De apoplexia : disquisitio theoretico-practica

191쪽

tior tangebatur, febrisque nascebatur , cum levi sudore aequaliter diffuso, quibus favere judicavi decocto

arnicae, et serpentariae virginianae , atque vesicantis nuchae colli appositione. Vespere , iterum clysma, quod alvinarum materiarum magna eductio , Sequebatur. 3'. die, purgatio, cum alappa et Scammonea in intiis caleti, et magno cum fructu. Pergebatur nihilominus in frictionibus siccis , et in decoctis prius dictis febris quoque persistebat. 4'. die, recuperRntur Vox et loquela , exceptis quibusdam verbis ; primusque usus quem fecit aegra rude , et morosa tanti beneficii, fuit declarandi se ab omni alia medicina abstinere velleri et re ipsa, omnia medicamenta et Vesicans respuit. ' die , novus levis insultus apparuit, qui brevi cessit , alasque malignioribus reliquiis AEgra medicamenta intus data semper respuente, torporeque Sensuum atque linguae non perfecte evanido, frictiones calidas aromaticas, frequentius repetere jussi , et loco pharmaceuticorum decoctorum potum a ticum sacchar , huic mulieri summo per gratum , quater in die . dare suasi clysmataque singulis diebus apponere. Juvabat haec methodus, aegroque jusculis succulentis nutrita , novas vires recuperare Videbatur. 9'. die , in , tertius novus insultus . levior tamen praecedentibus, et ab hoc , alternis diebus, aegra magis soporosa, et minus loquens erat. Cogitabam decortice peruviano , sed ad Versus corticem exclamaruint aegra et parentes. Curiosus talamen eram , irrita inscitia, morbum terminandi , et feci insciis omnibus ut in primo casei poturi fortis corticis si rupi , unciam unam, cum extracti Scrupulo in , sumeretaeo ra Guae tantum de nimio amaro caleto Iuerebatur Corticem ergo sumpsit per Octo dies , et neque insultus , neque torpor periodicus redierunt. ai'. die a morbo , OnValuit, remanente tantum quorumidam

verborum difficili pronunciatione, quae etiam sanata lima.

192쪽

fuli, postquam pastillis si alagogis, quae multam salivam eliciebant, per aliquot dies , usa fuisset Hodie Aprilis isso optime etiam valet haec femina, in negotio honesta.

Vidua sexagenaria, pallida , temperamenti phlegmatici, cachectici, frigidi, ingenii admodum circumscripti, ut sunt in hoc temperamento Vide nostr. P siclog ad n '' IO37 in tabernacula obscura, humida, et frigida, tota die absque motu degens tibiale ulcus per plures annos habuerat, quod irritis multorum monitis , supprimere imprudenter inierat. Die 8'. Januarii, ann. 8O8, hora meridiana, dum ad prandendum primum jurulenti panis cochlearium sumeret, incidit, ex latere sinistro super sororem, abSque sensu , in terramque fatiscit, nec Surgere valet. Accersitus , Aegram reperio in lectum quo delata fuerat, vomentem pituitam crassam, glutinosam, in quo , aqua tepida adjuvabatur e caput autem erectum tenere non poterat , ob deficientem animum , neque

illud ad dexteras movereri in loquela, vix intelligebatur tamen nulla erat paralysis Pulsus faccidus et

rarus, respiratio naturalis. De venae sectione, omnis

turba quae cubile implebat, vociferabat. Renuici clysterem acrem immittere iussi , a quo multa evacuabantur inde potum casei cum sacchar et aqua napha ingerere curavi, dum interdum pararentur Vesicantia, quae applicare praescripseram. Pro potu , infusum melissae Petreliqua facienda , ad Vesperam Amandavi. At hora sexta vespertina , sensum et loquelam, ita omnino aegra recupera 'erat, ut se vivere , Vel mori velle absque medicamentis declaraveritri vesicantia

idcirco , et purgantem potionem quam pro die sequenti decreveram , respuit, dixitque se praeter potum caseli,

