장음표시 사용
381쪽
debiti etiam ab uno hae redum debitoris recipere, ut lipra parte ij. qst. iij.id habet quandam indiuiduitatem solutionis no veram, sed impropriam: quia nihilominus obligatio diuisa est, nedum diuidua, inter haeredes.Solutio quoque non minus inter eos diuidua est , quam erat in principali debitore, prout non minus adsert liberationem partis pro parte soluta sed tantum obpactuin manet indivisa, non autem indiuidua, nisi secundum quid,abusive N improprie , alioquin, etiam in ipso principali debitore mere diuiduae obligationis , indilii dua est cir quod nimis falsum, S ineptum est. Hoc primum exemplum plenius scruente calamo attigi, sed iuxta desiderium Iureconsulti in Ieg. legata.in princip.de liberat. lega. quia materiam habet quotidianam,& male hactenus explicatam , in reliquis exemplis breuior ero.
3 r i Idem quod de primo exemplo breuiter dicendum de secundo. supra
niliner. 23.Quod enim dicitur,principalem non posse ratificare in parte .dict. .Cato. in s .etiam de simplici,& non reciproca ratificatione, id non magis arguit indiuiduitate aliquam,quam debitorem non pota se facere particularem solutionem. Ut ergo particularis solutio non
recusatur propter ullam indiuiduitatem, siue obligationis, siue solutionis, sed propter solam incongruitatem, ita non admittitur ab eodem particularis ratiscatio,vcI approbatio, etiam si alias ratificabile omni respectu diuiduum sit,& per consequens ratificatio diuidua: quia quod ibi dicitur de principali,idem de cius haerede, qui eadem ratione non Iotest pro parte sua partim ratificare inuito creditore. Nulla igitur ic versatur indiuiduitas, nisi secundum quid,aequivoce, improprie &abusive. Et multo minias potest cadem persona pro parte ratificare, si obligatio ratificandi reciproca sit,quia tunc aliud quoque sortius diuisionem impedit, videlicet ne difformis solutio sequatur.d. g. pro
parte. ita ut tunc inter plures,sive principales, liue unius haeredes, non admitteretur uariatio,nisi volente aducrsario. His paucis discuti ut ue3ῖ infinitae ambages super sin .dict.f.Cato.in sceliciter glom rati. 1 Ide de tertio exemplo: quia si conditio continet diuiduum , diuidua est. Sed lex eam non diuidit,nili is cuius interest eam diuidat: ut proba. ut supra 2.2.quelt. 7. numer. 3 88. Sic in quatuor sequentibus cxem piis omnino etiam praestatione seu solutione diuiduae sunt obligatio nes, sit res subiecta iit pro parte praestabilis& consequenter pro parte redimibilis,& sic non est uertim inesse aliquam indiuiduitatem, etiam: solutionis, non obstante dii formitate pedente, ex quo electio cst acto ris, tamen exactio ipsa, seu redemptio,addictio & rati habitio non dialliduntur etiam inter haeredes inuito aduersario, non ob indiuiduitatem, sed ne fiat ei iniuria ob particularem,&difformem solutionem,
382쪽
ti quia partem empturus,vel permutaturus non erat. l. si quis aliam. de solutio.l .cii in eiusde . de aedit .edict. I. quod si uno. de in diem ad-diect. Hinc appositissime text.in I. cum ex causa,de verbo. obligat. nodicit naturam venditionis indiuiduam,vel indivisibilem esse, sed india uisam.quod Glosi.& Doctor. perperam,rectamq; doctrinam perturbando detorserunt ad indiuiduitatem,cum nulla lex dicat has , aut si-1niles obligationes etiam hoc respectu esse iudi uiduas,quamuis ut dixi resultet indidem quaedam indiuiduitas, sed secundum quid, &im-taria, qtiae praeter id,quod inuito aduersario non diuiditur nullumi indiuiduitatis sic cessant infinitae super his Glos &Doctor.ambiguitates & intricationes, quibus, non diuisum,&indiuiduum pro eodem accipiendo & confundendo,omnem doctrinam desistimis tenebris obruerunt .vnde infiniti paralogismi, & foedi lapsus 3q in consulendo,& iudicando hactenus emanarunt.' Ex praedictis etialiquet re ij ciedos varios & sophisticos modos inducendi, vel cognosccdi individuum,quos post Petr.Perti. meditati sunt Bart. & alia post
eum in d. I .stipulationes non diuiduntur.numer. I 9. numer. 26. Udatri. Zasi . in dict. . Cato. numero. 3. cum seq. quos late consutauimus supra in a. a. partis, numer. 26 I. cum seq. unicus est enim promptus& expeditus modus, prout unica definitio supra eodem numero et I .videlicci,an partis solutionem, seu praestationem recipiat, vel non.
