장음표시 사용
391쪽
rursus contraria plura exempla opponat de HAEN, et alii Avictores plures, ab ipso ibi producti, item ipse ROEDERE Rus. in laudatis supra Tentaminibus , ubi imprimis memoratu didi .gnissimum illud quidem exemplum de puero, intra aug lstum i4. dierum spatium bis insitionem passis, et bis , ariolis
correpto, ut iam taceam, quae Cl. LINEROGELius de quinque aliis tiroribus nuperrime publicavit, quae, non obstante diva illa inoculatione, denuo tamen, et quidem Cum ex tremo vitae periculo, in eundem foedum morbum variol sum inciderunt. Hoc interea certum hodie atque exploratum est, ipsiis quoque cum pudore fatentibus CONDAMINIO, ΚIRRPATRIR, TIssolo, et aliis strenuis inoculatoribus, Variolarum insitionem, haud tutos praestare homines a Variolis naturalibus, praesertim epidemice grassantibus , quod imprimis exemplis luculentissimis ostendit de ΗΑEN, et alii. 4 Fomes uariolosus, subiungis, saepe, sed maxime inopportune nuraturescit, vel contagio excitatur. Fomes ille semper opportune maturescit et excitatur, si coelum mitius et benignius fuerit, hincque Variolas benigni moris produxerit: semper contra idem inopportune maturescit, si coelum nocens et contagio.
sum fuerit, hincque Variolas malignae indolis suscitaveriti Idem plane sentiendum de Variolis artificialibus. Etiamsi enim optimum pus adhibitum fuerit, tamen, si eo ipso insit. tionis tempore, ipsa peris constitutio maligna et epidemica suerit, tum ex eo ipso optimo scilicet pure, pellimae Vari lae subnascentur , qua de re singularia exempla prostant in ipsis Transactionibus Anglicanis, Observationibus Nimb genssibus, Commercio litterario medico phys techn. Norimbergensi, Clar. de ΗΑEN, item ΗυxHAM et aliis. Igitur tunc artificiales Variolae tam periculosae sunt, quam na
5) Eadem hic valet responsio, quae modo data, de Tua nempe praevia ex praescripto praeparatione. Nitit scilicet por, derit '
392쪽
derit praeparatio ista, si inclementioris coeli temperies, m li moris produxerit Variolas, siquidem Medici Edimburgenses probe observarunt, vel post optimam et exactam prae parationem tamen , minus favente coelo, pessimae indolis Variolas successisme, quod et confirmat de HAEN contra Tis- so M. Immo generatim, omnes istae operosae praeparationes magis obsunt, quam prosunt, quum e corpore sano, deficientibus nempe pravis humoribus , bonoS Contra edu-Cant, corpusque ipsum ita sensim debilitent, ut ipsi morbo postea ferendo saepius impar fiat. Et ut verbo dicam, semper mihi nihil magis mirum, insolitum ac ridiculum visum, quam ista quidem inanis praeparatio. Quis enim quaesol unquam audivit, sanum per se corpus ideo esse praeparandum, ut morbum acutum, periculosum ac pestiferum, commode recipere possit 8 Boni quidem Medici et Chirurgi, aegrota et vitiosa corpora praeparant, ut illa eo melius securiusque curare possint, ut in amputatione membrorum, Cancri exstirpatione, Calculi sectione, Salivatione mercuriali , etc. Sed
corpora sana praeparare, ut morbosa fiant, immo et ipsum mortis periculum saepius incurrant, id Vero captum meum prorsus superat, et cum ipsa sana ratione vehementer pugnare videtur. Hoc enim revera est sincerum vas incrustare, ut Flo Arius ait, aut aedes, ideo aquis diligenter eluere, et
scopis sollicite expurgare, ut deinde sordidioribus quisqui- Iiis, et foedioribus purgamentis iterum oppleri possint. Sed iam satist Plura possiem ac vellem, si inodo liceret per o
cupatum iam Chartae spatium , et temporis angustias. Interea vero haec subito effusa aequi bonique consule , meque I ui amantissimum redamare perge. Wittenbergae d. August. CIPIDCCLXIV.
VIRGILIUS Aen. V. Hic, qui sorte velint rapido contendere cursu Invitat pretiis animos, et praemia ponit.
