장음표시 사용
81쪽
66 DISQUISITIONES PLIΝIANAE LIB. III. jani articulo sese obtulerat occasio, ubi aliqua de Christianis non interficiendis
occurrunt; quare cum neque ibi, neque alibi Pliniorum recordetur; neque ad epistolarum, neque ad naturalis historiae conditorem respexit, cum Secundum Atheniensem Plinium fuisse etiam vocitatum scriptitavit.
Quod vero hujusmodi a sciolo adjecta fuerint, uti Κustero videtur, dissicili ra
tione adducor, ut credam: nam praeterquam quod in omnibus Suidae exemplaribus inveniuntur, ipsa orationis textura Plinii, vel alterius familiae nomen poscit.
Sensus enim est, ut Secundus ille, cui nomen erat Plinius, Diuros quasi Fabri filius diceretur. An igitur hoc loco uti alibi persaepe assolet) erraverit Suidas, &Secundo huic Sophistae Atheniensi Plinii nomen perperam attribuat, haud as- firmabo ; licet hujusmodi Philostrato, Antonio Melissensi, caeterisquae Graecis scriptoribus intacta fateamur. Alios enim Plinios Secundos in Graecia fuisse argumento esse potest nummus ille a Iohanne Harduino adductus, qui olim in Fo-
nios nostros pertinuisse minime crediderim, nisi sortasse alicujus Plinii Caecilii Liberti filius extiterit. Floruit enim Alexandri Severi Imperatoris temporibus, a quibus Plinius centum circiter annis distavit. Certe Byzantiorum Reipublicae impendia Plinius sequens circumcidit, & ab illo acta Trajanus maxime probavit
H; unde fieri potuit, quod aliquis Bithyni Proconsulis Libertus hacce de caussa Byzantii degens, Pliniam familiam illa in Urbe Bithynis plagis opposita 8 propa
gaverit. Quod autem ad allatum ab Harduino nummum spectat; subjecta literatis explicatio male adeo a typographo habita fuit, ut quid de ipso numismate proseram, satis ignorem. Neque enim scio, quo loco verba supplenda sint, an demenda, unde numismatis ipsus ocularis inspectio ad recte judicandum evaderet necessaria I . Utcumque tamen se res habeat, hujusmodi adeo docto cuidam viro placuerunt, ut e Graecia nostrorum Pliniorum originem deducere minime dubitaverit ;&quamvis per me de Byzantino Plinio adnotata primum agnoverit; nihilo tamen minus, cum posteriora veteri Suidae testimonio comparasset, a nostra opinione maluit discedere Vir Clarissimus: nominis igitur, & cognominis ipsissima convenientia nonnullis persuadebat Novocomenses Plinios ab aliqua Graecorum colonia sortitos circa Larium substitisse; atque ad Graecos illos praesertim respiciebat, quos a Iulio Caesare Comum deductos scimus. Uerum hujusmodi infirma satis argumentatione fulciuntur. Secundi cognomen licet in graeco Bygantinorum scriba repetitum rem nequaquam evincit, cum gentilicium minime sit; atque ad nativitatis ordinem potius, quam ad familiam pertineat. Caesarianae vero coloniae Plinios adscribere ineptum duco, cum Graecos Comum a Caesare deductos, oppido No
I De Menndi eognomine eadem hoe loeo pronuneiamus, quae superiore libro diximus, perpetuum in Pliniorum sa- milia minimε fuisse; nnde fatis demiror in reeentioribus etiam latinarum voeum lexi eis, ubi de Seeundo Atheniensi Philosopho sermo habetur, talia reserri r fuit etiam Me illuseris Veronenses familiae cognomen, ex qua fuit Plin. Deundus naturalis historiae scriptor . Vid. Calepin. Venetiis editum ann. I 689. pag. 736. itemaue alterum Uenetiis anno II . apud Antonium Boriol. pas. 739. In hune errorem minimἡ impegit Clarisi. FaGiolatus. Σὶ Cimelium , sive Caemelium Foealtii Foucauit eonquisitis, & rarissimis numismatibus olim ditabatur. 3 Uerba Harduini hujusmodi sunt o Ex eadem Pliniorum gente Dit is . qui Byzantii feriba fuit temporibus Severi Alexandri Imp. rese nummo antiquo, qui fuit in Cimetis D. FOUCAULT hae epigraphe: BΤZANTlΩN PP. ΠΛ IN. ΕΚΟΥNΔΟΥ . Pi xu3 aeriuc Πλινι κναλ. Σεμνδ. . vetantiorum nummus, sub scriba Plinio Secundo . Hoeee Musieum Furahianum V atur a Bandurio d . Mirum quia similia ex Harduini ealamo exciderint: praeter triplicem verbi fuit repetitionem, mendum cubat Ia v ee Ilaa: Arriis. Neque illud sub legendum venit ex graeca epigraphe. Varia Grammateorum officia habes apud Salmasium tom. I. exercit. Plinian. Prolegom. in Solinum.
