De mytho Helenae Euripideae [microform]

81쪽

connubium appetit filius Protei heoclymenus, cui ut se subtrahat ipsa, supplex ad Protei tumulum accedit,

in anteriore scena conspicuum. - Ηa res postquant

Helena exposuit, prodit eucer, qui a Telamone Patre expulsus, quod sine Aiace fratre Salamina rediisset, novum conditurus patriaui, de itinere, quo ipsi Cyprum proficiscendum sit, consulere cupit heo-noam filiam Protei fatidicam infecta tamen re abit. Ex eo comperit Helena , captam esse Troiam, Menelaum Vero, uxore recuperata, in Graeciam nondum eSse reversum, mortuumque haberi mortuam esse matrem, mortuos fratres inde Helenae querela et Chori, qui est ex captivis virginibus Spartanis huic obtemperans Helena, heonoae petit aedes, Certiora de Menelai sorte doceri cupiens. In scenam iam vacuam ipse prodit Menelaus , naufragus, qualida indutus veste, miserrimo adspectu ; Helena, quam putabat, sociisque tu antro prope litus relictis ipse ViCtum quaesiturus, aedes pulta regias repellitur ab anu ianitrice , ex qua Comperit, heOClymenum regem interficere, quemcumque prehendat Graecum hominem, propterea quod Helena mayndaridem domi detineus, uxorem ducere gestiat. His auditis conturbatus Menelaus, exspectare tamen ipsum regem Constituit. - Revertitur Chorus cum Helena ex aedibus heonocte, quae,

Menelaum , non mortuum, mox Me dveuturum.

ipsis aperuerat. - Μox agnitio Menelai et Helenae ;nuntio praesertim affirmante uxorem, quam tu antro reliquisset Menelaus in aerem VolaSse, Consessum

nihil se nisi ειδωλον fuisse Helenae. - Hinc Theotiose ope impetrata, fugam parant, hanc eXCogitantes fraudem: vestibus Mesenes induta lugubribus, crinibus

82쪽

tonsis, persuadet Theoclymeno, a venatione redeunti, periisse Menelaum; cuius rei testis quum adsit Graecus naufragus in Protei tumulo assidens ipse nempe enelaus), nuptias e nunc quidem non amplius recusare, modo iusto antea sepulturae honore ipsa assecerit

mortuum maritum, secundum Graecorum mores.

Poscunt igitur Davem, posCunt alia, quibus in maricenotaphii honore afficiant Menelaum in mari qui perierit. - is impetratis , altum petunt et multis Aegyptiis qui una navigarant necatis, aufugiunt. -Τheoclymenus, his auditis, sororem, quae haec ipsum celaverit, interficere quum parat, apparent Dioscuri, Helenae fratres, et fabula feliciter explicit. V Haec fere summa Fabulae uripideae in qua cum alia fortasse ex Stesichori Palinodia sumsit Poeta de quibus supra p. 34 sqq. diximus, tum disertis si nitendum est testimoniis, famam illam de Helenae simulacro a Paride Troiam ablato, de quo pugnaveri ut Graeci et roiani quam ita cum Herodoti narratione

Coniunxit, ut ipse a Mercurio in egyptum translatam Helenam finxerit ex Herodoto autem sumserit, Proteum, dum pugnaretur ante Troiani, in Aegypto asservasse Helenam, quam redderet Menelao quam Herodoti rursus narrationem ita Variavit, ut Proteo mortuo, heoclymenum uxorem petiisse Helenam, Menelaum clam eam abduxisse, alia, ipse invenerit ad Fabulae oeconomiam recte instituendam. Singula etiam videamus, in quibus Herodoti narratione usus esse videtur ragicus. In ipsa iam scenae dispositione, in qua conspicuae erant aedes regiae Protei magnifice exstructae v. vss. 68 sqq. 449 sqq), sepulchrum Protei sus. 64. l. ad quod ipsi asylum, per totam