193쪽

a quo bene habuerat , nullam alim rem unquam

Sumpturam, medicamenti nomine. Ab illa curanda ergo destiti, annuentibus parentibus , ob cognitum aegrotantis obstinatun animum. Nihilominus tamen attente per quindecim dies , illam observavi, moxnaan , mox Vespere , mox sub meridiem Sequens Rutem erat ejus status , et adhuc est hodierna die, IOL Aprilis lecto cubat, acervata , in latus sinistrum, eodem quo casum fecit, capite infra pulvinum . altiori schemate enim , iacere nequit , nec paulisper in dextrum latus se movere , ob periculum praecipitis animi defectus videt, audit , quanquam dormiens

Visa , quaesitis respondet, mox Sana metite , mox deliranteri at nunquam , olim avara, nunc de re aliqua percunctatur cibos cupit, avideque devorat fere hu-limio correpta nunquam tamen sitit, neque excrementa , praeter paucam urinam, intra quindecim dies, una vice ejicit Pulsus, mox est rarus , irregularis , vacuus, intermittens mox est elevatior, regulatior, frequentior; mane, respirati est naturalis , sub vespere stertit oppositum quandoque est fit autem respiratio naturalis , quoties aegra excitatur iridici ab Oppresso cerebro , Vitiari respirationem. Ad coma vigil facile hunc morbum referas non tamen est simplex coma. Judicavi , in cerebri ventriculum lateralem sinistrum effusum fuisse serum quo-Sum, quod in tertium ventriculum descendens, ubi truncus et caput eriguntur , vel ventriculi dextri parietem comprimen , ubi in hoc latus aegra vertitur , lipo thymiae locum praebet. Eodem mense Ianuario, sepulta fuerat alia mulier, hujusdem constitutionis , quae ci im eodem morbo afflicta fuisset, permansit eodem statu quam nostra vidua , per quatuor mense ,

neglectis quoque omnibus artis auxiliis , et tandem. omnino poplectica obiit, diffuso verisimiliter sero , in omnibus cerebri receptaculis.

194쪽

Vesicantibus, setaceis iurgantibus tonicis , Sicca analepticaque diaeta, has restitui potuisse , vix du-hitare possum l

Dissecueram olim militem apoplecticum, ab ischuria immedicabili, mortuuin, et omnia corporiSCIVa, cerebrum , et alia viscera, sero urinos diffusa, urinosumque odorem habentia, inveneram. Hujus ergo historiam, tunc temporis conscriptam, hic inserere statueram , nisi mihi recens casus occurrerit quem nunc publicum reddere malo , ut videantur di cultates et fastidia artis, in Gallia inprimis, ob phlebotomistarum C ciere de sant hheu nimis toleratam , superbiam , atque ignorantiam. Sutor sexagenarius, in uno ex Martigiorum templis, chori modulator , dolorosissima schuria per noctem

diei i , ad 2o'U. Martii , hujus anni , 8o , ami-gitur, unde meum imploratur auxilium. Apud illum

statim accedens, hominem video, propter dolorem , per cubile, ambulantem, cum facie pallida, tumida pulsu vacuo lento, vesicaque urinaria admodum distenta. Missa uxore ad alium locum , ut facilius patientem interrogare possem, narravit se pridie, pedibus et plaustro, iter fecisse, et in metendo, ut alias quandam dissicultatem expertum fuisse ; gonorrhaea

nunquam laborasse , sed pravam se semper manu-

stuprationis consuetudinem, bis et etiam ter in die recenterque etiam, habuisse : quod miratus sum in hornine hujus aetatis , et maritato. Omnibus perpensis, cogitavi illico de congestione in plexu venoso colli vesicae, et forsan de a 4 in visceris cavo , effuso sanguine in sutori im ob peris conditionem ,