82쪽
DISRVISITIONES PLINIANAE LIB. III. 6
voto mi nomen reliquentes, inde abiisse postmodum Strabo testetur Ubi vero haec Pliniorum graeca origo ad primam illam Orobiorum peregrinationem, vel ad alteram deduceretur, quae longe Romanorum in Cisalpina Gallia adventum praecederet, hoc aliqua sertasse assequeretur conjectura ; sed eadem profecto, qua Comenses, & plerosque Italiae populos Langobardarum prolem diceremus. Praeis terquamquod Pliniorum familiam e Graecia deducentibus naturalis historiae scriptoris verba obsistunt, ubi Graecorum Vanitates, sententiae, mendacia passim refelluntur; auctor enim Romanos semper Graecis opponit, & se Romanum undiisque profitetur. His igitur de caussis, potius post Claudii Marcelli triumphum, Plinios Comum deductos; vel indigenas tunc Romanorum nominibus, uti & legibus donatos, conjiciendum videtur. Omnibus constat Plinium Caecilium in oratione apud municipes suos habita, non ipsum unice, sed majores suos etiam Comenses innuere: cogimur ait, cum de munificentia parentum nostrorum, tum de nostra disputare. Cur igitur Parentum vox ad Caecilios unice, minime ad Plinios unde mater, & avunculus perque adoptionem pater, erit adaptandat qua nam de caussa a
Pliniis nobis erit abstinendum, cum de se, oe de suis se differentem eo loco describat. Ad utramque igitur gentem, imo rectius ad Pliniam illustriorem, hujusmodi verba spectabunt, tum magis quod longe plura apud nos Pliniorum, quam Caeciliorum adsint elogia; & priorum nonnulla vetustiorem prosecto aetatem Psinio Caecilio sapiant. Cuncta unitim primus ego subjiciam, nam quamvis multa Tristanus Calchus, Benedictus Jovius, Io: Maria Catanaeus, uterque Cigalinus Pater,& Filius, Paravicinus, Tatius, aliique attigerint; quaedam iis ignota, aliqua
postmodum in lucem eruta proseremus. Omnium primigenia sit marmorea basis anno vulgaris aerae CIDIDLXX. intra
Irimum, & secundum ab Urbe Como lapidem Arrebit in Divi Martini effossa, ubi
ujusmodi adhuc leguntur, quae hoc loco longe emendatiora, quam apud Donium, S Reinesium invenies, etiam elogium Μediolani extare perperam assirmans co .
MAXIMO NEPOTI p LINIS THARSAE LM ET VERECUNDAE PATPLINIO CERDONI FRPLINIO PHAENOMEN AMICO
ANNOTATIONES. r) Benedictus Iovius, & Aloysat Tatius non omnes Graeeos diseessisse arguunt ex Graecorum famili , quae nciis
stro Aevo ad finem vergit) ; atque ex Spuriae Saturninae monumento graeeis literis exarato. Primum leve admo dum videtur argumentum, ut in antiquam adeb originem reseratur. Meundum ostendit quidem, Spuriam Saturninam in Comensi obiisse; idque brevi Graeeorum ineolatu potuit aeeidere. Graecos verti cinter quos Io nobilissimi fuerunt Comum substitisse unicum graeco idiomate elogium minime evincit. Rein laa Dd. 5ssuma Insol'. Pag. 783.
83쪽
68 DIS ME ISITIONES PLINIANAE LIB. III. Insigne hocce elogium pluribus hieroglyphicis figuris, atque ornamentis spe
ctandum licet interpretatione obvium nonnulli Comi degentes minus recte attigerunt: qua de caussa ne aliis errandi occasionem praebeant elementariam lateri adjeci explicationem. Urbem Comum tum civili jure moderabatur Iohannes Franciscus Tinctus Ueronensis a , unde de lapidis inventione illud satis opportunum accidit, ut elogium in publica porticu praetoriam domum sustentante collocaretur, atque adversanti Praesecto Plinianae Comensis familiae antiquitatem ostenderet . Lapis puerorum, militum etiam excubantium injurias paullulum sensit, unde duo tresve literae, quae Cigalino vivente extiterant perspectibiles, inpraesentiarum desiderantur. Quare bene, ac sapienter XIII. ab hinc annis Comensis ordinis moderatores jussisse crediderim, cum elogium tanti faciendum, ornatumque in ipsa Urbana Curia traducendum curarunt, atque ita parieti haerere stylobate supposito mandaverunt, ut illud temporum morsu, & ociosorum oscitantiae subduxerint. Neque enim post- haec perfacile externis civibus evadet, ut lapides sub moenium nostrorum umbram erutos ad alienas pinacothecas, & porticus honestandas subducant: Praegrandibus enim literis incisum marmor curam omnem promeretur, ut quam dilige tissime custodiatur. Illud obiter notandum, quod cum Cigalino vita functo illius praelectiones lucem viderint, nonnulla perperam irreplere , quae Hieronymus Frova typographus ne incauta magis correctione corrumperet, lectorum judicio
restituenda reliquit; b) unde potius elogio, & veritati, quam ignaro amanuensi
adhaesimuS. Secundam Pliniorum memoriam Co
mi in regione Sancti Vitalis repertam,
e postea in Templi Maximi pariete
publice spectandam omnium oculis majores nostri annis ab hinc ducentum, &sexaginta proposuerunt; ubi literis minime violatis adhuc Plinii Philocali pietas erga Coesidium Euetelum in hunc modum apparet Q.
C o L L EG. F A B. DEDIT H S II L. D. D. COLLE G.
ANNOTATIONES. a Reinelius oblivistitur sigiarum V. F. 3 Ira UR loeo VIR nitidὸ adhue apparet, & CALVOS loeo CALVVS, quae Elogii vetustatem indieant, ni
su sitire infra eonstabit. Qui Plinium Calvom Sextumvirum Oufenιinum dixit e , me sectatorein non habebit. Primbquia hune lieεt Sextumvirum in Oufentina Tribu censum tulisse ex Eltato minimε eonstat, quod de Castietis Genero, & Nepoti eompertum habemus. Secundi, cum multae Urbes huic Tribui aeeenserentur, minus recth Sextumviro Comen si Ouformi appellatio jungeretur. Vltimii reclamantibus Priscorum monumentis Sextumviratui Tria
1 CHRYS... Cisalinus, & Reinesus. Nullum CHRYSamiae nomen opportunius videtur occurrere. Caeterum Marridet, omnia quinque primis elementis constantia suppone.
