장음표시 사용
21쪽
LIB. I. CAP. a. sali atque accommodatum Eaque dissicultas augetur etiam eo, quod, si ab aliarum comparatione linguarum aurulium petas, quod in huiusmodi re optimum esse adminiculum solet, nulla est lingua, cuius particulis ad hunc finem ita
uti Possis, ut eae non aut maiorem, aut minorem, aut oparte saltem diversam vim habeant, eoque, dum explica dae rei non sine utilitate adhibentur, tamen simul etiam proclivitatem ad errandum afferant. Ac nescio an haeconi a Praecipuo quodam modo quadrent in articulas αν et πέν, quibus non solum in aliis, quas ego quidem norim, linguis nullae particulae ex omni parte respondent, sed in ipsa Graecorum lingua quaedam particulae adeo sunt similes, ut ne ab ius quidem quomodo differant statim appareat. Sed quum omnino non nisi duplex via pateat, quam quis in hoc genere ingredi possit, una, ut diuturna accurataque veterum scriptorum lectione ita Persentiscat potestatem et usum harum particularum, quemadmodum solemus in iis linguis, quas quotidiana sermonis consuetudine addiscimus altera, ut posteaquam hunc sensum com- Parasse nobis videamur, ad claras eum distinctasque --tiones revocare studeamus, quae quidem via sola relicta est ei, qui docere vult conabimur hanc, quamvis dissicialem provinciam in nos recipere, rogamusque lectores, ut has subtilitatum latebras nobiscum perreptare ne fastidiant. Sunt in lingua Graeca tres aliae Particulae, quae similem ut ἄν et κεν vim habent, σως που, et τέ sed differunt gradu et modo. De sola enim significatione et potestate nunc, non de constructione, loquor. Commune
omnium hoc est, quod sententiam quodammodo debilitant, eique aliquid ambiguitatis addunt. Cuius ambiguitatis primo gradus diversi sunt alia enim possibilia, alia se tuita, alia veri similia, alia probabilia esse dicimus. ADque omnium minime certa sunt, de quibus hoc tantum scimus, Posse ea esse, sed nilui habemus, esse unde coniiciamus. Proram his sunt, quae uirum sint, an non sint, fortuitum est, i. e. ex aliqua conditione suspensum, cuius veritas prius cognoscenda sit, quam erumne sit, quod ex
ea Pendet, sciamus Sequuntur ea, quae veris similia
22쪽
sunt de quibus etsi non constat nobis, tamen esse ea Potius, quam non esse credimus. Postrema sunt probabilia: quae sunt ea, quae mimm foret si non essent, quia rationem, quare esse debeant, idoneam videmus. Eadem vero
Omma etiam modos quosdam habent, vi sunt duo positi in eo, quod aut ad ipsam tantum cogitationem loquentis, aut ad rei, de qua sermo est, aliquam conditionem referuntur. Et ille quidem modus, qui ad loquentis cogit tionem spectat, complectitur possibilia et veri similia, de quibus quis nihil amplius, quam de alteris se ambigere, de alteris opinari significat. Alter autem modus fortuita et probabilia continet, quibus in ipsis est aliquid, quare sint aut fiant, sed illud in alteris ignotum, notum autem in alteris. Itaque gradu haec ita se excipiunt, ut possibilibus fortuita, fortuitis verisimilia, veri similibus probabilia succedant modi autem hanc iubent distributionem fieri, ut possibilia et verisimilia fortuitis et probabilibus opponantur, possibilium autem ad verisimilia eadem sit comparatio, quae fortuitorum ad probabilia Singulis horum sua destinata sunt Vocabula ac Possibilibus quidem et verisimialibus adverbia ισως et που fortuitis autem et probabilibus Particulae αν sive κέν et τε Considerabimus haec ita, ut in singulis etiam id, quod iis oppositum est, respiciamus: quod e minus negligi convenit, quo maior est horum discriminum subtilitas.