3 3 t Pariter reiiciendae sunt omnes ut scrupulost,& fantasticae dii iiduorum S indiuiduorum diuisiones,quas Doctor.adusque varie fabricauerunt. Sunt enim quatuor principales,ad quas reliquae omnes reducuntur.Prima,quam Bart. in dict. l. stipulationes non diuiduntur. ist.
I . ex commentariis Pctri, quem potissimum,& in maiori parte sui apparatus sequitur,concinnavit.quod quaelibet res dicitur diuidua, vel indiuidua )uplici modo. Primo secundum naturam, secundo modo secundum iuris dispositioncin .Primo modo quamlibet rem corpora- Iem dumtaxat diuiduam esse,sue homo, equus,vcstis,domus, funduS,Sc. sed res incorporalcs hoc modo indiuiduas esse, quia non possunt videri, nec tangi, '& per consequens nec diuidi secundum Dinum in I. graece .g. illud,de fideius s. per text.Instit.dc rcb.corpo. R in corpo. f. in corporales. Secundum modum subdiuit in tres, ut primo secundutus dicatur diuiduum, quod recipit partes multiplicati uas, idest,quo-titati uas pro indiviso. Secundo,qd recipit partes iuridicas, quas alibi vocat integrales,scilice proprietalcm & usum fructum. Tertio, qdrecipit partes discretas, scilicci pro diuiso, ut fundus,lignum. Primo modo una quaeque res siue corporalis, siue incorporalis dicatur diuidua, lcge, seruus communis. de stipula. seruo .l. locus. de acquir.possess. de E. dc
383쪽
de C .fami l. ercis.& comuni diuid.pcitot.Sccudomo quaelibct res cor. poralis,nisi usu consumatur, dicitur diuidua. Tertio modo quaelibet 36 res corporalis regulariter: t quod tamen fallit secundum Petr. Pertica .post Glosis in t .vit.C.com in uni diuidun.quinque modis e primo ratione incommoditatis.l.I. 2.C cominu . diuid. Secundo fallit ob prohibitionem legis. l. si pupillorum .de rebus eorum. Tertio ob prohibitionem ic statoris. Quarto ratione conuentionis. l. in hoc iudicio. f. si conuenerit. supra commv. diuid. Quinto fallit ratione praescriptionis temporis. leg. I. g.ad haec .C.dcanna. exce. Ucrum est quod Bart. non approbat omnes ciusmodi fallentias dict. Glost. sed remittit ad Cyn. in d. l. ult. C. commv. diuid.& in authen. hoc ita C. de duob.reis. ubi Cyn.nihil de hoc dicit.vltimam uero fallentiam nominatim reprobat Iason cimo verius Alexand .a cuius uidua Iason vellus illud aureuredemit, ut certis argumentis detexi in annota .ad cons. Alexand. Instit.de actio. .quaedam,colum.quarta, & reliquas fallentias Bartol. t cite approbat.
