De apoplexia : disquisitio theoretico-practica

201쪽

habent in haemorrhagiis, a locali plenitudine, nequem febribus , cerebrum , vel pulmones non inficientibus. Videre est similia , in poplexia , pro arietate causae. Hoc signum , in hodierna medicina, nimis neglectum , priscarum curationum clavis fuisse videtur. Membrorum ligationibus , cucurbitulis in remotis partibus appositis, aliisque educentibus ab DPPOCrate, Xenophonte , Diocle , Praxagora , DionySi , Herophil , Erasistrato, ipsoque Coeli Aureliano, et , celebratis , originem dedit. Attendatur autem , ne prius hepar aut lien , homo inflata habuerit, ne stomachicus fuerit, aut flatibus obnoxius si illa non

fuerint, illicoque ascensa cardiae vicinia contrectentur, quae, exacerbationis tempore , elevantur, imminuanturque, remi SSionis tempore, antecessa horripilatione; ex nostra, et magistrum observatione, de fluentibus ominibus ad superiora, cogitare licitum erit. In non plethoricis equidem frequentiorem existimamus hanc poplexiae speciem ; Yclusoria tamen non est propositio accidere potest homini plethorico , ira accens , poplexi a corripi hic autem, sine dubio, venae sectione indigeret. Idem evenire quoque potest in pituitosa , vel serosa colluvie, ideoque necessariam fieri purgationem. At , notatum untaxat opto, temperamenti sanguine homines , hilares plerumque esset vid. nostr Physiol is Io 34 rebus adversis modice tangi, facile irato , faciliusque in-Juriam esse obliviosos, unde in stateram cito , motus et humores reponuntur phlegmaticos , natura pigroscoper cit. n. O33 et ΙO37 , pathematibus parum

assici promptiores autem ad Omnia vehementia, spasmodicisque flectilius saepius esse conflictatos biliosos , melancholicosque homines per citat. n. O3 et O 3 quibus minus conducunt venae

sectio et purganti R.

Necessariae aliquoties venae sectionis, in hac pas-

202쪽

modica poplexi , exempluvia , subministrat casus

sequens eleganter descriptus in Diario medic , iam laudato ma ette de ante 'i Gin , 8O , '. XVIIIoci mulier 33 ann. nata, revis staturae

Valida, sanguinea , cum collo brevi, acriter Sentiens , vitam sedentariam degens, durantibus nostris politicis commotionibus , varie molestat , unde plures menSium suppression- , narium et pulmonis haemorrhagiis ansam praebentes mulier haec , inquam, post similem diuturnam amenorrhaeam , subitane apOplexi percutitur , qua amplis vende sectionibus , sinapismis variisque revellentibus heratur. Non prodit

tamen fluxus periodicus , et ortis novis OleStiis , novus quoque nascitur paucos post menses inSultus apo- plecticus Sequentia observabantur senSu et motus

orbatio Oculi vultus , collum , pectusque, tumidi intense rubentes stertens respiratiori ex re copiosa sanguinis profusio pulsus parvus, concentratus frigus extremorum , Extrahitur sanguis ex cubitori aduncias decem , minuunturque symptomata dum fluit; exasperantur, finita operatione : hirudines vulvae et femoribus. Potio e succo limoniorum Mitescunt paulisper symptomata, per triginta hora , posteaque recrudescunt. Nova et multiplices apponuntur hirudines , per sexque horas , fluere, sanguis non desinit. Astaci crustam incoctam , vultiis pectorisque color simulabat sudantesque sanguine videbantur hae partes, quo lintea colorabantur. Tandem huc cruenta perenni vacuatione, color, Sensus et motus, reSpiratioque ad pristinum statum sensim sensimque redibant, et debilissimae aegrae alvus medicamento elicitur. Ad quartam diem , iam se recolligens aegra , noVomoerore afficitur , et novum quoque , sed Veterni, insultum patitur. - Sinapismi femoribus, dein pedibus; ventilatiora frictiones siccae , etc. Remittit morbia , post sex horas, at crudeliter dolent , per tres dies ,