83쪽

fere Fabulam assidet Helena; - in his Euripides ante oculos habuisse videtur verba Herodoti M. Iu . Memphi Protei esse τεμενος καρτα καλον τε καὶ JἐσκευασμDoν , - εστ δε ἐν τῶ τεμενεῖ του Προτεος ερον, τὼ καλεεται ξείνης Ἀφροδί ης συμβαλλομαι ἐτουτο τ ερον εἰναι 'Eλένης τῆς Τυνδάρεω Deinde quod ab Euripide Proteus fingitur omnium mortalium continentissimus 's. 7 et iustus 's. 958 al.), quo vivo Helena συλος ἐν γάμων us 6 I), qui in animo habebat Helenam σωζειν ποσει, donec ipse adveniret κἀπολώζεσθαι θελε sus. 927): in his quoque Poeta secutus est Herodotum, Cuius roteus περὶ πολλου, σνῆμαι, inquit, μὴ ξεινοκτονεειν, et mox, ἐγαν τω 'Eλληνι ξείνo φυλααν, ἐς ora αυτος ἐλειν ἐκεινος ἀπαγαγεσθαι ἐθελη c. II 5. f.). - Recte Vero mortuum Proteum

finxit uripides cui enim Iupiter Vs. 7.),

παντων προκρίνας σωφρονεστατον βροτων ,

Helenam dederat asservandam, ille sine dubio reddidisset Menelao repetenti, ut ipsa heono filia confitetur us Ioa 8.

quemadmodum apud Herodotum c. I9. Menelausa Proteo καὶ ξεινίων ἐντησε με μν, καὶ Ελενην ἀπιθιθεα κακων ἀπελαβεν. Nisi igitur Proteum mortuum finxisset Poeta, nullum periculum in Fabula fuisset, nullus metus, nulla exspectatio, nullus denique tragoediae locus. Ingeniose ergo, ut assectui consuleret tragico, et mortuum finxit Proteum, et ei substituit Theocly-5

84쪽

naenum, filium inapium 1 , qui Helenae connubium

appetens, cum ipSam ad Summam redigeret anxietatem consiliique inopiam, tum Menela summum pareret periculum sus. 55.): κτείνει γαρ Ελλην ἰντιν' αὐλαβν ξενον. ita ut ipsa Helena de salute desperans, ad maritum

- ενθάδ' ῆλθες εἰς σφαIάς. Menelaum autem, multis indigenarum necatis, aufugisse in fine Fab.y, ea quoque videntur hausta esse ex Herodoti narratione o. I9.): Μενελαος Πιτεχνα- ται πρῆγμα ου ὁσιον λαβων γὰρ δυο παιδία ἀνδρῶν

επι χωρίων, εντομα σφεα ἐποίησε - μισηθείς τε καὶ διωκομενος οἱχετο φεύγων τῆσι νηυσι . . 1. Teucri personam, nescio, unde sumserit Euripides, facileque eam, ut arbitror, naittere potuisset satisonim ille frigide initio Fabulae prodit in scenam, Helenae scilicet, quid ex rota , quid ex Graecia novi, expositurus ipse nihil impetrans eorum, quorum Causa Venerat, abit. Dicam, quid mihi evenerit legenti verba erodotea H. II 4. ''Hκει ξεῖνος γένος μἐν Τευκρος ultro mihi in mentem venit Teucri illius uripidei, qui in Aegyptum Vixdum appulsus, re insecta decedit, plane ut ille genere eucer ' apud Herodotum, qui ita misere relinquere Aegyptum intra triduum a Proteo rege iubetur Quid quod Euripiii Nomen Theoclymeni occurrit p. Hom. Odyss. XV. 256. - Famam de impiis in Thracia Protei siliis habet ustathius ad Odyss. IV. p. 172. τὰ Πρωτεῖ παῖδες μεν ησαν κακοξενοι καὶ τω πατο δυςπενθεῖς, eosdemque ξενοκτόνους fuisse dicit in Dionys Perieg. v. 25s v. Potier. in Lycophr. Cassandr. s. 115.

