장음표시 사용
11쪽
tes Atiani praedicabante ne quoniam deum de deo ille dixit ansam raptarentassium uorum de deo uero patres interiecerunt Ham res quoniam nonnulla in hoc libro spatia inuenimus ab Ariana prauitate non aliena: firmo nobis fuit argumento ante coetum illa
saeratissimum hare illi conta φα dc edita suisse. Quare talibus tuo iussu amputatis rosilummodo Latinis hominibus hac traductione obtulimus.
EVSEBIVS PAMPHILI DE EUANGELICA PRAEPARATIONEA GEORGIO TRAPEZVNTIO TRADUCTUS
De Euangelii dissim ne: dc inrentione si . Capitulum Primum
scientibus aptare statuerim: hunc libra quo Euangeli
doctrinae ueritate approbamus: in Orationibus tuis adiutus ad optatum fine eerueniam: tuo nomini Episcoportic ornamentum Theociore dedicaui. Acin primis Fid n bis hoc manaelii note significetur: & quana huius uerbi potestas sit:declaranda esse arbitror.Euangelium sic dicimus quod aeternos ad y incorruptibilia bonorum q certe suprema dc maxima sunt: dc ex antiquissimis icta mibus: nuper uero spici ore sei orbe illus rantia:cunet1s hominibus annuntiarequod non ceteras caducasi huius is culi diuitiasmec breue hane ea lamitosam uitamee instabilia corporis comoda:sed a1arum quae intellemialis sit bstatiae senta quibus et corpo e bona quasi umbra consci uentia dependet: summa propri
ami nobis affert scelicitat&cuius quasi caput religio est:non illa gentiliis Llsa de
errorisoe plena nomen ementita est: sed haec nostra quae ipsa' rerum ueritate appellationem adinvenit qua animi ad unum selu dc uerum dea firmam stabit conuersionem tec uita quae mandatis eius pagatur esse asserimus: qua quide ex uita amicitia et inter de iam dc holes constituis': amicitiam uero beatitudo illa ultima dc scelicissimus finis eonsequitur: qui a supioribus dependet inde gubemat:ac rutilis eo puenturus in Quid ine hae inter deu dc holas amicitia melius nobis ait beatius excogitati potest No ne uitae: lucis: ueritatis: notumq; osum ipse fons atq; largitor est An no ipse ut cuneta 5c sinere iuuant cam in se ipse complera itur Qua ergo re indigebit qui eius amicitia adeptus est lata re' oium creatorem charitate sibi columit qui patre at tutorcm illu sibi ascripsit Non positimus prosecho dicere quin ori quae M aiam:quae ad corpus quaeq; ad externa pertineat optime beatissimes is postideat:qui charitate proximus deo factus: atissimam eius amicitiam exacta exquinta fressione consecutus vi. Hanc ergo saluta rem holum ad deum conuersione atq amicitiam ab Oipotenti di millias deus uerbum quasi lucis infinitae splendor cunetis annuciat. Non hinc aut aliundo: sed undit cunctis ex gentibus ad deu uerum: graecos simul Sc mi baros: ra secum: m aetatem:diuites re pauperes: sapientes: Sc contra liberos ac seruOS: magna uoce orat: hortaturq; om ni istudio ac rura hoc donum sit scipiamus. Nam sic esuidem naturae ali substantiae nos ora creauit se rursum cognicionem & charitatem suam aequaliter ossius proposuit qui gratia cius ex toto aio complae*ne': dccolunt. Hanc Gerga nos charitate qui inrisuis ipsius Mi patris uerba est ipse quos deus: non respicims ad peccata hominum: in
12쪽
se ipsum eis reconcilians uniuerso taut disma exclamat seriptura orbi annimelat. Venit nas ait remnunclauit pace illis qui longe sent de pacem illis qin prope sunt: q olim
ei diuinitus docti Dicabant Quida. n. rum clamant rccordabuntur 5 reuertentur ad tam oes fines terrae: ec adorabunt coram eo oes patriae um:quia dniin regnum te de ipse drabiciar gentium:&rursus: Dicite ingentibus quia θns regnauit: etenim firmauit orbem terrae qui non comouebitur Alius conspicuus erit Ens in ipsis: θc conteret penitus dcos Oct gentium terrae: adorabuntq; ipsum singuli: ex loco suo: Haec ex pristis ipibus dicta diuinis oraculismuc ad nos Saluatoris nostri Iesu christi micatione pue runt: sic mictam olim dc expectata a sanctis uiris oluin genesum uocatione uerita
cognitione uerbum dei quod nup de edo descedit operas fecit multo ante pilicha nobis annuntiat. De His quae solent obiici Angelis ec Iudaeis. Cap.ii Ed setatio me impetu quota animi re desiderio nimia prouesta. Antea.n.quas nostra confirmemus q selene obiici resutanda est e uidens'. Nam cu multi nonesne Christianam religione scii inconsiderata fide: de fideles appellantur: se scuta esse putent:iure nos qui ueritate euangelicam: argumentis: signis: adipi stigiis approbare his libris aggress sumus ad praparatione sus ti negotii respondedum ad illa prius me putamusq; uci a graecis uel a Iudaeis:ac maxime a curiosis nobis solet opponi. Non. n.aliter albitror omne cato ac serie oratione nostram progredi possesqua si prius ea q ad euangelicam ueritate iter praeparare: ec his qui a gentibus ad nos convcr runtur aptiora esse uideantur exponamus: deinde praeparatis ia de psectioribus idonea quae ad uera