Ac possibilibus indicandis inservit σως, forsitam,
Geminiice NieIDicht quod est coniicientis, sed non scientis. Et adverbio oppositum est Verbum nudum sine Particula, quo simpliciter Veritas rei indicatur Uerisimilibus autem significandis adhibetur που fortasse, Ohι quod est pinantis, sed non affirmantis. Itaque ei opposita sunt 3 et δή, quibus utitur, qui iam non opinari se, sed credere atque confidere affirmat. Fortuita notantur particulis αν Vel κεν, quae Latine Plerumque non possunt exprimi, sed si quae Latina particula ad propriam earum vim quodammodo accedit, est ea forte Germani aptiorem habemus particulam etwh, sed non tamen ubi que satis accommodatam. Est autem ἄν et κέν sumentis
23쪽
LIB. I. CAP. S. II aliquid, sed non contendentis: qui ubi iam non sumit, sedeontendit, contrario utitur vocabulo πάντως. Probabiliademque per particulam Dexprimuntur, quae Germanice Plerumque Pera encliticam exprimi potest, Latina inclingua fere Vel mirum non prorsus alienae sunt, sed aliquanto tamen fortiores. Haec autem oratio colligentis est, sed non dicentis necessarium esse unde qui iam non colligit, sed firmius rationem concludit, ἀναγκαίως dicat n
Illustrabo haec versu Homeri, in quo his particulis
συν τε μ' ἐρχομένω, καὶ Deo προ ὁ του ἐνοησεν. i. e. duobus consociatis, forsitan alter Itero Ius Milet: zwet bessummen, si t vieιιeicht einer riter αἰa.derindere. Hoc qui dicit, fieri posse indicat, ut alter altero plus videat, sed uirum id fiat an non fiat, nescit. Quod si sei fieri ita, simpliciter id enunciat sine ulla a
ticula, προ ὁ του ἐνοησεν. Sed si dicit, συν τε δύ' ἐρχομένω, αἱ που πρῖε τοὐψνοησεν,
hoc dicit alter fortasse Itero plus videt: zwe bH-sammen, lini Oh einer riter ala cleriandere. Eo autem opinari se indicat, ita fieri, sed non affirmat. Anfirmare si vult, adverbio uti debet, quo non videri sibi ita, sed confidere se indicet, uir προ- του νοησεν. Porro si dicit, συν τε δ ἐρχομενω, αἱ κεν προ ὁ του ἐνοησεν, id hanc vim habet: Iter forte Item pιus videt: zweibeisammen, iis etw einer riter ala de andere. Quod qui dicit, ex fortuita aliqua conditione Pendere sigpῶ-ficat, ut ita eveniat. Quod si tollit conditionem, πάντως προ- του ἐνορὶσεν dicat necesse est. Denique quod ipse posuit Poeta, σύν τε δυ' ἐρχοριένω, καί τε προ- του ἐνοοσεν, in hanc sententiam dictum est: ιιer nimirum altero plus
24쪽
Udet zwe beisammen siehi j einerwmter ala derandere. Id vero est eius, qui probabile et consentaneum esse dicit, ita fieri, etsi non ait plane necessarium esse. Hoc enim si vult dicendum est, ἀναγκαία προ- τον
Apparet ex his, ut opinor, et quid differant ipsae
Particulae inter sese, et quid singulae oppositum cogitari Postulent. Quae si paucis comprehendere volumus, haec sunt. Quum ισως ad ea, quae possunt fieri που ad Verisimilia; αι et κἐν ad ea, quae fortuita sunt, i. e. ex aliqua conditione Pendent; si denique ad probabilia spectet: dubitantem, si iis o adhibeat, ita confirmamus non βο- Irem potest esse, sed est; si που non οἰum Nerisimile,seia verum est; si αν vel xis: non forum conditione alia qua, sed omnino est; si τε non solum probabiιe et consentaneum sed neces8arium est.
