qui adfirmativi sunt , bene colligunt si major unico constet pradicato e s secus sunt vitiosi J ut in hoc et Omnis homo , On omnis avis est animal. Tetrus es homo , psittacus es avis. E. Petrus , is potacus Iuni animalia . Negativus recte colligit, si , posita una parte , removeturalia hoc modo I
Non is lapis es, animal . Sed es lapis.
418쪽
L I B E R QM INTUS. 387mr. Relativus est , cujus partes quadam relatione continentur . e. g.
Quales sunt Reges , tales sunt subditi. Sed Rex es bonus. E. Subditi sunt boni . Hi syllogistii secundum leges simplicium possunt consor- mari . Major ad condicionalem reduci potest. v. Reliqui sunt duo syllogismi Compositi , Dilemma,& Sorites e de quibus haec breviter traduntur . Dilemmatis tres lunt leges. I. Membra omnia, quae in toto continen tur , enumerentur , nibit sit reliqui. a. Ottio cur aliquid ad matur, aut negatur talis sit, quae bominem sapientem movere possit ut aliquid faciat et secus non necessario col ligitur , removendas esse partes , aut ponendas . 3. Hoc imcommodum tale sit, quod in adfirmantem torqueri non possit . Nam si potest contorqueri, fit manifestum , ex positione, aut remotione partium talem conclusionem non sequi . His tribus nominibus dilemma illud de uxore ΓIJ est vitiosum . Nam esse mulierem pulcram non est tale incommodum , quod necessario inserat molestiam : potest enim ipsa esse pudica , & talis quae uxoris officia cum digni late tueatur. Deinde potest nec excellenter pulcra , nec dein formis esse et sed talis quae nec fastidio, nec sellicitudini sit. Postremo potest esse deformis et sed talibus virtutibus biseornata , ut longe superet exquisitas illas , & celeberrimas formas mulierum. Quare merito inflecti potest in opponentem hoc modo .
Si est pulcra, potest esse pudica et plurimae enim fue
Si est deformis, potes id aliis animi, is eorporis dotibus
Igitur ducenda est. VI. id De quo L. III. p. a. c. a. fine .
419쪽
3Si, DE RE L GI LVI. Sorites duas leges habet. I. Omnes praemissae , p.re inter primam is ultimam continentur . t univerjaIes. Dam inedia est major syllogismi primae Figurae . Igitur u-' niversia ἰis e s leg. a. prim. Figur. J a. Omnes praemissae sinta irmativae: ultima potes esse negativa. Nam quaelibet praemisia est minor syllogismi, qui sequitur . Ergo non potest esse negativa r sieg. I. Fig. r. J Ultima non est minor, sed major ultimi syllogismi: ideo Potest esse negans et quia tales habentur in prima Figura . Haec sunt quae de syllogismis magis ex usu tradi solent e reliqua , quae sunt inutilia & otiosa , apud eos legi pc,ssunt, qui in iis aetatem suam contumlerunt, quorum satis vulgata sunt scripta . Illud tamen tirones nostros monitos volumus , parum has regulas prodesse Philosopho . nisi ipse argumentum , de quo est disputaturus, cognitum habeat & exploratum .
Quod qui non habent, ii quidem etiamsi undique syllogi-sDOS Crepent, nec probationes ullas invenient, nec aliquid dii putando essicient. Qui vero materiam penitus comprehendit , & in judicando est exercitatus , vel sine ullis syllogismis rem, de qua loquitur , intelliget, & optime ra- μtiocinabitur . Quare hoc uno testimonio , quod gravissimum est, siJ concludemus: Nec enim ego nego pro picienda sar sed prospicienda rantum, im a Iimine DIutanda: in boc unum , ne verba nobis dentur, aliquid esse in illis
magni ae secreti boni judicemus. Et de Syllogismo hactenus a
si J Sunt verba Lueti Senecae pbilosopbi Stoici, id est, iissimi Dialectici in Epist. 6.9.
420쪽
Praef. Pag a. linea I 3 quae- quaerimus rimn p. Io I. as docetur Meetur , ea propter ea; propter
P. Is l. s Crysippus Chrysippus r. 23 l. PI perspicue perspicue
P. qa l. pen. ni dubia indubia P. s l. Is hominu hominum
p. 84 in not. Ptavius Petavius P .s 3 nota a inmersas. inmersias In materIam materiae P.SI LIBRI PRIMI LIBRI sECUNDI . P. 1 yl. 16 granulos grana
P. I 2 l. ao intersi Interfectoremctorem P. I 67 c. s. l. a legit legitima tima coeludat concludat
p. ITI. g. I. post Con adde e Calviniani , Soelissession istae niani , p. I7 in nota. Au- Αuctor
stor P. Is s l. 23 redit i reddit P. at s l. cetia certa P. 23 I l. I a. resseras- reserassent sentP. 2IOl. II rotundis. rotundis 2 verba verba :P. 293 n.4. quarum quorum P.zys