3T ' Sed omnes prorsus ineptae sunt,&impertinentes, quia non eo tendunt, ut res sit indiuidua, sed ne diuidi debeat. Cum ergo rcg. sit de
habitu, uel potentia,tirnitationes exquirere de actu,est in optire, & matcrias intricare,&confundere. Praeterea Bariolus a primo suae subdiuisionis m.bro debebat cxcipere seruitutes praediales, item seruitutem personalem,&libertatem a dictis seruitutibus,que nullo modo sunt diuiduae, nec per quotas partes quidem i. pro parte, lupra descruit. l.duobus, supra de liberal .cavLA secundo vero subdiuisionis membro Bart. male excludit res incorporales:cum iurisdictionis, reditus annui,& similium incorporalium , sitsfructus,possit esse unius, proprietas ulterius. Omitto quod tota illa diuisio res & iura tantum comprchendit,
facta vero non,& sic manca est,nedum,ut mox ostendam, superuacuae
38 l licet Imol. manserit usque ad Ia qui in d. g.& harum .in princ. merito negat animum sibi quiescere ex dictis Bartol.in dict. l. stipulationes non diuiduntur.& ex uariis doctrinis Bald. qui ut pulchre ait Ludo. Roma. in d. l. stipulationes non diuiduntur.in fin. de uerb.obligatio. nunquam ausus est hanc materiam funditus attingere. lod aliquantum superficialiter in l. pro haereditarijs.C.de haered .actio.& in l. si plures.
C. te condit. inser. in t .vnica.C. si unus ex pluribus,in ca . lnario. extra
de iudi c. ideo Ias.nouum tradit modum, dicens diuiduum tripliciter considerari, scilicet naturaliter, lcgaliter di mixtina . Primo modores omnes corporeas inanimatas diuidi posto p partes discretas,& s paratas, puta uestem, lignum , flandum, domum. Secundo modo quaedam iura, di obligationes pro ratione materiae subicctae, & res ani-
384쪽
malae sunt diuiduq legaliter. Tertio scilicet mixtim, quantitas puta
quinquaginta utroque modo tam naturaliter, quam legaliter diuidua est. Pariter individuum iisdem tribus modis secundum euin dicitur ,
Primo modo res omnes incorporales, ut sunt iura, obligationex, de actiones. Similiter omnes res corporales antinatae sunt naturaliter
indiuiduae. Secundo modo quaedam indiuidua contractu , ut seruitutes reales,quaedam obligatione,& petitione, ut domum aedificari. quaedam solutione tantum indiuidua , de istud ultimum contingere dupliciter. Primo quando solutio partis non ta prodest in ea parte,quantii solutio totius in toto. Secundo quando posset ueniri ad inconuenies, quod solutio fieret in diuertis rcbus. Tertio principali modo scruitute reales esse indiuiduas mixtim , idest tam naturaliter, quam legaliter: Et certe diuisio haec reliquis,tam prioribus, quam postea ad inuentis plausibilior est, sed peccat in multis . Primo omittendo facta, qui sunt principale membrum primae diuisionia omnium obligationum, ut dictum est supra in princ. huius tractat. numero quinto. Secundo in hoc, quod verba tex .de naturali diuisione,quae ciuiliter intelliguntur, ut dixi supra parte. I. numer. quinto transfert ad diuisionem materialem per solutionem continuitatis, quin etiam per destructionem subiecti&format rei , ut in sectione vestis,de qua diuisione, seu potius destructione lex nunquam cogitauit,etiam dum de naturali diuisione meminit. Tertio peccat in hoc, quod nouam solutionis indiuiduitate statuit, ex eo solo quod pars non tantum valet in parte, quantum cum suo toto , cum de iure non sit nisi unica solutionis indiuiduitas, uidelicet quando sequeretur ditarinitas praestationis inuito crcditore, per infra dicta. Quarto generaliter peccat in superuacua operositate &prolixa scrupulositate. Lancelo. uero Galiau. Iasonis discipulus in d.
