Vitarum Italorum doctrina excellentium qui saeculo 18. floruerunt decas 1. 6.. Auctore Angelo Fabronio

31쪽

eius probe perspectum haberent singulare linsius studium in Christianam Rempublicam , &intelligentiam magis magisque admirarentur , multum illi quidem tribuebant auctoritatis , ut sepe a proprio iudicio discessierint, quo cum illius suffragio consentirent . Ita diligentissime omnia , quae iuui muneris essent, obibat, ut nil unquam sine gravissima causis intermiserit, nec dubitaverit etiam cum minus belle se haberet, adesse illis coetibus S. officii, Propagandae Fidei , Sacrorum Rituum, Episcoporum & Regularium , Indicis , ac Indulgentiarum , quibus alscriptus erat. Ad haec onera, quae ceteris sere eiussiem ordinis selent esse communia , accedebant alia extraordinaria, cum CLEMENs nihil eL se putaret, quod eius fidei & industriae rectissime haud committi posset. Quantum autem in agendo dicendoque ille valeret, satis erit unam

rem exempli gratia proserre. Nam modus adhibendus est, quoniam hoc volumine vitra eYcellentium Virorum complurium concludere constituimus. Erat magna contentio inter Cives Hortanos & eorum Episcopum, refici ne deberet Templum majus illius Civitatis , quod Vi

tium

32쪽

tium secerat. Episcopus maxime nitebatur, ut primo quoque tempore opus fieret, non selum propter metum ruinarum, sed & quod Deo decorum erat. Ad hoc consilium pauci tam dum accedebant, contra plurimi obsistebant, illud caussati, pecuniam in numerato non esse , neque quo manus porrigerent , suppetere. Intelligens Episcopus aliud tegi hujusmodi excusatione , nihil non molitus est , ut illos ad suam perduceret voluntatem , sed cum id non potuis.set, illud tandem consilii cepit , ut rem ad Rubtificem M. deserret . Hoc nuntio Pontifex minmotus , iubet Casinium Hortanum se conse

re , ac dare operam , ut ea gens ad meliorem mentem voluntatemque converteretur . Olimhil ac se contulit Casinius , Primores comvocat , eosque adeo sua cepit humanitate , gra-Vique oratione pressit, ut nemo ab illo distesserit, qui non omni cogitatione Drretur ad AEdem construendam. Qilo peracto , cum universa C vitas introisset in Templum ad audiendum se-lemne facrum, quod Casinius erat facturus , hic ea verba in concione habuit, ut nemo fere tam inops fuerit, quin aliquid contulerit ad opus

33쪽

opus conficiendum , quasi alius populus id face. re antea recusasset, non ille ipse qui tum in , dando nullum modum servabat . Caepit igitur Templum aedificari, & Casinius summa cumcae. remonia primum lapidem posuit: & ut exempla praeiret, ex sua re familiari centum scutatos dedit , totidemque annuos , quoad ipse viveret, assis gnavit. Husus mandati confectio iucunda quidem Casinio fuit . Nihil enim ille antiquius h bebat decore domus Dei, sacrorumque Altarium . Ex quo fiebat, ut non selum necessarios, sed etiam liberales semptus faceret in AEdes iacerdotiorum, quae sibi commissa erant . Huic rei illud testimonio erit , quod in Sanctae Pristae, cuius Titulum gerebat, quotannis mille fere scutatos impendebat. Nam domum ei contiguam amplificavit, duo sacella non selum aedificavit orianavitque , sed etiam secra supellectili, aliquoque censu locupletavit; ac demum novum tacrarium inchoavit, quod testamento iussit abstivi. Sed iam tempus est ut de morte eius ali qua dicamus . Dederat natura Casinio firmam corporis constitutionem , sed vehemeritissima , quam in studiis adhibebat, animi contentio, assidua