Non abs re fuerit, haec etiam alio exemplo confirmare, Odyss α. Is . ἀλλ' τι που ζωος κατερυκετα ευρέ ποντφ. Non potuit Iuc τέ aut quod paullo sertius est, τοὶ poni.
Hac enim particula indicaret inerva, non modo e Sed. etiam Telemachum, quem alloquitur, tantum abesse ut mortuum putent Myssem, ut eum Vivere parum dubium, immo probabile esse credant. Contra si i σως dirisset, non multum profecto contulisset ad consolandum Telemachum: nam ipse sciebat, quamdiu non constaret de morte lyssis, forsitan vivere illum, etiam si parum esset verisimile. ultominus particula κεν adhiberi potuit. Ita enim significaret Mnerva, se id sumere, tamquam quod casu accidere Pο- tuerit, vivere Myssem, si non periisset. Quod Germanice dicas er eb ema noch. At haec tam nulla fuisset consolatio, ut etiam minuere debuisset spem, quae Telemacho admodum exigua relicta erat. Ex his patet, necessario utendum fuisse particula που, quae quia proditisnervam verisimile putare Vivem Myssem, sesa Telemachum ad eamdem potest fiduciam erigere.
25쪽
υ constructione. Construi dicimus verba, quae comuncta Plenam sententiam efficiunt. Nunc articulae is et sto, quoniam conditionis significationem continent, verbo quidem carere nusquam Possunt: nam sicubi deest verbum, intelligendum est modos autem Armasque verbi admittunt onmes, quia in oninibus accedere potest conditionis notatio. Sed non cum omnibus tamen solae per se construi in eo qvidem sermone Possunt, qui deposita prisci temporis fluctuatione certas est dicendi leges sequutus. Itaque recte dicas con
strui ἄν cum indicativo, optativo, participio, infinitivo,
ut ἔλεγον αν, λεγοιμ' αν, λεγων αν, λέγειν αν non autem Possis dicere solas per se cum coniunctivo construi: neque enim λεγη, dici licet quamquam ος, iure dicemus cum illo construi verbi modo. Patet autem quid intersiti am modus verbi, quocum ipsa Per se constructa est Particula αν, aliam eius accessione potestatem accipit Aliud est enim λεγον αν, quam λεγον et sic aeter quae attulimus. In coniunctivi autem potestate nihil mutatur, iis accedat αν, sive non accedat mutatur Ver
potestas illius vocabuli, cui adiunctus est coniunctivus: nam εάν, ταν, o ἄν aliam vim habent, quam εἰ, τε,ος. Itaque non ἄν dicendum est cum coniunctivo construi, sed Voces illas, quibus adiunctum est αν. Ex his enim Pendet coniunctivus, etiam si careant particula illa. Idque etiam aliis argumentis cognoscitur, et primum quidem eo, quod muli eiusmodi vocabula cum particula illa in unam
Vocem coaluerunt, ut Oταν, ποταν, άν, ἐπεάν, πειδάν, et Dorica αῖκα, ἀκα deinde e collocatione Verborum, quae semper Particulam illis Vocabulis, numquam
verbo colliga Non enim dici potest, ς λέγη ἄν. Sed
quod in coniunctivo, idem saepe etiam in aliis verbi modis accidit, ut cum iis non particula ἄν, sed alia vox adiunctam habens illam particulam construatur. Id monendum iudi emi Propterea, quod quum mihi in explicando usu illarum
26쪽
particulamin eam videam rationem tenendam esse, ut, quaecumque earum construcuo sit, verbi partes, quod adiunctum habent, deinceps Persequar, tamen interdum eam, quae vere constructio est, ab illa, quae Videtur esse, sed non est, distinguere oportebit. Grammaticorum de constructione sententia. Grammaticorum quae fuerit de constructione Par culae ἄν sententia, optime cognosci potest e scriptore de
syntaxi in Baheri Anecdotis, qui illam doctrinam omnium plenissime exposuit. Eius verba inis suis locis afferentur. Hic satis est paucis, quid illi sentiant, complecti. Ac de qui
que qui excepto Participio numerantur Verborum modissolum imperativum negant istam articulam admittere; cum caeteris autem eam omnibus construi aiun Item temporibus adiungi animant omnibus, exceptis Praesente
et Perfecto et futuro. In iuris addi dicunt omnibus; item Mucipiis.
