De vsuris libri tres, per Conradum Paulum Bruinsuicensem, i.v.d. Iam recens in lucem editi. Adiecta est consultatio de excommunicatione, eiusdem. Cum praefatione Philippi Melanthonis, ad autorem

211쪽

DE USURIS LIBER

De eo quia intereri. Cap. I. t CvM COLORE

illius quod interest, ua/Dae usurarum fraudes exerceantur, reliquu est videre, an ne illius nomine, illaesa conscientia accedere sorti quid possit Et sciendu est, si cui uel pietatis iductu, uel amicitiae causa. ona fisside, pecunia,uel alia qua uism mutuo data fuerit, ea etiam prom Ptiae ine ac fide restitui debere , non. minus Iuris ratio, quam &summa pietas admonet, cum alienum sic etiam diuinis praeceptis, alterum cum alterius iaAura locupletari,ut Non furtum facies. Item, Nora

P concupisces rem proximi tui Hinc sistinia

212쪽

psalmista inquit: Mutuatur impiistis,& non soluet, Iustus aut miseretur Zc retribuet. Si it aq; debitor ad monitus,ues per diei dicts Iapsum,

tacite ues expresse interpellatus, reconcreditam uel mutuo data restia tuere malitiose differat: tum etiam illud,quod uere creditori ob mora intersit, etiam in conscientiae foro

Praestari debere putandum,ut LIahanus . ue idem Pomponius. de amo. e ILC. deIen.quae de eo quodlate. profis ij. 1 Vaes quid. declari. Sed non modica est difficultas, qua ratione id iniri debeat. Et pro

explicatione illius difficulta tis,non alienum foret a nostro instituto, hoc aliquando altius repetere. Sed quia hac de re integri extant tracta

tua illorum , qui ingen i sui mo

213쪽

numenta posteris reliqueriat, ideo operaeprecium non est, illa omnia ad amussim discutere, sed ea tan' tum, quae ad nostrum institutum maxime pertinere uidentur,obiter,

attingere, & quid Interesse appetiletur,Quotuplex sit, Et quomodo illius aestimatio ineunda, quasi iii

summa explicare.

Interesequissis. Cap. IIV T inprimis, quantum ad uoc

' buli siqnificationem attinet, ALciatusdocuit,ueteres Interesse, noε ne substantivo usos non fuisse, sed id quod interest dixisse. Verum illius doctrinam nonulli improba runt,per t. suo .re in Zj. de comtra. in I debitor deceme Ieg.r.Dicimus enim,tuum scire,&, ut Persius ait, nostrum illud uiuere

. triste.

214쪽

veste suum cui* est, nec

uoto inuitur uno. Cur n5 etiam dicendum, tuum interesse.Esthi, compositum ex in & re, & est quasi in

re est: dicimus enim,mea interest, hoc est , mea in re id est, utilitate est, utputa cum res mutuo data n5 restituatur,ex re mea est, uel lucrune amittam,uel quod damnum patiar.

Quod uero ad rem attinet, Aeocursius dupliciter definiuit. uno modo, ut sit singulare rei precium: altero,ut sit damnum emergens,&lucrii cessans :&hanc probarunt Marti. Iacob.Bu. Bal. Et ex antis quis maior pars, Bariolus uero in quit , Interesse appellari cum non lucrii cessat,sed damnum,& eco uerso lucrum emergit. Dynus autem in quantitate damni sitimatio

215쪽

inem dixit. Sed ut inquit Alciatus intra statu que de eo quod ime. seriis Psat , omnes hae definitiones. & si quae sint aliae ab aliis traditae, is telis se conficiunt , eum certa eius rei definitio tradi non possit. Siquidem Paul Iurecon.de reg. imquatenus cuius': intersit, in facto, non in iure consistere ait SI definiationes n5 quae facti, sed iuris sunt, determinari solere. Itaque frustra ambigi, certa uerborum formula hoc describere uelle,modicarguti litatis esse. Verum & hanc sentem. tiam improbari ea ratione reliqui tradidere, ut quatenus in facto e sistat , incertum quidem esse , sed quia certificandum uenit per probationem ac sententia Iudicis pro Pter quod condictionem certi pro