Saluatoris ac Eni nostri Iesu christi cognitionem adducunt diligentius explanemus. Huius crgo negotii ab illis initiu sit quae tam a rantibus qua a circucisis qui qua sitius rem nostra quaererent dici possent: qreret. n.quispiam profecto: quod in genus horum simus qui haec scti re aggrediamur: utria graeci an Barbari: uel siquid inter haec inuenitur neutri:& quos ipsos nos esse profitemur nodico note . nam id quide una uoce clarum seri pot: sed uiuendiarao ac secta. Nec.n. inquient gentilia comprobatis religio nec Iudaeos uos moribus uiuere videmus:quid igitur hoc minti cst aut qua nam haec est noua uiuendi ratio Praeterea quo impii non crunt ac d F orum inimici: qpatrios mores:patria iura patrias caerimonias quibus gentes ora ac ciuitates contin rcon taunt at s adiecerunt qui saluatores ac benefactores deos *reuerunt dc quos dis eos uidelicet qui in mitio saeculos apud uniuesbs hoses tam graecos qua Barbaros piregiones ciuitates:agros:hostiis:diebus sestis:ludis:ac cm imoniis ab ossius regi bus: Uratinis populis: philosephis: legulatoribus: honorans atq; coluntur: ac co' loco impia qdam ac stactata admirantur eccolunt.Qua sit umia digni: aut potius quem cruciatu quodq; supplicita non merentur qui patria neglexerunt Ec aliena figmcta spur ris fritin Iud ' fatallis nixa elegerunt aut quo non extrema prauitate sunt qui in se te propria relique ac laruam Scois rationis inopem fide uniuei sis gentibus inimicam ac impia elegerunt nec ipsum IudaeoF dcum statindia eorum caerimonias ncc gentium religione collantes ina itu ac invium iter sibi ipsis turpioer confecerunt Sed haec quide ex gentibus aliquis nec sua nec nostra recte intelligens de nobis dicere poterit He M uero si quos de nobis foriam conquerentur: cum alienigenae simus: sic plura sira nihil ad nos pertinente impudenter abutimur: ut nos insita nobilitatem in de οῦκ ipsos a patriis ac propriis riti se dere conem . Nasishristum diuinis oraculis uentarF ante multa saerula pium est. Si Iudaeoμ prophe aduentu ipsius praedirarumqui ec saluatore ec iussi tum non gentia ipsiun fiaturum promicarunt.
13쪽
Si tandem aliqua quaedam meliora diuinioracy laiptura pi nuntiata ea quos Iudaeis non gentibus f pta fuisse. Ital non recte nos iacere qui haec ob audiamus: ecquod turpius est quae Iud is propter errores Gos icommoda uentura tabunturam iam ipsis accidisse alliramus. RFromissiones autem bonorum mnos ipsis tranωamus quodlmrnae capti hominis est predictam Delicitatem cons antibus legem nobis ipsis attri: imus re datas ab ipsa lege caerimonias improbamus. Relatatio eorum quae obiicie Dantur. Cap. III. Is ruris huiusimodicum aduersus nos utantur: age iam deum omnita perii Saluatorem nostium uerbum ipsius quasi per pontificem inuocantes: primuin nos argumentum suum refutando: calumnitatores 1 sos este ostendamus
qui nihil nos comprobare posse: sed preres rationis fide persuasos inbunt: idi tam
ex his probationibus:quibus utimur cum ad religionem nostram gentiles concurrunt redarguemus: quam ex his quas uel scribendo uel uiua uoce proferendo:& aut priua elim aut picilice disputando aduci sariis opponimus: ac multo magis pcr hos quos liabros qui hoc totum euangelicae ueritatis negotium continent:gratiam enim dci ac caelestia tameficia per dominum nostrum Iesum christum filium dei Saluatorem nostrum nobis esse collata pluribus ac perspicuis algumentis hic Tractatus probaturum se pollicetur. Nam cupatria nostroru mcinoria nonnulli aduersus gentiles opponetes ac eis
respondetes alii diuinas scripturas exponises: alii ueritatis dogmata subtilius coprobares malia reliquerunt iure nobis hic modus cui libentes istidamus ad inuentus est: quatiis primus omnia sacer ille Apostolus Paulus probabilitatem omne cauillatoria longe abiicies ac certas esse probat Hes ait: Sermo ac praedicatio nostra non est in pertiasibilibus humanae lentiae uerbis.sta in ostensione spiritus & uirtutis:& rursu. Sa/pientiam loquimur inter perfectos:sapientia aut non huius iaculi neq; principia qui destruunt': sed loquimur sapientiam i mysterio abscondita:preterea sumesecia nostra i quit ex deo:qui nos ec idoneos fecit ministros noui testamenti. Non iniuria ergo ossius nobis Neptum estpromptos esse ad respondenda cuil ronem a nobis de nostra qrenti Certu in iliis Saluatorem nostru praedixisse doctrina suam intestimonili Oium gentiu per uniuersum terras orbem pdicatum iri: dc ecclesia quae postea uirtute s hac stituta est inuidia ait inexpugnabile fore:nec unq latus ut a morte superaret : i firmam fore sp at 3 immobile tanq in lapide stabilita atq; iundata cuius diuinationis inectas oem impudentissima lingua uana contradicente profecta arcem p5t. Quis. n. non fatebit cum sic aperte reμ euentus divinationi Ggruat: dei uirtute non naturam humanam