Quaestiones scenicas ad choragiam pertinentes: Commentatio litteraria ...

51쪽

litem ei intulit, nempe actionem propter laesam ciVltatem ac legem J. Non enim solus Demosthenes injuria affectus erat, sed sanctus choragus sacris muneris ossiciis ungens Hoc scelus erat legis violatio non tantum erat injuria universae civitati nec minus ipsi de et rebus divinis illata. amnam vero poenam Demosthenes de tali scelerop0p0scit Ex quodam loco in patet, nisi rhetorica seditasse insit hyperbole, eum capitis idiam accu8388e

Tam sacrum habebatur choragi munus.1 9. DE AEΗ0RAGI VICTORIA.

De ch0ragi ipso die esto, quum chorus certamen iniret in orchestram prodiens, partibus, nihil sero nobis innotuit. Hoc unum ex Demosthenis in idiana loco citat apparet, choragum eo die in orchestra adesso debuisse, praesentibus jam spectatoribus. Alia hac de re non sunt tradita. Nobis igitur, ut consilio nostro ea omnia adumbrandi, quae ad choragi

t Vid. quae de actione midiana acute disputavit mine. Schia. Hypomn. Vol. III in epistola dedicatoria ad Hermannum.

52쪽

in commissione scenica partes pertineant, satis facimmus, reliquum est de ejus victoria agere. Si proprie loqui volumus, non choragus Victoriam reportabat, sed tribus. Decem enim tribus Atticae inter se choris certabant, a choragis ero reprae8entabantur, ut in certamine, ita in victoria. ac conditione choragum victorem dicere licet j. chorago, cui omnis sepe chori instituendi, totiusque certaminis praeparandi cura commissa suerat, victori maximi habebantur honores. Victoriae insigne apud Graecos erat corona, in Dionysiorum certamine corona hederacea, quum hedera Baccho sacra esset in Praeter coronam, tribus sive potius choragus quoque accipiebat praemium, nempe tripodem, quem deinde sollemni ritu deo consecrare solebat. Haec sollemnis consecratio ἀνάθεσις), qua haud paullum augebantur choragiae sumptus erat tripodis collocati in basi inscriptione c0nspicua, sive in ipso theatro, sive in Di0nysi templo, sive in via trip0dum dicta pr0pteri Xen. Μemor. II, 3. 5. καὶ δαπανα δ'ἄττὀν Antisthenem, qui saepius egi egio iunctus choragia praetor fuerat creatus εικις μαλλονὰν ἐθέλειν εἰς τὴν os ολη πῆ πολε πων πολεμώκων νικην η ς πην συν τῆ φνλη πων coe κων.

53쪽

choragicorum tripodum ibi collocatorum multitudinem, quae Lenae vicina erat. Hae tripodum bases et magnificentia et forma conspicuae erant, quod duae usque ad hujus saeculi initium integrae conservatae ostendebant altera quadrata erat aedicula aditum praebens in antrum insuper etiamnum conspiciebatur pulcher sedentis Bacchi truncus Antiquum illud monumentum Christiani in sui cultus usum converterant, quippe quibus pro sacello erat, qua causa sactum esse videtur, ut servata fuerit. In bello, quod hujus saeculi initio cum Turcis gesserunt Graeci, aditim deletum est. Alierum, quod adhuc superest aedificium, miro modo a populo Diogenis laterna cognominatum, rotunda est aedicula undique clausa, ocio columnis elegantissimis circumdata, quadrata nitens basi Columnae illae portant tectum rotundum a

num in florem desinens, qui ad ipsum tripodem serendum destinatus suisse videtur. Anaglypha in Zoph0po elaborata imaginem serunt piratarum Tyrrhenorum ob injuriam Baccho illatam in delphinos mutatorum. Vulgo hoc n0minatur choragicum Lysicratis monumentum, quia inscriptio ostendit, Lysicrato Lysithida silio, chorago tribum Acamantidem puerorum

54쪽

Haec sola choragorum monumenta nobis supersunt,

cujus rei fortasse causa erat magnificentia, qua ceteris plerisque antecellebant constat enim, nonnulla sola columna aut ornate sculpta basi constitisse. Gopportus in contendit, tripodem a chorago consecratum non fuisse praemium, sed chorago victori concessum tantum filisse victoriam celebrare tripode suis sumptibus sacto atque in dei honorem consecrato quae tamen sententia veri non valdo similis mihi videtur. Nempe, ut eam probet, locum citat Lysias in ubi cliens inter ceteros choragia sumptus etiam tripodem reserret. Sed hoc ibi non logitur. Νο tripodem inter sumptus choragicos refert, sed tripodis consecrationem, ad quam, ut vidimus, et basis pertino arte lacta et est quoque sine dubio ac sollemnis in basi collocatio in dei honorem ἀνάθεας). Hoc tamen constat, choragos interdum non tripodem consecrasse, sed minores pretii res, . . taeniam, si rem parVosumptu absolvere volebant in In victoria saltem comica consuevisse videntur choragi cludi instrumenta

