장음표시 사용
371쪽
euictionis prἱmaria obligatio est defendere ,&praestare habere licere seclidaria interesse uel dupla l. prima, de actio. empt.& tetigi supra in a. a. n. 93.cum sequ. t Et aduertendum quod haec duo membra diuidentia non sunt uni voca, sed uaria. Obligatio enim primitiua quaedam simplex, quaedam mixta,quaedam alternatiua, quaedam duplex, ut quando duo aeque principaliter subordinate debentur, ut dixi lupra in prin. numero. 33. numero .q3. ubi redditioni rationum solutio reliquoriam subordinatur non accessorie,sed aequὰ principaliter,& aeque primario, quicquid rasi .dixerit: Quandoque sub ordinata obligatio est partim accessoria, partim aeque principalis,ut secundum caput euictionis quantum ad rostitutionem praeti j est principale, sed quantum ad sumptus, dana & interesse,accessorium est. Obligatio uero plurium rerum copulaliud exp restarum,non ta est una obligatio duplex,uel multipl cx, quam plures&tot obligationes. l. scire debemus. de vcrb. obligatio. & obligatio primitiva semper est principalis,& non accessoria, secundaria uero accessoria, nisi quando succedit ioco principalis, ut quando principalis obligatio resoluitur in aestimationem. Haec enim succedanea principalis est, licti respectu primae secundaria dici possit, stante uero prima quandoque a lege secundaria accedit, ut usura legalis ratione mors in
bonae fidei iudicats,uel fauore minoris: l. 3.C. in quib. caus. in intcg. restit. quandoque ab homine,ut poena,intereste, usura conuenta,quandoque cum principali simul cxigitur,ut usura, interesse casuale, quandoque creditoris cst electio, quandoque debitoris, quandoque incipita principali debitore, quandoque ab haerede. Et in omnibus & singulis; praedictis potest esse diuidua, uel indiuidua . t Sed multum refert unuhaeredem debitoris teneri secundaria obli atione ut haeredem tantum, idest ex secto,uel non facto defuncti tantum, an uero ut ipsum , id est ex suo facto proprio; uel non facto . Primo casu si accessio debita di uidua est,nunqua tenetur nisi p parte hqreditaria et si principalis obligatio sit indiuidua.d. item si in facto.& Cato.in I. responso . quia ibi
narres,qui non peccauit, non tenetur ex peccato cohqredis, sed tenetur ex promissione defuncti occasione peccati colisredis, per quod conditio obligationis defuncti extitit, quae obligatio in haeredes cum sua conditione .lcscendit.l. hqredes.f. an ea .g. in illa, supra se init. crciscun. non aulcma cohaerede descendit obligatio in cohaeredem , sciit nec descendito euentu conditionis, sed occasione conditionis purificatae descendit obligatio ex prcccdenti dispulitione. Secundo uero casu non solum tenetur pro parte haeroditaria ipsi creditori, & insuper cohaeredibus,ut eos indemnes seruet d.3.ilcm si in facto & dict. leg .hae redes .f. in Ela.d .si sortem .sed etiam nomine proprio creditori tene
372쪽
tur insolidum:vt noue docuimus supra parte prima.n umero. 2O. cum . q.& latius infra numer. I 76.ad quod nullus adhuc animaduertit: &est una clauium huius Labyrinthi.