6 CASTICIO ex vera lectione, Cigalino, & Reineso; alii miniis recte CASTRICIO.
ν) Reinesius perperam CATULO. . . 8 Cum exesae admodum hoe loeo sint literae PrAEfecto Iura Dieundo interpretari malunt Domus, & Reinesius; quod utique sustineri posiet: attamen indieia adhuc apparent AEDistriae Potesatis. Quartumviratus quod nobile omiscium inter munieipalia frequenter oeeurrit f : apud Cigalinum irrepsit EO. POL. apud Reines. AE... ρὶ Mendos hie versiculus a Reinest typographo habetur- . . . ct Plinii Calvi memoria visitur in Curiae porticu impluvium ambiente. μι ραπιco delia Casa delia Cιtra , cte atra attonno at coniis: ibique traducta suit v. Kal. Septembr. anno vulgaris aerae a TIO. a Alibi monuimus permulta Antiquorum Elogia a Comitibus Archintis Mediolanum, ab Episcopo Caranno Crem nam suisse dedulia. Pωta quidam virulento ealamo de hoc ultimo scripsit: E per far a Comaschi milie esse Ne manda P anticaelis aι suo Paes. Vide stampam Acta B. Miri Par. I. cap. I. Pag. 33 . H
84쪽
DISQVISITIONES PLINIANAE LIB. III. 6ρ Tertiam Tristano Calcho se , Benedicto Iovio, Cigalino, Appiano, Glando
pio &c. pariter notam in sacello Divi Iohannis cognomento Leonis b), olim visendam ω vetustas male habuit. Hanc postmodum Laurentius Schraderus in Paulli Iovii Museo conspexit se). Vbi in praesens quaerenda sit, prorsus ignoro. Ca terum ne illius quoque memoria depe- reat, extantium literarum speciem exhi
In hujus elogii fragmento, illud sane minime praetereundum reor, quod hunc Publium Plinium Plinianum patre Plinio, & matre itidem Plinia ortum conjicere debemus ex Pliniani cognomine; quod simili ratione ampliatum, maternam sapere originem innumera docent exempla ; utque pro mult1s unicum afferam : Titus Flavius Petronius cum ab uxore Vespas a Polla duos suscepisset liberos, primum
Titum Flavium Sabinum, alterum Ti
tum Flavium Vespasianum nominavit: hunc postmodum rerum potitum inter bonos Imperatores Roma suspexit d). Quarta Bilacii cernitur in summo Larii promontorio s* , ubi nigerrimi marmoris fragmentum extat fatiscentibus elementis in hunc modum M. P L IN I . co o V F . - 0Quinta Comi visebatur Columellae vicem praebens in Aede Divi Probi ni aquae sacrae labello supposita corona, basii, aliisque ornamentis spectanda, ubi hujusmodi describuntur si .
C. PLINIUALERIANI MEDICI. V I VIXIT ANN. XXII. M. VI. D. V
PARENTES Notis jamdiu memoriis triplicia Pliniorum elogia addamus, quae pauci attigerunt, quaeque nunc in Archinia eis aedibus prope euripum in Mediolani asservantur; omnia ego diligenter ab archetypo, multis ab hinc annis desumpsi, anteaquam a Clarissimo Muratorio in antiquarum inscriptionum thesauro ingererentur , licet omnia a Puc inello Gr) , prius edita haud ignorarem. Primum, quod est hujusmodi candido, &semifracto marmore in scalptum Crescentio quo
ANNOTATIONES.t i Huiusmodi Eeelesia in suburbio ad montis radiere posita in prophanos usas abiit elapso seculo. Vide Tatium
Deead. II. pag. I T. 1 Benedictas fovius Μ. Plinii fragmentum illustrant haee habet: In summo Bilaeti mommtoris sic enim Deum. μῆκemino siluitur iam majores muri appellavere frusta duo furia lapidis prae Dribus ibidem aedium suarum vir adoreas Dudis Marchesnus flatuenda curavit. Quando idem antiqua omnia mirificὸ amae, . ea maximὸ, quae Pliniae gentis memoriam praes erunt, alterum uitis hujusmodi Μ. FLlNI. OV F. si Hie Marchesinus a Iovio telebratus Cr monensis fuit Ludovico Moro apprime earus, atque ex illustri Stangarum Gente. Consule Paullum Iovium ,&Poreaeehium s ι . Diminuto titulo Maretisnus a coaevis Scriptoribus improvidε dieitur , eum Marehio esset, eumque Ludovieus Prineeps benevolentiae caussa, atque Auliei Dominum imitantes Marchasim appellarent sm . Stangarum Cens in duplices familias distincta Cremonae inter primarias terensetur. Bilaeensis villa, uti Ripariae ditio amplis
4 Notae OV F. Oufentinam tribum designant, quae adhue eemuntur, legitque Iovius Epist. LXXIV. ΜM. 3 Haud rectὸ apud Glandorpium Plinii Valetiani monumentum assertur n .c6 Consule de harum aedium sorte, quae in Plinii Caecilii viti attulimus. 7 Huiusmodi monumentum in Turri, quae Divae Agathae appellatur, Ο ubi quamplumna venerandae antiquutatis elogia reperta sunt, elapso seculo detectum fuit.
85쪽
o DISQUISITIONES PLINIANAE LIB. I Alterum Vigluni, decimo ab Urbe
Como lapide repertum Hieronymus Bor
s aerius e Paulli Iovii junioris se , & Paulli Cigalini schedis illustravit notumque Muratorio sis , ac Pucinello in hanc
speciem exhibemus. Tertium in vetusta Intiminianensi Ecclesia IU. ab Urbe Como lapide repertum
J est; ubi etiam L. Caecilii Cilonis monimentum Benedicti Iovii diligentia in
lucem emersit. Plinii Fatalis elogium modica, sed candidissima marmorea tabula inscriptum antiquis adeo characteribus conflatur, ut illud ad Romanae Reipublicae tempora rejiciendum procul dubio lcenseam: hujusmodi est.
