장음표시 사용
391쪽
operas suas ad domum construendam,quod colligitur ex qualitate personartim, secudum quam dispositio intelligitur.l. plenum .g.equiiij. supra de usu & habitat. Bart.& Alex .l. I . in princ. supra adleg. Falcid. fac aciunt quae dixi ad stilum Paria menti Pari f. parte 7.aresto . xxx. t &se proprie, di adaequale loquendo non est hic una obligatio, sed sunt duae obligationes in diu iduae per nates,quia qui sique tenetur operas suas insolidum quoad se, id est,non pro toto opere per se soluin faciendo, sed integras, & induiduas operas suas ad opus perscicndum una cum operis,& industria alterius,& iuxta metas dicti artificii, & sic quando unus solus ut artifex , hoc promittit,obligatio quidem indiuidua est sed habet duas limitationes. Prima, quod personalis est, secunda ad 63 mctas seu naturam artificij, infra num. i. t Sed quando duo simul
simpliciter idest, non addita clausula, quisque insolidum hoc promittunt ut artifices,duae sunt obligationes sub eissicin duabus limitationi bus,& insuper cum tertia limitatione,vidclicet mediante concursu socii, quae tertia limitatio cessat, quando actum est, ut essent correi, vel
quisque insolidum obligati,quemadmodum si duo simpliciter locauerint operas suas ad trahendum nauem ad portum,neuter tenetur solus fune trahere ,& totum opus facere, & tamen uterque tenetur operas
suas insolidii quoad se praestare, sed non totaliter, ut ita loquar seu
de toto opere per se, sed una cum altero,qui simul trahere debet,vel cualio aeque idoneo loco eius substituto. Haec multum differunt a quaestione nostra numer.6o. in qua unus promittit, vel grauatus testamento,uel sentcntia non tanquam arti sex ad opcras, de industriam personales, sed realiter ad certum opus cura, sumptuque suo perficiendum,
quae obligatio indiuidua est, sed non est de operis, ut nuper dixi, sed 64 de opere.' Ideo supra in ij. ii .duas quaestiones diuersas posui :vna quae
tertia c9 de obligatione operarum .nu. y F.alteram quae quarta est)nume. 36 I .de obligatione operis,quam tunc in duas subdiuido, quia quando non promittuntur simplices operae etiam fabriles, ut in dict. quaest.3. sed opus faciendum,sive opere transeuntes in opus specificia permanens, ut in d.quaest.3 .aut hoc fit tanquam ab artifice, uel ab artificibus,& tunc obligatio personalis est,nec transi in haeredes promis' soris, nisi quoad personales prςstationes iam cessas, S diuiduas,puta ad restitutionem eius quod defunctus plus recepit de mercede,ut in leg. si uno .f. item cum quidam . in leg. ea lege, in sit. in leg. qui insulam. s. qui aedem. in leg. Martius. lcg. vlt. supra locat. vel ad interesse
in quod defunctus incidit, quia non fecit, vel indebite, aut post tempus fecit,ut dicta .stipulationes non diti iduntur.in s.leg. si insulam. de
392쪽
61 ' Aut dicta obligatio si non ab artifice,sed ab eo qui promittit vel a
liter subit obligationem construendi suo sumptu,cura, & periculo per artifices idoneos domum,nauem vel statuam . Et hec obligatio multum distat a priore,quia realis est,& in haeredes t:anlii cum sua indiuiduitate& sine aliqua restrictione ad metas proprii artificij. dict. . penui.& si incipit a pluribus, non tamen ob id sunt correi, sed singuli obligati insolidum sub modificationibus de quibus in dict. . penui.&66 supra in ij.ij. num .q93 . 1 Sed si se obligauerunt ut corret, iam tCncntur insolidum quisq; per se soluin secundum naturam correorum, absque modificatione, seu beneficio dilationis ad uocandum consortem, vel ad prius conuenienduin presentem magis idoneum, te quibus suis pra ij. ij. numer. 