, viii. 6 ' N V N C ALTIVS penetrando, & ad exitum reseruari Laby
rinthi festinando. Quaero imprimis quid sit obligationem esse diu duam, uel indiuiduam,& quod sit officium, potestas & effectus huius diuiduitatis vel indiuiduitatis. Et consequenter quae sit obligatio diuidua, quae indiuidua, & quae potestas & effectusλMirum est hanc quistionem bicipitem a nemine factam esse, sed neglectam & omissam ,
cum sit praecipua , & fundamentalis totius materiae & eius ignoratio, uel in aduertentia peperit errores,& difficultates omnes discussas super 3.&harum.quqst. I. cum seq.& in toto fere hoc tractatu. Et haec
alia quaestio est ab illa prima, de qua in parte praecedenti numero. 2 8. quae rationem, non quiditatem ut ita loquar respicit, nec superfluit. ' Breuiter quantum ad primum caput huius,quaestionis, uidelic et . quid sit. Respondeo obligationem esse diuiduam,nihil aliud, quam esse diuisibilem. Obligationem autem esse in druiduam, nihil aliud est,
quam esse indivisibilem . Nec rideas hanc expositionem quasi grammaticalem ,& idem per idem exponentem. Saltcm tantisper risuri contine,donec cuentum videas. Haec est enim prima clauis profundissimae huius materiae,cuius Labyrinthos sine dicta claui temere ingressi exitum inuenire nequiuerunt somnes enim Gloss.& Doctor. ad usq; confuderunt diuiduum & diuisum , & indiuidum cum non diuiso,hoc 3 est habitum cum actu, de actum cum potentia. t Hic cst Primus, ad quem impegerunt, error,initio quidem leuis, sed progressu grauissimus. Nos autem dicimus distinguendum esse babitum di potentiam ab actu, de econuerso. Alioquin modicus error in principio, maximus est in fine,& experientia docuit. Quam ergo disteri potentia ab actu,tam d. ffcri diuiduum a diuiso,& quam differt necessarium a contingenti, di priuatio ab actu,ta .n differt individuum ab indiviso.Vt ergo aliud est potentia,aliud actus, ita aliud diuiduum, vel diuiduitas,&aliud actu diuisum . Et ut differt potentia ab actu, de necessarium a contingenti , ita in diuiduum, uel indiuiduitas aliud est ad indiuiso actu. Quare non est mirum, si Doctores omissa hac claui,omnem hanc doctrinam male tractauerunt,de confuderunt,dum idem csse putant,oblig itionem esic diuiduam,uel indivisam.
ut iri. 9 No lautem dicimus quod obligationem csse diuiduam, non est essenem. . diuisam, sed est duntaxat esse diuisibilem. Dividuum enim sonat po
373쪽
tentiam, aptitudinem susceptibilitatem de visionis , non aut actu iam diuisum esse,qtramuis utpote affirmat ilium,' non excludat actum, si alias adsit. Indiuiduu autem, quia negativum sonat priuationem potentiae habitus,& aptitudinis diuisionis, & consequenter priuarionem Sincapacitatem necessariam actus diuisionis. Non ergo sequitur,obligatio diuidua est,ergo diuisa,quia potentia non ponit actum, sed eius aptitudinem,& procliuitatem duntaxat. Sed bene sequitur,obligatio indiuidua est, seu indivis bilis , ergo indivisa, quia negatio potentiae& aptitudin is, multo magis ncgat actum . Contra, bone sequitur,obligatio diuisa est, ergo diuidua, seu diuisibilis erat, sed non sequitur,obligatio non est diuisa,ergo indiuidua . quia contingens non Infert nec.csari um, priuatio non infert necessitatem priuationis, nec habitus , aut potentia. infert necessitatem actus . Sed actus bene infert neceCstatem potentiae,vel habitus . Et tamen diuersia sunt, ut in omni do
ctrina & methodo distinguenda. Et ne uidear plus satis philosophari dico,quod obligatio poteti esse di uidua, sed non dum diuisa, non autem potest esse diuisa, quin prius sucrit sic diuidua.Contra, obligatio nequit esse indiuidua quin sit in diuisa: sed potest esse non diuisa, absque eo quod sit indiuidua. Iro,t Verbi gratia obligatio mille mimorum in uno principali debitore,n on est actu diui se,sed unita , diuidua tamen est, at in cius haeredi bus,actu diuisa est legis potestate in partes haereditarias. Multum e go refert huiusmodi obligationem esse diuiduam ,uel diuisam . Diui dua est in principali debitore, diuisa in haeredibus . Et rursus, quaelibet diuisa obligatio hqreduin, in persona cuiusque haeredis diuidua est, sed in pluribus haeredibus haeredis,actu di visa, uel sub diuisa P portioniblis corum. Non ergo sequitur, obligatio mille num orum diui dua est,ergo diuidenda uel diuisa,ergo solutio particulariter, & diui sim fieri potes ., imo prias oportet eam actu diuidi, quod fit uel consensu crςditoris patricularem solutionem voluntarie luscipientis, uel Potestate; lcgis duodecim tabularum, quae obligationes diuiduas dunxat nondum actu diuisas,& quatenus diuiduet,ieu diuisibiles sunt duntaxat actu diuidit,tam active quam passu c.