illa Histesquae ec futura haec pruderat Sc re ipsa psecit q uerbis praedixerat V. n. sui euangelii fama tota ab ortu ad occasum orbe impleuit:oesQ gentes adiit: cresciti indiem pdicatio sua: Ecclesia et hoc note ab φῖ donata radices agit: ac usi ad astra sancto rum uiro' orationibus glorificata luce ac siilgore orthodoxae fides splendmnet hos a bus terga dat uel ipsis ianuis moms cedit π pauca utataq ille protulit. Supcr lapide aedificabo ecclesiam meam:& porte inseri no praeualebunt mucrrus ipsem. Sunt at alia quos multa a Saluatore nostro pilicia quaein sim a nobis collecta loco & res mentibus accomodata: rade ipse nostram inodunt opinione ac fidem. Sed ad haec a tasant commenda ad catholica ueritatem coprobandam hebnaicae scripturae testimon: rubus ante mille armos sudaeo' proph indocto F holum piscationem uniuersae ut halum affatura praesicantes appellacione christi note ipse cosserunt Maduentu eius mcame: modum α ipsum quo doctim S ad aes gentcs pumirer migerunt: nec tacuo
14쪽
runt sutura 1 fidesitatem:&quirid aduersus ipsum sacrari:&quas poenas pacito stetat daturi:quod urbs cou extrema obsidione cadcret suum omo retrae ipsi ad Oct gentes dispersi sis mimicis ac hombus ppetuo sMirent: q ori sicuti pia sime post aduentu Saluatoris nfi euenisse cospiciunt .Praeterea as prophetas audiens: post Christi aduentu Iudam' abiectione gentium uocatione: aperte dices cs futuram no admirabit:cum uideat res ipsas p doctrina Saluatoris nostri oraculis ipses ad ungue quadrare Per Saluatore. n. nostrum iactu esst ut ex omni genere horum pene innumerabiles spretis idolis: unius ac ueti dei cognitione religioncmi sitsi icrinito ita futu' dcioracula dc p alios Pphetas cecinerunt: ecp Hieremia maxime ubi dicit. Une deus meus ad te gentes uenient ab extremis terrae ac dicent qua sella nostri patres idola
possederat: ec non crat in ipsis utilitas:Si etho si ipsi deosmee erui isti dei Haee te uniuersi fides ae ueritate astruunt:nec humana uistute sta a deo pJusta N prophetavoraculis seripta ostedunt &ad haec a multis uariisq; gentium principatibus liberos qns
futuros holes uaticinant . Irat cum ora genres antiquitus multi reges ac tyranni urbessere singulas tener λ: ac alii populis: alii paucis regerem: qua ex re bella ubiqkemebat rcaptiuitates:depopulationeis urbiu ac gentia indies fiebat:plenal ola erant semirutet unde cogebanc urbani simul Ac agrestes ab ineunte statim mare rei militari opera daret ac sp & ubi φ p urbem ait agros rumati *dire: Continuo christi talia de quo stipes
est in diuinis oraculis: oriet in diebus eius iustitia dc multitudo pacis: dc cos sunt gladios Hos in uomeres: de lanceas suas in lalces: nec eleuabit gens in m em gladium: necem istiunt ultra in plium. Reyt euerus uerba Pphetas si tus est. ac ois principatuumultitudo cessauit:ab Augusto in ipse toe incarnatiois dni nostri Romano i impio in monarchia redacto Ex illo at me us ad memoria nostram non inuenies ita populos populis oppositos filissem gente ullam ita i alia insurexissemec humana uitam olum fusione uexata ut passim prius fieri selinat. AMui quo magna non est dignu admira tione sivita seca altante cogitet: r na priscis Tibus in daemones osum gentium Enahane ac summope ab ossius colebane'. tanto alteri ad alteros furore ab ipsis diis suis eo citati serebanesi ut nuc graecosmunc aegyptios:nue Syrios: nuc Romanos inter se bellare ae se ipses destruere ruones suas in cursibus: civitates obsidionibus deselare uideres
sicut historiis seis pspicit. Simul uero a piissima &pacificentissima Saluatoris nfidoctrina apparuit: multoue cultuS deoru labebas: bella cessabant: uniuersu holum genus a magnis malis uspiculis requiescebat. Quod maxima cgo diuinae ac ineffabilis sitae
uirtutis simu dicere non dubitauerim At uero ex sua micatione utum holos Psecerint stamis utilitatem et huius uatae cos ti ipsis oculis cernes si attedcris nuna alias in memoria holum ab aliquo illustri uiro aut populo iacta: nisi nuc suis duraxat uerbis ais doctrina p uniuetium orbe distula: ut olim iura gentiu recte a r humanitus sc heant et illa ipse inqua iura q ante aduentum situ tetra: Loda: immaniaciat. Non.n. iaperis quieu sicuti sunt matres suas ne adis nuptiis cognosciat non humanis uescunt carnib
Scythaeqisi ad eos uis micatio Christipuenit: nec charistimos talia reli one impulsi liber S Iugulat. Hac certe ac talia pene infinita holum quonda uitam uexabat. Massage ac dis res Opinquos allustines sitos et sine lute fictabantur miserrimos putasse tradunt zac ideo imolatis carens eos quos plurimi fixerat epulabant.Tibareni uiros se tuo S BOS P itarci Hyreani rapaci genera aulia Caspii mibus Pilatae Blita q quidem cha religiosissime prius Dciebant: nunc uero Ela euangelica uirtute undit truculentissma haar pestis explose e. uod uero minime dii putant aut inania S siarda simulachra male daemones i ipsis habitates:aut pres mundi q c spiciunt : aut mortuorum