g.& harum .colum. I .magistrum suum per ineptam rationem reprehendit,c ontendens hominem, equum,& quamlibet rem in animatam no
natura indiuiduam,sed imo natura diuiduam esse,ex eo quod potest secari in partes, quia de hac gladiatoria lactione,seu subiecti dc structione lex nunquam meminit, dum de naturali diuisione tractauit, ut:&pra suo loco dixi. ot Deinde Alciat. in dict. f. Ac harum . in princ. breuiorem aliam diui sionem composuit, dicens, quod stipulationes indiuiduae quaedam sui
ex necessitate,& hs ctiam contractu,& omni respectu sunt indiuidus quaedam ex uoluntate, & harum quae ab expressa voluntate tales sunt ut fundam tradi, follam fodi, sunt obligatione de solutione, non autem contractu indiuidue . Quaedam tales sunt a tacita uoluntate, ut quando veritimiliter ab initio agitur, ut totum semel soluatur, ut qua-
385쪽
do homo promittitur in genere, & hae solutione tantum sunt indiui duae. Sed praeter id quod peccat in exemplo fundum tradi,quod est omni respectit& obligatione & solutione diuiduum,ut infra probabo,r ij scienda est ea diuisio,tum ex eo quod obscurum tradit per obscurius
cum voluntatum hominum nulla certa regula dari possit. Tum eo sensim deducit ad falsam metam,& infert,omnes obligationes esse saltem solutione indiuiduas, semper enim tacite in omni debito agitur , ut simul & non particulatim soluatur.
ni t Postremo Vdatri.Zalius in dict.*.Cato.& in leg. stipulationes nodiuiduntur,in princ .aliam nouam, sed prolixiorem,& scrupulosiorem diuisionem commentus est, dicens aliqua diuidi legaliter, aliqua realiter. Primum membrum,quod dicit esse imperi inens, magisque separationem esse iuridicam , quam diuisionem,exemplificat in Leparatione dominii,& usus fructus eiusdem rei. Et hoc modo dicit omnem rem corporalem diuidi,exceptis quantitatibus, quae transeunt in dominium fructuarij. Secundum membrum subdiuidit in ea, quae diuiduntur ad oculum, Se alia quae diuiduntur ad intellectum, idest inter diuisionem visibilium & inuisibilium. Rursus diuiduum diuidit, in ca quet utiliter diuidi possunt tam pro diuiso,quam in diuiso,ut pecuniae, ligna& in ea quae diuidi possunt utiliter pro indiviso, sed non pro diuiso ,
ut homo,iumentum,equus . Rursus diuidua & indiuidua pari filo tripliciter diuidit in ea,quae talia sunt natura,vel ex supposito,uel ex accidenti .Qusdam enim per naturam simplicitetigermane & absolute diuidua sunt,ut fiindus:quidam indiuidua:ut seruitus prediatis. Ex supposito autem intelligit ex conuentione partium,ut facta quae origine seu contractu diuidua sunt.At postquam sic,vel sic in conuentionem sunt deducta,tunc indiuidua sunt ex supposito,ides supposita tali conuentione, nec possunt amplius scindi,nec pro parte fieri, quia opus non dicitur fieri nisi totum factum sit. l. in executione.=.ij. eod. titulo. Ex accidenti vero quando respernaturam diuidua aliquo euentu indiuiduaturet in obligatione generis, & hanc tertiam speciem mistam di appellat. t Verum liscvltima & quarta diuisio paucis verbis mutatis coincidit, di eadem est cum diuisione Alciat. quod enim asius dicit, qusdam per natura & absolute esse indiuidua .non est aliud, quam quod dixerat Alciat .ex necessitate. Quod auteZasi' dicit ex supposito vel conuentione, est id,quod Alciat.dixit, ab expressa voluntate. Quod autem Zasius dixit ab accidenti bidipsum est, quod dixerat Alciat. ex
tacita uoluntate. deinde Zacin dici. g. Cato. numero tertio. cum sequent. plures ineptos modos colligit cognoscendi diuiduum &in-
386쪽
diuiduum, d a numero septimo, usque adnumeria vigesimu nonum corrotaria i*fert, tuae pro maiori parte falsa sunt,& brcuitatis causa festinans praetereo.