xi i t idem in pluribus aeque principaliter insolidum& sne diuisione ad centum,uel fundum obligatis, non eni in corum obligatio indi- ividua est, ut vulgo malo putant, sed diuidua,quamquam indivisa, text. l .rebus.ur princ .infra de. tu Ob. reis. ubi creditor potest diuidere sed non tenetur: ergo obligatio diuidua, sed in diuisa, sic leg. inter eos .s . duo rei. infra de fideiussor. longe enim aliud est & haec se-ς unda clauis liqius materia: plures teneri ad idem insolidum ,
374쪽
& aliud obligationem esse indiuiduam. Correorum enim debendi ota
ligatio passiua, quia etiam correorum credendi obligatio activa, non
ob id indiuidua est nili res debita indiuidua sub sed mere diuidua, ut
obligationes lingulorum ad partes suas obligatorum, siue correi facti sint stipulatione, liue citra stipulationem,siue testamento,uel alias . l. I 2 eande rem,in princip. de duob. is.l. si ex toto.=. I .de legat. I.t Aliud ergo plures teneri, vel pluribus deberi insolidum ex natura rei indiuidue, quia haec qualitas realis esti inde ad haeredes, & in hqredes transit.
Cato. lacit. I. num. 3 s. ubi falso Bariolum pro se citat. Aliud plures t ncri,vel pluribus deberi insolidum, non ex natura vel indiuiduitate rei debitae: sed quia correi sunt, vel quia lex eos insolidum obligat, ut ad rei restiti itionem uel damnum ex dolo, ici delictu. l. si plureι. pra de dolo. l. I .f. si plurcs. supra deco P quo factum erit. l. I . C.de condictio. furti .vel sentcntia a qua noti est appellatum. Haec enim qualitas no inhaeret rei debitae, sed personalis est,ideis inter haeredes active & passiue diuiditur, nec est modicus differentiae effectus: quia in uere corrcis
interruptio facta ab uno,& contra unum, alios prladest& nocet .l. vlt.
C. de duob. reis. quod non est in alijs insolidum obligatis,sed non cor-3 3 reis. l Caeterum in omnibus insolidum obligatis indiuisa quidem est obligatio, sed no sequitur quin sit diuidua. Quod si obligatio diuidua, eo ipso esset diuisa, uel solius debitoris voluntate diuiti bilis, iam lex xij. tab . nihil operaretur in obligationibus diuiduis,sed esset superuacua,prout Alciat.nimis inepte superuacuam in Hoc esse admittit contati a.l .pacto successorum.C.de pact.l. ea quae in nόminibus.C. fami l. erciscuΠd. l. I .C.si cert.pct.& contra. l. turo f. Lilcins.de usuris .cum similib.ut diximus supra parte. a. num Maluta clubia Sed bene equitur,
obligatio diuidua est, ergo diruisibilis,& cbnsequentes casu contiggcte actu diuiditur, sue facto hominis,& simplici solutione,vel libetatione