203쪽

loca sinapis ata , et cessante dolore resurgit lethargus, cum fere abolito pulsi, respiratione brevi et imbecilli, vultu pallido, et tamen ordinato, labiis aliquoties convulsis, corpore leniter calido , pedibusque frigidis . Opponuntur tantum ventilatio iugis , quae juvare videbatur , frigorique pedum amphorae siliceae calida plenae Pergit hic status peris horas, inde surrexit

κgra, tanquam e longo somno expergefacta Paulo post, nascitur colicus dolor triduo perstans, cui succedit eruptio viscosi, albidi humoris, inde mensium, qui periodice per annum , ordinati ab hoc fuere. Supprimuntur iterum menses, per sex circiter hebdomadas, et toleratis inusitatis laboribus et vigiliis en novus insultus poplecticus et haemoptoicus Apponuntur statim hirudines, quae periculum minuunt

sed pergentibus haemoptosis , aliisque gravibus symp- tomatibus superius descriptis , praescripto pediluvio,

saphena scinditur, et fuit sanguis per novem horae minutas. Apponuntur quoque nihilominus per vices hirudines vulvae , ut jugiter dissiueret cruor , usque dum omnimodo aegra in tuto esset. Quhd non successit nisi post χ''. horam, ab inchoato insultu. Tunc , jusculo recreata fuit, obdormivit, et bene in posterum se habuit. Vix aliud proferre poterimus egregie adeo cruorOSae habitudinis exemplum i an tamen anti- spasmodico rum usu , cruentatae ita medicinae paulisper parcendi modus non fuisset λCXLIX. Facta itaque , vel non venae sectione , pro re nata Craro autem necessaria est , et conducit L ad revellentia statim est confugiendum. Frigidae ergo

aura caput exponitur, dum moderati caloris ope , truncum et artus inferiores versus , humores attrahendi

sunt Semi-halnea tepida , simplicia , vel sinapisata quoties arthritidis , vel podagrae suspicio exstat, optime conveniunt eorum loco , foventur assidue, pe-

204쪽

des, tibiae , femora , abdommis infimae partes Padhibentur frictiones , vesicantia, vento S de Siccae , Sinapis mi , locis a capite rei notrs, gratis odoribus , Olatilibusque essent iis , ut balsam vitrei manni

illiniuntur tempora , octili, nares , os interitum , picta vertebralis .intus quoque administratur potio antI-SpRS- modica , ex infuso folior melissae , me. tae, pulCgil Abrotant , etc. , cum aqzia naphae , strupo rom Atico, et liquore anodin minerale , .il hac formula , . g. infusi melissae , uncias tres aqv. naph. unciam unam si rupi mentae, unciam unam sq. ior an Od. min Crisguit viginti pro uno halis tu , qui pro re nata , Cpe titur Clysma injicitur , et post alvi evacuationem , Similis potio anti- spasmodica , cum castorei pulveri Sati, dragma semissa , ad draginam unam , per anum TlΟ-que introducitur , et gossypio obturamen O impeditur, ne nimis cito intestinum deserat Nut itur aeger cumjusculis quibus additur aquam aphae , vel pautis per nucis moschatae. Sudori favetur potu liuente, calido grato , leviterque aromatico Continenter autem , per viginti quatuor horas , nisi leniens somnus appiruerat, in hac revellentium , excita allum tempera itium , Ap plicatione , insistendum tum me hercle , OmnibuS CX- pensis, an illa duntaxat tutari posse homo videatur, in poplexi spasmodica , Si spe adhuc manet, Anaque sint etiam alia, si jam lethalis facta sit humorum effusio. CLI. At , primum, inter anti- spasmodica dicta ,

praeclara illa, inter viventium vires, de quilibrium reSt tuendi, virtute donatum , OPliam est. Exclamant evacuantis scholae familiares, me, in Sensuum oppreS-sione , soporiferum remedium, in justo ure proponere :et equidem , ego ipse, huic scholae nimis diu addictus, nisi per repetitas clades, de ejus emortua virtute monitus Sum , et sero nimis de anti-spasmodicis cogitavi, opus , si Di favent persecuturus. Neque Sum etiam,

205쪽

dum in omnia nova didicerim dissidenter agere, qui,

leviter, in suspectum adeo medicamentum , incidam, nisi, qui hiasdam factis, in con)iciendam commendandamque in poplexi spasmodica seu nervica , pii utilitatem , nixus iam iam fuerim. Attento et liquido animo , sequentia perpendere , lectorem adhortor t

ot secro.