34쪽

I 6 duae immoderataeque vigiliae, voluntariae afficta. tiones, longissima itinera, quae pedibus semper s.cerat, adeo illam vitiaverant, ut idem saepe calcu lorum , ischiadis, ac dentium doloribus prem retur . Accessit eo, quod paucis mensibus antequam Cardinalis crearetur, cum sorte scamnum ascendiiset ad sumendum e pluteo librum , retro graviter ex eo cecidit. Quo ex casti homo senex & debilitatus in febrim incidit, quam& aliae identidem febriculae consecutae sunt, nec non graves renum dolores . Non est credibile quanta non dicam patientia, sed hilaritate haec omnia ille pertulerit , ut ne vix quidem industriae suae cursum interrumperet. Sed quamvis animus non frangebatur , debilitabatur tamen quoetidie magis corpus , ut dysiuriae demum siccumbere coactum fuerit. Sentiens Casinius se jam opprimi magnitudine morbi, in quo duos memses consumpsit, Joannem Antonium a Florentia Procuratorem totius Familiae Cappuccinorum ad se accersiri iussit, eique omnis anteacta vitae peccata aperuit. Pari modo reliquis , quae ad religionem pertinent, rite sincteque perselutis, in quo ab amantissimo Francisco Tenderinio, qui per

35쪽

II per hos dies Romam venerat, adiutus fuit ,

postrid. id. Februarias a. MDCCxIx. diem suum obiit, tanta quidem constantia animi, ut beatam illam terram videre videretur, in quam tanquam in portum ex longa navigatione ellet Venturus is Q am omnibus esset carissimiis, id erit indicio, quod ille ex hac vita migrando maximum sui desiderium reliquit . CLEMENTI Vero , qui non mediocri alliciebatur vel voluptate ex consuetudine illius, vel utilitate ex consilio atque opera , tantum maeroris attulit eius mors, ut, renuntiata, lacrimas tenere non potuerit. In hoc

quoque ille testatam voluit singularem benevolentiam sitam erga Casinium , quod ei laboranti mille stulatos muneri misit, ut esset unde ipsi sumptus necessarii suppeditarentur ; quos tamen hic recusavit, dicens opus sibi non else. Admiratus Pontifex sanctimoniam S abstinentiam viri, eam ipsam summam eius hereditati

legavit hanc Collegio Propagandae Fidei) voluit adiungi. Eius corpus conditum est in Ecclesia Cappuccinorum , his verbis humili sepulcro sic enim ille iusserat ) inscriptis et

HIC IACET F. FRANCISCUs ΜΑRIA' CARO. S. PRISCAE ORATE PRO EO .

36쪽

Placuit vero ipsius amico de asini Bartholoinaeo Albelgotio in Templo Maiori Aretii eidem fieri magnificum monumentum , in quo hoc scripsit elogium rFRANCISCO MARIAE T. S. PRIsCAE S. R. E. PRAESBYTERO CARDINALI CASINO ORDINIS CAPUCCINORUM PATRITIO ARETINO CAROLI HUIUS BASILICAE POST CONIUGIUM CANONICIET OLIMPIAE ALBERGOTTAE LECTISSIMAS FOEMINAE FILIOpONTIFICII CONCIONATORIS MUNERE PER ANNos xv. OPTIME PERFUNCTO ROMAE XVI. KALENDAS MARTIAS MDCCXIX. HORTALITATEM E LUTO AETATIS SUAE ANNO LxxI. ET VIII. POSTQUAM PURPURAR CLEMENTE.XI. PONT. ΜAX. FUERAT DONATUS UT IN AEVUM TANTI VIRI MEMORIA PATRIA AMANTISSIMA FRUERETURBARTHOLOMAEUs ALBERGOTTUs IACOBI FILIUS DIVI STEPHANI EQUESCAENOTΑΡHIUM HOC AMICO ET AFFINI B. H. P.

37쪽

Et hinc quoque honori fuit . quod Arcaduin coetus eius obitum carminibus deflevit Sic enim Collegae optime de se semper me ido gratum pra mere se voluit; qui coetus etiam declar verat quanti illum faceret , ei inscripta tertio volumine vitarum illustrium Pallorum. Eundem Petrus Olympius Franchetius e Theatinorum , Familia laudavit Itala oratione , quae BonOniae typis impressa /eit. Satis de hoc viro dictum erit, si pauca adiunxero de seriptis ab eo editis, ac praesertim de Orationibus habitis in Sacello Pontificio , quarum tria volumina iussu C L E M E N TI s XI. in vulgus emisit

haud multo poli quam Cardinalis factis et . Ex his profecto facile quisque intelliget Casinium in eorum oratorum numero habendum esse ,

qui primas tenent. is enim illo uberior ac plenior quis ad virtutem libet , paucis immutatis , Ciceronis verba ustirpare ardentius cohortatus est ρ quis a vitiis acrius revocavit Θ quis vituperavit improbos asperius p quis laudavit bonos ornatius p quis cupiditatem vehementius fregit λ Quae dum agit. ita se peritum ottendit sacrarum litterarum, ut hae nullius Oratoris ae-B a que

