De praepositionum usu apud Tacitum. Specimen primum

41쪽

Hujus praepositionis duae formae adversus et adVer-Sum' eXStant, quae apud scriptores promiscue leguntur, ita ut certa lex constitui non possit, nisi quod adversus multo saepius invenitur Sallustius vero fere Semper forma adVer- sum' utitur, Suetonius Semper adversus. Scripta Tacitea ita alia ab aliis distant, ut aut adversus aut adversum μin aliis libris nullo loco vel raro, in aliis saepissime legatur, alii medium teneant. Si quidem haud paucos homine esse non ignoro, qui deSpiciant in eos, qui verbis ot particulis numerandis aliquid emcere conentur, eos tamen Viros, quantum ad acitum attinet, revoco ad W0elminum, qui hanc rationem luculentiSsime comprobavit sit aliis verbis nonnullis et hac praepositione Philol. XXV. 103), cujus orba medela adhibita hic adponam: ur adversus finden i Dial. 4. 33. 36 3T. im Agr. 9 bis. 12. 13. 22 bis 24 30 33 bis ac dem eugnis buider codd. I, in Germ. 16. 23. 46 bis adversumersim. 1, 5 l. 90 2, 12 4, 2. 25 noch an sporadischneben gehumai rectius duodecies', quum adverSus bis et SeXagie reperiatur gahiroichoren Oispieio si dis

42쪽

Wiegi. Inest adversus quinquies et quadragieS, adversum' autem ter tantum XII 16, 8. 55, 10. XIII 42, 7. In postromis libris tamen illa sormae fraterno animo sese conjungunt, quum unaquaeque duodecies reperiatur. Causam variandi hujus praepositionis formam si quaeris i), vix ullam invenir p0teris, nisi forte concedis, Scriptorem perSaepe euphonia commotum altera vel altera sorma Sum esse, ne vocabula in easdem syllabas cadentia ingratum sonum ossicerent: hoc Tacitum Spectare apparet ex eo, quod duobus tantum locis Ann. III. 52, 2. IV. 1l, 7 hadversum sequitur vox, quae in Syll bam um' cadit, quum alias Scribit e g. H. V. 12 adversus longum obsidium. Ann. I. 35 adversus Otium castrorum. Ann. III. 71 dilatum nuper responSum adversus Servium Maluginensem. Ann. III. 32, 5. XIII. 28, 14. nn II 57 adversus metum. II. 12 adverSum metus. H. IV. 2, 14. Nequo tamen huc referenda Sunt eXempla ut G. 26 adversiis casus cf. Ann. IV. 66 1), Η. I, 79 adversiis ictus. Anaδtrophe exempla, quae apud alios scriptores )exstant, apud Tacitum non inveniuntur praeter Vulgarem illam in H. V. 13, 17. De variatione: In minoribus scriptis cf. apud' init. nondum commutatur haec praepositio cum aliis

λὶ Quod apud Ruperti ad XV 48 legitur ante vocalem ad

versus poni solet prorsus comprobari non potest.

2 cf. Hand Ι. 188, cujus exempla e lauti Amph. 2 2, 118. 3. 2, 55. Poen. 1. 2, 188. Aulul. 4. 7, 9 Bacch. 1. 2, 19 4 4 47 et Teruntii Phorm 2 3 80 scriptis coacervanda verbaque autem eo sunt restringenda, quod hujus praepositionis anastrophe in univer

sum non admissa est nisi antecedunt formae pronominum Pers., demonstr. relat.