PLINIA . L. L. MODESTA SIBI Er PLINIO PHILETO FILIO IN FR. XX. IN AGRO XXXX. co
C. PLINII. FATALIS U I U I X I T . A N. XIIΜuratorius post Pucinellum, primus quod sciam, Fatalis inscriptionem in novo inscriptionum thesauro retulit: quod subsequitur elogium Mediolani extans Francisci Cicerej diligentia in lucem erutum fuit, atque ex Cicerejo Μuratorius
SECUNDAE ET PLINIAE. Q. F. MAXIMPLINI R. 4 L. DONATA PATRONO IDEM UIR Ο ΕΤ FILIS SUIS ET . C. POPLICIO . HALO AMICO
publicavit o. Illud in Divi Stephani
Majoris Aede visendum tali. pacto aescribit Cicerejus in penna exarato codice, quo Iohannis Sitoni antiquarii, ac Iuris periti humanitate usus sum I . Cicere-jo omnino convenit Laelius Bisciola Non gravabor ipsiusmet Cicerej verba afferre, cum ad rem spectent, & caussae nostrae bonitatem ostendant: resare videtur, ait, Q nonum, atque extremum monumentum , de bis quae colligere ex boc templo potuimus. Indicarunt autem nobis illud duo
nobilismi, iidemque lectissimi adolescentes Antonius,' sellanus Magii, Ludovici
Iii , oe in ea quidem parte exterioris fructurae, quae ad orientem solem vergit, quod eo gratius nobis esse debet, quod Pliniano nomini si consecratum. Guod aded frequens occurrit in veterum reliquiis, ut jam suppudere debeat eos, qui Pliniam gentem conantur Veronae ra
quam propriam tribuere. Constat autem ab hujusce tabulae initio praecisum aliquid fuisse, licdt ab eo repetitione, oe adjectis ad propriis nomina PATRONO IDEM VIRO ET
FILIS SUIS colligamus quod dees debuit enim se esse seriptum Q. PLINIO . ET . PLINIAE . Q. F. SECUNDAE ET PLINIAE . Q. F. MAXIMAE . ΡLINIA Q. L. DONAT A IDEM monumentum intellige) UIRO. AC. FILIS SUIS, ω Uro quidem o Plinio; fliis Secundae oe Maximae, Ο C. POPLICIO . HALO. AMICO fili-
ANNOTATIONES. ro Crestentius, & Muratotius PATRONO. Paeinelius PATRONAE. Ii Crescentius, & Pueinellus CONTU. Mutatorio exeidit CONIUGI. pag. DCCXXXI. s.c I Paullus Iovius iunior , tertius ex hae familia continua serie Episeopus Nueerinus Alexandri filius, de quo vide
Vphesium, & Tatium. 2 Hieronymus Boriserius vir fuit eruditissimus, uti libro primo monuimus. Reliqua inter opera, quae delitescunt, Adve saria, sive Theatram magnifieentiae Insubrieae eomposuit, ubi Austriaeae Langobardiae antiqua monumenta omnia scientissimis annotationibus illustrata eongessit. Quamquam Argelatus asserat e Theatrum magnificentiae Insubricae Coini extare, rectitis dieemus, partem huius Theatri ab erudito, Nobilique viro Iacobo a Sancto Benedicto Regii Fisti apud Comenses Patrono possideri: titulum praeseseri; A ersariorum ad Theatrum Insubricae Magnificem yiae Hieron'o BOUaeris auctore Tomus Primus. Auetoris autographum est, maximique operis modica pars: Reliquum Como ablatum Lugduni delitescere ereditur. FRO. Muratori, & Pueinet. XL. Boisier. Μurator. Pueinet. Haee Plinia Lueti Liberta graeeae originis eo nomen Filio adaptans, quod dialectum latinis sonat, communem sibi, & Nato tumulum faeiens ab illis latronibus ungῆ abfuit , quos ΑEetyptii Phia istas vocabant. hominesque ideo amplectebantur, ut strangularent. Vide Lipsum ad LL Lueti beneeae Epistolam. Codicis titulus hie AEt nancisci Cirere, Antiquorum monumentorum Urbis Mediolani ab Aulato praetermisorum libri II. ad Galeatium Eruoram Senatorem Amplis. 6 In Codice ΜSS. Commentariorum ad teptimum Plinii librum Tom. I. I. sol. 21.
86쪽
P. PLINIVS BURRUS ET C. PLINIVS . . AETERNI ω
D IS QVISIT IONES PLINIANAE LIB. III. 71
filiis suis s ad Ilias, uti exsimamus, tantum refertur, eo modo dictum, quo doliabussuis loquitur Antiphon eo versu apud Plau. in Stichori Sed ego ibo intrδ, oe gratulabor vo-srum adsentum fliis si Decimum locum occupet vetustissima inscriptio, quam in Astii oppidulo XI. ab Vrbe Como lapide, erutam Alciatus, Petrus Cantonus, atque ultimo Borsae rius ),& Crescentius illustrarunt D. Publici vero juris fecerat XVI. seculo Bonavent
ra Castillionaeus , Paullus Μorigi a GENIO ASCI co Q, atque ex illis Gruterus; & XUII. in suis Comment. e) retulit Laelius Bisciola. Ex hujusmodi elogio patet, vallem quae initium ab Incini regione desumit,&subasperis inclusa montibus ad Bilaciensem agrum, gemino Larii cornu arct ta porrigitur) rectius Ascinam, quam Assinam appellari, a vico nempe Ascio, Principem locum in hodiernam usque diem eo in tractu occupante. Hi Tractus Comi adeo vicini praecipuam Orobiorum Provinciae partem, & quasi cor fuisse quis neget, cum Ascina Vallis Larii lacus undis, & perducta a Como ad Leucum
linea claudatur; in ipso demum Uallis exitu celsissima Barri montis cacumina contra Leucum assurgant, nomen a Barra oppido deducentis, unde teste Plinio Be gomates ortos Cato assirmavit is . Ad Leucum porro circa cujus moenia vetus Licinosorum extitisse ostendam ) Addua e Lario emissa statim Bergomatum fines attingit, ubi etiam Pliniorum memoriae minime desiderantur. Clusione squi
dem quod castellum X XU. Μ. passus a Leuco distat ) haec legi ex Patris Celestini schedis testatur Muratorius D.