49o. dc absque beneficio diuisionis,de quo in authen. hoc ita.C. de diib. rcis,que non habet locum in indiuiduis, sed in incredi uiduis,ut dixi in Consuci. Parili .f. ij.glo. iiij. numer.sso. & tenentur 67 opifices in hoc regno ctiam prshcsono,& carceratione corporis .ita pridictis fluit nouus,& verus intellectus inultarum lcgum .& solutio antinomis inter d.l. Martius. supra loca.& l.& ideo .de verbor.obl. ubi text.ait, quod promissor qui partem sdificauit mox incendio consumptam, tenetur de integro dilatione renovata aedificare. Sed in oppositum d.I. Martius. ait, damnum eius csse cui edificatur. Prima solutio .glos .in d. l. de ideo quod ibi conuentum erat promissoris csse pericu- Ium,quod non erat conuentum in d. l. Martius. Secunda solutio glosi. in il .l. Martius quod ibi cata,vel vitio soli cecidit edificium, sed in dic. l.& ideo.operis vitio . Utramque solutionem reprobant Bart. Salii ibi,quia diuinant. sed secunda est cliam contra text. d. l.&ideo.Tertia solutio fuit, quod in dict. l. c ideo. casus contingit culpa promisso ris, liue sdificantis,& crat communis solutio tempore Bart. ut ipse testatur in l. si ita stipulatus essem .de uerb.obligatio.ubi illam reprobat, non quia diuinatoria, sed quia ei qui fuit in culpa, non debet rein te graritcpus,lDeinde ad cade solutioncreuertit, liccdo, P suit talis cul'3pa,q no uenit in aestione locati: ut culpa leuissima , seduc niti actione legis A i lie, i non impedit redintegrari dilatione, quo talis e culpa,q non pol imputari cx natura cotractus.Sed istud e diuinationi diuinatione addere. N Ia in d. l. si ita stipulat' esse.col. 2.a litor re iubat, 'a culpa lauissima in omittendo no uenit in actione legis Asilis. l. si v suffructus . . denique de usus. Ego vero refibo ut diuinatoria,qua uis Udalr. Zasius in d .l. si ita stipulatus cssem. n. i a. dicat lin d. l. & io, sitis apparet edificatore fuisse in culpa salte leui, Ia incendiu psumit culpa inhabitantiu l. si uendita. de per.& como. rei uen. quia istud est diuinationem per aliam diuinationem tollere, non. n.aedificator inhabitarc so
393쪽
let, sed is cui aedificatur, & sic haec euasio contrarium, & antlao
iii 1 t Quartam solutionem dat Bart.quod in utraque lege tenetur promissor rcaedificare de nouo renouata dilatione, sed impensis stipulatoris, quando promissor non fuit in culpa, quam solutionem sequitur Paul. Castren . in diei. leg. Martius.& in dict. leg. si ita stipulatus essem. &cum Bart. transeunt Franc. Arcti. in dict. lcg. si ita stipulatus essem .& alij Doctor.communiter.Sed Iason ibi col.3. reprobat. quia neutra lex loquitur de impensis, dicens quod Bart. fecit illam distinctionem ex aequitate capitis sui. V Quinta solutio fuit Rapha. Cuma. in d. Ieg. si ita stipulatus essem. quod dict.l. Martius.loquitur in contraditi bonaefidei,sed leg.& ideo,inc γntractu structi iuris . Nec obstat quod dict.leg.& i deo, per t. praecedentem loquitur in actione ex testamento,quae naturam habet bonae fidei, l. in minorum.C. in quib. causi in integ. rest. non est necessa. quia respondet , quod actio ex testamento non habet naturam bonaefidei, nisi in duobus,in aliis uero habet naturam stricti iuris: prout declaratiBart. in l. si haeres .de eo quod cer.loco. Hanc solutionem Iason ibi re
sellit,quia i ste promissor tenetur ad factum individuum,& uc parte sacta non liberatur in aliquo. quia nihil dicitur fecisse, siue ccn tractus sit stricti iuris, siue bonae fidei.7o ' Quare Iason. numer. t q. in s n.dat aliam solutionem, quod in dict. I.& ideo .loquitur in eo si sua impcnsa icnebat tota domu facere, unde si parte secit, q casu piit tenetur denuo sua impensa facere , sed in d. l.