Haec Verane an non satis accurate dicta sint, quaeri potest duobus modis uno, qui experientae exemplorumque finibus continetur, qui per se caecus est, Praesertim in tanta dissensione codicum altero, qui in Particulae e bique modorum ac temporum natura pervestiganda esti
situs, qui est ad intelligentiam rei quidem aptissimus, sed tamen, nisi usu exemplisque comprobetur, non facit satis. Convenit vero ab hoc facere initium, ut ubi apparueritqvid possit dici, deinde quaeratur, quid dici consueveriua ratiocinetur quis ita fortasse quoniam infinitivus --dam verbi notionem contineat, consequens esse, ut, si cum infinitivo construatur particula illa, construi possit e iam cum caeteris verbi formis omnibus item, si infinitivus omnium temporum adiiciatur, ut possit etiam cum temP Tum omnium indicativis coniungi. At haec non recte conel
sa foret ratio. Nam illa infinitivi constructio ubique est ora tionis obliquae, neque lacum habet, si ubi in recta or
27쪽
LIB. I. CAP. s. Ilitione is verbi modus, cuius vicem sustinet infinitivus, adiungi sibi particulam autur. Hinc patet, prius de his verbi modis, quam de infinitivo videndum esse. H. De ἄν et ἐν eum indicativo summatim.
Par est autem, ex verbi modis primum commemorari indicativum. De eo ipsaque particula non satis accurate Praeceptum a grammaticis: quorum sententia his comprehensa est verbis scriptoris de syntaxi in Be in Mecd. P. 126. A, ' τουτον τον συνδεσμον οἱ τεχνικοὶ μνη- κον προςαγορευουσι σημαίνει γαρ πραγμα μη γενο-
μενον, δυνάμενον ει γενέσθαι, ει μη τι συμβἀν ἐκώλυεν,οιον ει μὴ τὴν λένην Ἀλέξανδρος ρπασεν, ου ἄν ροια ἀπώλετο. 3 δυνατο, φη i , μὴ ἀπολέσθαιπροέα, εἰ μὴ τῆς ἀπωλείας τὴν αἰτίαν παρέσχε τὴν Ἐλένην ἁρπάξας Ἀλέξανδρος. Et paullo post:
ελουν παρχον των χροναθν, ἐνεστῶτος, παρατα κου, παρακειμένου, καὶ ουπερσυντελικον, ἀοριστου, μέλλον--τος, ἐνεστῶτι καὶ παρακειμέν καὶ μέλλοντι ου συντά σεται, τοla μέντοι τρισὶ τοι λοιποῖς παρὰ πάσι τοις σοφοι ευρισκεται. Explica haec doctissimus grammaticus, Apollomus lib. III de syntaxi cap. s. p. 204. s. δη- συνδεσμος αυτ μονον ἐκ τηρησεως ειρηται ιυς παρωχημένοις συντάσσεται, ἐξερρημένου του παDακειμώνου ἐφ' se συντάξεως εἰ εροιτο τις εντι γραφω ἀνnαμ τί το κατάλληλον εγένετο, υκ ἔστι φάναι ἐν μο-- νον η τῆς ἀντιληφεως. ἀκατάλληλον εστιν Dinaec verba aut ut interpretis additamentum delenda sunt, aut mox post ἀνθυπαλλαγῆ inserenda. χυτ γἀλαριθμονάνθυπαλλαγη, υτε ἄλλου του, δυναται διελέγξαι τορῆμα μὴ συμπληθοομενον ῆ συγχρονουμενον ἡ συνδιατιθέμενον ὴν δὲ τ αἴτιον τουτο ' τὰ γεγονοτα τῶν πραγμά των δ συνδεηιος ἀναιρειν θέλει, περιιστάνων αυτ εχτο δυνασθαι, ενθεν καὶ δυνητικο ειρ'ται το μἐν ἀρ
μέρους γεγονοτα εστιν ν καὶ ἔκπαλαι πονοτα ενθεν
28쪽
I DE PARTICULA δυπροςερχεται τοῖς δυναμένοις τὴν λην αυτου παραδέξα--οθαι, γραφον αν, γραφα ἄν, ἐγεγράφειναν Ο μῆν τω γραφε ἐν ρά pinv ο γαρ παρήχηται, is ἐγχωρήση και η ἐκ του συνεισριου ἀναιρεσις μὲν