393쪽
An homines antea sani, per artificiosam Variolarum insitionem: mori possint, et re vera iam saepius mortui sint 7 estio H. An Medicus praescire certo possit, num corpus illud, quod ad suscipiendam institionem selegit et praeparavit, intus secum dum omnes suas partes, undique tam perfecte sanum et illae sum sit, ut nullibi locorum quaedam occulta labes, in partibus praesertim solidis, et visceribus nobilioribus, lateat, quae per institutam insitionem, et excitatam infe febrim, simul sitfesta. ri et exacerbari possit, ita ut hinc inde periculosissima et Iethi. sera symptomata consequantur t' Quaestio III. . An ista insitione instituta, eadem febris inflammatoria, una cum reliquis symptomatibus contietis, oriatur, quae ianaturalibus Variolis, solito Naturae ordine, excitari solet 8 An Medicus praescire possit, quomodo eo ipso tempore, quo insitionem suscipere audet, ipsa aeris indoles et constitutio atmosphaerae sit comparata utrum scilicet pura, salutaris et innoxia 3 an vero contra, impura, noxia, et miasmatibus contagiosis et epidemicis inquinata Τ ut inde, licet pus de benignissimis etiam , ariolis sit desumtum , ipsae tamen Variolae, per insitionem eodem puro et benigno pure excitatae, ex ipso illo occulto aeris vitio epidemico, malignae, imo etiam mortiferae, sic fieri possitit Quaestio
An Medicus antea scire, aut cognoscere possit, qualia quantaque post ipsam insitionem, febremque variolos uia inde accen.
394쪽
subsequantur symptomata Τ bonane ac benigna et salutaria, an contra atrocia, maligna, imo et lethisera Τ Vel, an denique sua arte et solertia adhibita, tum prohibere possit, ne illa ipsa symptomata, febre semel per artem audacem nimis excitata, maligna fiant, atrocia, imo tandem mortifera
Quaestio n. An illi, qui artificialem Variolarum insitionem passi fuerunt, deinde plane certi et securi esse possint, sese inposterum
per omnem suam vitam etiam a naturalibus Variolis liberos et immunes fore 3 . Poris=rata ae sectaria.
Quum igitur secundum has VI. Quaestiones, I. Homines antea sani, vegeti et longiori vitae ab ipsa natura destinati, per insitionem, caede quasi manu atrociter facta, mori utique possint, et mortui iam sint: Π.) Febris instammatoria cum omnibus suis symptomatibus, in naturalibus quoque Variolis consuetis, oriri soleat, quae aeque ita periculosa et lethisera fieri possunt, ac in ipsis quidem naturalibus interdum fieri solent:
iiciendum, intus, secundum omnes suas partes, ita persecte sit sanum, ut nullum plane vitium lateat, quod per omnem institionem, excitari possit, ut inde atrocissima symptomata oriantur, quae mortem demum ipsam, praeter opinionem, inferre possint:
constitutio eo ipso tempore sutura sit, quo insitionem suscipiet, ita, ut, licet illa benignissimo pure sit instituta, tamen ipsae Variolae, virosa aeris vitiati et labe epidemica insecti, una influentis, constitutione, malignae, imo lethi
rae fieri possint: App. N.Ait. Pos Med. TIM h V. Idem
395쪽
38 De Hariolorum insitione, v. 3 idhis Mheseu, praestire non possit, qualia futur sim s
plomata, ipsam inlitionem sequutura, an scilicet mitiora et tutiora, an contra, atrociora et ambigua, aut mortifera 'neque inde in sua arte, aut potestate sit repossitum, ut prohibere possit, ne maligna aut nociva sint futura: Et denique
tamen securi penitus esse possint, ne aliquando, Epidemia praesertim gras ante, ab ipsis quoque naturalibus Variolis Corripiet infestari possint: Sequitur nunc ex his omnibus momentis, gravissimis sane et solidisti nis, iit arbitror, ipsam illam insitiόnem experimentum esse coactum, praeceps, immaturum, temerarium, ambiguum, sallax , periculosum , impium , nocivum , et saepius quoque morti serum : inde ergo merito damnandum et interdicendum: quoniam nempe illud et ipsius Artis salutaris regulis et principiis primis adversatur, quae inventa nimirum est, ut morbos sanet, non vero ut iaciat; ut vitam tueatur, non autem mortem inserat. Et denique non ex Ethica, nec Theologica disciplina ullo modo defendi potest, quibus nempe gravissime vel, tum, mali quid sacere, ut inde boni forsan quid oriatur, et ita hominem sanum vegetumque non solum in morbum acutum, malignum et periculosum, data veluti opera, coniicere, sed et in mortem adeo ipsem subitam et immaturam, saepius quoque crudelissime praecipitaret Scripsi demum d. 6. Octobr. quum iam ipsa mea ad Te epistola, d. I 6. Augusti exarata esset. Sed nimiis negotiis praepeditus, iam demum datam fidem liber re potui
