Quaestiones scenicas ad choragiam pertinentes: Commentatio litteraria ...

61쪽

DE POETA ET CH0RI PRAECEPTORE, EORUMQUE IN ScENIC CERTAMIΝ PARTIBUS. De ratione, qua poeta dramaticus acceperit chorum, apud omnes constat. Tragicus quum tetralogiam, comicus quum comoediam composuisset, easque proximis Dionysiis in scenam ducere vellet sabulas, adibat magistratum, qui his estis praeerat, ergo, ut supra vidimus, agnis Dionysiis archontem ponymum, Mnaeis regem Magistratui tradebat sabulam, petens, ut, si sabula ei placuisset, indicaret, qui suis sumptibus eam in scenam induceret. Hoc dicebatur χορον αἰρεῖν' petere chorum Fabulas a poetis oblata dijudicare penes archontem fuisse videtur, cui essent traditae. Si poeta ei gratus esset ejusque sabula ei placeret, chorum concedebat: in minus, recusabat. Ita apud Athenaeum' locum invonimus Cratini, ubi

62쪽

loquitur de archonte, qui Sophocli denegaverat chorum D 3ς οὐκ ἔδωκ αἰ ουντι Σοφοκλέ. χορον, πῆ Κλεομὲ φ δ', ον υ ἄν ἡξἱουν ἐγω 'Eμνοὶ δάσκειν ουδ' ἄν εἰή Αδωνια' ot ipsi Cratin idem accidisse apparet ex Hesychii loco i): Κρατινος ἀπὸ θυραμβου ἐν Βουκόλοις ἀρξάμενος, ἐπείλὴ χορὸν ου ἔλαβε παρα του ἄρχοντος ἀφ' ου ρτι κει' quemadmodam verba depravata verissime correxit summus Casaubones Archonti igitur in ductis hiseo exemplis chori recusatio exprobratur. Coram archonte tamen poetarum disceptationem de suarum sabularum laudibus obtinuisse, confici posse

vidctu e loco Platonis in ' n νυν ουν, ω παίδεις μαλακων Μουσων κγονοι, ἐπὶ δείξαντες τοῖς ἄρχου τι πρωτον τα υμετέρας παροι τας ἡμετέρας φδας, ἁ μὰν τα αυτ γε ἡ καὶ βελτίω τα παρ' υμού φαμ1ται λεγόμενα, δώσομεν -ῖν χορὸν, εἰ δὲ μὴ, οἱ ἱλοι, ου αν ποτε δυνα4κε ' ' uuas tamen verba ν δώσομεν χορον' ' quae etiam occurrunt

in alio Platonis loco aliquid habere, quod cum vul-

63쪽

gari hac de re opinione non prorsus congruere videatur, latendum est. Sed si haec mittamus, restat quaerere, uter, si poeta et chori praeceptor non idem erat, uter

igitur fuerit, qui chorum ab archonte petierit, utrum ipse sabulae poeta, an potius ille, qui instituere chorum' Causa, quae hanc quaestion0m difficillimam reddit, haec est, quod plerumque poeta simul chori praeceptoris munus suscipiebat. Maximi nihilominus nobis est momenti discernere, utrum poeta, quatenus hoc nomine gaudebat, an hinrodidascalus, vel si non poeta esset, chorum acciperet.

Ex hac enim quaestione, quae parvi momenti primo aspectu videri potest, totum sepe judicium, quod nobis de choragia auctoritate serendum est, pendet Inde autem, quod poeta et chorodidascalus plerumque esset unus idemque, sponte sequitur, apud ipsos veteres haec nomina eadem semper sere significatione usurpari atque saepe permutari, ita ut nobis dissicillimum sit, discrimen harum notionum revera inter se discrepantium recte discernere.

πάντες, ἀλλ' οἱ ἐδοπιιινουντες καὶ οἱ δοκιμασθέντες αtio . horum ab archonte meipere dicebatur . χορόν λαμβάνειν ' Vid. Aristo .,' Ranae, 94 Aeschyli ita supra citatus Hesychii locus, alia.

64쪽

λήτου ἄλωσιν καὶ διδαξαντι.