του γεγονοτος, ἐπαγγελία δἐ του ἐσομένου. καὶ ἐντευ--θεν δὲ πειθομεθα τι υ παρωχημένου συντέλειαν σημαίνει ὀ παρακειμενος, την γε μὴν ἐνεστῶσαν ἔθενουδεν δυνyσο ιιενον γενέσθαι παρεδέξατο, καὶ διὰ τουτοάπρος&ῆς το ἄν συνδέσμου γεγονει ἐν τῆ συνδε- ιικῆ συνταξε ἐντελέστερον τα τοιαυτα δέδει ται A gre quidem caremus illa uberiore expositione, sed tamen
vel ex his, quae hic obiter attulit Apollonius, colligi pose
est, alii quam debebat fundamento disputationem eius s Perstructam esse. irum prosecto est, etiam doctissimos eruditissimosque grammaticos saepenumero non modo, quod accidere cuivis potest, in ratione reddenda errare, sed etiam quae usu fimata et comprobata sunt vel ignorare videri, e diserte ut prava reiicere. Vtrumque factum videmus in hac disputatione. Nam neque caussa,
cur praesenti et futuro iungi nequeac , recte explicata est ab Apollonio, neque ψsum illud Verum est, non consociari particulam istam cum Ius temporibus, quandoqui dem futurum saltem, in primis apud Homerum, quem Praecaeteris scriptoribus omnibus grammatici illi tractabant, saepissime adsciscit ἄν. Nititur Apollonii sententia eo, quod αν tolla veritatem facti, faciatque ut quid non fieri factumve esse, sed posse fieri cogitetur. Nunc ait impe fectum, Oristum, Plusquamperfectum, Vel quae ex Parte facta sint, vel pridem facta designare: idcirco iis convenire ἄν. Quihus hoc videtur dicere, temporibus issis vel penitus vel ex arte tolli factum quae enim facta sint, iam non fieri in praesente autem et futuro nihil esse, quod tolli possit nam quod fiat, non etiam non fieri quam esse etiam persecti rationem, quippe quod Praesentem a Pe isecta re statum indicet; quod autem futurum sit, ne eo quidem dum pervenisse, ut fieret. Haec quamvis subtili ter sint disputata, tamen, quoniam fundamentum, quo nituntur, angustioribus est quam portuerat limitibus cir-
29쪽
autem extra eos est, intactum relinquunt. Nam particula ἀν quum ubique ad conditionem aliquam reseratur, quae conditio aut impleta aut non impleta intelligitur, eum in tummodo eius usum, quo ad non impletam conditionem refertur, qui Ionge est altero crebrior, spectavit Apollonius. Vnde fieri non potuit, quin ita, ut fecit, rationem concluderet. Nam quidquid ad conditionem non impletam rese tur ex eaque pendet, praeterito tempore dicendum est, quia illud, non esse impletam conditionem, res est iam Praeterita. Itaque non Graeca solum, sed aliae quoque et nescio an omnes linguae in hoc genere verbis praeteriti temporis utuntur, sive de Praeterita re, Ne de Praesente, sive de sutura loquendum sit. Vtfacturus essem qui dicit, iam non factum esse sciat nec se est illud, quod si esset factum, ipse id quod agebat erat facturus. Neglerit vero Apollonius alteram rationem, qua particula αν ad impletam conditionem refertur. Quae ratio quoniam non levius momentum quam prior illa ad plenam accuratamque rei expositionem habet, nos utramque ita coniungemus, ut ambas ex communi quem habent sonis repetamus. Quaecumque fieri vel non fieri dicimus, aut simpliariter affirmamus negamusve facta esse, vel fieri, Vel fore: cui usui nudus omnium temporum indicativus inservit aut