3 t Aliam de quintam diuisionem compegit D. Ioan .Coras. percelebris
nuper iurium professor& nunc in amplissimo Senatu Tholosa nodi gnissimus Senator, in dict. l. stipulationes non diuiduntur. de verbor. obligation.& in l. uiae .supra de seruit.dicens diuid mim quoddam natura, qtioddam lege. Dividuum natura censet, quicquid facto hominis secari,vel diuidi potest in partes discretas, & separatas pro diuiso, ut fundus, homo,uestis, nauis, liber, etiam in specie specialissima, utilla uestis, ille Stichus, per cap .afferte mihi gladium . extra de praesumptio. Et in hoc an dict.leg. uiae. numero secundo. reprehendit Iason, di sequaces, quod in dict. leg. ij. β. & harta in .a diuiduis natura excipiant res animatas quas transferunt ad indiuidua natura , & incidit in
opinionem Galiau.quam nuper reprobauimus num π.trigesimo nono.& sic Coras .numero tertio. statuit regulam, Omnes res corporales natura diuiduas est e, leg.quod in rerunia atquis post.de legat. I. leg. I: I. quaedam. supra de rerum diuiso .leg.si quis duas.f. si qui spartem .supra
comm u. praedior.etiam si sunt res animata et ut homo, equus, siue corpora physica, quae uno spiritu continentur, ut homo,lignumsapis,uclartificialia certa arte compacta, fusa, sculpta,uel texta,ut nauis, lanx, statua,uestis. leg. rerum nititura,in princi p. stapra de usu cap .ex quibus
idem sequitur, etiam si merum individuum contineant, ut instrumen- tum authenticum seruitutis praedialis .it Itaq; Ioan . Corali. & post Petrum Bellaperticensem solum punctum excipit: cuius pars secundum Euclidem Geometram,& alios Mathematicos nulla est. nec male reprehendit eos,qui in dict.=.Cato. scripserunt punctum diuidi, cum agnus est.Sed corte punctus non est corpus, sed imaginatio,vi& Iineae longitudines,& latitudines eorum . Sunt cnim te mini artis , nec habent esse, nisi rationis,non sunt in bonis patrina mj,nec cadunt in commeicium, nec spectant ad ius nostrum ciuile.
3 t Redeo ad Corast. qui legale diuiduum in dict.leg.uiae, numero . sexto, sub diuidit in corporalem. scilicci pro diuiso,& intellectualem, scilicet pro indiuiso diuisionem . Vnde secundum eum homo Stichus natura plane diuiduus , tamen legaliter individuus est corporaliter, sed diu duus intellectualiter, scilicet pcr partes quo-tas, sed adhuc do. Coras. ut res dicatur lege, & intellectualiter diuidua, exigit partem quotam tantum utilitatis adferre respectu partis, quantum totuinin suo tuto . Contra, individuum natura cen-
387쪽
nt,quod hominis facto in partes separatas ad oculum diuidi non po-' test:vt omnes res incorporales,quae nec tangi, nec videri possunt. l. L. I. I . supra de rer.ditiis.f. incorporales. Instit.de reb. corporali bin incorporalib. lege vero individuum censet,quod non nisi cum incommodo sectionem admittit. l.non ainplius .f. bonorum .de leg at. I . . eadem. in fin. Instit.de ostic. iudi . 66t Uerum haec diuisio manca est,eo quod facta non comprehendit,nisi forte ea includat sub naturaliter indiuiduis,eo quod nec v ideri, nec tangi pollunt,quod est absurdum. sed ea prorsus indiuidua osse male co- set ind. l. stipulationes non diuiduntur.glo. I. in s n.&,quod absurdius est,in dict. glo.3. censet facta etiam contractu indiuidna esse. Atqui iura nostra non censent naturaliter diuidi,quae in partes pro diuiso fal-uo subiecto diuidi nequeunt: ut infra numer. So. Et sic male hominem,vestem, nauem inter diuidua naturaliter collocauit, S peius in-q7 fert, omnes res corporales naturalit si diuiduas esse in iure. t Sed adhuc deterius in d .l. stipulationes non diuiduntur.gloss. a. censet usum fructum in se individuum esse,cxemplo caeterarum seruitutu ,eo quod
incorporalis si,qui nec tangi,nec videri,nec palpari potest. A tqui sequeretur pari ratione ius domini j esse individuum,quod est fallis simu Ipsum ergo ius ususfructus in se,quod est pars dominij, in l. q. supra
de usu fruct . non minus diuiduum est, quam dominium.