Martius . tenebatur siliscare impensa domini, utpote ex contractu locationis, 'e sic mediante inercede in pecunia. At Udalr. Zasius ibi, nu-mor. II . aliam et septima dat solution ut in l.& io .periculum erat silificatoris,quia fuerat ci totum Opus conductum ceria summa semel soluenda.& sic θ ibi promissor erat redemptor,ut inl .redemptores,supra de rei uindica. sed in d. l. Martius . conductus erat diurna mercede,& sic
periculum est diai.Sed quicquid dicat disius, lige solutio plane diuina. toria e st, imo ct contra text.d.l.si ita stipulatus essem.quia hqres graua Vera II tus non pol dicircdeptor.' Nos aut dicimus solutionem,& cociliatioeocula nε esse facilem ex praedicta nostra inuentione clare resultantem, quia in dict.l. Martius, conductus erat ut artifex: ut probat ille tex.& sic quantumuis obligatus esset ad individuum tame non tenebatur ultra metas artificij, ergo neque de casu fortuito, neque de uitio soli, quae spectat ad dia m. sed tantum de uitio operis, aut sua culpa tenetur,ut et probant omnes leges eiusdem tit.in leg.opus.in l.ea lege.in sin. l. si sun ius,inl.ult. supra loca.quae loquuntur de eo, qui promittit tanquam arti-
394쪽
sex. Sed in dict. l. si ita stipulatus essem.& I.&ideo, qui tenebatur edi ficare, non ad hoc tenebatur tanquam artifex,nec nomine artificij, sed absolute facere,& curare aedificari, ut patet in haerede grauato, in dict. l.& ideo,exemplificatur.& sic de simili exemplo intelligitur: ut etiam et passim in iure. t Do exemplum quotidianum ex textibus legum more nostro sumptum, in I. tenetur.3. r .de actio. empti. Vendidi tibi in sulam certa pecunia:& ut aliam insulam meam resceres,tcneris rescere ab lute,& si prius relinquis duos haeredes, singuli tenentur actione ex vendito ad illam resectionem insolidum sub modificationibus: de quibus supra numero 63. Sc infra numer. 87.cum lcq. quod est verum, etiam si tu emptor eras artifex ,puta latomus,vel architectus, sia natura rei subiectae ostendit te non promisisse ut artificem, sed absolute, idest,non promisisse operas sed opus. Idem in tertio exemplo dict. f. ibi, sed & si aream tibi vendidi certo pretio,de tradidi, ita ut insula in aediscata dimidiam mihi tradas, &c. teneris totum aedificare,ct ediscati partem retradere, quae obligatio in haeredes tuos insolidum, ut supra descendit quantum ad sdificandum,etiam si tu eras harum reruartifex .Res enim subiecta arguit, praecise de opere,& non de simplicibus operis actum, hoc est, ablolute & non in simplici qualitate artifi- 3 cis contractum. 'Sed Paul. Castren .ibi frustra laborat ad eliciendum ex eo text. ibi, ita ut insula aedificataoquod verba conditionalia dispo . sitionem inducant, quando conditio dependet a facto promittentis. Non enim verum est, nisi aliter de mente appareat: quia in dict. text. sunt verba abbreviata, ut in compendiosa recitatione fit, non autem sunt verba ipsa pacti,& sic male arguitur a verbis recitatiuis facti etiain lege positis.Gloss. magna in t .vnica .versi .vcl dic tertio.& ibi Ia n,
col. 8. numer. 2 2. C. quando non peten. pari. Iason l. I .col. 8. st. de of-
sic. cius cui manda.est iurisdic. in I.qui Romae. g. Calimachus. numcr. s. dc verbor.obligatio. nec ibi conditionaliter recitantur, ut probe tur verba conditionalia disponere. Tum etiam si verba pacti non e sent alia: tamen non stant per se, scd talia habent adiuncta,ut appareat non conditionaliter, sed dispositiue , & obligatiue Otpote vice par-