85쪽

des, idoneam sibi quaerens personam, quae Helonam rerum interim in Graecia Troiaeque gestarum faceret Certiorem, quam in reliqua tamen Fabula posset omittere, - his ipsis Herodoti verbis fuit adductus, ut, eucri nomine arrepto, verum eucrum inii suum adhiberet usum plebilis, confiteor, coniectura: atque haud scio equidem, a fortasse inaeucri hoc fuerit fatis, eum eo itinere, quo novam peteret Salamina, venisse in Aegyptum: eucer certo argumentum Satis

celebratum tragicis, Aeschylo r), Sophocli say, aliis.

Praeter Stesichorum autem et Herodotum, ex quibus ipsum suae Helenas mythum petiit Euripides, alios etiam in transitu, ut fit, in hac Fabula adornatida adhibuit Poeta. - Homero Ιdotheae 3)non tantuu nomen sumsit, sed etiam, Menelaum , in summo discrimine versantem, dotheae tui petrasse opem, dolosque iuvenisse, quibus in patriam posset redire plane ut Menelaus ille Homericus, qui se

periturum fuisse dicit Od s. IV. 364.

Fatidicam praeterea Idotheam finxit Poeta vel ex Menelai ad ipsam verbis in Ody seacit. 379.

ἄλλα σε πέρ μοι εἰπε, θεοὶ δέ τε πάντα σασιν - 1 V. G. Hermann Do Aeschyli tragoediis fata Aiacis et Teucri complexis QS3S. 2 De Sophoclis Teucro . Mich. r. r. p. Isi sqq. 3 Egregie enim ἰδω, quod pro Εἰδοθεα dictum sit, restituisse Matthiaeum in urip. Helen. s. 11 , monuit Hermannus. - Sic Aeseh Ius etiam, teste Schol. antiq. sed Butim. ad diffs. IV. 366. καὶ Azσχυλος δε ἐν Πρωτεῖ ἰδοθέαν ἐτὸ ν καλεοῦ.

86쪽

ve Protei vatis apud Homerum partes transtulit in filiam. Ab eodem mutuatus est Euripides Menelai naufragi in Aegyptum adventum, nisi mavis, πιστων

narrationem ei obversatam eSSe V. Supra P. 4.

Cypriis etiam carminibus multa debuit Euripides, ut initio Fabulae sus. 3 sqq. cl. S. 25. trium Divarum certamen Paridisque iudicium; in illis nempe talia legebantur sec. Proclum) Ζευς βουLύεται μετατῆς Θέμιδος περ του Πωκου πολέμου παραγενομένη δἐ ' ις ευω χ ουμένων θεων ἐν τοῖς Πηλέως γαμοις νεῖκος περὶ in λλους ἐνίστοσιν 'Aθηνα μοι καὶ 'Aφροδιτη, α προς Ἀλέξανδρον ἐν 'Ιδη κατα σιος προσταγην φ'Eρμου προς την κρισιν ἁγονται καὶ προκρινε την Ἀφροδίτην ἐπαρθεὶς τοῖς 'Eλένης ἄμοις δ Αλέξανδρος, τ λ. I). Sintilia saepius Euripides, ut in Iphig. αί. s. 279. Sqq. Androm. S. 277. Sqq. Troad VS. 93O Sqq. ἰquo postremo loco Helena dona enumerat, quae singulae Deae Paridi promiserant; quod nescio, an ipse invenerit Poeta. - Εx iisdem carminibus 2 hausti Sunt Versu sqq. Helen. s. 38.)