43쪽

cf. Agr. 9 l7. 33 9. G. 46, 20), in Historiis uno loco II. 76 14 ἡ adversus et c0ntra', sicut XIII. 35, 2, in Annalibus autem saepius sese excipiunt adversuS et hin'. I. 56, 4 adversus R0manos odio et in Parthum invidia. HL 16 17. 46 5. VI. 1, 14 8, 29. XII. 20 l3.55 10. XIII. 37, i et uno loco III. 29, 9 ἡcum' etsi adversus. Cum dativo variatur adversus gr. 22, 16 comi bonis, adversus malo injucundus. H. I. 35, 13 minantibus intrepidus, adversus blandientes inc0rruptus. H. III. 63 8 69, 27. Ann. IV. 1, 12. XI. I, 12 cf. Nipperd ad h. L). XII. 30 9. XIV. 23 li mi Sericordia adversus supplices, inmitis iis, qui ' De loco XV. 48 8. Cf. p. 44. Exemplum forma anaphorae non legitur. Qu0 ad locum in gr. 12, 4 attinet nec aliud adversus validissimas gentes pro nobis utilius', ubi adverSus et pro ' sibi respondent et opponuntur, et e-xius proleg. p. 10l et ritetius sex ipsis Taciti scriptis asserre poterant locum in H. III. 73, 16 edicta pro Ve-SpaSian magnifica, probrosa adversus Vitellium. cf. H. I. 84 l. H. IV. 20, 3. De signi catione. Haec praep0sitio, quae proprie verbi advertendi participium persecti maSc. et neutr. generis est, primaria vi dicitur de re in loco, qui contra aliquid situs est, posita ita ut id quod ad aliquid

vertitur, Significet nostrae voci gegemiber' gallicaeis vi a vi8μ reSpondens. Crius Sus exempla, quae apud alios scriptores huc illuc exstant Handes. 180), non reperiuntur apud Tacitum, qui praepositionis adverSus' loco bis contra'. cui eadem notio inest usurpavit H. II. 17 12. Atin. III. 1, 2. Hac primaria vi nititur' usu8, quo haec praep0sitio jungitur verbis dicundi et respond0ndi Handes. l8li atque a resertur ad per80nam Ann. III. Tl 9 dilatum nuper reSponSum adversu. Servium. ann. VI 2, 18

44쪽

- haec per litteras respondit Sc. adversus Togonium verbis moderans. β ad res Ann. III 59, 1 Adv. quae cum alii varie dissererent. 69 6. XV. 66 6 Non vox adv. ea Faenio dieSen Orten egenuber, hiergegen. μc Ex ipsa locali notione ea quoque ViX XSistit,

qua adversus comparationi rerum inservit pro contra μ, quod e SenSu apud Tacitum quidem non reperitur, sed omisit Handiu in urseli hunc usum apud

Quint. X. 1 1 14 C. Ver CaeSar Si foro tantum vacasset non alius X DOStri contra Ciceronem nominaretur μvel pro maxime Sitato ad' verumtamen manifestum praepositione adversus utendo seri, ut discrimen rerum ex duerSO 0Sitarum, unde comparatio efiicitur,

magis incidat in ocul08. Tacito praeeunte Livio, qui priorum Scriptorum SoluS, ut Videtur, hac praepositionis vi utitur cf. Handri. 183), tribus locis usurpatur: Dial. 33, 5 disserentiam nostrae desidiae et inscientiae adversus acerrima et laeundissima eorum studia demonstrasti. μΑnn XII 15, 12 Nec fuit in arduo societas potentiam Romanam adversus rebellem Mithridaten ostentantibus. XV I9 6 sejus naturae labore educandi adversus frau-dom et artem et brevitatem adoptioni enumerant A sege-genuber Q. e. him egenSat gu, im Vergleicli mitia

d Deinde primitiva l0ci potestate is usu nititur,

quo praep0Sitio adversus Simpliciter relationem in universum indicat, quae alicui personae vel rei cum re vel perSona St. Atque Sic quoque adversus usurpatur in univerSum de animo et agendi Od quocunque, qui conversus est ad aliquem hominem eaque notione pror-SUS DOStro Oeabat se gegentiber Q. e. gegense vel in Be-giehunginus hinsichtlich respondet. Eundem habet usum praepositio erga itaque recte in nota ad gr. 5, 15 gloriae cupido, ingrata temporibus, quibus Sinistra erga eminentes interpretatio orit ius jam monuit Verba seerga eminentes neque tendent lx Sinistra neque

45쪽

pertinent ad interpretatio , sed adverbialom habunt praedicati definitionem, quam germanice sic reddas her-vorragenden PerSoniichhelten gegonliber. Patet in hac Sententia erga' non ita esse positum, ut inimicum vel adversarium animum prodat ut Draegerus Synt undStil g. 98 opinatus est), sed simpliciter relationem indicare. gr. l6, 25. Hist. I. 4, 11 15 28. 7, 3. II l, 5. 55, 9. III. 25, 18 Ann. III. 74 20. 2, 2. XV. 58 7 et Draegero est Tacitea tantum dictioni propriu8 8uSHist. I. 20, 6. . IV. 11 11. 20 4. XI 25, 23. XVI. 33, 5.