15쪽
manum umbrae:aut quaecun animaliu nocentctimat sed p his omnibus una Saluatoris Ala doctrina cuncti simul gram ac Barbari:qui non sisto animo uerbum Clitisti audiuerunt ad tantum philosephiae peruenistaut solum veru deum regem ae dominu caeli: S terrae: Solis: Stellarum: totiust mundi creatorem collant a s sequatur:quodq; cuctis uitibus conatur sic uiuere: uel oculos coererant: iuid cupiditate traehi turpiae ter uideant: 3 ab ipsi mente omnem animi morbum depellant. Haec omnia quonam
modo audisti negare quispiam no esse isticis uitae Aut uero quod no reddi parere omnino laudant: tam a peritatio abstat: quoniam ab ipse no esse iurandum audierunt: seqomni iureiurando abiecto sufficere hominibus ita & non:quodis nec in cotidiano scr- mone inania uelis proserre: sed ita dil senter in omnibus te ipsum custodite: ut nec talia
nec iniuriosum:nec turpe in labiis ii emum habeas: qm ille dixit. De omnio si uerboronem dabitis 1 die iudicii:qua philosephorum uita non redidit Ad ham ct quod simul cucti de inumerabiles uiri A mulieres: 1iorestae pueri: serui dc liberi: nobiles aris ignobiles:docti simul atis indo stitis omni ab ortu silis ad oecasum loco ubi holes habitat quotidie serme ad percipienda disciplinam cliristi qua non silum a turpi Acinore: ueracliam a cogitationibus inhonestis abstineretquat uentrem aera quae sub uetre sunt domare docentur conquant: quod unmersi in diuina piat di plina exercentur excesse aio contumelias tarcinulla in uindi stam apperere: iram de appetitum oem temerariu superare ac uincere: indigentibus de re sita onmtre: oem holem iure naturae seatris ac proximi
ioco diligere: Haec ori siquis simul collecta consideret non ne fatebitur maxima ec sela uere bona cunctis esse hoibus praediratione Christi oblata: nee ab alio quam ab ipse potuisse unqho1 es huius uitie festiestate reciperes Illud uero quale tibi uidet quod uniuersum genus hosum non eos silum qui aliqua humanitate praediti sunt: rumetiam crudelissimo' dc in extremis oris terrae habitantiu ab immanitate recessit: ac ad opinion uerae philosephiae inditi tum est Quis.n. iam immortale esse aiam n5 credits Quis G1peret esse apud deu cum natum concesserimus uirtuti deposita praemias quibus Idu Linostri hanc uitam omo ita conrepsistat: priscos de illustres philosephos mulierculas putes: si ad hos conseras: ludu* pueros non iniuria existimes Oia quae de contemneda morte:aut uerbis:aut ex lo pristi philosephidocuerunt sceminae apud nos atl iniantes:uirit Barbari 5c indo it philosophi dicerent Saluatoris nostri uirtute adiuuate Immortalitatis nostrae opinione re longe magis e uerbis uerum ine coprobarunt: Ma magnum et illud:quod oes gentes non aliunde qua a doctrina nostri Saluatoris prouidentiam dei esse q cuncta perspiciat atq; gubernet didicerunt: Nec est iam aliquis quino ac caeperit sic doctrina de iustitia ec iudicio dei ut non lateas' caute iccirco uiuenda ac lonem a uitiis esse fingienda. Sta caput beneficio' orum quae a Saluatoris micatione Christi adepti sumus facile cognosces: si calamitosam priscie Idolatriae seaude qua 'quora
Eam holes daemona artibus pictantur diligenter aio uolueris. Verum ita natura feri compertu est:ut holum mus ronis non expers nulla unq rem aggrediatur nisi suasione inductum credat sibi prostit alnon tremm ad nostra cofugient ac maxrme rurdiores:P ad ueram religionem introducimus: fidei remedium adhibemus: hortantes es demeta ut de prouidentia destia smortalitate animi:de bona uiuendi norma quae a spe atq fici e selum dependetareetit sitiant.Nam de modico a quibus cauendum re quibus utendum consulenti nisi quis credati parum sibi peritia ipsius contare poterit et nec plasdoctor di pulis qui non credunt utilitatem quandam a doctrita secos uiros Inec philosephiae sectam ullam quispiam in sescipiet nisi antea crediderat commodo sibi iururamp
16쪽
sibi fumram ita diuersa suasioneae fide ducti atras cpicureora attrahitur uoluptate ali iucum vitae daridiem admiratur:alius platonem praponit: nulli Aristotescam nonulis Stoicos diligrarer muntur. Si caries quo salii aliaS quamuis omnes mediae sine meliores hInestiorest sibi urilitate persuasi crediderant Italindebitis Rei militaris ab aliis:ab aliis mercaturae:aut aedificandi studium esse propositum:Agriculturam alius Getari ac semen fulciS agrorum comissum dc mortuum reuiui sine posse non desperat Cur igitur admirantur cum sit uni acrsa uita hominu duobus his fide de spe gubre netur : si nostra etiam quar sista animis conducunt multis fide tantumodo tradunturtutatione altiora cos ut non potant Nonnullis ad fidem ratio quot ae doctrina si1bti lior communiter. Nuc quoniam taciter hax quasi fundamenta iacta sutria prima aecusatione res Medum: dc qui fuimus quais sumus dicendia. Nuquam iste negaturos
