Io. Francisci Fagnani iurisconsulti De iustitia, et validitate censurarum S.D. nostri Pauli quinti in Rempublicam Venetam

121쪽

. a s auarta Pari. De iudieio solu=ι princip. Postremus autem articuIus exemptionis personara Ecclesiasticarum iam definitus est decisione Rotae superius allegata. Secundo, non est omittendum,Remp. Venetam non mordo generali,qua omnes Catholici Principes , sed etiam perculiari, ac propria obligatione obstringi ad Decreta Tridentini Concilis immunitatem Ecclesijs, & Ecclesiasticis personis concellas, concedentia, confirmantia, & innovantia obseruanda . Nam Tridenti die 5. Decembris 16o3. Nicolaus de Ponte Doctor,&Eques Venetae Reipub. ad ge nerale Tridentinum Concilium Orator nomine ipsio Reipublicae, omnia,& singula in eodem Concilio, tam sub Paulo Tertio, & Iulio Tertio, quam Pio Quarto acta, decreta , gesta, facta, conclusa, & determinata, ac totum ipν sum Concilium , & in eo contenta quaecumque recepit, laudauit,& eorum actis subscripsit, ut constat publico in strumento Notariorum Concilij, ea de re consecto, quod habetur in voluminibus Concilij Tridentini par. sub Pio Quarto, quae in arce Diui Angeli asseruantur. Et de inde Venetijs Concilio ipso iam a Pontifice auctoritate Apostolica confirmato. Die 16. Ianuarij I 366. Hi et onymus Priulus Venetiarum Dux, ac Senatus Venetus in consilio Rogatorum congregati, eiusdem Tridentini Concilij D creta religio e receperunt, ac in toto dominio obseruari,ac

. a Tertio, quia Senatus Venetus anno Is Io. mense Februarii per 'viros primarios suos legitimos procuratores , illo Dedere, quod bello finem imposuit, Iulio Secundo Romano Pontifici promisit, se libertatem Ecclesiasticam, tune multis modis impetitam, amplius non violaturum. Verba promissionis haec sunt Item nominibus, & modo, quibus supra , promiserunt deinceps perpetuis futuris temporibu per se, vel alium, seu alios, ex qua uis causa, & quouis quaeiito colore, aut ingenio non impedire, nec se quoquo modo intromittere, quominus cognitio causarum fori E

122쪽

In personas Melesiastican. 13, &per eos dictae causae cognostantur, & terminentur , in quacunque instantia, tam in Romana Curia, quam in aliis locis, prout Sanctissimo Domino Nostro, & Romano Pontifici pro tempore, illas in quocunque statu committi contigerit, nec appellationes & prouocationes in causis praedictis ad eandem Sedem, vel alios interponi, & interpositas libere prosequi etiam in Romana Curia impedient. Nec pariter Cleticos, aut Ecclesiasticas personas praedictas absque expressa licentia Sedis A postolicae, vel alterius Ecclesiastici iudicis. ad quem spectat, capi, Carcerari, detineri, aut quavis molestia in eorum bonis, personis, aut beneficiis assici dicient, aut Permittent. i.

123쪽

V M igitur Senatus Venetus tot Iegibus aduersus Ecclesias, & personas Ecclesiasticas perniciosissimo exemplo,& non magno temporis interuallo latis, Sacerdotibusq. in carcerem coniectis, ac ad causam in lab - -- co tribunali dicendam compulsis,Ecclesi2- .sticam libertatem, ac immunitatem Dei ordinatione,& Ca nonicis sanctionibus constitutam, quatuor quasi mach ni oppugnasset, violasset tue, Summus Ponti sex tantis auubus, pro commisso sibi a Christo Iesu Apostolico munere, Obu stere necesse habens, ne Ecclesiastici iuris deserti, ac curae animatu Venetae Reip. Senatorum neglectae, in extremo Dei iudicio condemnari posset, leuiora prius remedia sibi statuiteXperienda. Itaque primum cum Oratore Reip. Romae com morante, ac deinde cum alii, quatuor oratoribus Romam a Repudi gratulationis causa ablegatis serio, sed humaniter egit, ur Venelus Senatus huiusmodi leges Ecclesijs inum- ter noxias, & nullo pacto serendas abrogaret, Sacerdote Pin carceres detruses, ad Ecescsiasticum tribunal remitteret . sibi enim curae sere, ut in eos si ita meriti essent, seuerim me animaduerteretur. Nihil his ossicijs Pontifex prose-cit , imo responsum tulit, Remp. vehementer mirari, quod eas leges reuocari contenderet, quas ipsa ratione supremi dominij condere potuisse non dubitabat . Et cum interis 3 Pontifex saepe, ac saepius cum Oratore congressus reuocatio nem urgeret, in ea f. spem ingressus esset, Remp. alioqui Praeclaram ladem agnita veritate, paternis hisce monitis ob temperaturam ἱ certior fit,Senatum Venetum, ut omnem Politisiciis precibus, di hortationibus aditum praecluderet s