tis piet ij soluendi esse adposita,& sic ad obligandum. 1 Male ergo in Codi
fert Paul. quod si quis extra illa adiuncta, puta scorsim,& liberaliter , pmiserit mihi dare librum, postquam scripserit, vel gratuitum hospitiupostquam edis caucrit,quod possum contra cum aFerc, Vt scribat, Vel nunt. edificet: ut hoc facto det,vel praestet librum,uci hospitiu : & malc,qua uis hoc dependeat a facto promittentis. In secundo vero exemplo. l. ibi,si autem hoc solum,idest, per se, vel scortina conuenerit,iit rcficias text.satis arguit,quamuis non sit venditio, sed alia obligatio,tamen ab solii
395쪽
solutam esse,ut in dict. l. fidei commis a.f.penuit. delega. ii & in dict.
I.& ided.de verbo.obligatio .nisi aliter cx circunstanti)s appareat: ut cum indigerem latomo ad domum reficiendam,de hoc conueni cum latomo,censetur tunc ut artifex promisisse. Idem in infinitis similiabus.& maximus est differentis essectus: quia in dict. I. I. si essent duo emptores et lain architecti, singuli tenentur insolidum ad illam sciscationem,uel fulturam: ita ut venditor non teneatur utrunque interpellare, sed alterum tantum,qui habita dilatione ad consortem vocadum tenetur solus totum facere.iuxta d. l. fidei comissa.f. penult. etiasi non promisserunt insolidum,quo casu ut correi nec dilationem quidem haberent,& predecedentes reliquunt omnes h edes suos insolidum pariter obligatos.Sed si promisissent ut artifices, & sic non opus sed operas tantum, non relinquerent hqredes obligatos : & insuper unus offeres se paratum, satisfacit,& debet actor alterum suo sumptu vocare,vel alterum non minus idoneum subrogare:vel cessit opus, qd per unu solum tempore duplicato fieri potest potest conductor ei offerre integram mercedem,& tempus duplicatum,& altero deficiente non poterit qui prssens est conditionem recusare, nisi ex iusta causa
ruta si iam aliis negotiis implicitus est:& sic valde notanda in nouaec nostra interpretatio tam in iuribus recte intelligendis, quam in se cai pr xi neccssaria,&accomoda .Redeundo ad rem. 1 quoad secundamai uilio indiuiduitatis diuisionem supra eod. numer.q7. videlidet contractu , obligatione, solutione,hqc non proprie substantiam indiuiduitatis respicita sed in tetionem,& remissionem,quasi plus vel minus, & in hoc tres quasi status vel gradus sunt,videlicti contractus, obligatio, solutio,vclut protasis,epita sis,& catastrophe ipsius obligationis , sue inducende per contractum,vel quas, siue stantis,seu feruentis, siue implendς . Rusdam enim sunt diuidus uel indiuidus contractu, quγdam obligatione,quidam solutione, hoc non est diuisio in species, ut
mpQrui putant Prior quide diuisio potest dici diuisio in species. Sed
na νε, hec posterior diuiso nihil est aliud,quam officiorum statuumque me ossieta. thodica distinctio,ad sciendum ubi plus,aut minus sit diuiduitatis,uel indiuiduitatis. Ea sunt indiuidua contractu, quq non possunt pro sui
parte in dispositionem,uel obligationem deduci, ut lemitus prsdialis,& hec indiuidua sui in tesssime, utpote necessarid,absolute, omnique respectu .l .pro parte.de seruit. impossibile est enim parte tantum ipsius itineris,uel alius seruitutispdialis cadere in comercisi.c sub nomine partis tantum,de limitatim, sed bn in destinatione ad totu uel respectu stlimationis aut comodi,uel in comodi,& sic data idiuiduitate
primi gradus,idest contrahendi, non est ulterius de reliquis inquiren-
396쪽
