Quaestiones scenicas ad choragiam pertinentes: Commentatio litteraria ...

31쪽

dices pertinere, quin vero sex elegantissima Meckhii conjectura institutum suisse, ut de tragicis commissionibus judicarent quinque judices, lecti illi ex iis tribubus,

quae non in tragoedia sed in comoedia choragiam praestitissent, eodemque modo de commissionibus comicis altori quini ex alteris lecti quinis tribubus, quarum choragia versata esset in tragoediis. Haec quidem 'timam prae se serunt speciem, sed firmo undamento carent. Unum hoc nobis constat, comicorum judicvis revera quinque numero fuisse, quod ex joc illo picharmi apparet, de quo enobius, Proverbb. III, 4:Dἐν πέντε κριτων γούνασι κεῖται ' παροιμιωδὸς, οἷον ἐν ἀλλο - ἐξουσ- εἰ - εἴρηται δε ἡ παροι εἱα παρ' οσον πέντε κριταὶ τους κωμικους ἔκρινον, ως φησιν Ἐπίχαρμος συγκειται

Tragicorum vero denos suisse judices, statuunt quoque Selineidorus in et Geppertus in quod tamen, ut laciunt, o nota illa narratiuncula de decem belli ducum deprima Sophoclis tetralogia judici concludi non posse

32쪽

videtur. Recie Sehuligitis j , Ego aliter atque illi viri docti censeo, non tantum praetores pro iudicibus, sed otiam horum judicum numerum novum atque inauditum fuisse ' uuando tamen infra' addit: Recie igitur cum Meckhio in , I, , G. p. 352 et G. Ηe manno, p. 93 quinos judices etiam pro iragicis pomiis statuemus, ut, cum sic pro ludis scenicis omnino deni iudices existant, ex unaquaque tribu unus chore-gus unusque judex prodierint' ', haec omnia, quamvis speciosa maximaque virorum doctorum auctoritate nitentia, argumenti essici vix possunt. uuamquam solitum suisse credimus denarium chormgorum numerum, ratio tamen habenda esse videiureorum, quae uno ordinem infringere potuerint Utienim unius alteriusve tribus inopia facere poterat, ut choragus deesset, cujus rei Pandionis tribus exemplum nobis praebet in quae usque in tertium annum' elim

33쪽

pus sistere neglexerat, sic etiam choragorum si vo minor sive major numerus pendebat e numero poetarum,

qui sabulas docturi apud archontem nomina professi forent. Nusquam enim legimus, p0elas Athonienses vi coactos fuisse quoque anno sabulas docere. Fieri igitur potuit, ut aliquo deorum esto solito pauciora dramata offerrentur, in scenam inducenda. Undo necessario sequebatur paucioribus etiam choragis opus esse Florentibus tamen in re publica littoris res non saepe ita se habuisse putanda est. De solito poetarum tragicorum et comicorum nu-mstro viri docti dissentiunt. Schneidorus in Saul pius in, alii de ternis utriusque generis poetis cogitant Mec-khius et qui eum sequuntur, quinos poetas comicoct0tidemque tragicos certamen iniisse censent. Hujus loci non est hanc rem accurate perpendere; hoc tantum effecisse mihi sussciet, choragorum numerum minime constantem duisse, quamquam denarius

Stamin Meher Strei enistan und Demosthenes diu chorogie rei illigubem in ' anno ibi annotatio de variis modis, quibus haec verba viris doctis explicantur. I d. l. l. p. 4, 7 sqq. 2 Ud ejus Commoniatio de luctione judicum in certaminibus musi Wi8, p. 6-22. Dj0jtjgod by IOO JIC

34쪽

numerus, quippe decem tribuum numero optime comVeniens, maximam prae se fert veri similitudinem. 4. AEUAE PRAESTANDA FUERINT CH0RAGO. Primo choragi erat colligere choreutas, sistere chorum ιστάναι χορόν) choreutae munus, non minusquam ipsa choragia, erat liturgia. Tribulium erat L scium e tribu sua chorum sistere duod nisi sponte secissent, chorago us erat eos cogere vel mulcta irrogata vel pignore capto uuam viam saepe inire debebat puerorum choragus, quum parentes stupri metu liberos suos inviti cederent in.