sciat qui-requirant ἔ OS noS esse patrios:primoi graeciae demonia cultus renuisse quos nunc respuimus ansa mimamur Iuda:cis attendctes sti ipturis:a quibus quamuis plurima nostrae religioni consimiama colligamus: fatemur tamen caerimonias Iudaeorum .uluendit morem non imitari. Sed non uiti tur hax aliter nobis recte eontata quam si in ipsa quae a maioribus nostris ac Timus quam Iudararum priscas uirtutes imedium ut omnibus pateant protrahamusic mim simul occvangelicae doctanae uirtus extabit: si ante oculos Oinnium pommus a quibus per ipsam ororibus fiamus liberati re ad hax qua ratione Iudaeorum Dipturas admirant S praesente corum uita recusamus:Postremo gaae ratio mangelii sit: quis proprie acis sit aere. christianisinus dica
tum quod nec gentilium nec Iudaeorum sed noua quaedam ac uera religio ab ipso Saluatoris nomine appellata. Age iam prima omnia pristas ac primas ipssem theologias
p singulas an impraesentiara uerbis diuulgatas ac probassapi philosephoru de dii,
de costitutione mundi opiniones pspiciamus: hinc.n.cognoscemus rectene ipsa spreui mus an non. Scribam ac non mea im my ipserum 4 apud eos studiosis limi res humanarum diuinarui fuerunt uerbarut nemo a nobis comentam fictami narrari tabulam
suspicari possit. De Origine mundi sicundum Pntiles. Cap.IIII. Iodorus tur Siculus uar apud ramos claritimus:quippe qui uniuersiim hid storia ad unum comodissime corpus collegit: statim incipiens: haec de origine holum cons psit:De prima uero horum origise: a naturalibus oc historicis eolligitur:binae Berunt opiniones: Nam alii cum inudum insenerabilem ais ineorruptibilem pata Artagenus quois hominum s piremum esse inci ueruntrita nune initium ipserum fuisse tratisiint. Alii congenerabilematis corrupta bilcm putarinti homines quot apposite certis temporibus incoepisse affirmarunt: Unam enim ante imtium omnium etai de terrae cunctis simul fusis formam fuisse: postea dis aratis di insist molibus uniuersi ordinem mundi conspectiam: aeracp motum habuisse continurim: cuius par ra quidem igneam ad superiores ascendisse partes sursiam sua propter leuitatem natura s per tendenterqua ex causa sellam ac stillariam multitudinem nolo ne cocius circumserti: partem autem turbidam atque terrestrem una cum humidis ad infinia propter grauitatem loca vim tisse. quam partem concinuc longo tempore in se ipsa conuolutam maria ex humiditater ex durioribus terram lutosam ac teneram
concreasse: quamprimum post ea quam solatis ealor ex aestinuit constipatam Hisset deinde siverit caleticha p ibus in locis correnditionem humida cile secutam: ex qua cui etiam nunc in pluribus fieri selet cum sit bito ad tras ram fiagus calor exarsit:ammata concreta fuditiquae noctua circulaia caligine alebantMin die a calore selidiora
17쪽
riadebant ac postremo lassicims iam crementu cons uta erupisse ab illa colluuiem nas has aiatiam sermas. Quos calidiora leuibrat ad altiora loca exilii Re uolucria apinpellacione nuncupata sicciora uero ac grauiora serpentibus ac terrenis con aerata:eo
dem quot mohumidioram consentaneu sibiosis locum cons m aquatica nucuparatoc Malaliam diuersia genera producta fissile Terram uero postq magis sole ac uenetis induruit nihil ex ptatioribus producere possie: ac ideo ex mutua semum coniunctione psectiora Seneratur: Hanc rem ita Rhabuiste tragicus et Euripides Anaxagore physe auditor i fabula quam Menalipen no1athis uerbis testatur: una caelo'e olim ac terrae forma: sed separatio cuncta in luce tulit: uolucres ac Das simul: arbores genera natantium mortalitat genus:haec de rerum origine prima a priscis ac imus.Cum igit diauersis uaciis p in partibus orbis terrarum ita producti sint holas non iniuria una ea uti lingua nequiuerat:cum aliter alibi uocabula rebus imposita sint: dc primos quidem hoses nulla re utili aut arre adhuc ad uiuendum inueta fertur laboriose uitam inrisienados ab immine attrecto:qua de re multos frigore adipaestu: nonulli et inedia perae repassim. Sed paulatim experientia rerum doc- ad spiam hyemere agere: fiuges deponere didicerunt:igne deinde adinvento artes quom ad uiuendum necessariae: indicetatis Zc usii hoibus duce ac praticipe fiant excogitatae. HM nobis ille scriptor Diodoriis de origine mundi dc prima holum uita breuiter rettulit. In avibus nulla dei metio facta cacialis quaeda iniuersi productio enarratur:quibus congrua oes serme gentilium philos hi conse ipserunt:quos opiniones si diligerer inspexeris a uanis quibusdam seruissconiecturis pro stas inuenies:quod ut iacilius facere possis a Plutarcho tractas tibi ante octalos ponam. Tu autem attente diuersitatem eorum tecum considera.