dumquia quaecunque sunt indiuidua contractu, multo magis indiui-76 dua sunt obligatione,& solutione . t Ea vero sunt diuidua contractu, sed indiuidua obligatione , quae in contractum quidem divisim , seu pro parte deduci post unt: sed semes in obligationem deducta nequeunt pro parte vere prestari liberum est enim initio stipulata partem domus, nauis, vel fossae fieri, sed postquam semel domum, vel quid simile fieri in obligationem deductum est, partem tantum domus, nauis,vel fossae faciendo & praestando, non est verum dicere partem domus,nauis vel fost e conuentae, seu rei debitae praestitam esse, quoniam domus,fossa,vel nauis non est i n rerum natura priusquam indicta, seu conuenta forma consumata, & perfecta fuerit: ut sensus communis
ostendit,& text. expressus in dict. l. si is qui quadringeta .g. qu da. ibi,
neque enim ullum balneum, aut ullum theatrum .ergo nec ulla quide
partem balnei vel theatri fecisse intelligitur.qui ei propriam formam
quae ex consumatione contigerit idest, tunc demum, cum porsectu fuerit,& non prius non dederit. Et lic verbum,intelligitur,in eo textu, nat veritatem non fictionem, quod etiam probat prsposita negativa. Hoc est enim quod innuit text. in dict. l. in executione. g. secunda. ibi,quia operis scilicet pacti, & determinati effectus in partes scindi non potest,idest,quod per tale opus intenditur non potest scindi, hoc est,divisim seu pro parte prs stari,ad solutionem vel implementum obligationis pro ea parte. Et hic node fictione, sed de veritate &propria, realiq; verborum fgnificatione agitur a qua nec pilum
quidem in his subtilibus discedendum est, non quod Esc sint adeo subtilia, quasi abstrusa quedam &μεταφυγικα cum nedum ex iure nostro sed etiam ex Philosophia naturali, sensuq; communi liqueant: sed
uod in his lubricus sit lapsus,siquis paululum vel in punctuali decidei ratione,vel in proprio verborum sensu paratoFisetur. Penitius igitur aduerte ad textum, quam presse, quam exacte in locis subtilibus , & lubricis veteres nostri Iureconsulti iuris authores locuti sint: non cnim negant opus ipsum in se scri posse per partes.Certum est enim per partes succcssiuas seri, fiet ergo pro parte realiter, & naturaliter, ct co nihil verius quantum ad ipsaan fabricam, seu factionem: Sed si illud fieri referas ad effectum, & implementum, seu praestationem eius, quod debetur, tunc verum non erit per partes fieri, id est, impleri, & solui seorsum, quia parte fabricae facta, non est debitor iliberatus in ea parte : simplex enim fabricatio , vcl operatio transens non debetur: sed opus effectum dc permanens, cuius pars non est fabric pars , cum nulle sint partes domus, quς nondum cst, nec suin stipulatus partem domus, nec fabricam, seu operationem in-
397쪽
detcrminatam,sed seri domum, idest,tale opus sub tali forma consisanatum,& persectum in actu, quod ante perrectionem non subsistit, nec ullas actu partes habct: ut etiam ex Aristote se diximus supra in a. a. numer. 362.Ergo dare partem domus per architectum , qui factum promisit consumatui non est dare partem domus , seu rei debite:
77 scd dare partem fabrice. t Atqui non sum stipulatus partem fabri cs,
seu nuds operationis, nec domum quidem inchoatam, scd domu limpliciter,& sic opus persectum & consuinatum, ut in dicto .f. secunda. ibi, O pcris cffectus,idest, opus ericium , scii consuinatum. Igitur lurivet,quod huiusmodi obligatio non potest impleri pro parte,crgo indiuidua, ergo omnes siue principales, siue heredes obligat singulos insolidum,& cetera indiuiduitatis officia habet. Sic in dict. f. qusdam ponderandus cst infinitivus , fecisse, qui est temporis persecti, imo
