Marci Antonii Nattae De principum doctrina libri novem cum aliis eiusdem generis ...

91쪽

1 DE PRINEI P. DOCTR. canticorum ibi dramatis in orem

sponsae sponsique affectus expressit, di amoris iacula flami sique depinxit crebra ibi osculo ru, ampleXuum, pulchritudinis, formae mentio fit. Credas, ut Poetam ludere amatoriis

in affectibus, sed figurata illa sunt omnia , quae quomodo ad Ecclesiam

Christumq; referantur,altioris est in dagini id eo omittantur.Hunc tu rC-gem,ci atacrae perhibe estimonium literς,non alium sapietis rem natum,

nec nasciturum praeteriS, tanqua non

noueris, nec de eo quicquM audie fris KL B. ne latebar, MarCC,Salomonis sapietia Quid enim nossent in sacris literis si huc ignorarem tam vulgo decantatum moueram quaecunque protulisti Noueram soli satalomoni inter reges sapientis nomen additum. Sed veritus sum rege hunC pro exemplo proferre he mihi obii- Ceretur, sapientiam illam huic Regi diuinitus assiuxisse,nullo humano laboreri studio partam nec oportere, quod niduntaxat singulari quodam priuilegio tributum fuit, id in exemplum

92쪽

plum trahit. Non enim omnibus ean- dem diuini fauoris auram patere mi pateret,neminem regum illo inferiorem fore. Vide igitur, si id obiiciatur, quid respodeas. Nam in tanta disputantium ubertate obiecturos tibi id aliquos opinor, ubi audiuerint te ad Salomonis sapientiam cunctos reges reuocare ivit enim maior illa sapientia,quam quaelibet alia, quae viri- bus laumani ingeni pariatur. Ἀ R. Non ego, Alberte, ad sapientiam Salomonis cunctos Reges expendo,Vt si quid defuerit de pondere vel fulgo-

re, vituDerandos putem contentus

1 . sum in illis ea sipientia, quae adhibita animaduersione, humano studio

Comparari potest. Cur igitur hunc regem in exemplum proponendum di- co)Vt intelligatur, Regem sapientem si se oportere , idque diuino compro- Dari testimonio,quod humano longe est potentius Nunquam enim Deus sapientia regi infudisset, nisi regnanti necessaria ostedere voluisset. Nam' ipse quoque Salomon non ad si iam, sed populi utilitatem , in somnio a

93쪽

ν D PRI I P. DOCTR. canticorum ibi dramatis irimorem sponis sponsique aifectus expressit, di amoris iacula flam sique depinxit crebra ibi osculoru ampleXuum, pulchritudinis, formae mentio sit. Credas ut Poctam ludere amatoriis in affectibus, sed ligurata illa sunt omnia , quae quomodo ad Ecclesiam

Christumq; referantur,altioris est indaginis deo omittantur. Hunc tu re

gem,cuia lacrae perhibessestimonium literς,non alium sapietiorem natum, nec nascitur a praeterIS tanqua non noueris, nec de eo quicquM audie ris KL B. 111ne latebat, MarcC,Salomonis sapietia Quid enim nouem in sacris literis si huc ignorarem talvulgo decantatum moueram quaecunque protulisti Noueram soli Sa lomoni inter reges sapientis nomen additum. Sed veritus sum regelaunci pro exemplo proferre, ne mihi oblita ceretur, pientiam illam huic Regi diuinitus affluxiise,nullo humano a. boreri studio partam nec OporterC

quod uni duntaxat singulari quodam priuilegio tributum fuit id in exem plum

94쪽

dem diuini fauoris auram patere ii Pateret,neminem regum illo inferiorem fore. Vide igitus , si id obiiciatur, quid respodeas. Nam in tanta dissiu- tantium ubertate obiecturos tibi id aliquos opinor, ubi audiuerint te ad Salomonis sapientiam cunctos reges reuocare ivit enim maior illa sapientia,quam quaelibet alia, quae viribus humani ingeni pariatur. MAR. Non ego, Alberte, ad sapientiam Salomonis cunctos Reges expendo,Vt siquid defuerit de pondere vel fulgo're, VituDerando putem contentus

sum in illis ea sapientia, quae adhibita animaduersione, humano studio

comparari potest. Cur igitur hunc regem in exemplum proponendum di - , cotVt intelligatur,Regem sapientem

esse oportere , idque diuino comprobari testimonio,quod humano longe est potentius Nunquam enim Deus sapientia regi infudisset, nisi regnanti necessaria ostedere voluisset. Nam

ipse quoque Salomon non ad stiam, sed populi utilitatem , in somnio sa-

95쪽

PRINCI P. DOCTR. pientiam a Deo petiuit, halicque illo munifice, supra etia petita conces sit. Hinc emanauit no multo post, hile illud iudiciu inter duas mulieres

de fili contendentes: necnon multa

alia,sapiente rege digna,gessit,quis

cri continent libri Inscitia mihi crede, Alberte, imprudentiam Deus magnopere aversatur: unde hoc perspici daturide multis quidem, sed minime de hoc, quod ea tri inperamatorege visua pepulit. Nunquam obsiCuritatem illam ignorationis, proprCD quam sine luce humanu a iacet ingCnium, Deus creauit , aut ad mavit Quid enim Alberte arbitraris esse ignorantiam an aliqtud vel nihil Ego tam nihil esse arbitror, quam tenebrae sunt quoniamin illa nox quoque est mentis. An non idem tibi quoq; videtur: Aim utique R. Quid ubi subingreditur in animo scientia, eXisti alite ignoratiam fugere illinc, Scalio se conferre, tanqua rem aliquam

mobilema ira Absurdum id quidem,cum eam nullam esse rem dixerimus. MAR. At cessat tamen ill

96쪽

tuc,nec manet. At B. Fateor. MAR.