Deinde choragus chorum suum alere et mercedem

choreulis solvere debebat Antiquissimis temporibus

non puto choreutas mercedem accepisse, quod ex sententia mea supra allata in de prisca chororum conditione sponte sequitur. Postea vero, quum ar choreUtica diuturnam exercitationem poscere coepisset et res

I Ud Antiphon, περιιτου χορευτου, o I. Ex eo enim, quod choragus, oratoris cliens, disertis verbis dicit: a τὸν χορὸν συνέλεξα ως ἐδυνάμην μέριστα, υτε ζημιωσας ἐδένα, υτε ἐνέχυρα βια φέρων, οὐτ' απεχθανεμ νος ηὐδεν , re.' λ. manifeste apparet, talia vulgo in puerorum choro colligendo obtinuisse. 2 Ud hujus commentat. . .

35쪽

magni laboris esset sacta, haec mutatio obtinuit, ut non tantum a chorago alerentur, sed etiam mercedem acciperent choreutae in. Alimenta non vilia esse debuisse, apparet e locis, in quibus traditur, chorago praebendos suisso cibos vocem corroborantes et potiones ad id ipsum accommodatas i. Tandem choragus chorum exercendum curabat, quo consilio chori praeceptorem προλδάσκαλον sibi comparabat duo ad chorodidascali comparandi ratio-nom in dramaticis choris attinet, quum veterum te timonia ha in re non exstent, cum Meckhio ex an logia res dirimenda videtur in Nempe in oratione Midiana Demosthenes tradit, se cum ceteris choragis do tibicinibus esse sortitum in auleiam vero sortasse cum dramaticorum chororum magistro comparare licet. Deinde Antiph0 loco supra jam laudato mi haec habet: o, ἐπειδὴ χορηγὸς κατεσταθην εἰς

36쪽

Θαργήλια και ἔλαχον Παντακλέα διδάσκαλον , quae prinbant in puerorum choris eandem obtinuisse rationem didascali sorte chorago tribuendi. Unde non nimiae audaciae videtur concludere, etiam in tragicis comicisque choris sorte decretum suisse, cuinam choragorum primo, secundo, tertio est. διδάσκαλον eligere liceret e numero eorum, qui Athenis eοροδιδασκαλι profiterentur' j. Locum etiam choro, ubi exerceretur, choragi erat,

sive in ipsius domo, sive alibi commodare Antiphontis cliens, cui puerorum chorum instruendum fuisse jam diximus, hujus chori exercitationibus domus suae conclave cessit, qui jam ante alius chorus, Dionrsiis

I Huc pertinere videntur, etiamsi quaestionem non dirimant, quae apud Aristophanem reperiuntur in Avibus, a Boecthio citatis us.1403 sqq. , ubi inestas, dithyramborum poeta, quum Nepheloe cygiam venisset ibique a Pithetaero vapularet: ταυτὶ πεποίηκας , inquit,

quibus respondet Pithetaerus: - βουλε διδάσκει ν καὶ παρ' μ ν υ μενων Λεωτροφίδν χορον πετομένων ρνέων κερκωπίδα νυλησί 'e loeus Xenophontis Nemor. III, 4, - - καὶ μήν νδε δης ν ἡ Ἀντισθένης ἐδε χορῶν διδασκαλιας ει πειρος ων μως ἐγένετο ἱκανις ευοεῖν που κρατίστους ταυτα ' ' quae Xenophontis verba, ni fallor, eo spectant, quod choragorum, quibus Sors saVisset, quum maxime intererat, optimos sibi eligere chorodidascalos.

37쪽

destinatus, usus erat j. Aliis, quibus nullum in domibus ad hanc rem aptum esset conclave, aedes com ducendae erant, quales in elites vico commemorantur, quibus ad choros exercitandos utebantur choragi'. In ipsa denique commissione choragus sumptus sacere debebat maximos in chori habitum scenicum, in sum' tuosissimam vestem atque ornamenta, quibus induti et chorus et ipse choragus esto die in orchestram prodibant uuam sumptuose haec a liberalibus choragis procurarentur, nos docent ea, quae Demosthenes in chorum Suum se impendisse narrat, quippe qui sibi ipsi et

choreutis aureas aciendas curaverit coronas j. 5. DE CHORAGI VICARIIS ATQUE ADJUTORIBUS.Choragiam omnino suisse rem gravissimam atque

valde operosam, inde esse potest, quod chorago plures adjuncti erant, qui ei in munere gerendo adessentdusque absentis locum tenerent. Ita Antiphontis clienti,

i od Antiphon l. l. 2 Hesychius. v. ΜεLτεων οἰκος, ἐν - ἐμελέτουν οι τραγωδοι. 3 Vdd. Demosth. Μid. p. l9 sqq. Antiphanes apud Athenaeum III, p. 03 sq. Ulp. ad Leptin f 24. Cf. Horaldus l. l. 5. Staneider, p.