195쪽

haec non rara sunt illisque favebant laoc in homilae.

prava quam dixi consuetud atque iter quod fecerat. Aliunde , calculus suspicari quoque poterat, communis his in regionibus. Ad diurnum examen cogitata remittens, nodi nam potionem tunc tantum praescripsi, ut somno saltem dc do sedaretur, quod equidem successit Sequenti die , omnia , ut per noctem

erant, neque etiam alVum , mi Ser ejicere poterat nec clysterem accipere, cum Abnormis tumida vesica, rectum , ut abdominis muSculos , aequo modo comprimeret. Expertiorem urbis chirurgum , seu phlehotomistam , mandavi, ut in iter urinae stulam immitteret, quod non facile experti sumus. Ad collum tantiam est 'usque , penetraVit catheter, ibique incidit in corpus molle, spongiOSum , quod tactu, sanguinem concretum, extraVasum judicavi , quodque extracto instrumento , latim paulisper processit. De natura morbi , de noxia mollientium, de futura punctionis necessitate , cum chirurgo colloquebar; at ille gravitatis morbi inscius , et chirurgicae operationis , ut mihi confessus est, ignarus , timensque ne alium chirurgum advocarem , balneo olei , aliisque emollientibus , aegro et parentibus , Ut terentur , clam suasit.

Me invito , itaque haec adhibebantur, sed milia in pejus. Die secunda , somnolentus jam fiebat aeger

tamen mea contemnebantur consilia, et in emollientibus pergebant : a poplecticam mortem parentibus nuntiari , illosque , et aegrum , de punctionis neces sitate adhuc monui , at Vicerunt, ut solet apud vulgus, ignorantiae et adulationis pollicitationes P ' die fiebat jam sterio rosa respiratio , ruborque et tumor

vultus , absorptam urinam nuntiabant coma , mox somnolentum , mox Vigil pulsus concentratu S, convulsus , irregularis privatio perfecta Sen Sus et mollis, 8'. die; et tandem s, initio nonae diei, nulla unquam per uretram ejecta urina , praeter stillicidium quod

196쪽

Emollientium beneficio inepte tribuebant. Illa autem

est empirices praerogati Va , ut nunquam , quanquam occiderit, homicida videatur cum enim conclamatus esset hic aeger, qui salvari potuisset , meumque confirmatum viderent iudicium , fistulae introductionem inuae unica et prudens fuerat, cujusque repetitam immissionem obtinere non potueram Linoi te ac

cusarunt.

Sexagenarius operarius, temperamenti phlegmaticimusculosi sanus lectum petit die si'. Februarii,38O8, et cum vellet die sequent , quae erat Dominica, subuculam mutare, miratur se motu destitui. Vocatus chirurgus sanguinem detrahit, miserum aegrotantem inde fato linquens. Cum autem die OUL Martii, ad hunc pagum Mitri accersitus essem apud illum aegrum quoque divi , quem hemiplecticum in omni latere sinistro conspexi, absque motu et sensu in hac medietate, cum loquelae dissicultate, et involuntaria retentorum m lecto egestione Magna Omnium inopia , medicamentorum Apparatum non permittebat, vixque hujus paralytici aliq a spes salutis supererat. Animum tamen illius erigere tentavi ;cumque jam per mensem inediam sustinuisset, debilisque ad summum esset, cumque et am aliunde depravatorum Succorum in ventriculo Signa essent, victum lautiorem praescripsi, ex carnibus et vino; sulfati magnesiae unciam unam, singulis octo diebus, largum epis pasticum ad vertebras dorsale utque singulis diebus, cataplasnaate ex herbis aromaticis in vino de coctis, spina , usque ad sacrum , post frictionem obduceretur commendavi. De 16 Aprilis, iterum aegrum invisi, et non sine admiratione, illum

libere quentem, e scalisque deterrimis facile descen-

197쪽

dentem , inspexi. Narravit mihi se in usum praescrIptorum excepto vesicatori, assiduo persecutum esse. Omnia mei labra libera erant, praeter brachium quod tamen dolere, et aliquantisper movere se inceperat. Faustum omen itaque nuntiavi. - Die 16'. Maii, ad hunc locum iterum accersitus, per vias ab illo quondam paralytico salutatus fui, cui in brachio infirmo nil nisi aliqua motus dissicultas in articulo cum scapula amplius remanebat; quam evanidam fore quoque spem habQO.