Quomodo id sita an non animaduertis ad scientiae ingressum adesse tun . aliquid humanis animis, quo antea carebantZNon enim aliquid aufertur, sed superuenit, Q exemplo pateUluminis,quod ubi infertur, non pellitur aliquid, um antea ibi esset , sed adest aliquid quod prius non erat.&LB . Recte igitur coparatur lumini scientia tenebris ignoratio. M in Per spicis iam , Alberte, quanta sit vis ipsius scientiae: utpote quae tum in instar hoc habet praecipuum, quod non tantum lux est sibi , sed etiam ceteris. At B. Magna certe vis est eius himi . nis,quodyndiq; fundit scientia in humanis animis collocata. M A 'Ergorine pe, qui quo altior est &siblimiori, eo melius ceteris praelucebit, hanc po requiremus No enim hom nes ad geminos hos coeli oculos Sὀ- lem dicori Lunam tam intele suum reserunt aspectu,qua ad Principis vul- .rum,fixis intuetes oculis,quid innuat, quo feratur,quid fieri iubeat, quid de- Conat.Nonne fulgentissimul omni

97쪽

s DE PRINCI P. DOCTR.

scientiae lumine micantissimum staculum illud esse oportet, quod ad

cunctorum oculos auresque trahitiad cuius motum cuncta mouentur Et

ecquod opus in terris, Alberte, habes alidid,quod aut Deo sit acceptius, aut

illi magis simile, quam iens princeps. Ego vero nullum labeo. Sed

num potes audire cur ita esse credam L B. Facillime M. R. Audi igitudixi antea de alomone Dauidisti, ut eum Deus amatu illo suo diurno maxima lapietia instruxerit , quoniam id maxime regale esta ducebat, ex eo euidenter ostendit ut mea est sententia inuanti in rege faceret sapientiam. Sedit id clarius perspici me at tore possumne a te, Alberib impetrare, Ut memineris .caus figuram sapientissimus ille Rex veteri in lege gerebat ALB. Mernini. MAR Si moministi: gessisse illum dicis figuram unigeniti, ubi e patris sinu aeterni adlaumana descedit ALB. Ita est. M A R. Si tanta in illo sapietia, quanta in isto,qui plusquam Salomon fuit Nonne igitur vides , quomodo hulic

98쪽

bi&potestate sub scantia in diuinis parem, ad humana Venient m Cmi- nentissima scientia donauit,sabesalia ratione id nolum, quam ut in forma

quoque humana sibi quam propin

quissime accederet: omnia ille gratia-riundona sine mensu accepit: cum ceteris ad mensuram tradantur. Annon ita de eo Ioannes Baptista Euan- gelhantesignanus praedicabat A L B. praedicasse niemini. MAR. Sed nec id tacuisse Apostolum Paulum me . minisse potes, du afferit in illo omnes sapientiae bl scientiae thesaurus fuisse reconditos. Et quisquam hoc exemplo accepto sapientiam aspernabitur, α eam regi negabit conuenire Non huc venit quidem nigenitus Dei li-0 ius Vt regnaret, sed ut mitiis raret nec solum Rex natus non est,ied ne vox fieret, etiam vitavit: nullam de-oique hic regni corona, nisi spineam, a CCCpit Vere tamen existimantibus Rc Regum erat, S coelestium terre-itriumque rerum Dommus, sed latC-bat tu citrastulisse donlinatus, sed non

99쪽

' DE PRINCI P. DOCTR. semper latebit. Nam regnante qua doque Christum cuncti mortales en tient Hagnoscent, veniet aliquand magna cum maiestate,uniuersiim orbem de factis eius scelerib iudicaturus. fulgebit tunc crucis gloria: im-ph, quem despexerunt,timebunt, ph, quem dilexeritit, venerabuntur.

MARCI ANTONII NAT

De Principum Doctrina, Li

ΕXistimas te posse, Marce, suaciero

Principibus, ut doctrinae studiis literarum Vacent; exemplis inductis doctorum Meruditorum Principum, quasi quili tales fuerint,recte, legitime populis imperaret. Probatio haec; etsi primo placuit, nunc tamen altius intuenti non satis firmam constanapparet,& a vereor, ne eiiciatur peaduertarios, Certe repugnabunt alia

tis ex aduerso exemplis aliorum, qdocti Leruditi fueruli foede tame crudelitera imperarunt. Adducet e

100쪽

j ies ib. Phalarirn Agrigenti Tyrannum,cuius famoia fuit crudelitas, qui tamedi doctus ipse S doctoru hominum studiosus fuisse perhibetur Ad dent Dionysium Siculum Seniorem,

quem inlitern plurimum Versatu ac cepimus,nec tamen his dicent addu- illum,ut iustitia coleret,nec cohibuis ' seipsum, qvin tyranico imperio te . Iaeret Syracusas,&multa in Deos impie plurima in ciues nefarie comitte rei. Et, ut ad Romana veniatur exemA pla,proponent Tiberium, C. Grac- hos fratres,qui inter Principes erant ciuitatis,&omnibus melioribus artibus instructi, qui tamen maximos ditionum fluctus excitauerunt, his ipsis animi dotib',quas nos laudamus, Hon alio sane respicientes illi, quam vi imperitae plebecula gratificarentiar Tiberium quo QueN ronem,qui C sare dictator tertius RomanorurCnuit imperium, inter eruditos constat fuisse, hunc in principatu multa caeclare,multa etiam scelerate gessit- Iogimus. Quid deIuliano dicam A..tad quem tu inter bonos Princi-