38쪽

aliis negotiis impedito, quominus ipse choragia ossiciis rite ungeretur, adjuncti sunt quatuor vicarii,

quorum duo a tribubus, quarum praeerat choro, creati J.n 'Εγω -εν ου τουτοις i. e. litibus contra Arisιionem et Philinum, quae ei id temporis erant προσεῖχον τὸν νουν,

--τησα δὲ επιριελεισθαι, εἴ τι δέοι τῶ χυν, Φανόστρατον, - καὶ λειουν αὐτὸν ἄριστα ἐπιμελεῖσθαι ἔτι δὲ πρὸς τούτον δύο ἄνδρας, τὸ μὲ 'Ερεχθηας 'Αμυνέαν ον αὐτοὶ οι ἰθυλέται διγηφωαντο συλλέγειν ad ἐπιμελεισθαι τῆς φυλῆς

ἐκαστοτε , δοκουντα χρηστὸν εἴναι, το δ ετερον τῆς Κεκροπίδος, σπερ καστοτε εἴωθε ταύτην την φυλὴν συλλέγειν δ)ετ δε τέταρτον Φαιππον, - προσετέτακτο νεῖσθαι καὶ ἀνα- λέσκειν εἴ τι φράζοι ο διδάσκαλος , ἄλλος τις τουτων, οπως ἄριστα χορηγοιντο ι παιδες καὶ μιηδενος ενδεεῖς ειεν διὰ

την ἐμὴν ἀσχολιαν ' Simul ex hoc loco apparet mira choragorum cura, ne quid horum suum deficeret. Praeter chorodidascalum et hypodidascalum, quorum mentionem jam fecimus, c0mmemorantur qu0que χο-

ρολέκτης et χοροποιός.i Antiphon l. l. εἰ 2 sqq. 2 Ex hisce intelligo, hunc quoque a tribu creatum esse. Quod ad haec verba attinet - τὴν φυλὴν συλλέγεντ' ' quae etiam supra de Ammia usurpantur, ea significare puto, tribus chorum colligere. Probant igitur, quod supra diacimus, choreutas e ipsa tribu, quae chorum sisteret, esse debuisse. Dj0jtjgod by IOO le

39쪽

chorolectes, quod nomine saltem significatur, hinragum in choreulis colligendis adjuvisse videtur i. Vori videtur simillimum duos viros, de quibus Amtiphon in loco a nobis citat loquitur, Amyntam ab Erechtheide tribu creatum alterumque e tribu Cecropide,

chorolectas suisse; unde enicere licet, suum quamque tribum creasse chorolectam, ut choragos se singulis annis excipientes adjuvarent. Nomen χοροποιου quod Schneidems l. l. jure statuere videtur apud Dores potius viguisse, e locis, ubi de eo sermo est, concludere licet. Idem fortasse suit, qui Dorice χοραγὸς quoque dicitur, eum dico qui tum Doricis choris praeibat κορυφαῖοςὶ tum eos instruebat

Ex omnibus iis, quae jam diximus, apparuit, hinragiam rem suisse multi laboris. Nec vero minores

I Vid. Pollux, V, 06. Antiphon l. l. Aelianus, ut anim. XV, 5. Suidas i. v. χοροδέκητης ut verisimile est, legendum χορολέκτης . Uterque horum chorolocte coryphaeum fuisse existimant CT Schneider, p. II Ι4l . Gepperi l. l. p. 202.2 Vid. Pollux, l. l. Xenophon, Agesilaus, 2, 7. Plutarchus ophthem Lacon, p. 208 sq. Trachneide et Gepperi, ll. l. Dj0jtjgod by IOO JIC

40쪽

oadem sumptus flagitabat, qui tamen sumptus, ex ipsius rei natura, diversi erant pro diversis, quibus choragus praeesse poterat, choris. Velut tibicinum chori sumptus majores erant, quam chori tragici j, qui rursus superabant impensa acienda in comicum chorum, quum nimis magnos sumptus aureis ornamentis, purpureis vestibus aliisque ejusmodi ρbus in comoedia impendere, parum honestum haberetur. Etsi nonnulli nobis supersint loci veterum, qui diversarum choragiarum sumptus tradunt inde tamen

universam rationem nequaquam conficere possumus,

quippe quae pro cujusque ch0ragi sive liberalitat sive parsimonia diversa fuerit. LFsias . . narrat in Aristophanem quendam in duabus tragoedorum horagiis sibi et patri quinque millia drachmarum impendisse, h. e. in singulis bis

mille quingenta drachmas. Princeps vero locus, ubi integram paene liturgiarum sumptuum computationem invenimus est eiusdem Ssiae in oratione ἀπολογIα δωροδοκέας ), ex quo ea tantum, quae ad dramaticam