124쪽

Pontiaciq. spem omnem, aliquid hae ratione proficiendi,

praTideret, magna deliberatione decreuisse, ne quis amplius hac de re ad Senatum reserret; quod si forte, magno aliquo Principe postulante, aliquando referri neces e esset, deliborationi talem formam praescripsisse, ut iuxta Reipub. stylum dissicilis, ac propemodum impossibilis futura sit reuocatio. Hoc pacto Pontifex omni spe reuocationis obtinendae deiectus, cogente pastorali debito, grauioribus remedijs animuadiecit. Primum itaque litteras in sorma Breuis ad Senatii

dedit, quibus vehementissime eum monuit, ac obtestatus est, ut leges supradictas antiquaret,ac Sacerdotes carceribus. mancipatos ad tribunal Ecclesiasticum reijceret, grauissimas centurarum poenas, ubi dicto audiens non fuisser,aperte cominatus . Nec his litteris a Nuntio redditis, quicquam potuit obtineri. Interim Respub. alium oratorem ad Pontificem mittit. Is ubi ad Vrbem accessit, Pontifici aperto ore dcnuntiauit, non esse, cur speraret, Rempub. leges latas vn quam abrogaturam . quod etiam in uniuersa curia euulgaui .

Id tantum postulauit, ut rationes Reipublicae , Pontifice di sceptatore audirentur. Sed cum Pontifex, eas sibi script exhiberi petijsset, ut id faceret, nunquam adduci potuit. Quamobrem, cum nihil amplius spei subesset, rem aliquando conuenturam, & Senatus pergeret leges de facto latas obfirmate tueri; & personas Ecclesiasticas diu carceris squa, lore maceratas, nullo pacto dimittere in animum induceret, cum certa suarum animarum pernicie, ac immunitatis Echelesiasticae incomparabili laesione, tandem Pontifeη .s crorum Canonum praescripto, & praedecessbrum suorum exemplo, ea sola , quae supererat , ratione, id est, armis spiritualibus in hunc usum sibi a Deo traditis, Ecclesiasticae libertati eo in dominio periclitanti, statuit opitulari Et quamuis Senatum. Brevibus. Apostolicis iam satis monimium, quemadmodum litteris Nuntij constabati, potat Satirictitas Sua absque alia cunct tione, excommunicatum dς'

suraro, Dominiuαι Veae um interdicto Ecclesiastico sup-

125쪽

: sttilata Pars ponere. amensi etiam amplius: experiretur , num serte iRespublica alioqui praestantissima pro sua pietate in melius,

vellet mutare consilium,consultis prius in publico Consistorio Cardinalibus,ac de eorum sententia, Monitorium decreuit,quo Senatui a . dierum terminum, octo pro primo,octo pro secundo,& octo pro tertio , & vltimo peremptorio assuegnauit,intra quem leges reuocare,& personas Ecclesiasticas ad Iudices Ecclesiasticos remittere deberet;quod si Senatus haec dicto tempore non praestitisset, illum excommunicatum nunclauit,ac si persisteret, intra alios tres dies, uniuersum dominium Venetum interdicto Ecclesiastico voluit esse subiectum. Hoc terminodapso, nemineque Reip. nomine pro rogationem qua Sanctitas Sua concedere parata erat,postulante, Senatus excommunicatus, de Domininam Venetum,

interdictum remansit. Iam ex his, quae superius de singulis legibus,& de seculari iudicio, quod in psonas Ecclesiasticas,