etiam plusquam perfecti, & ad opus consuinatum refertur: ut in dici, i. executione. f. secunda. Suniliter siquis certam partem domus uel theatri fieri stipulatus sit,iunc quia ea pars est totum opus cfficiendudi consuinandum, nec pol cst subdivisim per partes seorsim presstari,quantum ad implementum obligationis in parte. quamuis creditore uolente obligationem,&actionem suam scindere, vel nouare, tuc
aliud pro alio,vel pars fabri cs, aut quiduis aliud pro opcrc conuento solui possit,uel per actus fictos partim solui, etiam quandoque inuito crcditore, ut si pars bonoru creditoris publicata debitori qusratur 78 de quo postea diccre non grauabimur.' De ultimo indiuiduitatis si
tu, uel gradu satis diximus supra in ij j. numer. rq I. usque ad numer aq8.proprie unus tantum casus indiuidus solutionis, quando creditor non sol nia tenetur partem recipere, sed etiam si receperit,nons cedit, sed pendet solutio in parte soluta, quod non est restringendum ad exemplum generis, uel alternatius: ut ibi docuimus, numero. zJq
79 ' Accipe duo proportionabilia, quicquid est individuum contractu,
est etiam obligatione, solutione.& per omnes gradus , vel status indiuiduum,ut supra num cr.62. in s.Contra,quicquid est diuiduum solutione, multo magis omni respectu,& per omnes gradus obligationi νει contractus diuiduum est. Non obstat 3.insolidum,in d.l .in executione, quia ibi sunt diis distincts obligationes diuerss naturq:ut dixi m.
supra i n princi p. numer.qI .& parte ij. numer.q9q.Sed non sequit.xi individuum solutione, ergo in superioribus gradibus indiuiduit,proux non sequitur liuiduum contractu, ergo in inferioribus gradibus divi duum: : ut sensus communis ost dit, & ratio topica, quia negatio ioy tius destruit, quam affirmativa asserat. Destruit enim negativa, A fg t quicquid inde, scilicet a negato Isequitur,vel sequi potcst . Sed -
398쪽
srmativa non confestim,nec semper affirmat,quae inde sequuntur.Sollum enim includit quae neccssario,& alio non requisito sequim tur: n5 autem quae sequi pollunt .Faciunt quae scrips in annot. ad Philipp.Deci . in I .priina .numero decimo tertio.C.de pact. consilio tertio. num
quarto .Hactcnus de intentione per gradus & status obligationis. γ8ot Nunc latius procededo dico in idiuiduitate obligationis tria consideranda. Primu indiuiduitas in se. Secundu eius intentio,vel remissio. arist Tertium eius modificatio. De primo satis dictum est in prima diuisio ζς. id ne supra eodem numero . q7. cum sequen. de secundo suffciunt dictai - '--
supra eodem,numero septuagesimosecundo.& plenius in a.2. num e ro. 2 I I .cum seq.Tertium autem non versatur circa indiuiduitatem solliitionis, quae breuem habet tractum ,& in qua sufficiunt dicta supra,