Diuerse de Substantia mundi philosephorum opinio S. Cap V.
Haleta ferunt primum olum principium rerum aquam posuiste: ex ipsa cunqt ista ineae in ipsam demu deuenire arbitratur.Post eam Anaximandru Tha letis sedalem ipsum ifinitum rerum olum generationis atq; corruptionis camdixisse. Nam ex ipse ait caelos segregatos cmaerosq; mudos numero infinitos:corruptionem uero de generationem multo prius ex infinitis arbitras iaculis in se ipsis reuolutis Hie cylindri Armates le terram asierit tantatas profunditatis ut ad latituginem prosian ditas tertia pars maeniatur ait praeterea spmaticas Dares ex sempitemo calido ac frigido in origine huius mundi densas fui sie: aliqua ex flammea pilaaere hoc cir uoluta ut testa nucleus diruta de in quostam circulos explicata selem ac stellas costituisie:ad haae hominem phimo ab aliis ammatibus natum: nam alia inquit videmus cito postea qua nata sunt ad propria pabula perse uenire: homine uero diutuma egere laetatione. Quare nisi in primis imitas ab aliis natus alioru nomine secutus Hilla unq edurari potuise
set me Anaximander Anaximenes autem principium rerum aera opinat quem genere infinitam:qualitatibus finitum ait: ius condensatione ac rarvictione cuneta gigni arbitratur: motum uero ab aeterno esse dicit:terra ex aere stipato primu olum saetam latam magis:iccirco non abs ratione seper aerem contineruSolem uero ac luna caetera stellas a terra ortum habere Ital selem terram Me ait uelocitate motus cali ditatem assiculum Xenophanes colophonius nouum quoddam iter piner praedictos sibi labricatas nec generacionem rerum nec Comapcionem ullam esse cotendata Lena
simile quicquid eth: Nam si aliquid inquit gigneretur id non fuim antea neeesse est :quod autem nota est id gign1 non poste. Nam ncque non ens lacere aliquid incique amnente-quacquam posse a it autem Hasus omnes tases : rationem quoque
18쪽
tina cum Pssibus uidetur abiicere. Terra uero continue aquis delata paulatim in maria longo meabimram censet: Solem alio alias stellas a nubibus gigni Parmenides Eleata Xenoptatus auditorati amicus prima Xenophanem: deinde opposita quadam uiam secutus est S mpimnia. n.aris obile censα cite uniuersum quod est ens secundu ueritatem res: Glum. n. esse simplex V intrepidia at i mirum. Generatione uero cos ineq tasa aestimatione uident cile cu non sint .Na masus se mouendos a ueritate putat: a semat.n siquid in pter ens id essem ens. Non ens aiat non esse in rebus:& sicens ingenitum sibi relinquirur.Terra uero densioris aeris desum secta arbitrat . Democritus Abderita infinitu dixit incuniuersiim a nullo creatu immutabile ct ine. φ uero quae
nune gignunc nulla habere principua sed ex infinito tre cuncta simplicitet q fiant: quae Herunt' et futura sunt necessitatae mestinata fu11 Ic.Solis ac Luna generatione pro pria: separatamq; ab aliis Me dicit: natural ipso' nec 'idam no splendida fuisse: sed tra ncraticiis naturae simile. Sed postea cu maior olbis silaris factus est, igne in ipso Histe intrusum. laurus Neoclis Atheniasis filius maiestati deos detrahere conatur: nci: aliquid ex no ente fieri asserit: ae uniuersim se se habuisse nem aliquid noui fieri prer id quod *c infinito iam Leta vi: corpusis esse uniuersem non Ela immutabile: rumma infinitum: fine bonorum uoluptate staruit. Aristippus Cyrena1cus volu
