장음표시 사용
361쪽
Cadax era humana, in qua me non inficior mediocriter esse ver. iatum, id omne dexteritati Tuae debeo, acceptumque gratus refero. Beneficium hoc aliis beneficiis cumu'ans maximas curas et cogitationes contulisti in me cultorem Tuum ante duo lustra periculose decumbentem, egregiam operam navasti charae icollae meae, ἐν ίγίοις, morbo chronico laboranti, et ut A Canius meus haberet monumentum, quo vi b refricaret Tuo rum benefactorum memoriam, donassi adolescentulum opere
botanico pretioso Blach a elliano, et ipli calcar addidim, it ex hoc fonte amplissa mi regni vegetabilis hauriret cognitionem. Pro tot tantisque in me meosque Tuis meritis accipe , quaeso, 'ir Ilustris, lex ide ses hasce literas, nubila Certe Minem a ela. horatas, serena, uti soles, fronte, ac vel didastri vel sola' lo. co repone, quicquid in e sdem Genio Tuo arridet. Te vero, quem singuli pectore candido suspicimus Seniorem, Drdinis nostri Decus, divina clementia incolumem et longam vum servet; sic enim Patriae nostrae communis felicitas, et Reipublicae litterarise, cumprimis Medicae atque Domus Tuae laetitia constans erit Rc diuturna. l
Illastris ae Excellentissimi Nominis Ti
362쪽
FRANCISCI COMITIS RUNCAmramiam
363쪽
fr cistus Comes Romalii Parolinus. . . . Qui iam pridem accepit munus Uui operis, numquam satis
laudati: quodque meretur a me epistolam longiorem iam dantem, Tibi nunc sancte promissam. Iriterim addo Dissertationem meam contra Anglos et Gallos '). Ne timeas: aperi mihi opinionei a suam, quoniam hodierno die Literatorum Gens tota loquitur de Vatibiarum inoculationes Vale P Redanis. . Brixiae Venetorum, d. 25. Martii i 59.
Francisco Comiti R cessi Parolino Iamines Philippus Burg gravius.
Gratus accepi elegantem Tuam in Hariodarim moeulatio mDissistatim , et avide illam perlegi atque relegi. Dignutatem thematis, aegrotantium salutem concernentis, Tuumque mobilissimum illam promovendi servorem, admodum suspexi, et veneratus sum. Desideras meam de eadem re sententiam, et nihil timere iubes. Diram ut Aschsus in Prometheo agit, disserte , quidquid audire expetis , Sermone nudo, et non per implicitos modos, Quo more amicos alloqui verum ac bonum est.
364쪽
Seribam et libere, qui numquam timui, ubi de aegrotorum salute agebatur, animi sententiam ingenue prose M. Sed minus composito sermoni, inter strepitus bellicos et hospitia militum, et totam urbem, et omnem viciniam nostram perturbantia, concepto, Veniam pro Tua insigni humanitate dabis. - Pa i Prius vero, quam meam de Variolorum insitione, vel in culatione, mentem edimeram, praemittenda habeo et stabilie da principia, ex quibus dein mea argumenta derivabo. Non est animus contendere, sed simpliciter de re, ut iacet, senten taliam dicere. Quae sive assirmative, sive negative ad liquidum fuerit perducta, argumenta ipsi opposita, sponte corruent. In Variolis distinguo fomitem a contagio eorundem. ' - Per fomitem variolosum intelligo ist in corpore humano, quod vel sponte maturando in Variolos cingenerat, vel a comtagio Varioloso aliunde allato excitatur, ut illum ipsum 'mo
Contagium vero variolosum nuncupo illud subtilissimum G exilissimum virus, ex Variolis exhalans , puri Variolorum suppuratorum inhaerens , quod , exilissima, quamvis quantitate intra corpus nondum Variolos experti susceptum, si congruum invenit fomitem, ariolos ibidem excitat. Dari talem fomitem variolosum, . tam ii, qui Variolos iam. experti sunt, quam etiam ii, qui nondum experti sunt f suo e
mplo manifeste comprobant. I . .