Praepositio contra eodem modo usurpatur pr0ΓSUS

DOStro Vocabulo gegenii ber' respondens, ita ut nihil malevoli sentiatur, sed relatio tantum exprimatur XIII. 35 2 Sed Corbuloni plus molis adversus ignaviam mi litum quam contra perfidiam hostium erat. μJam accedamus ad praepositionem adversus et videamus exempla H. I. 10, 13 Nec Vespasiano adu Galbam votum aut animus i. e. dem G. egenuber, egenG. - . III. l l auctore habeo , tantam victoribus adu fas nefasque inreverentiam fuisse. φ . . 90, 6 ἡ Otho adv. Vitellianas partes m0dest disseruit i. e. de Vit Partei egentibor, in Begu aus - nn IV.li, cunctatione et mora adv. unicum uteretur e

ἡ dona in prompt0S, minas adv. abnuentes Xercebant. μXIII. 25 5. 28, 16 26, 2. 51, 4. XVI. 15, 9 5, 14. -Αnti. I. 47 l: ndv. eos Sermones μ solchen Gesprachen gegenuber. I. 75 3 multaque eo coram adV. ambitum et potentium preces constituta' hoc loco non est Sermo de eiS, quae contra ambitum et conδtituta sunt, Sed

verba, quae leguntur in lib. XIII l0 3 sibi statuas ar-

46쪽

gento vel auro Solidas adversus offerentes prohibuit 'quod O vertimus fur se Schlu er Statue denen, di si ilimatiboten ab. - ΙΙ. 29, 11 legionem pro ripa componeret, subsidio victi et terrorem adu victores' ais Schrechnis de Siegern egenuber.'Agr. 9, 7 Procul ab aemulatione adu collegaS, procul a contentione adu procuratore et incere inglorium et alteri sordidum arbitrabatur Seinen Amisge-ΠOSSen gegenuber, cf. quae ad Agr. 5, 15 erga eminentes' supra p. 42 attulimus. Ann. XI 2l 12: Adv. SuperioreStristi adulatione, arrogans minoribus. - XII. 55, 0. XIV. 23, 10 dux Romanus diversis artibus, misericordia adV. SuppliceS eleritate adv. profugos verschiedense

die XV. 48 8 lacundiam tuendis civibus exercebat, largitionem adu amicos et ignotis quoque c0m Sermone et congressu. Hoc loco Nipperdeius rellium secutus p0S particulam quoque signum commati pOSuit Sed praeter abrupta in fine enuntiati verba reSponSi membrorum, quamquam de sensu hujus loci disceptari pot-eSt, 0Stulare videtur, ut verba ignoti quoque adversus ignot0S ad verba, quae Sequuntur, referntitur. XI. 8, 19 magnis delictis inexorabilem scias cui tantum asperitatis etiam adu levia credebatur i. e. demma fovie Harte solbs unerheblichen Vergellen egen- liber, iei gutraute. Eadem rati0n dicitur Germ. 23, 5 adv. Sitim non eadem temperantia i. e. d0m ursi g0gonliber in insichtlich de Durstes. H. I. 66, 16 pactionibus adV. POSSeSSOre agrorum Vertragemit si Grundbestigern. Α. III. 29, 9 privignis cum

vitrico levior necessitudo quam RVO dV. nepotem.

Ad hunc usum quoque referendi sunt loci in Ann. XIII. 17 4 Britannicus Sepultus est adeo turbidis imbribus, ut vulgus iram deum p0rtendi crediderit adu facinus, cui plerique etiam hominum ignoscebant i. e. eine Fre-