8 t Alia ratio est seruitutis usus.quia non resertur ad fundum,& fructus fundi ut usu sfructus,sed ad indigetia personae,quae indiuidua est. Atq; ideo seruitus usus indiuidua est i specto sne suo propinquo,&im mediato, seu obiecto relationis. Et pariter dominium seruitutis usus , si cut&dominium ipsius seruitutis piedialis individuum est: ut & omne dominium rei indiuidus. dominium autem fiandi, uel dominium ης usus fructus fundi diuiduum est, 1 dicitur enim dominium etiam ii
rium incorporalium. text. in I.qui usum fructum .in s. supra si usus spe. tat .gloss. iij. in l. a.C.de hered. uel actio .uend.text. in I. si fuerit. ibi, usu sfructus qui tuus proprius est. supra usu seu.quemad.caucat. sic nominum, seu calendari j unius est ususfructus, alterius proprietas.l. uxori meae. supra de usu & usu fruct .leg .dixi in Consuet.Parisi .f. I. glo. I. numer. S.ad hoc quod in fortioribus terminis tradit Panor. in cap. I. extra de confir.uti .uel inuti.nec recepta est opinio Bart. in l. si quis uis. disterentia. nu mer. 3 . supra de acquir.uel amit .possest. dicentis domini uiupric no cadere in incorporalibus. Sed pria eius seia in l. naturaliter. . nihil commune. numer. I .cod. tit. quc ide Ioa.Coras. ibi numer.
Iq.cum sequen .recte desedit ab impugnatione, qua Ia ibi nu. 3 o. se crat, qua uis postea ide Corali. in l. no dubito. in s. supra de servi tui.
388쪽
scribat se no veritatis sed utilitatis gra desedisse Bar. i d. . nihil coniu- O ne. col. 28. ' Nos autem ad extricationem,& exitum Labyrinthi predictarum diuisionum,quas rei jci mus, tria veluti Thesei fila damus: primum de diuisione in se: secundum de intrinseca ratione Diuidui & In diuidui tertium duas nouas & breues Diuidui & In diuidui diuisioues. Quoad primum,divisio triplex est, phisicalis , doctrinalis, ciuilis. Prima non est aliud, quam solutio continuitatis,ut sectio chyrurgica, macellaria,vel fabrilis,de qua non agitur.Secunda non est aliud,quam apta methodus,& est communis omnibus scientiis: ut apud Oratores ,&Dialecticos,& in proemio Inli g. igitur.& l. I.&3.st. do sta .hom.Tertia iuribus,& profestioni nostrae peculiaris est, quia non est nisi de his, ut& quatenus in comercium deduci possunt. Quae ergo commercialiter ει utiliter diuidi postulat pro diuiso, hoc est etiam per partes distinctas& seorsim,dicuntur in iure nostro naturalit cr diuidua, quae Vero non possunt taliter diuidi,dictitur in iure nostro indiuidua naturaliter, etiasi proin diuiso commode diuidi queant. si l Ciuilis ergo nostra diuisio, ut etiam tetigimus supra parte I. numeri S .cst, quae utiliter & com crcialiter ficti potest: ut etiam diYimus intra
ctatu commerciorum & usurarum numer. 77o. num c.7Tq. in nouo no
stro intellectu I. si pluriu .in l. ide Poponius .de rci vind. idco ciuiliter, seu in iure nostro nulla resdr diuisibilis,vel separabilis, nili hoc comode fieri postit. . si familiae. .eade in . Instit. deo is c. iud. l. a. finium re gun. l. ad officium.C. communi diuid. l. plerunq;. l. aediles . . cum autem.& .seq. supra de aedit. ediet.& in t .si sponsus. . generali tor,ded nat.inter. vir.& uxo. ad hoc. l. non amplius. in si . supra delegat. I. Insit.de ossic. iud.3. vlt.l. sancimus.*.nc autem. ibi, si res diuidi sine suo