2.2.numero. 2 I .cum seq. Modiscatio ergo indiuiduitatis solum consideranda est circa obligationem ipsam,sive necessario, siue naturaliter , siue accidentali ter, siue etiam contractu, siue obligationc tantuni sit indiuidua. In quo resolutive procedondo dico, Si i nullam obligatione usq; adeo indiuidua,quin multas modificationes 'i ecipiat, in tantum,ut etiam seruitutis praedialis obligatio quandoque omnia circa ipsum vinculum moderetur, ut non obliget insolidum, scd usq; indiui- ad certam quantitatem,vel incertam. Do exemplum quotidianum, ad duitas quod nullus adhuc ani inaduertit. Haeres debentis talem seruitutem co fecit rite inuentarium,non tenetur, nisi usque ad vires haereditarias , de sic non tenetur ad dictam seruitutem insolidum, est ergo obligatus adi nein. seruitutem praedialem tamen non insolidum, Quod videtur contra oes pdictas regulas idiuiduitatis necessariae,& maxime seruitutu pdia 8 a liv.t Aduerte,regulae stat, & manet, quia dico quod iste vere obligatusilest insolidum,& ad totum individuum, sed no totaliter in casum, quo vires haereditatis non sussciant: si enim sufficiunt,non est locus mode rationi hoc respectu, quia viribus haereditatis sufficientibus perinde est,ac si non esset inuentarium,sive sit unus,siue plures haercdes sub be . nescio inuentarii,de quibus' ut non debeant per remotiores adeuntes Egreditat cin simpliciter excludi, ut gramatici Galli vulgo male putans plene dixi in Consue. Parisi. g. cl. Si vero non sufficiunt ,aut non
sufficiunt in aliquo, ut habeat locum l.nam is, supra de dolo , videlicet cy mero quidem iure subsistit obligatio solida,& insolidum: sed inani 83 est qua tu ad effectu,& executione,ppter inopia debitoris. ' Aut vero sufficiu t i aliquo, sed no in totum , & tuc habet locu te . si ta angusti. supra de seruitu. ut si possit seruitus angustior pstari, vel in alia minori specie seruitutis, puta devia ad actu, vel de actu ad iter, hoc ficride beat co sensu creditoris ct inuito debitore,dii iii non appareat volutatu
399쪽
disponentis limitatam fili Te,ut non haberet locum in alia, vel minori forma,prout in dubio limitata non praesumitur: ut plene diximus in l. I .g. li quis ita num. et f. sed si mihi, supra eod. Si enim,de -ctus legauit viam, vel inter uiuos donauit per certos fines non sufficientes: certum est locum esse d.l. si tam angusti. Sed si vendidit,veli, mutauit, tunc voluntas cst limitata, nec dicitur impleri in aliquo , nisi in quantum creditor ex noua voluntate recipit aliud pro alio, vel alia
satis factionem,& hoc quando in haereditate sunt prs dia, in quibus potest executio se fieri,vel moderari. Sed si defunctus non habebat tale pdium; sed tenebatur hoc procurare,vel redimere, vel si promissioe s cta per fundum suu llud sine onere alienavit, iam ista obligatio noest de ipso indiuiduo, sed de aestimatione diuidua, non solum pro viribus liaereditariis in uno haerede per inuentarium. sed etiam pro portionibus haereditari is tantum a pluribus siue simpliciter, siue sub benefi-ficio inuentari j haerodibus praestanda. 8 ' Hic iam postqua in apte cecidit, libet omnes indiuiduitatis modificationes noliis inuentione,& iudicio tradere,& ad duodecim ad quas omnia reducuntur )coarctare. Prima ut ab imis radicibus incipiam 3
est,quod non omnis indiuiduitas est homogenea, nec aequalis: sed aliqua minus intensa vel resolubilior altera ut supra ood .num. et I . Et hoc modo simplex naturalis indiuiduitas modificatior est, seu leuior necessaria,& accidentalis resolutior naturali.Secunda modificatio non pones essentiam ipsam indiuidui,sed penes commodum dc incomino du, siue penes a tigumentum activum respectu eorum quibus debetur :&decrementum passivum respectu debentium. 8 s ' Quantumuis enim seruitus praedialis non sit ex bonis, nec extra b