Aristophanes contra vocibus ποιητής et δάσκαλος promiscue uti videtur, quod eo impenMus miramur, quo luculentius praebet ipse exemplum, sabularum poetam ac didascalum non semper eundem fuisse Fabulas enim, quas secerat, plerumque Philonidi aut Callistrat chororum magistris docendas eum tradidisse constat. In chamensium e g. parabaSi S. 627 comicus de se ipso: D'EPου γε χοροι ν ἐφέστηκεν τρυγικοῖς δ λδασκαλος μων ' Pauli insta, vs. 32

Idem in quitum parabasi, vs. 507

ly Vid. Herod. I, 20. 2 id Horod. VI 2I. 3 Hoc tamen loco fieri posse mihi videtur, ut diversa nomina ab Aristophane do industria usurpata sint, ita ut verba ὁ διδάσκαλος ημῶν' ad Callistratum pertineant, qui Acharnensium sabulam docuisse traditur; Dj0jtjgod by IOO le

65쪽

Unde perspicue apparet, poetam, cujus menii sit, comoedodidascalum quoque suisse 'in Philonidem contra et Callistratum ipsius didascalos poetas vocat in Vesparum parabasi, vs. 1018

Νullum sepe obtinuisse discrimen inter poetam et didascalum ex omnibus his locis apparet in Hic vero quaerendum St, utrum poetae, quatenus esset poeta, an potius didascalo, sive poeta esset Sive non esset, in sabula agenda fuerint partes duo ad hanc quae8-tionem attinet, constat, si poetarum sabulae non ab ipsis docerentur, non poetarum nomina, sed didascalorum, a quibus doctae essent, in indicibus esse posita

loca Vero, ubi πονητης occurrit, ad ipsum spectent Aristophanem. Quidquid est, argumentum manet, vocabula ποιητὴς et διδάσκαλος facile inter se commutari potuisεe. I Neque hic locus, ut praecedens, dubitationibus ansam praebet, quum in quitum sabula Aristophanes et poeta et didascalus fuerit. Vid praeterea non minus lucidus locus in Pacis parabasi s. 734 sqq. 2 Adde etiam ea, quae operiuntur apud Julium Richter in Prolem. in Aristoph. Vespas, ubi agit de didascaliis, p. 5 . Quo sensu ut significet et opus poetae et chori instituendi docendique munus Verbum διδασκαλία occurrit apud Platonem Gorg. p. 50 f. . us πων χορῶν διδασκαλία uti consentaneum propterea rest quod subsequitur OX

66쪽

In libello περὶ κωμ ινδεις inscripto ' de Aristophano

haec legimus: ἐδέδαξε δὲ πρωτος ἐπι αρχοντος Διοτιμιουλα Καλλιστράτου τας με γαρ πολιτικας τουτον φασὶν αὐτὸν Αδόναι, τα δὲ κατ' Ευριπι δου καὶ Σωκρατους Φιλού- νἱδη διὰ δε τουτο νομισθεὶς ἀγαθὸς ποιητὴς τους λοιπους επιγραφόμενος ενικ' ἔπειτα τῶ υἱ- έδIDυ τα δράμιατα. ''Quaestionem, utrum ea quae hoc loco commemorantur de diversa earum, quas Callistrato, earumque, quas Philonidi tradidit, fabularum indole, hic mittentes, unum saltem ex hoc loco efficere et ad nostrum adhibere usum licebit duodsi enim scriptum est επιγραφομενον Aristophanem cetera dramata in scenam dedisse, apparet antea non ipsius nomen inscriptum uisso sabulis, quas secerat, i. e. Callistrati et Philonidis nomina sabulis quas docuerant Aristophaneis esse imposita. Dicitque scholiasta ad Pluti s. 179 Philonidom

Etiam cum mortuorum poetarum sabulae, ut siebat, a filiis vel aliis eorum consanguineis docerentur, non poetarum, Sed 0rum, a quibus in cenam commissae

67쪽

ossent fabulae, nomina inscribi solebant. Iophon e g. post Sophoclis patris mortem complures eius docuisse sabulas traditur, de qua re ita scriptum est in scholio ad Aristophanis Ranas, vs. 78 γγου μόνον ἐπὶ τῆ ταῶ του