47쪽

veltha gegonliber, quod ad sensum non multum abest a Wegen, liber μ et sim in lib. XIV. t 10. - XIII. 35,l. - Ι. 24 li: Tunc solida domi quies et adv. X-10rna floruimus dem u8lande egentiber, quod attino ad Sed quam fuse Tacitus hac praepositione usus sit, demonstrat locus, ubi pro adversuS aureae latinitatis sitate scriptore nullam ni8 praep0Sitionem, quae est de usurpassent, in lib. XII. 54 I 6 Nec adv. Juda00 dubitatum, quin capite poena luerent ἡde Juden gegentiber in de Judaeis. Eadoni ratione haec praepositio si ad adjectiva s- sertur, cujus in loco bi eodem SetiSi legitur erga μ Ann. II. 73, T. V. 74 1l et raro Solu dativus, os Nip-pord ad XI. l. alch ad gr. c. 6 p. 227, sed huc non pertinent loci ut Ann. II. 4 pavidos adversis μ, quum adverSiS', quod nonnulli false interpretati sunt pro dativo in adversus), ablativus Sit s. Nipp. ad h. l. Heraeus ad HQ. T. - gr. 22, 6 ut erat comis bonis, ita adversus malo injucunduS.' Germ. 46, 20 securi adu homines, Securi adv. deos rem dissicillimam assecuti sunt de Menschen gegenuber, insichtlich dor M. H. I. 26, 14 35 I3. . IV l l 2. I. 48, 3. V. 58, 2. - . II. 2, 7 Suedonius Clemens ambitioso

imperio regebat, ut adversus modestiam disciplinae cor ruptu8, ita proeliorum avidus i. e. de MannS- ΚriegS-guelit egenuber', quod ad . . attinebat corruptus. Non opus esse nobi videtur emendatione a Doedorioin pr0posita et ab Halmio Heraeoque recepta adu inmodestiam μ facilis sane conjectura, quae primo Obtutu maxime placet. Attamen lecti codicum bonum sensum

fundit: Su donius Clemens ambitione tantum impetrabat, ut milites, qui ut ex ei quoque, quae Sequuntur, patet, nimis inmodesti disciplinaeque parum obnoxii erant, ei obtemperarent atque ut militum animo sibi pronos redderet et retineret, modestiam disciplinae quam ut

48쪽

dux servare debuit, dissolvi patiebatur. Verbum igitur,

quod est corruptuS' O SenS accipiendum, quo OS quoquo dicimus Verdorben' i. e. Schleelit, nichis erili.

tur de hoc loco Senserunt. --. I. 3, 4. III. 69, 27 miles adu pericula ferox, laboribus et vigiliis parum intentus erat. IV. 2, 14 triSte et adu plausus ac lasciviam insultantis vulgi inmobileS. Ian. I. 65, 4 lentae adu imperi aur08. II. I, 3 Si fato concederem, justus mihi dolor etiam adu deOS SSet, quod μ ge-roch solbst 01 Gottorn egenuber. IV. 69, 14 paVenScivitas, tegeti adu proximos ἡvor Sichii gegen.' Ι. I 3, 3 licentius effagitata quam solitum adu imperatorem. IV. 3 8 mulier usu scelerum adu insidias intenta. μ XVI. 4 5 Nero nihil ambitu nec potestate Senatu opuS SSe dictitans, se aequum adv. aemulo et roligione judicum moritam laudem adsecuturum, primo Carmen in cena recitat. ipsius aliique hoc loco explicant: se aequalem et parem in hoc certamine ἡersui, fulii sicli 0waclisen Seinen libewerbern egentib0r quae explicatio maxime arridet propter Structuram totius enuntiati, in quo Verba Se ... RSSecuturum μepeXegeSi Sunt ad nihil opus esse atque ut Verba poteState Senatus' respondent religione judicum' Sic pulchre Sese excipiunt ambitu et aequum udV. Rom. Sed maxime dubitandum, num voci aequo' hoc loco ut in aliis dictionibus vi verbi, quod est par 'tribui possit. Quam ob causam facere non OSSUmUS, quin rellium Nipperdelum secuti explicemus Se d-

chor tellula doti libew0rbern egenuber. ρ Quum igitur adversus' dicatur de eiS, quorum aliqua est inter se relatio, notioque directionis in aliquam er80nam Vel rem verSu hac praepositione comprehendatur per Se quemcunque animi conatum conti-

49쪽

not eaque ratione seri potuit, ut tam in bonam quam

in malam partem Surparetur, quamquam in univerSum semper Si tenendum, in pSa praepOSitione adversus