55쪽

σκευήν consecrare, ut apparet ex eadem Lysias oratione j. De comoedorum itidem chori victoria e veterum locis probari non potest, quod de choris tragoedorum, tibicinum, chorisque Tricis Virorum puerorumque, praemium hujus victoriae tripodem fuisse in . Postridie victoriae choragus celebrabat estum, quod τὰ ἐπωικια dicebatur Deo sacrificabat, amicorum sa- miliariumque accipiebat gratulationes, lautas dabat epulas, quarum participes erant choreutae omnesque ii, qui ad victoriam aliquid attulissent Saepe uno die festa non absolvebantur, diebus etiam sequentibus cum paucioribus intimis epulabatur Victor, magna cum hilaritate celebrans honores, quos tantis curis, tanta

liberalitato sibi paraverat in Prioribus illis opulis

adesse choreulae jus suum existimabant. Si sorte choragus choreutas suos post victoriam ad convivium

I id Lysiae ἀπολ δωροδ. p. 6s8 sq.: ἐπι δὲ ἐκλείδου ἄρχοντος κωμωδοῖς χορηνων Κηφισοδότι ἐνέκ- και ἀνάλωσα συν τῆ τῆς σκενῆς ἀναθέσει ἐκκαίδεκα νησας'', . . . Huc quoque fortasse pertinet Aristoph. Pac 763: ἀλλ' ἀράμενος τὴν σκευὴν ἐθυς ἐχωρουν ' 'Cur enim ludi instrumenta sustulit mi est deo consecraret.

56쪽

vocare neglexisset, sequenti deorum est nequaquam ei parcere solebant chori comici in

57쪽

Hisce de choragi ossicio, conditione, victoria monitis, disputationem meam absolutam existimare possem, ni superesset quaestio in nostro argumento maximi momenti. Hactenus enim de commissione scenica locuti ut decertamine tribuum Atheniensium, quibus praeessent choragi, gravissimam rei partem neglexisse videbimur. Etenim virorum doctorum scripta de rebus scenicis legentes de commissione scenica semper ita scribi reporimus, quasi uerit certamen poetarum sive tragicorum iVe comicorum, choragorum liberalitate illustratum . quos quidem choragos quamvis inter se quin

58쪽

que certasse lateantur, eorum certamen nil nisi additamentum poetarum certaminis habendum esse statuunt. Dum nos in iis, quae supra monuimus, choragum principem habuimus in commissione personam, ex horum sententia non choragus sed poeta certaminis

caput sui ij.

Nequo haec opinio omni omnino argumento caret; nititur contra permultis antiquorum locis, tum ipsorum veterum scriptorum nonnullis. ut saltem primo aspectu videri potesq, tum praesertim eorum, qui scriptoribus explicandis operam dederunt, scholiastarum, grammaticorum, aliorum, quos quum inspicimus, ubique de poetarum certaminibus, victoriis, cladibus agi

videmus. Pauca e magna copia asseremus: Vita Aristophanis ' Μυστερον δὲ καὶ αυτος γωνίσατο'' Suidas V. Α κύλος visωνέζετο δε αυτὸς ἐν τῆ ο ὀ μπιαλ-δεν ων κε'.' idem . Σοφοκλῆς Μ καὶ σιμὸς ηρξε του δραμ α πρὸς δρῶι α ἀγωνIζεσθαι, Dinae εἰ τετραλογώιν' i ita Sin

I Quinam sint, qui ita statuerint, et qua ratione rem se habuisse finxerint, insta videbimus, ubi accuratius in eorum opiniones inquirere nobis propositum est.2 In uster editione P. XIII.

59쪽

phoclis: γνικας δε ελαβεν εἴκοσιν λ φησι Καρυστιος, πολλάκις δὲ κώ δευτερεῖα ἔλαβε, Ιτα δ' οὐδεπώποτε '; didascalia ad Aeschyli Persas vis Μένωνος τραγνδων AJσχύλος via Φινεῖ, Πέρσαις, Γλαυκν Ποτνιεη, Προμηλῖ' etc.

Haec omnia scholiastarum ac biographorum. Sed ipsorum veterum loci exstant, unde idem apparere videtur, qualis . . Aristophanis locus, ubi in ubium parabasi s. 520 dicit:

Talibus nitentes locis viri docti non tantum statuerunt, poetas inter se certaSSe, quod nemo sane negabit, sed poetarum illud certamen in scenica commissione principem tenuisse locum. Etenim quum negare non possint, choragorum quoque certamina obtinuisse, ambo haec certamina ita con-I Porro afferri possunt Eq. 535 de Cratinor o χρῆν διὰ τὰς προτέρας νικας πινει ἐν πω πρυτανείω κτε. s. 521, Vesp. 1050, Pac 768 769, alibi. Exemplum verbi ἀγωνιζεσθαι vide Arist. Achara. v. 189 ἐπ' ἐπὶ τὸ χρόνον τ' ἐνθαδὶ Θέογνις ην νιζετο cer.

60쪽

jungere conati sunt, ut de choragorum certamine quasi de additamenio quodam poetarum certaminis semper loquantur.

An jure id faciant, hae disquisitione investigabo, quam ita instituam, ut ante alia omnia de poeta et chori praeceptore videamus quam quaestionem si absolverimus, jam lacilius iudicare nobis licebit de nocessitudine, quae inter eos et choragum intercesserit.