βουλευματ' ἄλλα τοῖςδε συμβαίνει κακοῖς' πολεμον αρ εἰς νεγκεν Ελλήνων r θονὶ καὶ Φρυξὶ δυστήνοισιν , υλου βροτων πλήθους τε κουφισει μvTερα χθόνα. 1 Eiusdem rei iam meminerat Homerus liad. XXIV. 28 quem Mitieii locum spurium iudiearunt Aristaret iis, aliique v. Pssugk probem ad Eur Helon. p. in , a quibus dissentit Henrichsen os caran. παii. 102. ann. 2 Cypriorum versus v. p. Schol ad Iliad. I. 5. , quos valde eo ruptos restituere conati sunt Psiugh. II. Henrichsen. ll. p. 35 sqq. , Hermannus ad Helon. II., alii.

87쪽

ubi Camperi non necessaria est coniectura legentis βροτοῖς, ut haec sit sententia: δεος εἴδωλον Ελ. ἐξέπεμ ις εἰς 'In. εώς γένοιτο τουτ τ ειδ εριδος vix φονουαιτιον τοῖς βροτοις -- eandem sententiam spectare videtur Eurip. Androm. s. 68 I. 'Eλεν δ' εμόχθοσ' υκ κουσ' ἀλλ' ἐκ Θεων. et quod habet Strabo p. 83. D. ed. Cas. e deperdito dramate fragmentum :φυς γὰρ κακον μεν ρωσὶ πῆμα δ' 'Eλλάδι Θελων γενεσθαι, τάδ' ἐβουλευσεν πατήρ.

ubi metri causa legendum videtur ταδ' ἐπεβωέλευσενs cognitum enim est, saepissime librarios verba composita .. praepositionibus truncavisse: ταυτ pro αδ coniecit Welcherus Gr. r. p. 465, qui hos versus Cassandrae tribuit in Euripidis Alexandro. - Aliam de belli Troiani causa sententiam et Deo ininus indignam

1 Huc respiciunt alchenaerii verba ad Herod. ΙΙ. 20 a Euripidis studiosissimo Chrysippo non displicuit illa ratio, cuius Gib. III. de Diis verba quaedam exhibet Plut II. p. 104s. B. καὶ τὸν Εωριπόδην μάoτυρα καὶ τους αλλους προςάγεται , οὐ λέγοντας, ως ο ρω- ,κος πολεμνος π τῶν θεων ἀπαντλησε πιοῦ νεκα του πλῆθους τῶν ἀνθρooπων γενοντο.

88쪽

ut ait Vulch ad h. l.) prodit Herodotus II. IaOγως μενἐγω γνωμην ἀποφαωομαι, οὐ δαιμονίου παρασκευαζοντος,δκως τακνολεθρίη ἀπολομενοι καταφανῶς τουτο τοῖσι ανθρώ- 7ιοισι ποιηoωσι, υς των ρογα λων ἀδικηματων μεγαιχόεισι καὶ αἱ τιμυρίαι παρα τῶν θεων aliam rursus Euripides ipsis illis versibus ex Helena inod laudatis subiici sententiain:

Caeteruin, singulos fontes variasque sauias, quas Obiter in suaria Causam vertit Euripides, ut de Helenae natalibus, i heris , de reliquaque eius historia, de Dioscuris I , et . alii uberrime aut nos exploraverunt. 4. Non absonuin autem videtur locos subiicere nonnullos, ad hunc de Helena mythum pertinentes, qui vel ex Herodoti narratione, vel ex Euripidis Helena hausti sunt, vel ex utroque confusi videntur. Minus huc pertinent, qui Homeri respexerunt locum OHUR. 227 et 35 I sqq. , quo Helena Spartam revertens cuni Menelao in Aegyptum venisse dicitur: v. c. Athenaeus V. I9I , Helena παρα των ε Αἰγύπτωοοφῶν με καθηκυῖα πολλους λογον - εἰς τον ἐνονεμβαλλε πανακi τεμ οντι φαρμακον ' Ael Aristides vol. II. p. 8a Dind. de Homero, id καὶ αυτος που τον Μενελ χου GD 'Eλενη πλουν εις ἱγυπτον , alii quos Omnes reCensere et longum eSt, et vix Operae pretium :

addo tamen docum Iustini Martyris sa qui viros

1 quam amam de Dioscuris secutus sit Euripides in hac Fabula monet enrichsen. l. p. 40. - e caeteris consuli inprimis merentur intpp. ad Hygin. Apollodor. MeEiriae ad Ovid. Heroia. 2 P. 104. d. xon. 703. euius loci mihi copiam feeit amicus huius Academiae civis an de Reyde.