38쪽

que in potestate fuerint. Sic enim illas , quo intendit , deducit, sicque apte ad persuadendum accommodat, ut ex illis orationem nasci facile appareat; d quod mirabilius est , id tam varie , tam nove praestat, ut ne sus cari quidem liceat aliquid ab aliis esse quaesitum . Totum tamen dicendi genus non est fanum et nam quandoque oratio turget & innata est , & habet quaedam longius ducta , quae Vitia vix declinari poterant iis temporibus, in quae incidit aetas Casinit. Apparent haec quoque in opusculo , quod inscripsit e Leta delP uomo alle misure dei tempo e dest' eternita ; quodque Venetiis

anno MDCLXXxII. vulgatum ad Cosmum III.

Magnum Finiriae Ducem instituit; ac in primis in panegyricis orationibus quorundam Sanctorum , quas typis commisit a. MDCLXXVII , ut

de factum puto , quod eundem valde poenituerit illas sibi excidii se . Praeter haec in vulgus edidit opus, cui titulus: I Consigii della Sapienaa , in quo gravissimae sunt ad recte beateque vivendum enuntiatae sententiae , quodque ex Gallico in Italicum convertit, plurimisque locis amplificavit. OPERA

39쪽

I CONSIGLI DELLA SAPIEMA r overo Raccolla Llle massime di Salamone nec sarie ais uom' per savia mente procedere; colle ri essioni fulle mede e massime . Trasportata das Franceo xea' Ita no dat Padre Franceia βο Maria Casini d Areet o Canuerino. In meneba presefo nolo Baglioni 168 I. in I 2. UETA' DELE UOMO alle mi re dei tempo e Lireternita. Veneri a I 68 a. preYD nolo Sabioni in I a. ,ed in Roma per Franc0eodi arrini Xomare ITσ2. in I a. PREDI E deite vel Rul AposIolico da F. Fran- cmeo Maria ot Arepo Canuerino , oui Cardinale di S. Prisca. In Roma presso Gro: Maria Sa Dioni III 3. in f glio rom. 3. Alibi etiam mox impressae fuere . Apostolus Zenus in notis ad librum Fontaninis, cui titulus, reca della eloquen a Italiana cap. 7. in Ita. ait, haud illi ignoscere posse , quod minime recensuerit inter sacros Italos Oratores Casinium , chr a giorni no Iri ejus ver ba referre libet ha dato non meno ali eloquenU Italiana , che vis sacro GAegio us gran nome .

40쪽

ANGELUS FABRONIUS S. P. D.

SIne me tuis vestigiis insistere, clarustae L

mi , teque in eo imitari, quod non mediocrem operam i diumque collocasti tu explicandis vitis majorum Itilorum doctrina excellentium , qui aut nostra aut patrum memoria floruerunt. Ego qYidem semper magni feci omnes libros tuos , quos plurimos, O reconditioris doctrinae , atque eruditionis pleni limos in vulgu emisisti ; sed studium, ardor quidam amoris in nostrates esse fecerunt , ut ii praesertim mihi perplacuerint, in

quibus tot clarorum Uirorrem monumenta complexus es, optarimqse me quoque in eodem scriptionis genere exercere . Satis ne feliciter id tenta verim, Iudicabis ex hac, quam ad te mi to , Vicolai Forti uerra Sita . Hominem fortasse de facie nosti; nosti certe ejus suavissimos mores , ac miram ejusdem in scribendo elegantiam festi statemque , ex quo fiet, ut facilius quid tibi de hoc libello sentiendum sit, statuere possis. Hunc si tibi probari rescribes , magnam spem feceris no