exercetur, disseruimus,constat,quoad materiam iustissimas, ac pernecessarias fuisse Sum Pontificiscensuras. Quamobreminime nunc opus esset rei gestae rationem, & censurarum sermam aboppugnationibus defendere. Nam cum id,quod perperam gestum est,si gestum no esset, denuo geri deberet, non attenduntur obiectae nullitates etiam verae. Ita reum in carceres coniectum non esse dimittendum,quamuis decreta capiendi haud rite a Iudice . emanauerit, si probata causa, constet,id decretum,si concessum non essetuterum esse concededum ex texi I fin.f.fin. quod meta caus .sentit Bart. ibid.& in quaestionibus suis quaest. 6. incipiente lapus n. I 6. circa fin.Paulus de Castro meoncvltain fin.parte i. Sic immissionem in possessionem, quamuis nullam, confirmari debere,si a Praetore rurius eam decerni oporteret,si iam decreta non

seisset,docuit post Ang.& alios Alex. in l. si finitari. 8.sfide

damn. insect. Decius in cons. ψ9.n. I 6. in casu autem nostro

quis dubitet,censuras,etiamsi essent nullae,quod tamen secus esse,euidentissime ostendctur, rursus debuisse fulminari ξIeses praedictae nequaquam sunt abolitae, vel immutatae, per

126쪽

. De Censiris.

Ecclesiasticiet adhuc in secularibus carceribus custodimitur, seculari , iudicio, magno Sedis Apost icae contempti , di fidelium scandalo,subduntur. Quid ergo de serina vel de rei gaestae ratione opus est disputare Θ Csterum ut hac quoque in re oppositoribus satisfiat;primum illud ob oculos sibi

ponere velim,qui haec legunt,quam iuri consentaneu sit, e communicatos sibi fingere,iniustam esse excommunicationem, atque irritam,ac propterea illi, aut interdicto eius causa lato parendum non esse.Si enim haec locu habebunt, qua-do unquam aliquis tantae pietatis futurus est reus,qui se non inique,ac perperam excomunicatum esse,contendase Prominium est ad sui excusationem,& adfacinorum culpam vel eleuandam,vel occulenda vel inalios auertendam humanum ingenium. itaque si excusationes reorum,iudicum sentent ij praeferendae sunt,facessant tribunalia, sentetiae non ieranIuris excommunicationes, & censurae,nerui Ecclesiasticae diiciplinae a Deo traditae quod Deus auertat prorsus aboleantur, necesse est. Immnnitatem Ecclesiastica iugulent,qui velint, nullo modo poterunt a Christi Vicario,cui ea custodienda acredita est,coerceri. Ac propterea standum esse sententiae i dicis,quamuis non supremi, iure communi cauetur,nisi exceptio nullitatis,vera,& specialis in iudicio aduersus ea proposita fuerit, Vantide nulli t. tit.quomodo sent.nullitidesend. n. a 9.& 3 o. Hi autem nulla opposita est in iudicio exceptiq . Sed tamen videatnus,quae sint exceptiones; quae extra iudicium his scriptis nouissimis proponuntur. Primo, obij cirur, haec omnia esse praecipitanter acta,cum tamen in Romana Curia etiam leuiores cauis plerunq. litigantium morte,non sententia iudicis finem accipiant.Respondetur,inter priorem huius rei tractationem,atque declarationem excommuni 'tionis sex mensium spatium intercessisse . Hanc i. causam

non esse similem alijs, quae in Rom. Curia passim in iudicijs

aguntur. Primo,quia illae vertunturcoram iudicibus inferioribus eruantibus omnia iudicij subitantalia,quae longum te-Pu4 requirunt. Haec cognita est coram Pontifice, a quo ordo