. Illi, quod per illos ipsos, quamvis vel paucissimos vari , os passi fuerint, fomes ille iam destruum sit, et numquam iterum variolis obnoxii sint, teste experientia : et ne per inli- tionem quidem illos iterum accipiant, ut infra exemplis com
Fallacia siquidem illa, bis vel pluries Variolos veros passo- ,-m, exempla Censeo. Heros inquaen Hariolos. Distinguo enim hos, tam ab iis lymphaticis, . qui duobus tribulat diebus facile si iste decurrunt; quam a spuriis, qui novem diebus termi-
365쪽
nantur, et vix maculas, interdum tamen escamera aliquas reis linquunt. Veri enim Varioli minimum quindecim diebus finium tur, semperque maculas, non raro et cicatrices relinquunt. Has binas trinasve Variolorum species unum eundemque hominem expertum esse successive, pluries vidi, numquam a tem veros Variolos unum eundemque hominem bis aggresses fuisse , per XXXVI. annos , ex quo in populosa nostra urbe m dicinam feci, vidi. Vidi quidem saepe matres nutricesve l . ctantes, et olim variolos expertas, quarum pusiones veris v riolis laborabant, in mammis et genis unum alterumve per asis
Dimonem Variolum a pusionibus ipsis accepisse; sed hoc non est idem, ac si vero ariolos iterum passae fuerint. Fuerunt
a caussa externa exime nati, non ab interea expulsi. . . Hi vero, qui nondum variolos experti sunt, quod aliquaei.
do sub certis conditionibus illis assiciantur, aut per omnem ubiam ab illis liberi perstem Priores, et quorum maxima hominum pars, suo item, tistoriim exemplo docent, corpus ipsorum non omni tempore . ad morbum hunc suscipiendum aptum esse, alio vero tempore aptissimum ; illumque morbum, data conditione, estissim. suscipere. , Adeoque illum fomitem nunc immatura . nunc
Posteriores vero comprobant, empus eorum hoe som, a prorsus Carere. HSic saepilas vidi uterinos, quorum alter variolis laborabat. alter ab iisdem liber, concumbentes, ut posterior, ex paren tum instituto, a priore Variolosum conta um suscipiat', et men tunc illud non suscepisse, sed post aliquot demum annos sponte sua, absque praevio manifesto contagio, variolis rasse. Testor e contrario omnium attentorum Medicor anicorum expae ientiam, an non multoties observaverint, horri Unes, praecipue iuniores, variolos nondum expertos, O ἀλ
366쪽
primuir variolossi atmosphaeram ingressi fiarunt, extemplo male se habuisse, mox variolis laborasse.
Novi aliquot coniugum paria, numquam V ariolos experta,' morum liberi tamen variolis graviter docubuere , partim occubuere. Novi plura exempla eorum, qui senes facti, num, quam variolis laborarunt: et inter hos Medicum inclytum, qui in numerosa praxi contenuit, ac millenos variolosos curisit. Vidi virum ultra quinquagenarium, numquam Variolos expertum, cuius filia, tunc I 8. annorum, gravissime variolis con fluentibus decumbens, per totum morbi, tandem felicem ' de cursum, praesentem ad grabatum parentem postulans, hunc ideo mire horrescentem ae frigida sudantem, per plures singulis diebus horas lecto, et filiae dilectissimae Parentis manum is nainer amplectanti, innoxie assidentem. Omnium maxime memorabile exemplum incolae InshIae St. Helenae praebent. De his memoriae proditum est, in Gm terula s Magazin arm. I ss. Novembr. p. soa, quod in dicta Insula degentes, neque' umquam Variolis laborent, neque . ex variolosis, aliunde navibus ad vestis, et in portu morantibus, contagium suscipiant, quamvis variolis laborantium linteamina in navibus ibidem tota fuerint, qua tamen occasione Hottento tos quondam insectos fuisse refert MEAD Tr. de Hariosis et Mo bulis pag. g. 9. Edit. Goetting. Operum eiusdem. E contrario amtem, quod iidem insulani, si in a iam regionem, vel Angliam bansfretaverint, data occasione etiam contagium suscipiant v xioIosum, foveant, tandemque ipsis variolis laborent. . L i Hunc fomitem variolosum haud transitorium quid, sed i naciter quod inhaerens esse , inde sine dubio manifestum est,
quod nulla totius vitae humanae aetaS, nullus eius annuS, a v iracilis, tam naturalibus, quam insitivis, tuta sit. Modo laudatus NE AD I. e. Cap. IV p. 5 s. metum mortuum narrat, variolis des datum in lucem editum fuisse, cuius m lex iam pridem variolis laboraverat, marito autem variolis de- .