Oplexi a lactatus cessatione, et flumbricis. Rustica, ann. 34 nata , quae per duos annos ubera infanti praebuerat , a duobus mensibus , ob lactatus CeSSationem , variis vexabatur aegritudinibus , quibus, iterata venae sectione, medebatur phlebotomista ignarus D cier de sant dictus et quotidie magis magisque improspere. Die OU'. Junii , uJus anni,18O8, cum civitatem Martigiorum adiisset haec

mulier incidula poma Vendendi causa, seseque etiam

illis ingurgitasset more hujus loci incolarum , qui

ob diathesim corbuticam , immaturos fructus , limoniaque, naturae ductu Vide comedunt), rus remigrans, hora 9'. matutina, humi prosternitur aphona et absque sensu et motu. Fertur in vicinam domum ubi praeter poma, lumbricos duos vomiturit adju-Vaturque vomitus epictae potu. Recreata tantisper Videtur aegra , et accersitur phlebotomista qui nulla habita ratione crud; tatum et lumbricorum , sanguinem extrahit ad libram unam. Cum in pejus aegra rueret, extrahitur iterum sanguis , per noctem a M'. die , ex Sacerdotis suas , emeticum administratur , quo iterum

tredecim lumbrici per vomitum ejiciuntur. Non re-

198쪽

deunt tamen motus et sensus deglutitio et respiratio fiunt dissiciles Tertia die , adponuntur vesicantia cruribus et nuchae colli. Sorbere jubet phlebotomista mixturam ex illi Paracelsi, et aqua spiritu Osa cum ammoniaco liquido; sub noctemque , discrepante consilio , octo hirudines collo admovet. Desperatis omnibus , tandem ex consilio hu; usdem sacerdotis me ad Vocant. Egram comperio hemiplecticam in latere dextro, cum vultu subrubro , pulsu tardissimo et parVO , stertente, et angusto halitu , dentibus compressis, deglutitione impedita Fluebat undique sanguis ex vulneribus a sanguisugis inflictis. Frequenter

aegra caeterum insensibilis, manum sinistram , liberam , collo adducebat Perpensis omnibus , et monitis parentibus de conclamato morbo , alvum quae sicca erat, movere jussi clystere e aqua marina cum vino emetico praescripsique etiam cucurbitulassico s, clam multa flamina , ad umbilicum , et continuo ad femora , admovendas prohibui ne quid peros haurire facerent, cum lottidem , non pharingemingesta ingrederentur. Multas faeces cum lumbricis

clyster extraxit motumque et sensum suscitaSSO parumper, cucurbitulae videbantur. Die sub mane, os aperiebatur, linguamque paululum exerere aegra Valebat, unde offerebatur facultas potionis anthelm in thicae,

aromaticae, et cat nasticae , cochleatim absumendae Dat tenue et breve lumen i mox exasperantur omnia, et

viam deglutitionis deserere debemus. Quapropter Suae sorti aegram n liere statui, per anumque juscula et medicamina, per os prohibita , inlicere Sub initium quintae diei, pulsus frequentior evasit, sed respirati diis altior sudor copiosas , frigidus hora octava

matutina , fluxit per os atque nares, mucidus humor , lacteus frequentes per hanc diem exacerbationes pulsusque mox formicans , mox elatus hora nona Vespertina oculi vitrei inclamata tamen aegra, et de-

199쪽

missa cedente maxilla , linguam movere tentavit hora decima , obiit Lethalem judicavi venae sectionem cum emeticisci catharticis , corroborantibusque, tempestive adhibitis, vel etiam unae naturae commissa, mulier haec verisimiliter feliciorem sortem habuisset. Post mortem defluxit per alvum humor lactiformis.