eo competereconstat,ut i certi cotti

216쪽

non ueniret: nisi rursus dicatur, quod, dum certificandu primo ueεnit,quomodo illud definiri possit, cum non enti. nullae sint partes. Sed respondetur ex Baldi sententia,quod Interesse praeteritu & futurum, eodem iure ueniat, re pro utroq; codictione incerti intelari . nec quicquam obcsse quod a principio non sit certu,quia id quod in

processu causae certificatur, retro certum esse fingitur, ut habetur

deposui. si uisargenta. Ac ideo id uod interest damni dathuel lucri

cess intis aestimationem esse, re/cte definiri posse traditum est . Et hanc definitionem ex uerbis Pa li Iurecon. in I . si commisse . J. rem ratum M. ilici , uita si commissa,

217쪽

inquit,sit stipulatio rem ratam hasbiturum, agitur ad id quod inter, est, id est quantu mihi abest,quantumque lucrari potui: nisi dixerit quis descriptione potius hanc esse, quam iustam ac legitimam quandam definitionem,& illis etiam ueteres Iuriscon.potissimum usi sunt, in Li de re Catonia cum alioqui dici soleat , Definitiones omnes in Iure periculosas esse.

Aeterum triplicem eius esse speciem tradiderunt Docto/res,ut singulariter, quod in pers

Da petentis consideratur Commu niter, quod communi sstimatione,& ex conuentione. Vt finge uendi

di tibi fundum reditus aureorum sex

218쪽

sex in annos, dein accepta pecunia non trado,tu tandem mecum agis, Iudex id quod interest aestimabit. Si singulariter sstimaturus, accide re posset,lua xx. interfuisse, quod statim non tradiderim, uel ex pro/babili aliqua affectione, uel ducta alicuius damni ratione, quod tita evenerit. Si uero comuniter inea,tur,fortasse tua non referret xij. &s in eo contractu adfuisse pactionem constiterit, ut si e uestigio non traderem, dena tibi rependerem dicetur ex conuentione decem in terfuisse ut haec declarantur & hae.

recentiores has diuisiones iure probatas non esse docuerunt, ueteri/bus autem prorsus in usitatas, nee

219쪽

CONRADVs PAVLustilla lege probari deo paru resecte circa has defatigari. Na quidquid

ad me pertinet qualitercunq; dum non iniuste pertineat , mea iniresse dicitur,Nostra enim refert,ne quic sequam iurium hostrorum perdis tum es imminutu eat : initur si hoc, quod interesse uocat,generaliter accipiatur, omnes species coprehen .dit,et quidem proprie,cum species suo generi proprie insit, L praelox Ex quo sequitur, in eo quod interest, etia rei precitauersari, id*tum potissimii,cum in/ certu est et sic debet intelligi textus. qui pro comuni doctrina allegari selet οἱ irabitis desinetidi codematis fri taxiaiSi uero certu,

tum rarius eo nomine nuncupari,

quonia aliud nomen et quide elegalius,uidelicet smmatio,vel preci

220쪽

m Z vsvRIs. LIB. quo frequentius appellatur habeti

Sic idem de poena dicendii, nec admittendum facile ,'nomine illius Interesse conuentu ueniat,sicq; con

silium Venuleii in

ytipulareontra comunem retorquestur:cum enim ibi cautu sit,satius esse,certa summa, loco eius quod intersat,adiicere,quam poena propricae suo nomine potius appellare coueni quis interesse conuentu Sic idem dicendu in I procum. exhiben. Istipulatio. habere licere,alteri de ueriobLItag no dubitandu,

id quod interest generinter dici pos

se. Quod uer0 aliud sit estimabile, aliud quod petatur,aliud inaestimabile,aliud quod peti no possit,smique hae eius species nequast Dial peritus quis dixerit, cu potius maccidentia sini,qus specie suersam