ptatem bonose dolorem malo' finem constituit. Caeteras scietias excludit illud solu esse utile putans:ut qras siquid domi mali aut boni tibi cocingit. Empedocles Agrigent senus elementa quattuor ponit. Ignem zAqua: Aera: terram:quo' cam amicissa & litemaea prima elemento' plexione segregatum aera cir fusia in fuisse cotendit: postque em erupisse: cais alium locii non reperiret sursem a frigore aeris repulsum: circa ter ram aucduos circuisti dimidiatos orbes: altes ex igne torualle' ex aere maxime ac igne admodu emguo: dc illia diem: hunc nocte hine putat: initia uero noctis a die py impetu imis:Qlem natura non es c igne: sed ignis scussione es similem qua ab aquis se ridemimus: luna ex Iesseho ab igne acre congelato sicut grado congelat per se facta Iucem asile recipe: mente non in capite nec in Irare sed in sanguine dis eminata esset aeillis partibus holes magis se re quibus plus metas inest. Metrodorus Chius sempiternum Gun uersiim ait: sitietii citet a non ente. Infinitum et qm sempiternum:cu nomhabeat principiu unde incipiat nec exitu quo termines. Immobile quoiasterit: mo ueri non possit quod no transtat: transiteat neces e est aut in plenii aut in uacuu quos est est: in alterum transitus ficti non pol. Ex aethere at seri nubes densatione: inde qua quae ad Aledeeurrens extinguit ipmtqui rarefaetiis rursiam accendit : le siccitate Onstipatu ex aqua splendida Restas emoere. Diem et aenoete inde seri quod Qt ex in Maz acis incendatur.Eclipsim uos exfietione fieri. Diogene Apolloniata elemetum
era ponitroia moueri dicituriungos infinitos asserit quod laetos ine arbitratur uniuersi motu quod huc aream illue latum ae alibi inrelaetam: alibi constipatu:ubi forte constrParum fini ibi globum faeta dc mundum:in quo qleuiora sunt sepiora petierunt. HarzPlutarchus:quae o1 a Socrates quo uir ille illustras furoris vl insaniae plena putat. si quide fide dignus Xenophon testi est:qui sie de ipsi in libro de Socratis memorabili, bus dictis scripsit. Nemo aut in Socrarem impia quidda dc irreligiosium aut secere uidit aut dicere audiuit.No.n de natura rerum uel de altioribus sublimioribuis rebus in plurimi laciunt disputabat mee eonsiderare una uoluit onam modo Frus necinitariS ime haec moles q mundum Sophistae appellant: aut singula caelestium corpora is
αδ sima sed eos qui aliud rura alis studio taetractant stolidos homines rise
19쪽
ostendebat. Et paulum post haec. Valde autem mirabatur quod non potuerunt intelligere non poste holes hare adinvenire:cuius non parua signum est quod qui maxime harum rerii scientiam profitent quiis caeteris sapientiores uidens non eade sed pugnantia Eicunt ad inuice. Sect haec quide Socrates ut xenophon restatur quibus consena in ii μbro de ala ipsi Socrati oratione attribuens plato conscripsit Na ego inquit o Cebes cuiunior qua mirabili exarsi cupiditate eius sapiniae qua naturalem sapientia appellant. Praecla r n. mihi uidebatur causas r re: r singula quos modo gignatur aris corrupantur:& cur sint ali permaneant: ac is numero me ipsiam hunc ec illuc uersa tam talia diligenter cotactans. Num postea qua frigidum eccalidum ad putredinem quadam ut quida sunt peruenerint:runcat alia concreantur Et utra sanguis est quo
audiendit uidendi tollaciendiis Dasias nobis pstantur: quibus quidem sensibus memoria
congatur a opinio: ex memoria porro atq; opinione cu tranquilitatem in his ac perint origine scientiae prosilire:rausus cpho' ipsem corruptiones excogitando sic ad hanc considerationem nihil ipsi ineptior iusius stim ut nihil supra:cuius rei signum tibi suffiis ciens asseramam ex hac consideratione uel ipsa quae prius piaest scieba ut tam mihi quaeaeteris uidebar dedidici: sie tardior uel caecus omo factus . Haec secietas dicit apud oes graecos claris imus. Quare si huic tanto tas praestantissmo philosopho amoeta in
sa est die φ de natura uirorum do. na: iure nos quos impietate illorum olum recusamus: psertim cum errores de multitudine deo' sui ab his quae de natura dixerit non sint alieni: quod loco suo O idemus ubi docetimus Anaxogora primum graxorum intellectum rebus instituisse. Nunc uero ad Diodorum transtamus: ac ipsiura deprima hominum theologia scribentem audiamus.
