Marci Antonii Nattae De principum doctrina libri novem cum aliis eiusdem generis ...

71쪽

tas a Deo est qui potestati retistit,

ardinationi Dei ressistat. M A R. Ad te qhio dei idem tributa prestari maia i at,seruans antiquum morem Nam uati quis temporibus, quibus Princi bes delegi coeperunt, Visum est com- Duni sententia sustentari eos publi-2 sumti propterea , quod sua ne aligentes publicis commodis inser airent: ea agerent, quibus non so- una ipsi sed ciues quoque cuncti cum uis rebus conseruarentur. Ipsi enim fiunt, qui hostes propulsari, seditio B comprimere, malos cohibere de bent, nec sinere alterii in alterius iura inuadere: cx quo socialis gignitur in populis amor atque concordia. Ergo cum Christiana lex summa habeat Principum curam,ut illi habeant subditorum , qui possit dicere rebus publicis aduersam, nec principatui Congruciatem ALBi R. Nemo id iure possit. Nam quantum Christus principatum , in rebus humanis approbet , vel illud etiam ostendi , quod

nasci voliti Octauiano iam Om V, imo de totum per artem Dominantz.

72쪽

go D PRINCI P. DOCTR M , N5 ergo reiicit Christus Principes ALB. Non. M R. Amplectitur potius si tales sinat, quales ipse vult Aius. Quid nil R. uti autena virtutibus omnibus abundare A s. Vuli. M A R. Et doctrina quoque Undique collecta. Omnis enim sana doctrina, non aliunde, quam ab ipso est: de illo vnico emit fonte, qui est fons omnium fontium. At B. Recte ad mones M, R Doistrina ergo illa,qua docentur Principes recte imperarC, etsi tradita fuit inter gentes, Mab his,

qui Verum Deum non nouerant Hi uinitus tamen defluxit, Oper sapientium virorum ora promulgata fuit. ALB. Suades: Recta enim est locutio. M , Nulla igitur caussa est Princi pibus, cur nolint gentium doctrinam

hibere, quia dicut se Christi mysteriri is initiatos. ALB. Vera narraS DO-ctrina namque Christi ad alaiora dur

cens,non illa humiliora reiicit&co 11 temnit. MAR. Sed iam redire .ma-

Ioad priora Ἀ si1 nihil intexui nunc, quod stiperioribus non respondeat. Verum tamen ostendere coeperam

73쪽

1isse , qui docti ipsi sapientes fuis.

1 ent. nam illi quod potuerunt, curno fri nequeant, non solum non impediente Christi religione , Verum ci iam cohortante & adiuuante Aim. Quid ergo dicent Namsi non posse dixerint, non suadebunt, si nollet deris diam suam coarguent. Sed pergo porro,Ve coeperas: dc redde quicquid omisit imputas. R. Scio me in veteribus Principib Romanis nume mandis omis11se Caium Caesarem dies atorern , qui forsitan omittendus lota fuerat cum non solum bellaror fucrit acerrimuS, Verum Ctiam oratorinaximus, demum quibuscunque tatis sita hominibus doctrina par ad-CO,Vt multa quoq; conscripserit laude

digna, qtiae posteritati ldessis, quo tum nonulla adhuc inter man Ver

santur. Idein rerum potatus lamateni tC annum erranterii correxit,

stabilemque reddidit quod noti lati nis modo,Verum etiam Graecis, quo rum sapientiam hauserat. quin potius

74쪽

c DE PRINCI P. DOCTR. omnibus nationibus , qua idem ex cruplumsequutae sunt , fuit perutile.

Ex quo colligi potest nihil humano

generi fructuosius , quam ubi multa rerum peritia maxime se potentie ad iti xit Quid Theodo ius ξ nonne ii ter doctos Principes numerandus ΘTemperat,ta cieticum moderatur Apolline

carmen

Arma inter, Imbrosque rum,furtoque

nocentos Sauromatas.

Magnum certe ornametum Theo

dosio , quod inter praelia carminum

curam sulciperet, a CXpCtCrCt. Tempora circum . Inter ictricos hedera Uiserpere lauros.

Iulianus quod a fide Christiana turpissina deiciuit, potest venae pieta iis l1ostis haberi , sed non literarum, neque ritum multarum , quibus ad modo deditus fuit , E quibus etiam Chri1tianum populum, cuius Odiunx profiteri coeperat, exagitauit. Sed quo piaculo Constantinum pretereo ZHi est ille, qui primus Christi religione1 superiorum Principum vitio exagita

tam a

75쪽

ta ac pene demersam,extulit, primus Romanis vexillis crucis signa impres.sici Primus Romanorum Imp. templa publice Christo exstruxit,&Christia nos ad honores dignitate si duxit. NO aliunde clarius perspici Ot,quan-

tu Principis auctoritas coniuncta prudentiae valeat. Nam ubi Constantinus

Christi fidena palam amplexus est,innumerae gentcscandem fidem receperunt , ac deinceps prospera multa Christiano populo consequuta sunt,

ita ut no multo post pulsas idolis verus Dei cultus toto orbe terrarum CnitC-sceret, in quo uno cosistit animarum

salus. Quamobrescisi diuino illa acta sunt fauore,qui religione suam latius dilatari voluit , ut fieret infinita cedentium multitudo, attamen si quiC- quam ea in re humanis auxiliis tribuendum est, Constantini opera factu dixerim, ut totus orbis crederet, Veramque salutem acciperet. Is enim

prii cipium attulit, publice eam religione professus Principium aut potentissima cuiusq; rei parte esse scim' omnes nam eo firmiter iacto reliqua