partis volente creditore factamve dolo ministerio legis in casibus ubilax xij. tabul. operatur obligationem ipso lutc prout diuidua est diuia di inter haeredes t ossicium ergo, seti potestas & cstoctus diuiduae obligationis, etiam omni respectu diuiduae, non est quod statim pars arabitrio debitoris,inuito creditore solui possit,quemadmodum eius substantia de definitio nou cst, quod iam actu sit ipso litto diuisa: sed est pomnino diuiti bilis sit, & praestabilis pro parte, siue simplici solutione,vcl compensatione partis opposita, vel admissa ab homine sue mini- sterio
375쪽
sterio legis,ubi lex diuisionem operatur.Roemadmodum ossicium, potestas&effectus potentiae non cst statim ponere actum, sed aptitudinem, V procliuitatem ad actum . Officium igitur, potestas & effectus duit duae obligationis est, ut volenti creditori pars soluta statim trahat liberationem in ea parte,ctiam ante aliam diuisionem actu factam, de quod diuisione actu facta ut inter haerede6 possit unus inuito creditore partem solucre,& liberari in parte,excepto casu, quo solutio aliter indiuidua est,uel incongrua. ut .de harum . in sin. de supra parte a. Numer.3O.q.I.& infra numer. l6. 3c sic vides infinitos paralogismos , Prorsus abolitos facili,& apto huius nostrae clauis vir ut etiam testantur prolixi illi ambages,quos noue extricauimus parte I rscedenti. q. I. a.de 3. Iam satis ad uiuum aperuimus primum huius quaestionis caput,uidelicet,quid sit obligationem esse diuiduam uel indiuidi iam , deI que genuina ui,& energia forum verborum. t Superest pari filio secudum caput explicandum, uidelicet quaenam sit obligatio diuidua, quae indiuidua. seu cur talis a lege censeaturψBreuiter ut etiam tetigi supra in ij. ij. numer.eto a. dico diuiduuam cub,&censeri in iure, qu spartiupraestationem recipit, id est, cuius rei in ea contenis seu deducis natura est,ut possit prestari pro parte. In diuiduam autem, quς partis praestationem non recipit,idest,cuius rei contentae, seu debitae ea est natura,
ut non possit praeliari pro parte. Haec est breuis praeiudicata,& clarissima definitio sancita a lege,& ut ita dicam ligillata,in d. f. & hamm,dcin d. l.stipulationes non diuiduntur. de in I. in executione .iofra eodem nec potest,aut debet dari, vel ex peti melior,aptior, de facilior. Natura autem hic accipitur pro aptitudine,& capacitate, quam res de se habet
ad diuiduitatem,vel indiuiduitatem, seu praestationem,uel non p stationem partis, non physicaliter&μα ματικωρ sed ciuiliter, habito respectu ad usus M utilitates hominum,& ad ciuiles actus: ut dixi su-r6 pra parte r.nume. 4 inscium Sutein, potestas,& effectus obligationis dui iduae, propriu=reuiter & adaequatc est, quod ipso iure actu diuidit ut inter debitoris haerectes, ut unus ipso iure non debeat, nec conueniri possit, nisi pxb sua parte tantum , etiam si defunctus erat correus debendi. Et pariter officium,potestas, & cffectus indiuidus obligationis est,quod nec ipso iure, ncc effectu diuiditur inter plurcs heredes debitoris, sed tota insolidum descendit,&Ubligat quemlibet haeredem.