Diodoti uerba qui prisci homines Solem & Lunam colebant:& quod nec Idola nec
yptios ferunt ptimos orum oculos eum in caelum sustulis at motu: ordis a nem ecquantitates caelestia corporum admiratos Sole dc Lunam deos putasse: ae Sole quidem Osirim Luna Isim nuncupasse a proprietate quadamditis sibi notius:Nam siquis ad latina linguam uerba trans at multiculus Osiris dici pitneu id ab re radios. n. suos quasi multos rebus immittit oculoS quibus ora perspici: utre poeta dicit.Sol qui terra e flammis opera ola lustras: quis ulli graecorum poetae Dionysium esse ostim eonfingant. Syrium quot ipsum rana nomen de note ductum sit appellatum existimant: hinc Eumolpus in Bacchicis carminibus ignioculum radiis Dionysiu nuncupat: dc Orpheus splendoris auctore Dionysium Isim uero latine prisca dicere possumus: Lunae hoc note indito:quoniam sempiterna priscat sit:cui coxnua depingunt: uel quia cum Alinoides sit cornuta uideatur: uel quod bos ei apud aegyptios amicata:quibus ut porphyrius asserit in libro quem aduersias edentes caines coscripsit non larguinem aut nidorem offerebant: sta fruges renae: quas etiam ipsis quasi deos adorabant. Miserationem uero:lachrymas ait fletum ginninibus terrae deforescentibus offuctant: Similiter primae animalium ex terra generationi: et citam quae re conuentu sexum est:morti quoqν animalium eodem modo:quod adorationis genus exanimi prosectu ignauia infirmitati eoηρ erat accomodatur. Sacra Situr regione astulo habitata ibi prunum ab hoibus sacra Minibus oblata sunt: non myrrae non casae: aut croci
primitiae ne i e longe postea Heruti inita sed herba madem quasi productivarum
inrae uiriu primitias manibus offerentes diis ossirebant: arbores. n. antea q aialia terra
produxit ii as aut multo priusa arbor .Ex herbis ergo integras quasdam firmentes cum foliis:
20쪽
eum Aliistradicibus: ac sevcstu partes simul concremabant:& hae exhalatione ae sumo testibiis litabantat equo inextinctu in templis seruabant tanq caelestibus mum Ab hac aut Ialatione quam Π thymias, dicunt:thysia quoiqua saetificium latine appellamus apud graecos antiquitus dicta inmunc uero non recte capimus thysia illam cultum appellantes qui staguine celcbrat :& post pauca multo aut postea iniquitate horum imisimus sanguis at' hostias mos introductiis est crudesitatis plenus occisis malibus ec GF sanguine aris imbutis. Haz Porphyrius Plato aute in Cratillo sic seribit ad uerba. V identur mihi primi graeco' eos Blumodo deos putasse quos et nunc multi ex Barbaris colui: Ble uidelicet at lunam:Tellure: Stellas: ae Caelum .m cum ipsa cernerent theri sp.hoc in currere ait reuoluitis hac ipsius thein na tura. i. deos appellarunt. H. Plato. Veru quod Primi atlantiquissimi horum nec te plorum molibus: nec simulaclaroya dedicationibus opera dabant: quippe qui nci pin geremel fingere:aut caelare: sed nec aedificare: huc sciebant unusquita facile cogitatione p se ipsam assequi potest. Quod et nulla deo' ait heroum Iouis Saturni: Neptu
es: Apollinis Minervae: Iunonis: Dionysii: Herculis metio apud illos eratasta nec aliorum quo'enora modo Graxorum ac Barba F aures multitudine obtundunt. Praete rea quod me daemon quispia probus aut improbus admiratione habebatur: scd sela caelestia ut du non uictimas cimibus: ita herbarum fumis colebanύ:non argumentis no stris sed sitis testibus partim ex iam dictas: partim ex his quae dicens facile coprobatur: quod dc sacrae scripturae inuiolabili patet auctoritate: q a cmeris hoibus caelestia corpo radicie deorum note adorata fit iste: solis uero hebraeis unius ac ueri dei dc creatoris omnium fidem: cultu: dc pietatem attribuit: quibus Oibus apertissime liquet no fuisse apud priscos uel grvios uel Barbaros simulachros dcdicationes aut deornm dea' ue m alogiam:aut daemona ac spirituum ivocationes:aut turpem heroum theologia Sed adh- oia qaol ipsa d y tam marium qua foeminarum postea inuenta haec ola nihil istius nugatoria: supstitionis gentes ota occupauit antiquissimis ipibus tasse ostendunt Quare nemo dubitare potast ho1um me hos deos excogitationes ec confictas morta lium ferulas: immo uero improbo e ac scillinor artificia quibus cupiditates sitas asit qui possent: ut taratissimus et sermo apud nos dicit. Initium semicationis Idoloru in γ ntio: milium Φtur olum errore quo deos multitudinem esic Bisb crediderunt: a phoenicibus atq; aegyptiis icipies: N ab his caeteros holem ac ipsis quoq; graecos aggressus multis laeulis. Postea orbem in ditit ipseFPhoenicum testatur historia qua Sachoniatho uir pristas quam uel ante Troiana Ta tioruisse dicunt: phoenicum lingua exquisitissime conscripsit: traduxit aut in graecum philo no hebreus: iud Biblius. quos magnis laudibus Porphyrius in quarto eorum quos aduersias nos libros evomit his uer bis decorauit. Narratat Iudaeorum historiam uerissime:*si de locorum ec uirorum nomina ita ponit ut ipsi Sachomatho Beruti siqui eoru rerum olum monumcnta ab hieromotalio do lautinerit habuisse: quam dem historiam Belbalo Beruciorum instapsit regi: ψp ucritatem historve quam gratissimus sertur fuisse. Is Sacho atho moemcum α historiam partim a singularium urbici annalibus: partim a libris sacris qui dedicari selebant: selerci collisit ingenio: qnon multo post I loysem Semiramidos faisse temporibus scriptum est hunc uirum philo Biblius in graecam linguam inaci sima cura traduxi z.His uerbis Porphyrius uertate ac antiquitate Sachoniathonis historiae te starur: in qua non eator omnium: nec caelestia corpora: sed mortales uiri ric bi quos saltam Propter uirtutem admirentur: sta calesti landorumque morum phoenicum