πατρος τραγονδέαις ἐπιγράφεσθαι κωμονδεῖται, ἀλλ' ἐπὶ

τ καὶ ψυχρω κώ μαλακὸς Βαι ' ocedunt multo grammaticorum de nonnullarum sabularum auctoribus discrepantiae, quarum nulla excogitari potest causa, nisi haec, quod non poetarum nomina, sed chori magistrorum in didascaliis serebantur. In publicis quoque choragicis victoriae ramaticae monumentis solius chori magistri occurrere nomen, infra videbimus. nonnullis denique comicorum locis apparet, oin tam, nisi didascatus esset, nullo victoriae honore ructum esse. In vita ristophanis, p. XXXV aliisque locis' narrantur comici Aristophani irridentes dixisse,

eum τε ἀχ γεγονέναι quippe qui comoedias aliis docendas tradiderit nam , τετράδ, γεγονέναι' est νγ παρ

I Vid. Commentatio ad lat. Apol. p. I9 p. 33 Behh. , Zenob. VI, 7 Suidas et Photius v. ετ in νενονώς.2 Cf. etiam quae Monuit vir Clar Cobet ad proverbium: - Αρκάδας ινμι εχθαν' ' in Observ. criti in Platonis comici reliquias, p. l02 sqq.

68쪽

Inde concludimus, Aristophanem poetam, didascalimunus non suscipientem, nullorum participem honorum suisse atque hanc ob causam comicorum ocis suisse obnoxium. Neque ullo modo est mirum solius chori magistri nomen in publico documento esse receptum neque ullam poetae rationem esse habitam. Quaecunque enim periicienda erant, dum sabula in scenam committeretur, non poeta, sed didascalus curabat. Ex omnibus hisce officere licet, solum didascalumcum magistratibus egisse hunc, non poetam apud archontem nomen professum esse chorumque petiisse Si praeterea opus est argumentis ad hanc meam de didascali in scenica commissione partibus sententiam magis etiam confirmandam, summi viri quoque auc

69쪽

licli in insanier usge edictitet, honni an sicli im0mnilichen Lebon nicht in Betrach hommen. '' j. Si haec verba, quod mihi omni dubio majus vide

tur, veram rei naturam atque rationem reserunt, dubitari non potest, quin ea quoque, quae de didascalo nomen profitente et chorum petente statuimus, revera ita se habuerint j. Haec quum constent, non tamen supervacaneum videtur iterum monere, iis locis, ubi sive veteres, siVerecentiores de sabularum in scenam inductione loquentes poetae mentionem faciunt, semper sere intelligendum esse didascalum, quippe cui soli in sabulis instituendis atque agendis suum munus fuerit. uuaestio tamen oritur, quis suspit didascalus illo ΤUipum idem uerit a chori magister an alio quodam in docenda sabula munere unctus sit Uno Meckhio excepto, nemo, ni allor, hac de re dubitavit statuunt

I Vid. C. O. ulter Gosch. d. grioch Liti. II, p. 79.2 Iisdem fere aemuellerus orbis Geppertus Die alvii tota Bilhne, p. 280, 2) - Ob dicter de Didashalos nun aussordem auctioch Dich-ter Mar, honnte en stens vor de Behorde nichi in Betrachi hommen, da man de Didashalos de Stilohes Aranxie undisich de ποιητης. Copiose hae de re agit Wol angus Helbilin commentatione, cui titulus cst . Quaestiones scenicae'' Bonnae, IIenr et Ohen, 86l), ex qua commentatione nonnulla desumpsi.

70쪽

omnes didascalum eundem ac chori magistrum fuisse. B00ckhius contra a vulgari discedens sententia, poetam

vulgo didascalum suisse contendit, cujus didascali munus uerit histriones instituere et docero ab hoc vero proprie ita dici didascalo distinguendum esse chorodidascalum, inferioris conditionis hominem a

chorago mercede conductum, ut chorum suum institueret inj. Haec Mech hi sententia quum cohaereat cum ipsius opinione universa de sabulae docendae ratione, ex qua chorum ab ipsa sabula prorsus sejungit sabulae instructionem externam civitati, chori chorago tribuens, sabulae institutionem poetae, chori chorodidascalo;quumque haec sententia, cui assentiri nequaquam possumus, summi viri commendetur auctoritate, operae pretium erit funditus eam evertere. De ea sententiae parte, quae ad externam pertineto sabulae et chori instructionem, insta videbimus.l Ipsa Boecthii verba quae reperiuntur in opere saepius jam citato: Athen Staatsh. p. 487, 1 odit. ita se habent: Dormitate letate die Schauspieler una angi vom Choragen in gan ander aber vectiestes sic mi der inlehrun de Chors, de Chor musgis de Chor ed in ine Lelirer χοροδιδάσκαλος unterrichte lasse undisiesendasti buzahlen.