Quinque mihi Quaestiones, aut rationes, pro defendenda nempe Insitione ariolariam , mihi nuper humanissime proposuisti; ad quas breviter quidem, at satis solide, nisi fallor, et sussicienter, me Tibi res,ondiise autumo. Nunc pace quidem,
396쪽
ut spes est, Tua VI. Quaestiones, haud exigui, opinor, mO- menti , Tibi vicissim hic subieci , quibus gravissime permotus , ipsam illam inlitionem penitus esse interdicendam, uti
Has igitur VI. Quaestiones supra propositas, et Nodos plusquam Gordios, ubi ita mihi prorsus tot veris et extricaveris, ut nihil plane solidi in contrarium responderi possit, tum sane non magnus, sed maximus mihi prosecto eris Apollo, et ego protinus manus Tibi victas dabo , pedibusque in Tuam sententiam statim ibo. Quare nunc avidissime et impatientissime Tuam expecto expeto'ue responsionem, haud dubie solidissimam suturam, quoniam a Te nihil proficisci solet, nisi quod sit solidum, doctum , acutum, et perpolitum. Ignoscas Vero, spero, meae in respondendo tarditati, cuius caussias veras supra indi
vittebergam. Nequaquam menti meae ea insedebat opinio, cum circa finem anni I 63. meam de Variolorum insitione sententiam posceres, Tecum hac de re certamen inire. Prout enim mutuus consonsus amicitiam contrahere, et initam confirmare; dimensas vero reciproce impugnatus et propugnatus stibusculo *nsam saepe praebere solet: ita posterius in re praesente valde horrescerem. Nisi igitur de erecto Tuo et veritatis amico animo mihi, et Tibi vicissim de tenerrimo meo Tui amore certo Constaret, certamen hoc subterfugis iem. Copiose et eruditissime ultimis Tuis litteris, d. 16. August. anni superioris ad me datis, sed die I 8. Octobr. demum mihi Waclitis, mea argumenta, cur Variolorum insitionem suadendam
397쪽
potius quam dissuadendam censebam, impugnam, et meam re-iponsionem avidissime Te expectare, humanissime significasE. En itaque Tibi illam in sequentibus lVideris mihi vel nullam, vel admodum exiguam rationem habuisse praecipui scopi, in quem quinque mea argumenta Pr lata, pro Variolorum insitione sindenda, collimant, nempe fomitem variolosum tempestive et opportune destruendi, ne, intempestive et inopportune excitatus, testifer fiat. Et virus et fomitem Variolosum prorsus non cognoscimus. Vtriusque existentiam non nisi ex tragicis effectibus scimus. Si utrumque, Vel alterutrum cognosceremus, spes emet aliquam do inveniendi vel antidotum virus, vel faciliorem modum, fomitem illum vel desti uendi, vel contra variolosum virus d fendendi.
Virus variolosum Volatilis stacidae Molinae indolis esse, ex foedissimo odore hariolari licet, quam Varioli sub pustularum desiccatione plus minus spirant. Varioli nunquam plus et citius, quam sub hoc suo stadio, alios inficere solent. P. tredo vero, inprimis animalis, volatilis fracidi alcati genitrix. Et providus acidorum in Variolosis usus , pulchra praestati Sed haec notitia longissime adhuc ab invenienda antidoto huius
Per somitem variolosum id in corpore humano intelligo, quod volatile variolosum virus, exilissimae utplurimum quant, talis, et suscipit, et ita in corpore humano, Variolas nondum experto, soVet, ut totam humorum massam in morbum vari Iosum degenerare faciat. Hic fomes in homine Variolos olim perpesso, per hos ipsos Variolos, aut totus quantus a se mut, tus, aut prorsus abolitus est. Qui enim semel veros Variolos superavit, Vel nunquam ab illis iterum, vel, ut Tibi ex amicutia aliquid dem, rarissime iterum vexatur, sed ab omni contrugio varioloso, inter medios Variolosos tutus perstat. Testor seniores Medicos Praiticos Us . i- Huae l
398쪽
IJune lamitem variolosum haud inanem terminum esse, ex hac ipsa disserentia manifestum fit , qua ii, qui nunquam veros Variolos experti sunt, saepe citissime et fulminis instar a contamo per conclaVis aerem sparso, percelluntur , cum II, ros Variolos semel superarunt, ab affricto etiam pure Vari is cisci et ita resorpto, ut cutem eroserit, haud assiciantur, quam ouod in loco contactus pustulae variolosae enascantur. Innuis
meris vicibus vidi, lactantes, a pusionibus Variolosis, h cin-I Ρ -,inmig εenis quas partes hi manibus suas variolosista mibus reclin-et diu contrectaverant, adeo i ear hos Variolos non ex numine humorum a suscepto appareδ foras eritice protrusos , sed