CLII. 1'. In historia illustris antiquae cientiarum Parisiensis Academiae, anno I7OM, legitur, in articulis de Bolanica , D Chapelaim, medicum Mons-

peliensem, grano pii, poplecticum sanasses mulie-Temque quamdam , cum hydropico marito I ad acigrana opii dedisset, sudore et urinis copiosissimis, illum sanatum , praeter spem , Vidisse. Σ'. Litteratis omnibus notum est, Orientales populos opto uti, ut vino et alcoole utimur, illosque, hoc , per aliquot dies, orbatos, soporoso , COStos , languidosque fieri quae omnia , recuperato pii usu , evanescunt Vide de morti, Turc. et Persar anti quos et recentior. Scriptores ).3'. Neminem paulisper exercitatum fligit, aegros morbis nervet dictis amictos, languore torpore animi desectu continuo, pene conquaSSatOS, haustuanti-spasmodicae potionis , cujus basis est laudanum liquidum, ut fascinatione quadam, ad alacritatem et vitae munera , derepente reddi. Ego quidem , tantas opii vires , saepissime his in casubus, mirari debui.

4'. Sancte etiam asserere possum, me multoties in lethargica affectione, qua non raro Opprimuntur catarrho , aut ulcere Vesicae urinariae, aegrotantes, duo , tres, quatuor, et amplius etiam , grana pii sub pitulae forma , intus praescripsisse , eo cum fructu , ut mentis et corporis Vires , mirifice erigerentur, soporque oppressivus, et moestus, in vigiliam jucundam mutaretur.

206쪽

' Ante paroxysmi ingressum, ebrium intermit tentium tenacisssimarum, in quibus rigor, tremor, debilitas perstant per plures horas, vitamque hominis minitantur, mihi mos est, a muliis annis , aegro stragu lis apte cooperto, administrare potionem secujus idaeam

mihi dedit Sydenhamus ex unciis quatuor vini albi,

cum Serpentariae pulverisatae scrupulo uno, et laudant

liquidi guttis viginti quatuor ad triginta. Hoc medi-

Camento, aliquoties vidi paroxysmum profligatum , sed saltem , fere semper frigus , rigor, tremor, O porque supprimuntur. Notandum autem Volo , me, primis vicibus formulam Sydenhami sequentem , laudanum huic non addidisse, modoque feliciter mihi cessisse, hac additione. 6'. Opium quoque tandem in usum vocavi, in pa-roxysmo febrium intermittentium malignarum et sopΟ- rosarum. Motus fui, nec me poenituit, a clarissimo Barther nuper defuncto, qui primus, ut arbitror Opium commendavit in paroxysmis comatosis febrium mali moris, omniumque acutarum malignarum , in quibus , ab initio, caput offenditur Exemplum Ihitio Junii, anni 18o , nosocomium adi Verat

mulier quadragenaria , coquaci admodum morOSA febri tertiana, a mense conflictata. Cum corticem peruVianum , et alia amara renueret, amentato Sodin

illam curare debueram , et jam ab aliquot diebus, febre

Vacabatur. Evenit autem ut per noctem quosdam no- socomit graviter aegrotantes inviserem, et Orte, ad lecti huius coquae vicinias transirem; en , illam cerno immobilem , mortuae similem , cum facie cadaVerosa, Pulsum explorori nullus motus clam , nulla vox obediunt membra , et cadunt. Rigens frigus, per totum corpus Levis motu cordis , et quaedam suspiria , de superstite vita testantur. Praesentem judico pBroxys-Wium novum , mali moris Calefacere, et fricare aegram jubeo, vesicantiaque suris apponere. Interea, paratur