89쪽

doctos fortasse fugit, in Cohortatione ad Graecos, ubi Homerum multa ex prophetis scilicet in sua Carmina reὶulisse, probare studens, ipsum quoque tu Aegypto fuisse ex Diodoro Sic Bibl. Nisi. Ol. I. p. IO9.Wesoel. narrat: φη γαρ Diod. αντον ἐν θεειτω

γενομενον μεμαθοκεναι, τι es νηπενθες χολον τε κώκακ os Euiληθες άnαντων φαρ κακον 'Eλένη λαβουσα παρα τῆς Θεαγνος γυναικος Πολυδαμνας εἰς τὸν Σπαρτρὶν κομισε κἀκείνω τω φαρμακω ἔφη 'Oμηρος χρησα id myν τὸν 'Eλένην , παυσαι τον ἐν τῆ παρουσί Τηλεμαγο παρὰ Μενελ ιου γενομενον θρηνον. καὶ χρυ-oii δε Αφροδίιην αννομασεν ἐκ τῆς ἐν ιγυπτω ἱστορίας εγνω γος καὶ τέμενος et σης 'Aφρονι της si ἐν Αἰγυπτο λεγομενον , καὶ nεδὼν χρυσῆς Aspe. νο- ιαζομενον. Stesichori autem Palinodiae qui meminerunt quos tamen Omnes ex Platone hausisse, eelius probavit, partim a Kleinio, partim 'elcher citati sunt, aditim nos attulimus, ubi de Stesichoro egimus. Herodoti narrationem plurimi in suum usum vercerunt: ad eum, vel etiam ad Homeruui respiciens Strabo, talia

de Menelai in Aegypto commoratione disputat I p. 4oed Cas.): ἰς ουν τὴν ἰθιοπίαν ἀφῖχθαι λέγεται

ii Herodotus intra ἔρον της 'Aφροδίτης in Aegypto esse a

90쪽

κατὰ τὸν Ἀρδανίαν λιμὸν την πἐρ Παραιτονίου Μενέλαος καλειται. cf. Strab. XVII et Μενελαὲ-της νομος apud EuStathium, Supra P. Iu). - Certius est ex Herodoto hausisse Philostratum, qui Homereae narrationi ut fidem detrahat, unice studens i), in Hemic ΙΙ. o. p. 93. f. d. Olear. haec habet: - Μέμφεται Protesilaus τo 'Oμηρου ἐκεῖνα - - οτι σαφως γινωoκων a), ως ἐν Αἰγύπτuo 'Eλένη ἐγενετ , πενεχθεισα - ἀνέμων δμω τὰν Πάριδι,

αρπαγῆ τῆς 'Eλένης, υτ αν 'Eκrορα τὼ σωφρονέστατον καρτερῆσαι φησὶ - τὼ μὴ - ἀποδου νήι αυτὴν τῶμενελεω, ἐν 'Ιλίω υσαν, neque Priamum, tot sibi liberis pereuntibus, concessurum fuisse Paridi, ut

voluptati indulgeret 3 . s. Heroic. XIX. p. 45. f. Ol. a Achilles et Helena μηδὐόφθεντες ἁλληλοις , ἀλλ'

η μἐν α Ar γυπτον, Mi ἐν 'Ιλέω οντες, mutuo capti amore quum essent, hetis a Neptuno impetravit, ut insula pura Leuce iis crearetur in Ponto Euxino.

cf. supra p. 28 Similia prostant in Hii Apollon.