76쪽

go DE PRINCI P. DOCTR. facile sub manus succedunt: siprincipium tantarum ti virium,ut ait Plato, quod nemo hactenus Oratorum ac

Poetaru illud pro dignitate satis commendauit. Vides ne Alberib, an modiutius dicere oportet, quantum s tutis humano generi unius Imperato ris sapie inti a Deo mode ante in ueXerit. AL B. Video equidem nec plura verba desidero. M A R. At non religione tantum Constantinus insignis

fuit sed innumer in eo ut ait Eutropius virtutes animi corporisque Cla

Tu rui x. Fortuna omnibus et bessis fuit prospera verum ita, ut non sup C. Taret industria Mose plurimas dis cordias sedare, nutrire legibus bonas artes prςcipue studialiterarum lege re plescribere, meditari, audire legationeS,S querim Olaias prouinciara, nisectam iustitiam,liberalitate amico parare dc nihil occasio nun praetco

Ini et Cre Quo QOSopulentiores clario

res luela ficeret. Haec de ipso trήdi

Uiltoria ab externis scripta n canos cis Drusin tantum com Undarum Diates Hic est ubirgeo, quero cur laq

77쪽

L II. exempla videntes nostri principes, non ipsi quoque literarum studiis va-Cent. Nam quod in procuratione totius orbis terrae,ingruetibus iape maximis bellis vi inter summas discordias, contentiones , ad Imperium quandoq; euecti potuerut,cur hi non possint unius latum ciuitatis Vel pro uincia Domini, in ocio degcntes re umbra,&in ipso principatu nati atq; educatitan prioribus seculis meliora ingenia, maior docentium copia, V-berior linorum supellexa Non opinor. Quam igitur Caussam ponemus. rudium Mindoctorum Principun nisi desidiam&inertiam, vel deprauatam horum temporum opinionem , qua turpe habetur principibus viris dilaere,quod honestissimum est omnibus didicillo, quam lane opinionem etsi

conuellere nequeamuS, eam tamen

in dies magis magisq; deterere rationibus exemplis' allatis, donec frangatur, ad publica arbitror utilitatem pCrtinere. Iactabat Hadrianus se nihil Corum,quae domi militiaeque adPrincipem, scupet tuaru perti herensi igno-

78쪽

facile sub manus succedunt: siprincipium tantarum4 Virium,ut ait Plato, quod nemo hactenus Oratorum ac Poetaru illud pro dignitate satis Commendauit. Vides ne Alberib, an me diutius dicere oportet, quantum salutis laumano generi unius Imperato ris sapientia Deo moderante inueXerit ALB. Video equidem nec plura verba desidero. M A M. At non religione tantum Constantinus insignis fuit: sed innumeriin eo ut ait Eutro pius virtutes animi corporisque cla

Tuerunx. Fortuna omnibus et bessis fuit prospera verum ita, Vt non supCraret industria. Mos ei plurimas dis cordias sedare, nutrire legibus bonas artes,precipue studialiterarum: lege reiple,scribere, meditari,audire legationes, ct qucrimonias prouinciara, lasiectata iustitiam,liberalitate amicos parare . nihil occasionum praetCL mittere, quo eos opulcntiorcs chirio

resque e ficeret. Haec de ipse r. iit

79쪽

II. exempla videntes nostri principes, non ipsi quoque literarum studiis va-it CCnt. Nam quod in procuratione totius orbis terrae,ingruetibus tape maximis bellis vi inter summas discordias, contentiones , ad Imperium ii, quandoq; euecti potuerut,cur lai non .i possint unius latum ciuitatis vel prolesi uinciae Domini, in ocio degontes di

.eli umbra,&in ipsis principatu nati atq;

educatit An prioribus seculis meliora Ingenia, maior docentium copia, V-

berior linorum supellex Non opi

nor. Quam igitur Caussam ponemus rudium di indoctorum Principun nisi desidiam, inertiam, vel deprauatam ii, horum temporum opinionem, qua turpe habetur principibus viris discς- re,quod honesti munum est omnibus didicisse, quam sane opinionem etsi

conuenere nequeamuS, eam tamen

in dies magis magis' deterere ratio nibus exemplis' allatis, donec fran- 1 gatur, ad publica arbitror utilitate in PCrtinere. Iactabat Hadrianus se nihil eorum, quae domi militiaeque ad Principem, scupouazupertinerent, ignO

80쪽

facile sub manus succedunt & principium tantarum & Virium,ut ait Plato, quod nemo hactenus Oratorum ac Poetaru illud pro dignitate satis com mendauit. Vides ne Alberib, an me

diutius dicere oportet, quantum sa- tutis lauimano generi unius Imperatoris sapientia Deo moderantCinueXerit ALB. Video equidem nec plura verba desidero. M A M. At non religione tantum Constantinus insignis fuit sed tinnumerς in eo ut ait Eutro pius virtutes animi corporisque Cla Tuerunx. Fortuna omnibus ei bellis fuit prospera verum ita, Vt non supCraret indusstria. Mos ei plurimas dis cordias sedare, nutrire legibus bonas

artes,precipue studia literarum lege reiple,stribere, meditari,audire legationes,& querimo latas prouinciaria, assectari iustitiam,liberalitate amiCos parare dc nihil occasionum priTrCT mittere, seu cos opulentiores chirio

restiue cui ceret. Haec de plo trydit

Hil oria ab externis scripta ncano tas putio tantum 6 In Undatum Pu