dict. 4. ex his . & in Da s. in executione.& de reg. iur. lege ca que . & sic utriusque ea denae comi ersa ratio 3 hscutriusque propria, peculiaris,
Ir& in fallibilis nota. t Huiusmodi enim diuiduitas & indiuiduitas certius, breuius& clarius metitur, &cognoscitur ex parte debitoris, quam creditoris. Vnde merito Iureconsultus. ut brevilis & cla I vis rius
376쪽
tius dclangeretur in dicto & harum, desinitionem earum metatus est, desumpsit non ex parte creditoris, sed ex parte debitoris ,&ipsi is praestationis,& implcmenti a propria& peculiari nota, eaque perpetua,& in fallibili,& utrique tam diuiduitati, quam indiuiduitati pari filo communi . Alioquin si quis haec metiri , & considerare uellet ex parte quoque creditoris, & haeredum eius, non posset dari tam bre18 uis, neque uniformis , & perpetua regula : l quia licet quicquid est diuiduum ex parte debitoris, sit etiam necessario diuiduum ex parte actoris, de valeat haec consequentia de debitore ad creditorem: tamen non procedit c conuerso: quaedam enim sunt indiuidua ex parte debitoris , quae non sunt indiuidua, sed diuidua ex parte creditoris: ut in opera. l. in stipulationibus .g. operarum .infra eodem. Et hinc est,quod
quamuis quaedam obligatio sit diuidua ex parte creditoris, & indiui dua cx parte debitoris, non ob id dicitur, nec est mixta: sed est,& dici tur proprie, & iimpliciter indiuidua, prout enim competit ei definitio indiuiduitatis, de qua in dict. g. N harum .& infra l. stipulationes non diuiduntur. & dict. l. in cxecutione . quamuis non tam ex
tense, & perfecte indiuidua sit, sicut illa,qus ex parte quoque creditoris indiuidua est. Amplius igitur & breuius metimur, di dcfinimus has I s qualitates ex parte debitoris, quam ex parte creditoris . t Quanquamcnim actionem quoque afficiant, magis tamen & in pluribus afficiunt& aspiciunt executionem, quae a debitore scri debet,lcx. in dicta. l. in executione,in princip.Contra de Iriorc illa diuisione, supra in princ.L2. numero.quarto.quae magis respicit conclusionem,& formam libelli:quare illam ex parte creditoris metati sumus supra in principio. nu-2O mero. decimo sexto . numero . decim octauo . t Et ne quis sorsan in varsis terminis', quibus leges promiscue utuntur, haesit et, notandum
quod partis prsilatio nem recipere, vel diuisionem admittere, ut in d. s. di harum .diuisionem recipere , vel diuidi, ut in dict. l. stipulationes non diuiduntur. lege prima .f.si usus fructus .ad leg .Falcid .diuiduucsse,vel videri, leges pro eodem accipiunt. Contra non diuidi,& diuisionem non recipere, individuum esse , ut in d.β. si usus fructus. diuiduitatem non recipere,lege . si is qui quadringenta. in fin. ad leg. Falcid. l.prima . M . quamuis . si quid in fraud. patro. in partes scindi non posse, necesse esse totum peti. ut in d. l.in executione, nas insolidum peccari non posse dicto. I . Cato. pro parte praestari non posse. lege, penu l. in fin. supra de Codicili. lcges pro eodem μcipiunt. Non ob. fiat, quod in lege si sine. supra de admin. tut.baei cilitas communis
quae non est indiuidua , sed indivisa, dicitur indiuisa: quia talis ibi non dicitur per se, sed respecti ue secundum quid, quia cohaeres idem
377쪽
que curator sororis, no poterat ipsa pendente cura petere diuisionem hqredi tat is,ut nec soror,& sic neutrinq; diuidua erat,sed utrinq; indiui 2Pdua P eo ipe,vel statu .l Notia leges equaliter accipi ut d=uiduu,vel indiuiduu. Aliud. n.alio magis e diuiduli & indiuiduu, quavis ut saepe dixi)vna sit nota Diuidui & Indi uidui , videlicet an debitum possit pristari pro parte, etiam si non stati insequatur liberatio in parte Gluta, ut quando indiuiduitas solutionis obstat. vel an non possit debitum solui pro parte, ut partem faciendo nihil solutum dici possit qua uis praeparatum dici pol sit . ut dicta lege si is qui quadringenta . in fi.