127쪽

iis stulatu pari. Iudiciarius, & omnes iuris positivi solennitates omittuntur,

cap.ad petitionem, ubi DD.de acculat.Felin.in cap.ex causa de re iudic. In illis plerunq. status caulae is est, ut,an factum quid sit quaeratur, in cuius probatione,ac reprobatione multum temporis insumitur. In hac factu erat notorium liud boratores Reip. non difflebantur. In illis agitur simpliciter ' de iustitia ministranda, suo cui j. iure tribuendo,hic vero de usurpatione compescenda; adeo ut in his cunctationi locus esse non possit, sicut in illis. Nec enim hoc casu vere,& proprie causa aliqua controuertitur,sed Princeps,& Magistrariis secularis ius Ecclesiae palam usurpans, vel ei iniuriam int rens manifestam, compescitur, & coercetur, ut mandant f cri Canones cap. a. de soricompeta in s. cap.licet de iureiuri in s. cap. a. de except.in 6.cap.decernimus de sent.excom. in 6. Respublica ius Ecclesiae invadit, Pontifex defendit . De- . densio autem eodem temporis articulo necessaria est,quo di, num insertur, ne si protrahatur, vindicet tantum delictum. commissum, non autem obsistat etiam committendo. Et non sine causa quaestionis suit inter Canonistas , an sententia excommunicationis esset definitiva, vel potius interlocut ria,& plerique senserunt esse interlocutoriam,vel saltem ma i gis accedere ad naturam interlocutoriae, quam dissinitiuae. Hostien.& Io. Andri in cap. I. de senten. excommvn.in 6. de post Specul.Socin.in cap. a nobis it a.de senten. excommvn. Itaque propere censuris uti oportuit ad reprimendum graua men detentionis personarum Ecclesiasticarum, in qua Resp. perseuerando quotidie delinquebat. Bald.in l. a.C.de episc. audien. ante med. ver secundo quaeritur . Franc.in cap. ex parte ii s .in q.col. vers. quarto, & vltimo, de appellat.Et tamen spacio quin i. mensium, ut ipsimet fatentur, dilatae sunt censurae,quo tempore nunquam Sanctitas sua destitit eme dationem efflagitare,saepius Rep.tam per ipsius Reip.Oratores quam per Nuncium Venetijs commorantem interpellata. ibus cffcijs incassum interpositis, cum Senatus quotidie magis induruisset tandem aduersus eum Monitorium de crevit eret

carc

sub culi

pro eiu

passent

dicitori

128쪽

De Consuris. ειν ereuli, ut supra dictum est. Quo fit,ut potius ab his,militia

carcere a ludicibus non suis detinebantur aegerrime ferri deinbuerit cumstatio, quam ab excommunicatis incusari praecipitatio . Cum dicitur, excommunicatas esse hominum myriades , numerus in immensum augetur, quia Pontifex eX- communicauit tantum Ducem, & Senatum Venetum, eorumq. fautores, con sultores , & adhaerentes ; uniuersum autem Dominium post alios tres dies Ecclesiastico interdicta subiecit. Dux, & Senatus excommunicati fuerunt propter culpam suam, Dominium Venetum interdicto suppositum propter culpam Ducis,& Senatus Dominorum temporaliueius regionis. Nam excommunicatio requirit culpam, cui annexa sit contumacia, cap. nemo Episcoporum I I.quaest. 3. Interdictum autem fertus etiam contra innocentes ob culpam Domini temporalis, cap.non est vobis de sponsal. cap.si

sententia, de senten.excomm.in 6. cap.sane, ubi Decius nu. 37.de cis deleg. Couata in cap. alma mater, in I .relect. S. I. uum. q. de senten. eXcommvn. in o. & lib. a. varian resului.

Secunda est obieeti:o, Breue de personis Ecclesiasticis adtribunal Ecclesiasticum remittendis, directuin fu i s Ie Marino Grimano Duci ,&Reipub. Venetorum, redditum auten Reip. post eius mortcm, adeo ut quoad praesentem Ducem dici non pos praecessisse citationem ad sententiam declaratori am . & monitionem ad censuras. Haec obiectio ab ijs , qui norunt Venetae Reip. instituta facile confutari potest; nam potestas Rei p. penes Ducem non est, ct eo extincto tiam ante successoris creationem Resp. integra, uniuersatilibutitur iurisdictione ; adeo ut ea non vacet morte Ducis,sicut vacat Sedes Apostolica morte Pontificis, cap. ubi periculum de elect.in 6. & Imperium morte Imperatoris. Clementa pastoralis.S. fin.de re iudici Sed ius totius Collegij,seu Aristocraticae gubernationis etiam in uno superstite conseruetur,l.sicutiff.quod cuiusque uniuersnom.cap.si sorte,ubi gl.in vertasuperstes εο, distίL in cap.gratum, in verta pauciores,