Minicius hic, qui in Votinia Bergo matum tribu censum serebat, Pliniam Maimam Comensem, seu Licino forensem uxorem habuisse nil mirarer, cum in finitimis agris Comi, Bilacii, Ascii tantae Pliniorum occurrant memoriae. Ex undecim huc usque relatis Ρliniorum elogiis quinque priora Palermus novit, cum eorum ope patriae suae caussam peroraverit Cigalinus. Haec, quae ad Plinianae familiae antiquitatem, & Comensem originem ostendendam in operis initio exhibemus, postremam Comensium anchoram, qua se ab imminenti naufragio subducerent, Palermus appellavit in equo, addit, argumento ductus pos Hemmolaum Barbarum, ac Bonaventuram Casillonium Mediolanensem, etiam Jacobus metaonius tam supinus, ct oscitans hujusce rei invisigator, quam solere Dantis Aligeri Poetae praefantissmi dignitatis, s doctrinae assertor, ct comprobator, ipsis vel insciis sponte, sed incautus accedit . uuapropter primὸ ωidendum es, an extent sae inscriptiones, deinde quid juris. Nonnullas quas bla refero, recenset Jovius truncas tamen oe conruptas ) eosdem
M. MINICIVS ... v o T. M A D I A . . .
ANNOTATIONES. I Et huius elogii ignoratione Regionem Asinam appellant optimi eaeteroquin latini Seriptores Paullus Iovius, Si
gismundus Boldonus. aliique. Italicδ enim dieitur ValeAssina, & oppidatum Asso, quod Ascium Disse antiquorum inventus inibi lapis fatig ollendit. Morigia in Elogio legit ASCII. apud quem nonnulla alia miniis rectὸ . Vallis Ascinae benefi: arium dominium Ssondrasis in hane etiam diem spectat: hine emendandus est Ladvocatus , apud quem legimus, eum de Paullo Sisndrato loqueretur: Bares de la Vallie HAsrie Tom. II. pag. so8. lege Vat Astine. 2 Boriserius indicia eiusdem cognomini; in hane Dimam exhibet BUR. Bisciola BVR. Crescentius BURRUS. 3 Borsaerius AETERNITA. Morigia, Crescentius, Bisciola AETERNITATI. 4 Vide Plinium Histor. Natur. lib. III. l7. 3. Clusonum, Clusonium, & Clausonium, uti aliis dieitur, a Romanorum elusuris nomen inueuit; itemque vallium montiumque exitum elaudere videtur. Nobile Castellum in Bergomatum historiis apparet, atque in hodiernam diem mereatura frequens, aequo eropemodum itinere Sebinum, & Larium, & emissos inde fluvios Ollium , atque Adduam respicit. Meminit Martinaeus Plemus ci .
87쪽
a DIS VIS IT IO NES PLINIANAE LIB. III.
dem verὸ aliqua exparte restitutas refert Gruterus. Triplices postmodum subjicit Palem
mus sequentis Plinii inscriptiones, quas certe non Iovius, sed ipse corrumpit, &depravat; sed quod satis mirandum occurrit, Iovii nomen Palermum ingessisse, cum nihil ex illius operibus degustaverit, neque materiam hoc loco e Porcacchii Comensi nobilitate desumat, cum inibi Porcacchius illustrius Plinii Caecilii monumentum in Mediolanensi Matrice Ecclesia extare perperam assirmaverit a). Mis sa tamen hujusmodi faciamus, ut ad Hermolaum Barbarum, & reliquos nostra sese conserat oratio. Barbarum ex antiquis elogiis Comensem Plinium dixisse prorsus ignoro, nisi Paterinus attigerit, quae Barbarum de Plinii patria vulgasse tradit Varillassaeus, quaeque ab eruditis extare minime creduntur. Bonaventuram Castillionaeum, nobis Plinium ubique adscribere non ignoro, nisi Ascino monimento patriae suae favore calculum subducere videretur. MaZZonius utique ex
antiquis elogiis, & Eusebii Caesariensis auctoritate seniorem Plinium Comensibus tribuit; sed cur Comensibus omnibus ignotum facit Mazetonium Patermus, eo quia illius Cigalinus, atque Paravicinus non meminerunt λ Cur & ipse Palermus allatum a Castillionaeo Publii Plinii Burri elogium nobis insciis minime suppeditavit λ Uerum iis omnibus minime dimensis, quae ad Plinium Caecilianum spectant minus ad rhombum; reliqua vero ex sepulchralis latinitatis elegantia, minus pariter ad rhombum facere pronunciavit; unde omnia superioris Plinii seculo longe recentiora, neque inde naturalis historiae scriptorem effluxisse credit, cum Secundi cognomen minime praeseserant. Id ultimum quam ineptum sit, ex superius dictis jam patet, cum Secundi cognomen minime gentilicium sit; alterum ex ipsa elogiorum retratiatione minus vero consentaneum apparebit. Et sane primo loco a nobis allatum, Cigalino, Paravicino, ipsique Palermo notum, venerandam adeo redolet anti
uitatem, ut C. Iulii Caesaris, aetatem sapere videatur. Quid enim significat vox la CALVOS loco CALVVS, nisi quod veteres Romani longe ante utriusque Plinii aevum, o pro V usurpantes Cervom, Servomque scribebant; ut notat Quintilianus uam plura ad hujusmodi ostendenda afferre possem antiquorum elogia, ubi O loco V saepesaepius usurpatur s*ὶ. Ipsi etiam salsifici ut novissime
scalpta, tanquam Romanae Reipublicae temporibus exarata venditent monumen
ta ) simili variatione fraudem occultant; ut in Camertino illo lapide videri potest cujus initium TIBULLA )ubi PLOTONI, OXORI &c. legimus se): idque
ideo dictum volo, ut Palermum de elogiorum aetatibus pronunciantem, parum
hocce in studio prosecisse ostendam, cum perelegans , ct vetulissennum affirmet Q, linquod commentum manifestd se prodens Muratorius e), & quisvis nostro seculo judicaret. Porro ipsae etiam notae in Comensi lapide Ul. VR., Sextumviratum indicantes, majorem Pliniano aevo vetustatem designare videntur; cum tunc , &subsequentibus seculis hujusmodi officium VI. VIR, fglis, nusquam I praete misso, reddatur: Casticii nomen, Catullique cognomen non sane, uti Orciviorum appellationem, recentia diceret Palermus. Quid demum tot Plinii Gentiles quod
Caecilii. 2 Habes veterum monumentornm collectores , quique PIantnm. aliosque illius aetatis seriptores illustraverunt. Fatemur tamen, hujusmodi non esse eeriissima seculorum ante Christi ortum indieia. Esse tamen posse quis inficiabitur Sie in Iulii Caesar. numis. Di VOS i VLIVS γγ. Polyearpus Patermus hujusmodi elosium haud levibus maeulis deformatum exhibet, quae apud Petrum Appianum minime irrepserunt. Similia typographi vitio aceidisse crediderim.