Ita commemoramus, ut effecti eorum restringatur conditione aliqua, quae eam vel ex parte vel istam tollat quod fit adiectione particulae αν. Haec enim particula quoniam rei fortuitae notationem continet, facit indicativo addita, ut effecit e fortuita aliqua caussa suspensa esse intelligatur. Significat ergo illa constructio, fieri quid, si fors
ferat. Itaque quum λεγον sine restrictione dicatur, ελεγον αν resertur ad conditionem aliquam, e cuius eventu
Pendeat effectio. unc conditio illa aut impleta intelligitur, aut non impleta Si impleta, ut ἔλεγον αν, ποτε τις ἐρωτώ , Veritas facti ex parte tollitur, extarte autem affirmatur. Nam neque quod semel certo tempore factum Sit, neque quod semper, nunciatur, sed indicatur
quod ut plurimum, prouti fors ferret, fieri conisueveri It
30쪽
que opposituna cogitatur, ου μῆν εἰ, vel quidquid huiusmodi quoque loco res requirit. Non impleta autem si intelligitur conditio, ut ελεγον ἄν, εἰ ἐβουλομην Veritas facti tota tollitur, affirmaturque tantum, impendisse eius effectionem. Vnde oppositum cogitatur, ἀλλ οοκ ἔλεγον.
Ex ius primo colligitur, λεγον, in utroque genere, et in eo quod in re facta, et in eo quod in re non facta 'ersatur, eamdem vim habere. Nam quod aliae singuae haec genera discernunt, ut Latina, quae in altero dicebam fere, in altero dicerem usurpat, uul id ad Graecos, qui quod commune horum generum est Te ieientes, in utroque eadem forma dicendi utuntur. Deinde illud quoque apparet, cur, ubi non impleta conditio intelligitur, necessario praeterius semporibus utendum sit, Praesens autem eique compar Perfectum, ac futurum excludantur. Nam neque quid fuisset, neque quid nunc esset, neque quid futurum esset, cogitari potest, nisi iam constet, non esse factum id, unde ista pendebant. Quare quum illud, non esse impletam conditionem, iam sit res Praeterita, etiam quae ex illa conditione pendebant, in Praeteritis numerantur. Sed ne quis laris conturbetur, quod non impletam conditionem vocamus, quae rideatur
eodem iure impleta dici posse, quemadmodum jacerem, nisi vetitum esset idem est quod facerem si esset Iicitum monendum putamus, conditionem posse vel affirmativam vel negativam esse, qualiscumque autem sit, notionem spectandam esse eam, quae ex illa conditione sus- Pensa est ut facerem, vel non facerem: nam condiuo
est caussa, qua quid fiat. Itaque facerem sic intelligitur,
si caussa esset faciendi a non est caussa faciendi quare non facio; non facerem autem, i caussa non faciendi esset a non est caussa non faciendi non ergo non facio, i. e. facio.
Denique vero etiam de impletae conditionis temporibus iudicari poterit. Ac dicat quis forsitan, quae impleta
aliqua conditione fiant, non minus debere Praeteri tem- Poris esse, quia hoc quoque esse illam conditionem im- Platam, pro praeterito habendum sit aliter enim nondum