periculo possibilis est,&ibi, partitio utilitcr celebrari minimὰ potest et C.de donatio.' Ciuilis autem nostra diuisio duplex est:altera quae pro diuiso, altera quae pro indiuiso seri potest,& sic indiuidua sunt quaedapro diuiso,ut equus:quaedain etiam pro indiuiso: ut scruitus praedialis,l. viae. supra de teruit.& ut libertas.l. duobus .de liber.caus. Porro quae
cuq; sunt diuidua pro diuiso, multo magis sunt diuidua pro indiviso, Pariter omnia indiuidua pro indiviso, fortius indiuidua sunt pro diuiso. ut etia euec hic secundum illud filum assumo in ratio,& diis nitio ipsa diuidui quae est praestari posse pro parte & indiuidui quae est non poss 3 se praestari pro narte ostendit. ' Vt enim clare probauimus supra in
modus cognoscendi,an aliqua stipulatio,vel obligatio sit diuidua, vel indiuidua, idelicet an res inca deducta, partium praestationem recipiat,vel abii dest, an id ed promissum,vel debitum est,possit de se hocis L est
389쪽
est iuxta sormam de finem obligationis c5 tractae pro parte,vel smul
dumtaxat praestari,vel impleri .ua diserte dicunt Cato. Paul. Vlpi. in d. g.de harum .in d. f. Cato.in d. l. in executione. d.l. si is qui cccc. g. quaedam .pluribus etiam exemplis adiectis, quo rcs alioquin communi sensui exposita,& similia negotia tractantibus obuia, & explorata, rudi-sq bus quoq;, & discentibus perspicua sit, prout est,si recte tradatur. t Et boc est,quod innuit text. in dicta l. stipulationes non diuiduntur. ibi, putatio horum enim scilicet huiusmodi indiuiduorum)diuisio ideli,partis ta ne, notum praestatio corrumpit stipulationem,id est, implemcntum stipula duit dutionis,quae nec an parte quidem impletur.Recte igitur Bart. ibi col. i. R 'exposuit verbum,corru napit, id est non implet.Sed duin altius vera semita non inuenta ingredi vul0quo magis enixus,ct progressus est, eo magis doctrinam omnem velut oestro percitu socontii dit. Socy.aut ei. in dict.9. Cato. col.v. dum alite: ut urgentia contraria vi ict) exponit dictum verbum corrumpit, scilicci utilitatem S. commoditatem stipulationis,hic suppletio mera pcruersio est, initio leuis, sed Agrcsu ma-3 3 xima.t Quod enim Bart.post Petrum Bella perti censem in dict. l. stipulationes non diuiduntur. nume. 7. num c. 24.cu sequen. que Claud. Seysellus ibi num. 2o.& omnes adusque,& ubique sequuntur) ait indiuiduum esse,quod pro parte praestitum non adfert tantam utilitatem respectu partis,quantam totum respectu totius, id inquam tametsi ad pauca aduertentes demulceat, falsum est,& maximum errorum praecipitium, ut diximus supra in 2.2.num. 26 I. cum seq. Certum est enim fundi, domusve, imo etiam pocuniae partem,non tanti est C, nec commodare per se quanti cum suo toto. l. Maevius. in s.fami l.ercisc.l.Mgilius.I. in fundo.de legat. a. Et tamen hoc non facit rem indiuiduanae