88쪽
DIX IS ITIO NES PLINIANAE LIB. III. 73
mirum etiam Reinesio evasit , filii, patrueles, amici ostendunt, nisi Pliniam gentem Comi illustrem, & multiplicem fuisse, antequam naturalis historiae scriptor mortalem lucem videretὶ Secundum C. COESIDIO . VI. UIRO, a C. Plinio Philocalo dicatum elogium , ex ipsa Sextumviralis dignitatis scribendi methodo ,
multis annis recentius assirmarem; verum quonam ostendit in verbo, quod ipsis Tullianis auribus inconcinnum, aut asperum videatur λ Certe Fabrorum, Dendrophororum, Nautarum Comensium, atque alia itidem Collegia longe ante avunculi
Plinii nativitatem Comi extitisse quis negabit; cum Romanorum militiam hic d
ductam paullo post Claudii Marcelli triumphum; & Cajo Iulio Caesare nondum
rerum iudepto illustre fuisse municipium minime ignoremusὸ uare nulla nos urget ratio, ut quae Plinius Philocatus so Coesidio Eugelo exaravit, posteriora n turalis historiae Scriptoris aevo statuamus; imo Graeca cognomina Romanis nominibus utroque loco adjecta, superiorem aetatem sortasse sal indicant, cum similium appellationum usus apud nos Cicerone adhuc juvene vigeret, & Aviani cujusdam Philoxeni, ejus beneficio in Novocomenses a Caesare relati idem Tu Llius ad Acilium Proconsulem scribens meminerit a). Utcumque tamen se res ha
beat, nihil prosecto ex hujusmodi inscriptione eruitur, unde primo Christianae aerae seculo posterior judicetur. Idem de tertio Plinii Pliniani, & quarto M. Plinii elogio statuendum videtur,
cum in his majore neotericorum lapicidarum, quam vetustatis injuria nudae tantum appellationes legantur. Plinius tamen ille Plinianus cum matre Plinia ortus
itidem appareat, Pliniorum gentem plures in familias distinctam Comi floruisse in digitat. Aliud M. Plinio dicatum viri certe dignitates ostendisset, uti ex OUFentinae Tribus notis liquet conjicere, nisi impius marmorarius lapidem secans reliqua perdidisset M. Quintum Plinii Valeriani monumentum Magni Plinii aevo recentius plerique arbitrantur, licet id nulla ratione e sepulcrali stylo qui simplex admodum, atque
elegantissimus0 deducatur. Ars, praenomen, nomen, cognomen multis suaserunt,
hunc illum esse Plinium Valerianum uin, cujus V. de Re medica libros habemus. Ve-
a Benedictus Iovius hune illum esse Mareum suspieatur, qui diligenter Plinii senioris libros inquirens eorum omnium copiam habere voluit. Historiam habes apud Plinium Caeeilium h), ubi ad Mareum adoptata Iovii, aliorumque lectione) seribit. Uerum Aucri potius eognomen, quam Marei praenomen reeipiendum multa suadent, & ita conspiranter Taurinensis, Estorialensis, Aldinus, Palatinus, Bodleianus eodiem: & eum illis Gruterus, Ilarduinus, Paullus Daniel Longolius, Iohannes Matthias Gesnerus, qui epistolam non Mareo, sed Maero datam ostendunt. Gruterus etiam huius lectionis argumentum addit, eum epitialis familiae nomen, aut cognomen, non praenomen inscribatur. Id sanὸ moris constanter in Plinio Caeeilio inveniri fatemur. Iungamus ad rem nostram, quod ubi etiam Marci praenomen in allati Plinii epistola legeremus. hune illum else Maleum Plinium, euius elogium Bilaei visitur haud facilὸ crederem. Potius enim Μagni Plinii gentilibus frustum ad iudiearem . eum in Plinii Caeeilii villa inventum sit. 3 Plinios Valerianus, qui de Re mediea scriptit, eum ad aliquos nobilissimae attis prosessores, & singillatim ad Claudium Galenum provocaverit, fuit proculdubio Magno Plinio a turalis historiae auctore recentior; eum permulta iis e voluminibus mutuaverit e , imb tanta inde deducat, non deseerunt, qui ineptὸ satis eundem Rei medicae,& naturalis historiae auctorem amrmaverint . Horum infelicior apparet Elnvus, eum Pliniorum Maximo omnia Plinii valeriani opera attribuens naturalem historiam ubi tanta ad medietnam pertinentia ne quidem attingit, ut subinde Paullum Iovium arguat, eo quia ipso iudiee Plinium Valerianam eum Plinio