129쪽

et D minta Pan , ubi DD. omnEs de postul. Praelat. Atque ita nomen Ducis honoris causa in actibus publicis praeponitur, utque qui caeteris honore praestatu pecialiter designetur, non autem quod eius nomine praetermisso, appellatione Reip. Dux quoque non comprehendatur, sicut cum in Evangelio habetur, dicite Discipulis eius,& Petro,& in iure ciuili extat tit.C.de seruit.&aq. iam enim Petrus veniebat appellatione Discipulorum, & aqua appellatione seruitutum ,& tamen Petruvii eorum Principem,& aquam uti praecipuam seruitutem, quamuis satis in generali expressione comprehensos, specialiter exprimi decuit, ut per DD. d.rubr.C.deseruit.& aqua. Quapropter frustra arripitur haec nullitatis occasio, cum sola vel p. mentio incluserit Ducem lascessore,' ut est pars Rei p. Idq. Resp. ipsa facto comprobauit, quae litteris dicti Breuis, Quasi ipsam assicerent, respondit, ut ipsimet fatentur, ibi Rispo se ii Senato at Breue det Pontefice. Nec est, quod dica tur,censuras esse stricte accipiendas. id enim nemo negat, sed nos stricte accipiendo di cimus, Rei p. nomine singulos

Senatores, & eorum praecipue caput csse comprehensum ia ,

sicut appellatione Scholarium Rector includitur, & Tribunus appellatione militum. Bart. in I. quod constitutum. Edetest. milit. Dec. in cap. significatum,inum. 8. de praeben. imo, cum omnes Senatores, qui legem condiderant,& eam non

reuocabant, illo Breui monerentur, ex eisq. Dux nouus fuerit electus, non est dubium, ipsum quoque eadem monitione designatum, ac inclusum esse, cum quod magis est excommunicatio lata cotra Praedecessorem in dignitate etiam succe rem assiciat simul ac fouet factum damnatum, propter quod Praedecessor fuerat excommunicatus,vtputa quia Clericum captum iussu Praedecessoris in carcere pergit retinere. Abb. in cap. aduersus num. Io. de immunit. Eccles. Praeterea Dux postea creatus,etiamsi dicto Breui monitus non fuisset, satis fuit postea monitus monitorio decreto die 17. Aprilis , quod satis est, ut inferius dicetur. Tertia est obiectio, alio modo probari,hanc excommun-

130쪽

De confisis . a yreationem latam aetanon praecedente citatione. Litteras Gni m in sorma Breuis Reip. redditas a , Nuntio non' posse habere vim citationis. Primo,quia non citationem, sed monitionem continent a citatione disserentem: Secundo,quia in tali montrione non habetur clausula, si te grauatum se seris, quae monitionem in citationem conuellit. Nauari in cap. cum contingat, in 8.caus .nullita de rescript. Tertio,quia his Breuibuxleges Senarus nullae, di qui eas condiderunt, in cxcommunicationem,alias i. censuras incidisse declaranturi quam declarationem praecedere debebat citatio. Quae omnia etiam excipiuntur aduersus validitatem monitorij,quod emanauit die I7. Aprilis. Respondetur, litteras in fornu Breuis tria continere. Prim eges huiusmodi esse nullas, ciminimὸ obseruandas . Secundo, qui eas condiderunt, inci disse in excommunicationem. Tertio,monitionem,ut Dux, de Senatus eas leges abrogarent, & comminationem poenarum, si id non praestitissent. Primum quidem nullam requirit citationem. Nam cuminotorium est statutum, ut hoc casu, Ecclesiasticae libertati aduersari,potest Iudex Ecclesiasticus, quamuis non supremus, decernere, illud esse nullum, & irritum, mandareq. ut non obseruetnr, etiam absque ulla cit tione. Archidiac.in cap.quae Lotharius 2.quaest. I. Dominita

in cap.fin.in a .col. vers.& pro ista, de immunit. Eceles. in Bald.in l. presbyteri in 3.coL C.de Epist. & Clerici Felin in cap. ecclesia S.Mariaenum. ιo8.de constitia Quoad secudumό animaduertendum est,pontificem illis Breuibus non declarare, nec decerner eos, qui leges praedictas condiderant in excommunicationem incidisse , sed referre tenorem Can num, qui ratis est, ut qui statuta libertati, di immunitati Ecaclesiasticae contraria ediderint, ipso facto sint excommuni. Cati,cap. nouerint,de sent.excomm. & alijs simiL quamobre Canonis verba referendo ; nec eos defunctos damnat, nee quicquam ipse quoad illos consti tuit, multo milius notae Pontifices, qui cum eis communicarunt, praesertim cum non