207쪽

potio , ex vini generosi calidi , unciis quatuor , laudant liquidi et liquoris an odi ni mineralis, ana, drachma una quam cochleatim ipse in ore infundo; et tanto

cum fructu , ut pro cochleariorum numero, pulsus elevaretur , et aegra tandem tanquam ad vivos resurrecta , mihi Obscuras quasdam voces alloqueretur Denique , post duas horas continuati auxilii, pulsus erectus, frequens , et febrilis factus est, aegraque perfectum Sensu et motus usum acquisivit Crastina dies pyra Crat , et uncia corticis, recidivam arcuimus unde sanatis vesicantium plagis , sana, et Vegeta haec mulier , nos o comi vale dixit. Non succedit tamen adeo feliciter laudanum in omnibus casibus. Quinquagenarius plaustri ductor , noso conatum petierat , O soporosum , periodicum, capitis affectum Frequentes erant , hoc tempore aestas

anni Io, , febres intermittentes larvatae , quibus copioso cortice mederi debueram. Irrisit mihi rudex ille vir, de praescripto hoc medicamento , quod fortius dicebat pro tam levi morbo , et pertinaciter renuit. Quartus paroxysmus vere fuit apoplecticus et lethalis. Frustra laudanum administravi , Vesicantiaque apponere curavi intra Ia horas , aeger ad plures migraVit. Alius plaustri ductor , sexagenarius, ac becticus ictero viridi , et antiquis febribus intermittentibus correptUS , quas, nec cortice, nec alio modo sanare potueram , incidit quoque in parOXysmo comatos , sed cum illo symptomate , ut horride, jugiter oscitaret.

Quod videns , ipse, laudant liquidi guttas triginta,

in uncia vini calidi, ut ingereret curavi ; cessaverunt sopor et oscitatio , ut mecum, bono sensu, aeger alloqueretur; at post horam semissem , in eadem incidebat , a quihus eodem remedio liberabatur. Tres habuit similes paroxysmos quos impedire non potui et in quibus similia expertus sum. Lethalis fuit tertius. Na

208쪽

Nihilominus tamen comprobatum habui , laudano

soporem non augeri, sed e contra cesSare. 7'. In atonica , seu vaga podagra , Saepius, cum fructu , pio usus sum. Exemplum

Nauticus piraticus , quinquagenarius aulae et in deditus, cui aliquoties in atrocibus podagricis doloribus opitulaveram, in nosocomium delatus erat, mense Aprili, 18O7, omnium artuum paralyticus , alVum et urinam inscius reddens , suique vix conscius PraeScripsi analepticam diaetam, potionemque sequentem , mane et sero hauriendam : Recipe cinius ment uncias tres sirupi hujusdem , unciam unam laudant liquidi et liquoris nod miner. an guit. Viginti quatuor Pro potu, mox aqua vinosa calida, mox infusum Calidum ex specieb pectoral cum melle. amaenecessit haec methodus , ut octava , a morbo , die Gammatellam peteret, artusque movere posset. Vigesima

die, metastasis critica facta est, in cubito brachii sinistri, in quo fluctuans tumor apparuit, magnitudinis ovi indici, quem aperire prohibui; ab hac die , praesidiario baculo adjutus , progredi potuit aeger, et brevi, nosocomi vale dixit. Id singulare habuit haec crisis ut podagra , ab hoc tempore , usque ad hanc diem Aprilis Io non amplius fuerit hic vexatus in

illum enim, sanum , liberum , et gratum, singulis fere diebus, per vias incido, cum tumore in cubito, plum. hea lamina , me suaSuri Protecto. 8'. Sequens historia, quanquam ad spasmodicam apoplexiam non faciat, excitantem Opi Virtutem , tamen perVincit. Piscator , ann. 26 , natus , qui degebat in pago F Ssa maritima nominato , cum die circiter O mensis Novembris , Ι 8O , tempore rigidissimo, pisces in stagno enaretur , imprudenter caput nudum, ante laneo pileo obtutum, Vento, per aliquod tempus