Tamen indiuiduitas necessaria fortior, & intensior est naturali,&naturalis accidentali; quemadmodum individuum contractu, plus est quam individuum obligatione tantum ,&indiuiduum obligatione,
plus est quam individuum solutione tantum, quod ultimum proprie loquendo non est indiuiduitas, sed incongruitas, quanquam ubi solutione partis liberatio non procedit in aliquo , non inepte dici potest indiuiduitas non simpliciter, sed solutionis duntaxat: ut in illo secundo gradu,qhii proprie est unicus indiuiduae solutionis,de quo late dixi-22 mus supra ii. ij. quaest. num. a I O .r Porro quae est alia clauis huius materi e longe aliud est indiuiduitas obligationis, aliud incongruitas solutionis, vel implementi: ut etiam tetigi supra eodem i. I . g. sed si mihi,nu. 89.nec debent haec confundi, sed secerni: alias tota lisc doctrina confundetur. Et sic subtiliter attendas, liqc clauis latet sub prima, sed ad ambages scribentium clarius, & facilius profligandas separatim posui. Indiuiduitas proprie unius est rationis,& definitionis,ut saepe &nuper num. M dixi,prout etiam in toto iure,praesertim in i .ij. iij. iiii.& in I. stipulationes non diuiduntur. l. in executione.de verbo.obliga tio. Sed nimium frequenter improprie de abusive usurpatui a Cloll. 23 de Doctori biis.' Et tunc ut etiam attigi in ij. ij. numero. 2OS . cum sequen. non est uni voca, sed aequi uoca,varia, & multiplex indiuidui tas, puta primo luitionis pignoris,secundo rati habitionis,uci approbationis. dicto . g. Cato, in fin. lege. cum quaeritur. de admini. tuto. Tertio conditionis , seu implementi conditionis. Quarto, dationis in solutum. lege. siquis aliam. de solutio. lege. si non sortem.
s. si centum . de condictione .in lebit. Quinto, acidictionis . l . quod si uno.de in diem addict. Sexto, redhibitionis lege cum eisdem . cum l. sequen. de editi t. edic. Septimo redemptionis. Octauo,arbitrii lege Praedius . de arbitr. Nono sentcntie. lege hoc iudicio. familiae erciast. Decimo testamenti. His decem exemplis breuitatis causa conten
24 tus sum:alioquin tot essent impropriae species, quot exempla . t Sed haec omnia & similia eo spectanhuel ne teneatur quis particularem δε-
378쪽
lutioncm, seu praestationem admittere: ut in I .ii. iii. vel nequis in di- Dersis rebus quod sibi debetur,recipiat:vt in iiij.v.vi .vij. vel utrocli sunt mixta:ut saepius usu uenit in secunda, vel spectant ad integrationem unius negotij,vel actus,ut arbitrium,sententia,testamentum, a cessorium,& generaliter cuiuscunq; rei vel negotii forma,vel appendix .Et sic tria ultima,& similia exempla prorsus impcrtinentia sunt, nec spectant ad diuiduitatem, vel indiuiduitat c obligationis, de qua- tractamus .Priora vero septem exempla qua uis proprie, nihil habeant commune cum indiuiduitato ipsius obligationis, tamen non sunt cxtranea a praesenti materia, quia respiciunt,& concernunt ipsus solutionis implementi, vel praestationis diuisioncm, vel non diuisione, Et in effectu omnia illa septem exempla, & similia spectant ad congruitatem,vel incongruitatem solutionis, seu praestationis vel implemcnti,quae versatur circa duo: videlicet circa particularem:vt in l. pla ne .fami l .erciscui .uel di lsormem solutionem. ut in I .in executione. . pro parte,particularitas illa spectat ad primum, sed improprium gradum indiuiduae, seu potius non diuisae solutionis. At ditiarmitas spectat ad secundum,& proprie unicum gradum indiuiduae solutionis:vt Iate diximus supra ij.ij.numer. et I . Non ignoro quin dicta congruitas versetur etiam circa alias circunstantias, puta loci,vel temporis,ut l. solutionis,de solutio.Sed quia hic impertinentes sunt, eas praetcrco. Vides ne huius nostrae clauis usu quae quarta est infra numer. I o 8 rectaque & exacta horti discretione, infinitos serὰ Labyrinthos de paralogismos discuti,& evanescere. Si nondum satis perspicis, age discurre singula septem exempla. Quod enim debitor, vel unus naer dum eius, non potest partem summae debitae soluendo, vcl offercndo,& consignando luere pignus,etiam in parte soluta , lici consignata. l. haeredes .f.idem obseruandum. fami l .crciscu. l. in cxecutione. ad fin. infra cod. l. I .C. de luitio .pigno. cum similib. ut in primo impropriae indiuiduitatis exemplo, supra eo . numer. 23.id non est propicr vllam indiuiduitatem obligationis,quae est omni respcctu, etiam solutione diuidua, ita ut unus haeredum posset nihilominus creditorem in mora partis suae oblatae co nstituere, etiam ad effectum periculi,de quo in l.