367쪽
cumbenti, sub finem graviditatis sine assidue assidens, contaisgium fasceperit, ipsi innoxium, sed ad laetum derivatum. t
Et WERLHorius, in Di quic de Variolis et Anthraeibus , pag. I 8. rusticum octuagenarium, qui tota fere vita sanissimus erat, variolos distinctos superasse observavit. Destructo autem semel varioloso fomite, numquam item ne quidem per insitionem, varioli excitantur. Praeter multa exempla, clarissimi Medici Bremenses, GoNDELA et DuNZE, de patria sua et ideo bene meriti, quod variolorum insitionem ibidem introduxerint, in tribus infantibus 9. et Io. annorum, qui iam in infantia prima, sine dubio ben missimos et paucissimos variolos superaverant, variolos per in stionem excitare nequiverunt, quamvis repetitis.insitionibus, quoque singulis deligationibus immisto Varioloso pure , trant verint, sed vulnera coalescebant, et infantes sani perstabant, ut legere est in Praefatione interpretis ad versionem in linguam germanicam libelli MaRPATRlac Farisarum missime, pag. I . seqv. , IClarissimus Mediem Lausannensis Tissori Sin. x. p. Igα meminit virginis Geneventis, quae in sua infantia non nisi unucum habuerat Variolum, propterea ab inopportuna infectione
se non satis tutam putantis, tibi variolos iterum in 1lari, sed frustra, suscepit. Idem vidit Λnnum, qui ex eadem ratio. ne Variolos bis per artem, sed absque successu, sibi inseri,
Contagium variolosum tum imprimis vigere obsecta a est, cum Varioli iam fiappuravere. Foetor, quem tum spirant, satis notus, illiud contagium sine dubio continet. .
Vidi infantes et iuvenes variolos nondum passos ' es,
opinionem variolosum accedentes , statim horruisse , paulo post vomuisse, et, quod foetorem istam inspiraverint variolis laborare incoepisse. i
368쪽
Modo laudatus WERI HOrius I. c. not. 36. y. I . meminit puellae, quae litteras aliunde a fratre suo, variolis, tum ibudem epidemiis , laborante , acceptas, secum per aliquot dies gestaverat, nil metuentis vel cogitantis, subito eadem lue insectae, contagiumque deinde cum ceteris quatuor contubernalibus communicantis, unde in aliam quoque domum translatum fuit, sed, eam pervagatum, cessavit.. Variolossim Per menses conservari potest, contatiosum. Per quatuor menses conservatum efficax testatur Burisi apud ΚrκRPATRIK Sess. kn. p. 238. per novem menses adhuc contagiosum TissoT p. . I IRRPATRIK Sect. XVIII. exemplum cuiusdam variolos nondum experti narrat, cameram, in qua ante tres menses quidam variolis laboraverat, intrantis, inde vero vim contagioso varioloso insem. Quam exilis vero est moles istius in unica guttula puris variolost haerentis contagii' Hinc illud insigniri virus, quod exilis sma sua mole ingentem noxam minetur, quin inserat. Haud omnes vero istud virus, variolos nondum expertos, assolute inficit, sed illos tantum, in quibus variolosus fomes In aesto est; et naturalibus variolis, in quibus fomes maturationi proximus: artificialibus vero, ubi contatium per vulnusculum Amediate sanguini immixtum, somitem variolosum adhuc immaturum opportune excitat . quod contagium per spiracula imgestum, praestare non Valct, teste experientia. Nec ut V rioli, vel benigni vel maligni, discreti vel confluentes sint, id a contagii, sed a fomitis qualitate et quantitate dependet.. Etenim , arioli per pus, tam ex hominibus, praeter vari las etiam lue venerea laborantibus, quin ex hominibus, qui x Metiolis confluentibus pessin is mulctati et postea enecti fuerunt, sumtum, pluribus insiti, minin e maligni aut alio gravi sympi mate stipati prodierunt, testantibus id Bui GFs iis digitium uariosi vim tap. a. et Κi PATRIR Oea. n. p. 794. 2-.