Cui potissimum causae tribuenda poplexi Annimis porrecto lactatu quo effetus factus erat sanguis, qui reipsa serosus extractus est an lactis metastasi CUJUS Vacua omnino erant ubera an cruditatibus et lumbricis Contulisse haec omnia arbitror, eoque a gis quod repetitae Venae sectiones ante , et durante insultu , vires absumerant. Quoad lumbricos , apo-plexiam procurare posse tetros hos hospites, ab omni

antiquitate notum est. Coelius Aurelianus jam sequentia de his tradiderat : si quihusdam etiam repen- tinus casus occurrit ex lumbricis scilicet , ut D oppressi obmutescant , nunquam similiter Idfecti.

v Item aliquando contractu ruembrorum rapiuntur.

v Quid ar per intervalla conticescunt, et in febribus D somnolentia lethargorum simili premuntur Litem, etc. Inferius , discernendi cau, Varios morbos, inter quos poplexiam , ab effectibus lumbricorum , spumam indicat , dicens si qui certe eae lumbricis

D patiuntur , nunquam Spumas excludunt is quod quidem inaccuratum est , cum viderim comatoSOS pueros eae lumbricis, spumas excludente , et apo

plecticos , absque spuma Vid. Coelium Aurelianum morb. chronis l. IV, cap. VIII. CXLVII. Nuntiari probabile est vasorum cerebri

localem plenitudinem , a pleniori vultu XXII ,

facili insueta lacrymatione , encephalicarumque functionum rediviva exastationeri incertum autem habeo an possit absque nova vi admota , ex hac nasci apo

plexia , cum lenta simili compressioni jam sit cere-

200쪽

hrum assuefactum; eadem est conditio congenitar ad apoplexiam propensionis Vertim , ut jam diximus, potest, copiosiori cibo , aut vini potu , animi pathemate , frigore, vel calore , sanguis velocius ad caput appulsus, ad supremum vasa distendere, haemorrha-giamque etiam producere ob infirma vasa Pertinere autem potest similis poplexi se curatio , vel ad aliquem

ex numeris praecedentibus , perpensis interea numer.

CCXVI et XXV Isin monitis vel ad numeros

Sequentes , clim talis cerebri ordinatio , spasmodicam propensionem , comitem fere semper habeat.

CXLVIII. poplex iam curaturi uJus plenitudo

consueta in causam accusari minime potest, inquirere nostrum ossicium est an diuturno moerore , quem c

cultabat , aeger amictus fuerit an passionibus hypochondriacis flatubus , calculis, podagrae , colicis nerveis morbis, obnoxius sit an ingratis animi contentionibus, vitam occupaverit an libidinosus , vel sobrius' et castus an mox, magno animi pathemate correptus fuerit : de his , ut et de caeteris aegri moribus , moniti, contentioneque facta eJus praesentis habitudinis cum aliorum , quos observa Vimus, poplecticorum habitudine , ab impetum faciente eum paginis, productam apoplexiam suspicaberis quam citO-que diiudicaturus eris, utilis-ne , vel non futura sit Venae sectio, et purgatio. Forsan in praecordiorum elevatione , eruptionis sive fluxionis universae signum patho gnomonicum habetur. Etenim observari potest, in omni activa haemorrhagia, et inprimis, in hae inoptysi , ubi a sensu frigori praecessa est , praecordia in tumorem insolituna elevata. Haec etiam observare licet in phrenitide et in febribus intermittentibus et remittentibus , in quibus pec rus, Vel caput feriuntur Elevantur et indurescunt praecordia, durante exacerbatione molliunturque et plana fiunt, facta remissione. Locum autem haec non