est verum stricte:quia tale ius non est res per se subsistens,& sic non est realis pars patrimonij, sed est qualitas rerum subsistentium,seu praediorum,quae sunt in bonis: & ut pulchre inquit Celsus Iurisc. in t . quid aliud.infra de verbo .signi f. seruitutes praediales non sunt aliud,quam i dia sic qualiscata, seu qualiter se habentia secundum veram lectionem Archetypi Florentini: quamuis And.Alcia. ibi malit sequi vulgatam literam, quae habet aequaliter. Sed Francis. noster Connantis commenta r. iuris civit. lib.q.pulchre vetustiorem Florent. literam, quae in hoc verior pst, propugnat. Hinc recte ait Bal. in authent.& qui iurat. c lumna . xij. C . de bon. author.iud.poss. quod libertas est quaedam naturalis habitudo prsilii: seruitus autem est accidentalis habitudo & extrinseca qualitas praedi j.per dict.I. quid aliud. facit i. penult. supra de
400쪽
euictio. Tamen redeundo ad rem, large capiendo bona, hae seruitutes sunt in bonis eius,cui debentur, ex quo Ci hac ratione datur actio, vel: exceptio. l .rem in bonis, supra de acquir. rer. domi. Augent enim valorem praedij, cui debentur, ec diminuunt valorem praedij a quo debentur. l. stipulatio illa ri quis sorte, ibi, aliquid minuitur. le uerbo. obligat. Bart. in I. I .num .3.siupra de seruituti 86igc sie una cupra dio diuision crecipiunt. Dominus cnim quartae patetix fundi dominantis potest se dicere dominum quartae partis seruitutis ei debitari quamuis enim mero iure sit dominus insolidum dicis seruitutis ob indiuiduitatem; tamen respcetii essectus,& emolumenti no. censetur dominus, nili in tanta parte, quantam habet in fundo, & si equantumuis necessario indiuidus,tamen respectu commodi, vel oneris diuisionem & contributionem pro partibus recipiunt,ut dixi supra in 2.2.num. I99.num. 2 I 2.&in 2. lectio. solemni DoIana super lege. . in lege Falcidia hoc, supra ad Ieg.Falcid.num. 2I. num c. 26. cum seq. non repeto. Sed do tex .cum praxi in t .arbor. in s. supra commu .diuid. ubi dicitur,qudd seruitutes prediates non solii in in consequcntia sundorum de quo nemo dubitaret sed etiam per se principaliter ueniunt in iudicium familia: erciscundς,& in iudicium communi diuidun. inter plures haeredes cius,cui competit,vel promissa est seruitus, ct inter plures,quibus ab initio promissa est, vel constituta, ut etiam s landus Hominans non diuidatur, sed communis maneat, siue diuidatur, po sit ususta commoditas seruitutis mensuris,vel temporibus diuidi. ad hoc etiam text.in I.q. .interualla. supra de seruit. in I. Lucio .cum l. seq. supra de aqua quot.'& aesti .vel in iam diuidi pro modo, seu portionibus fundi dominantis pluribus squalite Vel inaequaliter competentis. I .si partem, supra deseriti .rustic.prsdio. non solum actiue,sed etiam pas siue contribuendo, uel alternando inter dominos Andi semientis, vel dilbitores alterius i ndiuidui .l. mortuo. .vit.de legat.ij. l. fideicommis se . . penui .de leg. 3. 8 Tertia modificatio per modum utendi ciuilem. I. si cui, supra de seruit. l.qui sella. in s. supra de seruit.rustic.prsdio.l .venditor. in sin .supra Tertia communia prsdio. t ij.in sin. ibi, si tamen non vltra modum noceat, su- modifipra de aqua pluu .arcen. & ibi Ludo. Roma. numero tertio. lege prae- ς xio ses prouincie.C. de struitiit. N aqua. quantumuis enim seruitus sit tota in toto, & tota in qualibet parte fundi dominantis aditu Θ,&se utentis pastiuὰ, tamen utendum est per locum,& modum quo minus praeiudicatur fundo sentienti, qui non debet eodem commodo priuari .dicta lege preses prouinciae.faciti . si seruos supra de pignorat. act.