qui decem .in princi p. de solutio . Nec etiam id est ob indiuiduitatem ipsius pignoris,quod potest esse omnino dividuum. Et si sit in se Hypote indiuidulim, hoc impertincs cst quantum ad tuitionem de actum quoca diui 26 de agitur. t Ncc ct est ex eo quod ipsa luitio pignoris sit indiuidua d*δ nihil enim de se magis diuiduum est,quam hypotnec constitutio cleius luitio quicquid vulgo sed oscitanter scribant,& doceat ut enim potest pignus constitui tam pro qualibet parte debiti,quam pro qualibet
379쪽
bet parte diuisa,vel indiuisa pignoris. l. si co sensit. . vlt. quibus mod. pig.vel hypoth. luit. ita pol oibus modis siue pacto siue luccessione , . vel acqui sione, aut alia confusione te solui, & extingui tam pro parte debiti,siue in patie remissi siue integre flantis,quam pro parte pignoris sui editi iis, sitie indivisa. dict. l. si consensit. g. si conuenerit. Utque sola parte debiti sublata, totum pignus manet obligatium pro reli- duo duntaxat.ita sola parte pignoris exempta,rcsiduum manci hypothecatum pro toto debito, nili aliud expresse disponatur, prout disponere liberum cst,ut de utroque texi .cst appositissimus in i .rem haereditariam. supra de euiction.Si ergo hypotheca, eiusq; luitio non minus est diuidua,quam ipsum principale debitum omni respectu diuia Iduum, t quaeritur an& in quo disterant, & cur omnes Glossae& D
ctores concorditer adusque tenuerunt hypothecam esse indiuiduam,
quantumuis sors principalis undique diuidua sit, vel etiam diuisa Respondeo,abu siue loquuti sunt, idq; a se ipsis,quia nulla lex in toto corpore iuris ita loquitur, quae abusio initio parua, sensim in maximam 28 eualis.' Nos autem proprie & adaequale loquendo, prout recta doctrina exigit, dicimus hypothecam mere quidem diuiduam esse tam ex parte creditoris,quam debitoris,ut dictum est, sed non diuidi. quia
licet lex.4 2. tab ipso iure tam active quam passive diuidat nomina, seii debitum sortis principalis. l. ea quae.C.famil. erciscund. tamen ut non diuidit conditiones,dict. 3.si sortem. lcg. cui itindus. de condit. demolirat. supraiij. ij. numer. 2OS. numer. 386. ita non diuidit pignus, uel hypothecam,seu cius luitionem. Et sic de se remanet indi-- uisum tam activo,quam passive . Quod autem passue text. est in d.l. haeredes. 3. idem obieruadum,dic. l.in cxecutione .ads in l. I. C. leluitio .pign. ubi si sunt duo haeredes debitoris, uel etiam ab initio duo debitores ciusdem summae, & unus osterat,vel soluat partem suam prout uel inuito creditore potest tamen non potest repetere partem in diam pignoris,quantu uis pignus sit, uel co mode, quin et numero diuiuili bile, ut si duo uasa aequalia pignori data erant, non potest soluta media parte sua debiti pet cre alterum , sed creditor utrumque reti-- nebit,& si oput sit,uendet pro residuo debi ti,donec persoluatur. Quia . autem active remaneat pignus in diuisum , text. est in l. solutum. I. si creditori,de pignorat .act.ubi si creditor habet tres haeredes idem si . ab initio sint tres creditores sub eadem hypotbeca & debitor unitertiam suam partem soluat, poterunt alij duo heredes totum pignus, uel fundum hypothecatum uendere, non deducto triente, uel alia parte fundi,quamuis debitor contendat bellem tantum fundi vendi posisc. Totus tame iandus non vcndetur pro toto, sed pro residuo debito
380쪽
. de sic pignoris tu:gor, vinculum,& luitio,neccxparte quidem credito - . ris diuiditur, sed eius virtus indiuisa manet. t t. optimus in l. rem haereditariam,ibi,propter indiuiduam pignoris causam .supra de cuictio.