exposuit obtuso dolore capitis derepente corripitur ,

209쪽

cui succedunt , coma vigil , appetentiae et virium

defectio. Interea assuetis vacare tentat aeger , Sque dum, 1'. die Decembris 18O7, vehementi cephalalgia opprimitur, cujus atroces adeo , per vices , erant dolores , ut maniacus videretur Incassum tentati , per plures dies, omnibus vulgaribus auxiliis , meum petitur consilium, die 19'. hujusdem mensis , OU'. circiter, ab inchoato morbo. Egrum invenio, debilissimum , pallidum , extenuatum Doloris Sedem Praecipuam , Voce et manu , indicabat in sinu frontali dextro Pulsus vacuus, parvus, et Bru erHt, et de evacuantibus cogitare non permittebat Rheumaticam affectionem in men in gibus locatam csrnens , de illa foris avertenda , vesicantibus , et Sudore , prim: Rintentio erat. Vesicantia , itaque temporibus, nuchae, Suris apponuntur praescribuntur balnea tepida pedis , et pro potu , infusum calidum florum sambuci, cui vespere additur dosis pulverisis eri. Sedatur dolor, Sed monet aeger se transeuntem hanc sentire , superciliis ad nucham colli. 3i'. Decembris , derepente obmutescito steriit , omniumque senSuum amittit usum. Ad illum iterum accedens, plane apo- plecticum hunc comperio, cum oculis Vitreis , fixis , candelae lumine nequidem motis, pulsu et respiratione, non plus ultra inordinatis. Conclamatum itaque judico. At cum de testamento parentes loquerentur , tentare volui an sensus paulisper revocare , possibile esset; granuin itaque pii solvere feci in uncia aquae vinosae utque aeger hoc deglutiret procuraVi en , paulo post, oculi moventur, quanquam semper vitrei , fiuntque magis ordinati pulsus et respiratio tunc me intuens aeger, aliquas voces prodidit; interrogatis, assirmative, vel negative, responsum dedit doloremque profundum a fronte, ad vertebras colli , iter fecisse, manu dextra mihi significavit. Rem tum attentius X3 minanS, ygnovi perfectam esse hemiplexiam, in toto latere si-

210쪽

nistro Hora tractu, duravit haec a laudano resumptiori et iterum aeger cecidit , iterum a laudano recreatus quod quatuor repetitum est, ope quatuor graΠΟ-rum pii, quae mecum tuleram , clim in vico nullus esset pharmacopola In testabilem tamen aegrotantem

declaravi. Obiit id die anni 18O8. Quid simile habet hic morbus cum rheumatica Ap

que dubito , cadaveris sectionem , si licita fuisset, effusum quoque serum ad basim cranii , non patefeciSSe. Morbi-ne, an vesicantium, opus fuit doloris mutati, Facta est quidem dum vellicarent cantharides , et tunc transitum , ipse aeger indicavit; videram quoque alias, in schiatico dolore, ab applicatis loco dolenti epispasticis , fugere morbum ad alium locum: unde me poenituit illa capiti apposuisse , non propter effectum , nam tarda nimis fuerat medicina Psed quod, in tam atroci morbo, promiscue feceram , praeter meas regulas Saltem autem 'novum habui exemplum, nihil sopori addi ab pio quin e contra, suScitari aegrum. 9'. In excitantium pii virium pervinctione, adduci etiam merentur quae mox laudatus teli obser-

avit in colica saturnina ClX'.

CLIII. Laudanum ergo, non solum non Soporem conciliat, sed illum arcet, quotiescumque a tumultuosa interna ita , non somnus nascitur, sed suspenditur

animalium actuum naturalis modus ab hujus divina et abscondita virtute , in stateram reponi principes vitae concitatores, non improbabile judicatur , ut jam experientia monitus , in febre variolos , etiam observaverat Syden hamius unde , non semel miratus sum quantum a se ipso differat hoc remedium, in Statu sano , aut in morboso ingestum. Vide nostram Physiol. n. 368o Ejus autem modus agendi in febribus intermittentibus, quarum initium totum spaS- modicum est, analogam virtutem praesentire permittit,