369쪽
. Vidi infantes, ad sensum sanissimos, pessimis et Conflue tibus , et e contrario alios, ad sensum cacochymicos, paucis et benignissimis variolis laboras . In confluxuris variolis haud raro vidi, iam altero ab invasione die, totam laciem apicibus nas- , Centium Variolorum confertam, idemque proximis diebus per totam reliquam corporis superficiem diffusum, manifesto indicio, copiosum adesse fomitem variolosum : cum in discretis, ubi paucus fomes praesto est, eruptio tardior fiat. Vtrum vero variolosus fomes sponte ita degenerare poΩsit, ut absque manifesto contagio extus allato in variolos degeneret: vel an semper manifestum contagium requiratur, quod, fomite isto susceptum fotumque, . variolos gignat' ardua sane est quaestio, quam non nisi limitando dirimere audeo. Equidem varioli sporadice et in sat paucis occurrunt, ubi nulla prorsus allati contagii suspicio occurrit. Et hoc ex spo te maturato fomite prodiisse autumo.WILLISIus de Febb. p. I I 8. Edit. Genev. noverat quosdam a crapula, aut immodico exprcitio, in hunc morbum incidisse, Cum praeterea nemo circum circa in hac regione aegrotaverat. Epidemios variolos intra paucos dies natos aliquoties o, servavi. Sed et hos ex sponte maturato inmite prodiisse, pe malissimus sum. Vix enim possibile, ut contagium a varioloso allatum passim per totam urbem ita disseminari intra paucos dies potuimet, ut tam multi variolosi mox curandi occurrerint. Sed aer servidus et alia infesta, sed adhuc incognita, qualitate molestus, istam maturationem deproperavit. Sub tali vero epi-demica constitutione variolosa contagium perspirans in dispoliatos facile disseminari possis, sponte patet. Sic novi, aliquoties variolos hic Franco urti ad Moenum epidemice et gravissime grassatos fuime, saltim inter Iudaeos, apud Christianos tantum sporadice obvios: sed et vice versa. Non nisi vero in illis variolos nondum expertis, somitem illum variolosum aliquando ita maturescere, ut Oonte in Vari Ios
370쪽
Labs degeneret, quomina maiores variolis laborarunt, fidem LMeiunt integrae gentes, quae per secula et plurimas generationes a Variolis libere permansere , quibusque ideo somes iste numquam maturuit. Vbi vero in talem populum Varioli, contagio aliunde allato, irrepsere, tunc ab illis liberi generantur, quibus connatus variolosus fomes sponte ita maturescere poten, ut in
Nostro aevo id suo damno probarunt Groentandi. His varioli usque ad annum i 33. ignotus morbus permanserunt, quo puerum quendam primos, eosdemque pessimos variolos ad eosdem transtulisse, celeb. Georgias DETHARDiNG , Professi Nedic. Hamiensis Dissertatione de Peste tariolosia in Gomlandia, Halaiae anno I 39. in lucem edita, enarravit. Quin priscos Graecos et Latinos Variolos ignorasse, adeoque illis fomitem variolosum numquam ita maturuisse, ut sponte in variolos transierit, paucis, sed sufficienter adhuc comprobare, mearum esis partium, peri propositi rationes, existimavi. Prisci Graeci, et maxime HIPPOCRATES , Omnes maculaSet pestillas a caussa interna in summam cutem erumpentes, et appellabant. Eorum tamen nullus talem morbum, cum suis signis et periodis descripsit, qui cum morbo, quem nunc variolosum appellamus, ita congruat, ut utrius...identitatem inde certo colligere queamus.
Egregie illos salii puto, qui cum S ENNEATO Lib. IV. de Febb.
Cup. XIL existimant: eius de, generis morbos, aliis atque aliis seculis, ex divertitate regionum et victus, ex peculiari fide mim, ex vario hominum Vitae genere, et caussis aliis, tum externis , tum internis, quasdam mutationes et differentias accipere posse. Sanel cum AETIUs, Nedicus Graecus, qui exeunte quinto a nato Christo seculo floruit, Contracta suae ex Heteribus M disi Tetrabibli secundae, Sermone primo, Cap. I 29. Operum p. 2s6. editi Basil. fol. IS*9. interprete Iano CORNARio, poster . App. N. Act.Pb .Med. T. IV. e medi