esse.Quid dicemus de nis,quae non recipiunt divisionem, nisi pro indiuiso,ut homo,equus . negari enim nequit quin pars utpote indiuisa tradita nullius prope sit utilitatis , sed potius incomoda, nisi tota res de s 6 tur,vel tradetur:l Ita ut lex alias dicat huiusmodi esse naturaliter indivisa. l. non amplius .in sin. de legat. I . alias neget diuisionem recipere.l.quod si nolit. I. idem ait.de sititit.edict. Et nisi pro solido etia speciem inanimatam, puta lancem resti tui posse. l. si duo. in fin. depos. Quid quod id etiam in nummis cc mingit, ut si pecunia sibi debita quis indiget, ad dotem filiae pridie nuptiarum numerandam, uel pignus distractione instante luendum , fundumve redimendum, uel proximitatis causa retrahendum, sequeretur has, & omnes sere obligationes esse indiuiduas : quo nihil absurdius, iuri praxique repugnantius fingi potest,Bart. in l.stipulationes non diuiduntur . numer. vigesimo. aliam secundam regulam indiuiduae obligationis addit,
390쪽
in diuidua est Ted non est simpliciter contracta,uertim cum certa circustantia indiuidua principaliter intenta,& in obligationem deducta, iit fundum tradi ad torcular erigendum, uel cocleam cxtruendam o de in aliis usii communi frequentibus exemplis: ut late supra in ii. ij. nume. 3I 2. cum seq.in quibus tradcre, uel dare partem non prodest, nec implet obligationem in aliquo.Et ita necessario intelligitur d. l. stipulationes non diuiduntur. in exemplo fuadum tradi, ut in parte praecedenti num. 3O6.
6o i Sola prima species indiuiduitatis necessariam, & perpetuam habet
indiuiduitatem in se. quia quantum ad emolumentum,& onus,& inde dependentia diuisionem recipiti ut supra in ij.ij.num. I99. de mox latius dicemus.Secunda species indiuiduitatis naturaliter talis est, nec in
diget auxilio pacti, tame quicquid contractu diuiduum est, potest expresso pacto diuiduum fieri obligatione & solutione.Vnde in l. fideicommissis.f.penui .de legat. iij.si testator iussisset Proculam & Titiam opus facere pro partibus haereditarijs, Procula sola prς sens non potuisset conueniri insolidum: sed tantum pro parte. nec postvisset condemnari insolidum post dilationem ad uocanduin cliam saluo recursu cotra eam. iuxta not. supra in ij.ii. num .q69.de consequenter idem de hqredibus haeredum ut non possent conueniri,nisi pro partibus suis : qa intentio di i ponetis fuit obligationem esse diuiduam, nec propter hoc obligatio est inutilis : quemadmodum si plures promisteriant quisque certam partem domus facere , prodest unumquemq; conueniri posse pro parte sua,& omnes pro partibus suis in idem opus complendum , quamuis obligatio non sit tam expedita,sicut quando singuli, mero iure tenentur insolidum. Pariter siquis promiserit domum facere, seque& haeredes suos pro partibus haercilitariis tantum obligauerit, no erit in ut lis obligatio in haeredibus,quamuis non teneantur nisi pro partia 6 I bus,& obligatio diuisa non sit tam efficax,& expedita, sicut unita tIn
quo aduertcndum multum referre, an quis hoc promiserit tanquam artifex,& tunc obligatio personalis est,nec transit in haeredes: ut not. in l .nemo est qui nesciat. infra de duob. reis. in l. inter artifices. infra desolutio.in l. si non sortem.3. libertus.supra de condi .indcb. Alex.con- s.cvj.num. 2 2. lib.iij.consit .cxxxij.numero. septimo. libr. iiij. nec de
. isto casu loquimur: quia si duo architecti simpliciter promittunt certa domum sacere ex praescripta hypoti post,uel in totum, aut partim arbitrio peritorum artis, non sunt correi, nec tenentur insolidum tanquacorret,nisi hoc expressum sit: nec etiam tenentur insoliduin ex natura
obligationis, quasi naturaliter indiuidua sit: sed tantum pro partibus aequis, quia non censentur singuli promisisse domum construere, sed