Vespasiani amico contundat d), quando opposita omnino Nucerinus Episeopus vulgavit, apud quem tum medietnam faeientem legimus e . Plinius, qui elegantem librum de morbis, atque νemediis eonferipset, fuit procul dubio Plinio naturalis historiae si riptore, o Plinio Caec/tio pseriον , is tu Que est minius Valeriantis meditur, cujus sepulcνum Comi, tibi Pliuiorum familia saeuit, in templo Diui Probini aquae sacrae tabello suppositum , cra pulcherrimis incisum chora tertitis conspicitur . si aliquam Paullus Vius promeretur censuram, non alia erit, quamqvbd Plinii Valeriani elogium in Aede Diui Probi ni visendum, alte-1i Plinio Valeriano, qui de Re mediea seripsit, omnibus haud satiet inspectis, attribuerit. Verum elim de ebdem medicorum librorum scriptore apud alios sermo ineideret, illum ipsissima de ea usi a Comensem secerunt, uti Plures Philologi. Id ex nonnullis antiquis inseriptionibus elui affirmant Harduinu . Fabricius,&Faeeiolatus . Vna tantlims quM ego sciam extabat memoria, ubi de Plinio Valeriano; & haee eit superilis allata, quamque salst Boiitardas Romae ad Μinervam traduxit f .saJ Lio. XιΤΙ. mist. 3s. LbJ Lib. III. s. seJ Vid. Fabrie. bibi. astu. rem. I. sdJ ma. Moy vietio . tom. I. pag. aos. De pocibus cap. XXIR s f I Lib. M .
89쪽
D IS VIS IT IONES PLINIANAE LIB. III.
rum allata volumina legentibus opposita constabunt; & praesertim ubi quaedam etiam domesicis in uxore se ata in experimentis se probasse affirmat a , itemque ex verbis unde ad remedia perscribenda aditum sibi praeoccupat ,, morbi, quibus in peregrinationibus variis agitatus fui, quosqκ e domestici mei passi sunt I mibi saepe occasiones praebuere medicorum fraudes experiri. Hujusmodi hominem jamdiu uxoratum ostendunt, & variae peregrinationes, & plures domestici haud satis cum medico, qui in primo juventutis flore desideratus, quive innuptus ex elogio apparet , videntur convenire; unde rectius statuemus duplices fuisse Plinios Valerianos, alterum qui de Re medica quinque scripsit volumina s3 , alterum qui medicinam faciens viginti duobus annis natus ad plures transiit Τ. Haec utroque latere comparata satis jubent, ut geminos Plinios Valerianos Comenses dicamus; & illius, quem parentes deflent, seculum ignoremus; unde cum Benedicto Iovio, &Ballarino antiquissimis unice temporibus vixisse affirmabimus: & sane illustrem Pliniorum gentem, neque una coercitam familia satis indicat Plinii Caecilii ad Plinium Paternum epistola, cujus opera se in rebus familiaribus usum testatur. Plinii Nigri elogium, quod sexto loco exhibetur, Palermus ignoravit. An vero aliqua proserat, unde recentius Plinii Caecilii aevo judicetur, prorsus ignoro: potius illius tempora attigisse conjicerem, cum Plinius Niger Pompejae cujusdam contubernalis suae meminerit, quam aliqua ratione ad Pompejam Celeri nam ju
niori Plinio socrum pertinere puta quod Clarissimae seminae Liberta ) possumus
Quid de Vigluniani lapidis vetustate dicendum, ubi Plinia Lucii Plinii Liber
ta, & Plinii Phileti mater apparet λ nihil certe magis quam antiquissimis temporibus illustrem in Comensi Pliniorum gentem, utpote quae tot tantosque haberet Libertos, unde Patronorum amplissimae facultates dignoscuntur. Octavum porro monumentum Intiminianensi in Ecclesia repertum ubi L. Caecilii Cilonis me
moria visebatur, ubi Plinii Caecilii agri S possessiones) utique suadent Pliniam gentem plures in familias fuisse distinctam; utque Plinium hunc Fatalem Liberti alicujus Plinio addicti filium dignoscamus. Nonum epigramma a Cicerejo in lucem
i) Si uxoratum se destribit Plinius Valerianus, qua ratione eum innupto naturalis historiae auctore, & eognomine diverso eonfunditur 1 Nulla inibi uxoris, seu filiorum recordatio; sed defuncto parentes iusta persolvunt, unde iuvenilis aetas, & genitorum dolor alterum omnino a Rerum medicarum scriptore innuere videntur.