29 non dicit in diuisam .i Amplio etiam si debitor uni haeredum soluendo partem suam cum eo egeritvt pignus pro ea parte sit hypothecata
emptum:quia non valet conuentio .ut probat ille text. die .s.si creditori. ibi, non debent caeteri haeredes creditoris iniuria arui, sed pota sunt totum&c. Amplio secundo, ctiam si haeres,cui solutu in est, idem cum debitore contcndat,vel intercedat, iunctus in lite cum eo et causam pro eo suscipiens. Cum cnim pignus a lege non diuidatur inter haeredes creditoris, nec sit cis utile, imo damnosum diuidi, ut sensus communis,& text. in dict. f. octondit, sequitur quod unus solus, . non potest illud diuidere, quia unus ex consortibus,etiam si socii sint, non potest aliorum conditioncm praeter rei qua de agitur naturam deteriorem facere.Igitur multo minus si non sint socij nullum inviaicem habentes mandatum,S. adhuc minus contra nodum praeter rei naturam,id est, ne diuidatur vigor,& vinculum pignoris desito principali diuiso, vel in parte ctiam maiori soluto vel extincto . Ratio autem huius indiuili status pignoris euidens est, quia tradendo,vel co stituendo pignus, vel hypothecam,id agi censetur,ut nec in toto, nec in parte dimittatur, nisi toto debito persoluto, sed ut totum retineri,de
.s opus sit, in totum distrahi possit pro residua parte debiti,idest, ne diuidatur uigor,&uinculii in pignoris, debito principali diuiso, vel in
parte etiam maiori soluto,vel cxtinctio .d.3.idem obseruandum .i.'ua diu.C.de distract.pignor. id etiam suadet utilitas communis, quia saepe pignorum ualor ignoratur,& utut nunc sciatur, postea variatur, de quandoque reperiuntur multo minus valere debito: quare expedit ut
totaret incri,& excuti possint,p qualibet parte debiti, donec persolutum sit. Idem per omnia de pignore tacito,vel quas .I. Iulianus. f. o ferri .de actio .cmpt. Et haec quantum ad vinculum,& proprias vires pignoris,quae sunt securitas retinendi,& distrahendi, no autem quantuad fructus,quaestum,vel reditus pignoris, vel quasi qui diuisionem recipiunt pro rata solutae,vel oblatae sortis:ut dixi in tradi. uir. numer. 69 7. quia fructus nilni habent commune cum vinculo ipso pignoris,
sed eius peculiares uires,& naturam excedunt. Vides quantum rese-3 I rat inter non diuisum, S indiuiduuna. 4 Fateor tamen quod pignus, vel aliud non posse diuidi inuito creditore, vel quoliis alio respectu, iadiuiduitatem quandam habet, non simplice . sed secundum quid,nec veram S propriam,quippe cui non competat indiuidui definitio, sed impropriam:qu cmadmodum si pactus est creditor , ne teneatur partς