Lin sti Citaintibus ariolosim perpessis, nullum
est Mio eorum, quibus, Variolos veros seme Iriornessis nus variolosum insitum fuit, absque ut iterum V excitaverit, ceu infra speciminibus probabo.' sed quis et qualis sit ille in corpore humano fomo Vari iris et rado per morbum variolosam mutetur' an prorsus
axinizet vel quomodo ita immutetur, ut pristinam con rix a recuperare vel renasci unquam Valeat' cum ignarissu' α' irus variolosum unius eiusdemque semper indesis effer somitis vero conditionem mirum quantum inter se H Ti. Mine eernere licet, insantes eorundem parentum, a
s Σεα . I igium hauserit, sed diversissimo ex entu,
' A me tigin hoc . nunc confluentibus in illo. Ibi benignis,
399쪽
Et sussicere, si quis paucos tantum, sed veros Variolos passus fuerit, ut per omnem vitam ab iis dein liber perstet, quam qui Confluentibus laboravit, experientia quotidiana docet. Pomes enim variolosus in utroque destructus fuit: in illo parcus, ias j 'py'βRδ' Reitimare licet in variolis in Tames BuRGEs, de Insitione Variolorum Cap. 2. versionis Germanicae, pag. 7. meminit iuvenculae variolis laborantis ius pure tribus hominibus Varioli non solum innoxie inserebantur, sed praeterea etiam admodum benis te decurrentes Cum tamen mox deinde innotuerit, quod ista iuvencula I ue vel nerea laboraverit, Cuius ConIaςium prorsus non in iniitos, sed contagium variolosum stincerum saltem transiit. Insitione I ariolorum, analogum Casium recenset Sect. VI. Versionis germanicae pag. 220. de honesta iuvencula' Cui pus Laraolorum ex famulo quodam, bubono ve inereo et aliis symptomatibus, inscio tum insitore, laborante de-mmium, faustissime inserebatur, ita, ut et post lapsum aliquo etiam annorum nil quicquam de symptomatibus Luis venereas
Idem KIREPATRI K, i. e. P. I94. refert, Medicum Fret temerario ausu XXI. hominibus uno eodemque die pus variolo 'sum, ex Varus aegris, Variolis confluentibus laborantibus ii
que peremtis desumtum, faustissimo cum successu inser isso Im, in multo pluribus , sed successive, diversisque tempo ribus, idem felicissime tentassis
Penitus ignorari, quis et quid sit ille Pariolosus somes in 'coffore humano, i m dixi; sed naturale quid, sanitatem non
laedens, et fere omnibus connatum quid esse, exinde concludere licet, quod et illae integrae Nationes, ad quas, nostra demum aetate, Variol1 Pervenere, quos antea iSnOraverant, eodem non caruerint.
400쪽
.Valde varium vero in variis esse, ipsorum Variolorum va- ria benignitas aut malignitas comprobat. Multoties vidi, sanissimos ad sensum homines pessimis Variolis correptos fuisse: et vicissim vidi, natura imbecilles, et ad sensum non adeo sanos , benignissimos habuisse Variolos. Nec variam aeris constitutionem tantum ad bonitatem aut malitiam Variolorum, aut potius variolosi fomitis, conferre, ut nonnulli autumant, mihi persuadere pomum. Sub fere similibus aeris constitutionibus, diversis temporibus, et nullos per annum, interdum et multos alio anno, iterumque et bonos et malos observavi Variolos.
Longe aliud quid igitur subesse, quod fomitem variolosiim
vel auget, vel maturat, vel plus minus corrumpit, quam aeris constitutiones varias, inde manifestum fit. Sed quid illud ite rum sit, iterum etiam ignoramus. Decentius fateamur ignorantiam, quam, qualitates occultas fingendo, ridicula culpemus.
ehementer vero totam humorum massam a variolossi moribo febrili immutari, certissimum est. Quid et quomodo vero immutatum fuerit, et quidem ita, ut idem morbus, immissis
quamvis Τterum vim varioloso, non redeat, totum quantum Ohcultum est . Non possiam non Tibi, amicissime TRILLERE, in mentem heie revocare notatu dignissinia experimenta, quae interpres germanicus opusculi 2Gr putritiani p. II. seq. enarrat: quod' stalicet duo incluti Medici Bremenses, GON DEI A et D UNIE, post varia feliciter succedentia insitionis , ariolorum experimenta, cum in tribus infantibus 9. et Io. annorum effectum insitionis frustraneum viderint, in his insitionem non solum novis vulnusculis, recentique pure applicato, repetiverint, sed et ol-- nuscula Cum pure ex aliis variolosis desumto deligaverint, nulli
tamen in illis excitari potuerint Varioli; sit, quod in prima infantia iam Variolos perpessi et somites destructi, aut proris
immutati iam fuerint, .aut quod fomes variolosus nariirat ter in illis abfuerit. Quid adeo activum, adeo atrox virus valiolosum