3) Redi satis eoniecit Daniel Clelieus b) hune Plinium Valerianum alterum fuisse ab eo, euius elogium attulimus rsuod verb a mediein1 faetenda abhorruerit, ex reeitatis verbis quibus se meditorum fraudes expertum te: atur haudita feliciter ostendit. Potuit enim hae de eausia medicas rationes primam inquirere, & subinde etiam salutem humano generi afferre. Omnibus U. librorum au tor mediens apparuit, & medicinam feeisse pluribus exemplis ostendit Barthius se , qui hune Plinium Valerianum natione Gallum fuisse indicat, eo quia serpillum herbam gallieὸ dictam Iourio scripserit d . Quod ultimum satis infirmum. Illum Comensem alterius Plinii Valeriani monumentumia appellationum eonvenientia potitis innuere videmur; eaeterum ex aequo id ostendere huius loci non est, nee br vi negocio assequetur. Qui de Hlinii Valeriani patria poli Barthium Petrus Burmannus dubitavit se , utrumque Plinium Valerianum minimὸ distinguit; quM itidem Remesim aeeidit, ubi illum Christianum suis se oscitanter eoni Grat is : in viam tamen rediit polimodum. Videtur quhd Plinium Valerianum Rei medieae seriptorem acerbius exa stet vir doetissimus, & amicus olim noster Iulius Pontedera, eo quia in tradendis aequinoctiis sibi non constet. ihil de Valeriani cognomine addit, & opus ipsum sordidae, ae barbarae originis . auetoremque potius Pseudoplinium, quam Plinium appellandum statuit. Αmiei, & defuncti hominis paee, iam eruditis innotuit hunc Plinium alium a naturalis historiae scriptore, multumque posit temporis vixisse; ideoque in diversa a traditis per Pontederam abirem , qui minus ad rem Plinium medicum ab eo nomine, aetate, & dotarina, quae titulo mentitur, removendum assirin
mavit is . Si Comi hie Plinius Ualetianus obiit, si parantes inibi degebant, s Pliniorum similia Comi illustris habebatur,
eur de illius patria dubitat Petrus Bu annus, eum mortis loeum non patriam ex lapide satis probari assirmat s Plinii Paterni appellationes reeipiunt eodex Aldinus, Rieeardin. Lindenbrog., atque editio epistolatum Plin. anno is t. absque loco & typographo. Claudius Minos, Thomasius, Saevus, aliique. Reliqui familiae nomen praetereunt h : adhue in Laurentina Plinii sequentis villa Palemi nomen subsistit.
90쪽
DIs QVIsITIONES PLINIANAE LIB. III. 7 s
editum id aperte ostendit; neque aliud clarissimi, doctissimique viri dictis addendum putarem, nisi quod Q. PLINIO, cujus nomen excidit, lacunae spatium relinquerem t nomini cognomen aliquod jungatur, exempli gratia PRIMO, SECUNDO, Μ AXIMO, &c. Ascini, decimique monumenti antiquitatem ignorare potius, quam rescire voluit Palermus. Certe illud primo aerae Christianae seculo exaratum judicavit Morigia. Tot igitur Pliniorum memoriae Comi, in Comensi, finitimisque in agris inventae, omni jure hanc gentem ad Comenses spectare videntur ostendere, cum omnino gratis afferantur a Palermo Comensium Pliniorum memoriae Plinio Caecilio recentiores; minusque ad rem hae omnes ejusdem Libertis a Funcio ad aptentur a . Plinios Comi Magno Plinio antiquiores indigitamus; hosque Secundi cognomine distinctos allatus a Cicerejo lapis comprobat. Antonius Faber Ferrariensis, qui decimi sexti seculi initio floruit,sed oe Conii, inquit b , in quadrato saxo in Aede maxima vetulissima haec legisse me scripta etiam memini. CajPlinii Secundi medici Novocomensis o reliqua vero recisa sunt, nec plura legi po*μος, cum refecto marmore ab impiis operariis ibidemque posito gloria hujusce civitatis perfracta sit, quae si euriosior nobis fidem non adhibens illuc Sisendi gratia concedens adnotabit quoque Plinium scriptum per literam T Ut veriora tamen fateamur celebratum adeo a Palermo Secundi cognomen, nihil ad rem sacere toto opere comprobamus. Quid enim roboris iis in elogiis adesset, ubi parum gentis nomen, & Secundi unice cognomen respiceretur λ allata igitur elogia maximi idcirco aestimanda, quod Pliniorum Comensium memoriae sint antiquissimae: Secundi vero cognomen praese- ferant, an reticeant, vix censeo pensitandum.
uod ultimo demum objecit Palermus, nonnulla Pliniorum elogia alibi praete quam in Comensi inveniri; indeque Plinianos nostros lapides multis aliarum Vrbium communes fateri necessie sit: parum Ueronensi juris consulto afferent subsidii,
cum minime animadvertat, monumenta alienis in regionibus Pliniorum memoriae dicata, nobis quidem utilia, civibus suis molesta evadere. Primum Romae visendum, ubi C. Plinius Phosphorus Dis Manibus Caj Plinii Abascanti litavit, ad Plinii Caecilii Libertos spectare ostendemus. Alterum satis corruptum a Palermo aliena tamen culpa ) vulgatum Genevae nunc quaerendum, ubi Caj Plinii Fausti Aedilis, Duumviri Coloniae Iuliae Equestris,& Flaminis recordatio, non tantum Comen bus vindicandum ex salutaribus notis C. PLINIO . M. F. ΟVF. sed ad ipsum Magni Plinii parentem probabili conjectura spectare colligimus. Id novum plerisque antiquariorum videbitur, cum apud lapidarios scriptores ultima primi
veri culi verba miniis recte, & diversa afferantur ratione : vertim Marquardi Gudii,& ipsiusmet elogii loquente auctoritate monumentum genuinae lectioni restituemus. Aliqua etiam ratione Iuliam hanc Equestrem Coloniam Comenses attigisse suspicarer, cum Iulius Caesar Como discedens, inde novos colonos ad Helvetios per Bilitionam deduxerit. Meminit hujus Coloniae Plinius libro IV. Tremi, i liberi antea, o Lingones foederati, Remi foederati, Mediomatrici, Sequani, Raurici, Helvetii. Coloniae Equestris, s Raurica . Vbinam Equestris Colonia extiterit disceptant eruditi, quando certissima Guilli mannus ducentis ab hinc annis vulgaverat. Harduinus 0, qui non modo ex vetusto libello, ubi Galliae Provinciae recensen- m. I. Κ et tur,
ANNOTATIONES. i) Ad hune Plinii locum eolligit Hardainns e , Populos, qui Caesari, Plinio, eaeterisque verestioris aevi scriptoribus Helvetii dieuntur, a posteriori aetate Sequanos appellari. Qui vero Gallis hodie Suuses vocantur ultra Iuram