Atque primum ci ordiamur ab eo Su, quo udVersus de animo amico et benevolo dicitur. Hic usu auto in Annalibus tantum inest quum in minoribus Scriptis et Historiis praep0Sitio ema', quae proprie huic notioni inservit inveniatur Sic duobus locis, quibuS erga in Germania legitur 33, 5 cf. H. III. 44 5 et 44, cs. H. III 5, . Ann. III. 2, 7. V. 3, 3. - . I. Tl 8. II 6 ll. 1, T. III 5, 12. Ann. I. 58 2. - . I. 83, 11. II. 48 6. III 59, 2. - III. 69, 18. IV. 37 l6. V. 24, 6. Ann. XV. 51, 10. - H. V. 26 8. 11n. I. 9, 9. 0, 1. III. 8, 5. IV. I, 22. XIV. 55, 12. XVI. 30, 8. - AdverSuS sutem hisce tantum loci invenitur Ann. III. 16, 17 XI. 17, 5 in XII. 30 9 egregia adv. 08 o. III. 13, 6 amor adu eundem libertam. XII. 20, 13 quanta pervicacia in hostem, tanta beneficentia adu supplice utendum. XV 44, 24 miseratio adv. Sonte oriebatur. μ ' In malam parto accipitur de quocunque malevolo et inimico animo, quod ferme Significatur per ἡ contra' Sed haec praepositio apud acitum admodum raro invenitur H I. 89, 9. II. 6, 14. 1in XIII. 2 8 et tribus locis, quos paulo poSi attuli. Hoc malevolo et adverSO Sensu etiam praepoSitio erga', qui usu Plauto, Torentio Hand II. 439 familiaris, a Cicerone prorSuSalienus, primum iterum apud Cornelium Nepotem os Han l. a. omi Sit tantum Hannib. 10 l invenitur, nonnullis locis a Tacito usurpatur neque tamen in minoribus Scriptis Agr. 5 huc enim non pertinet cf. d), Sed primus locus inest domum in m. II. 99, 15 odiorum invidiaeque erga Fabium Valentem admonebatur. 8 H. III. 37 7. V. 4 5 44 14 49, T. Ann. II. 2, 13. I, 10. 6, 6 Frequentissimus autem ist usu praepositionis

50쪽

ἡ adversus' primum loeos minorum Scriptorum afferam. Diat. 36, 3 aSsidua senatus adu plebem certamina. μcf. Ann. ΙΙ. 36 l. 37, 26 non, opinor, DemOSthenem oratione inlu Strant, quas adu tutore Suo CompOSuit.'Αgr. l2 4 nec aliud adu validissimas gentes pro nobis utilius et similiter 24, 15 idquo etiam adu Britanniam

profuturum i. e. contra Britannos, pugnantibus nobiScum Britannis , nisi ortasse hoc loco explicare mavis in Begiehun aus. gr. 33 9. - Ceterum in singulis de hoc usu accuratius tractandis primum afferantur loci, quibus adversus refertur ad substantiva, quibus inest notio maligni et adversantis animi. Apud cetero Scriptore pro adverSUS ferme usurpari in , quod nimirum apud Tacitum quoque invenitur, Saepe etiam genetivum objectivum cs Zernia l. a. p. 79), quamquam Satis notum, tamen uno exemplo illustretur: sicut enim

Ann. I. 33, 5 occultis in se patrui diis A et 33, 11 novercalibus in grippinam stimulis in diis Ann. Ι. 6, 12. XII. 2 4). XV. 64, 1. . I. 72, 9 odium NeroniS. 72, 16. III. 45, 3. An n. XII. 59, 9 odio delatoris A ausHaS gege XV 44, 18. H. I. 12, 2 stiam in Vini odium seu Has gege de Vinius u erregen. H.

i Sic e corrupta codicum scriptura etiam vini diu eribendum censeo. Quibus de verbis quae Woelminus, qui etiam T. Vini odiose scribere vult, in hilol. XXVII. 128 disputavit, Probari non possunt. Habet vero hoc loco praepositio in bim enuntiati, quo finis sive consilium continetur, ita ut verba significent ut odium in Vinium orsit , id quod etsi Vinius jam invisus

erat, bene ad sensum quadrat. Praenomen Titi , quod quousque vidi apud omnes editorses xstat, in ordinem verborum inserere non opus est e saepe usitato more Tacite unum tantum nomen personae ponendi, si antea cf. 11 14 nomen accurate allatum est. Alia est ratio in c. 13, 1, quo loco tamen non cum Halmio, Herae Scribere Vis et , quum haec particula, ut nobiscum in scholis . de Leutsch, vir doctissimus, communicaVit, SaepiuSa acito omittatur, mi singula verba ita distincte inter se sunt