장음표시 사용
81쪽
diocriter, sicut sunt gallinae, perdices, caro annualis agni, similibus.
Nui Lus audeat una ere cibum in tanta quantitate quod aggravetur stomachus, aut mutetur anhelitus , aut omnino sedetur appetitus, imo debet cessare antequam sedetur appetitus, quoniam post modicam moram cessa bit, sicut dicit Avicenna. Sed qui exercitio uti tur modiso vehementi Sc est rarus, minora
mala patietur, hi autem continuauerit, morte subitane morietur, aut malis aegritudinibus capietur, licet cibus de se esset optimus, quoniam ratione indigestionis corrumpitur. Si autem cibus fuerit calidus, incurret febrem apostemata 8 si frigidus, incurret artheticam oppilationem, .si melancholicus maniam de lepram, cita de ali s. Si autem fuerint,ari S diuisi, incurret in hemitritaeum S febres erraticas Caueatur igitur summa diligentia, ut stomachus cibis S potibus non repleatur, si autem per infortunium acciderit, statim e uomatur. Accipiat igitur calidam cum oleo Scsemine attriplicis 3c evomat, Sc si non potest e uomere, stet super pedes sitos longo tempore, deinde dormiat. In hoc ergo casu secundum Galenum a partic de ingen cap. 2. Competit somnus ut cibus digeratur, 3 vigiliae vituperfluum expellatur. Si autem dormire non
82쪽
s SECUNDA potest, incedat suaviter multo tempore ,3 non accipiat nec cibum nec potum d rq la oris, deinde accipiatii odium gallinae cum modico panis, ino haustu vini puri odoriferi In tertia die exercitet se fortiter, balneetur, de inde parum comedat de deinde dormiat, iratur electuario quo utitur Gai in de regimine sanita talis in crapulatis, S est diatrionii
i quidam est lenitivus, quidam stipticus ventris Lenitivus ut sunt spinachia, violari , mei curialis, malua, pruna, ceras dulcia vitae, sicus, Himilia. Quidam autem sunt liptici, sicut sunt pyra cotonea, me spi sa, A similia. Item, ciborum quidam si in facilis digestionis, sicut pisces quamos de locis retrosis, oua sorbilia, 'rodium Sc luscula. Et quidam sunt dura digestionis, sicut con chylia ianis azymus. Item ciborum quidam cst subtilis sicut pulluso pulla , vinum subtile lac, suntlia. Et quidam est grossus sicut caro vaccina Massaturae, .secundum hoc triplex
P RIM A regula. Quoniam supposito quod
uo cibaria competant in eadem mensa, ut lubrica lenitivaru stiptica lubrica debent praecedere, nisi fori pateretur ventris lenitatem, qW0mam stiptica tunc deberent praecedere. .
83쪽
SrcvNDA Regula. Quoniam competant ea quae sunt facilis digestionis , ea quae sunt durae digellionis, tunc illa quae sunt faci lis digestionis, debent praecedere nisi forte pro ecessierit labor violentus Sc fortis, Sc quod stomachus sit fortis Sc calidus, quoniam pisces corrumpuntur similia facilis digestionis, quorum tunc debent praecedere ea, tuae sunt clura digestionis. TERT A Regula. tolli alta si coimpetant subtilia Se rosa, subtilia debet pi cedere, nisi sorte. stomachus esset multum vacuus, de quod aliqualis mora esset inter primum csecundum. In tali enim casu sicut dicit Aui-cenna stomachus amplectitur subtilem ratio ne inanitionis, ita quod postea repudiat ros sum tunc grosius debet praecedere. Regia lariter tamen leuiora praecedere debent, S ista est sententia Galeni in regimine ac ut in tertia parte super illam partem, postiti sanam. Ad intellectum tamen praedictorum cano num intelligendum iuxta doctrinam Galeni in de regimine sanitatis, hioniam in eadem mensa nunquam competunt duo cibaria, Scimo ipse erat contentus pane solo de mane Gede sero solis carnibus, quando autem duo cibaria capiuntur in eadem mensa, tunc malum est in se, Minatum est in relatione unius ad alterum. In se, quoniam natura laborat indi
gerendo subtile aliter, 3 aliter in digerendo
84쪽
grossum,&ita de alijs, sicum hoc in relatione, quoniam si cibus subtilis praecedat, cito digeritur, trahit secum grosium indigestum. Si
grossus praecedat, tunc subtilis, cum erit digestus corrumpetur, quod non habebit exitum, S ita quocunci modo fiat, semper malum, tamen maius malum est, quando subtilis subsequitur, quoniam corruptus nunquam rectificatur, per subsequentia, quoniam transmutatio est facta ad aliam speciem, sed cruditas est citra speciem, cimo quodammodo est recti scabile. Minus igitur malum est,quod iubtile praecedat, quoniam cibus subtilis debet praecedere. Et in hoc couenit Avicenna cum Gal. Tamen sane intelligendum est, quod stomachus habet duas partes, scilicet, inferiorem carnosam calidam, superiorem pelliculosam sue panniculosam frigidam per quam
sit appetitus. Nunc autem si cibus grossus esset infundo, tunc haberet obiectum proportionale, ita digereretur grosium per sortem calorem, uia subtilis cibus non indiget forti calore, imo bene esset cibus subtilis in parte superiori stomachi S ita bona es. proportio, quod ros una deberet praecedere Intelligendum hic, quod natura stomachi exquisitescognosci, si potest, nec quantitas osserendorumJconserendorum certis steris denotari potest,
quod in latera cibum proportionaliter stomacho secundum superius 3 inferius po
85쪽
postlimus ideo illam viam sequi non possit mus quod hoc non possiimus exquisito scire,
nec ex parte stomachi, nec ex parte cibi, quare silc procedere non politumus, quoniam optima esset exhibitio, quando oportet sequi minus periculosum, Min hoc conueniunt omnes patres nostri Intelligendum etiam quod summe corrumpitur digestiua, quando crudum ponitur super semicoctum , quoniam crudum expellit aliud. ita totum corrumpitur. Et ita videmus communiter, quod iuuenes errant in hoc, sumunt enim de mane cibum , post
in tertij antequam primus possit esse digestiis
replent Ventrem, unde innumerabiles la notio
res eis proueniunt,&cum hoc diuites totum
mundum corrumpunt, scilicet, primo se ipsos. Primo enim dabunt si , ali carnes vaccinas, alia mutonum asias, postea rodium gallinae cum gallinis Wita uti irimum praemittunt grossiam subtilem postponunt, Sc cum hoc in principio abiit caules cum carnibus oroliasiis Se in fine pullos Se ita totum corrump tur, non solum in hori sed in multiplicatione fel culorum. longa confabulatione in mensa, Maia longissima mora de cibo ad cibum in eadem mensa Corrumpitur etiam cibus multis alijs modis, quoniam cum fructus deberent praecedere cibum ipsi pos ponunt, tum hoc in eadem inens comedunt, lac, pisces, aceto
86쪽
DE SECUNDAsa risi, frumentum coctum Sc ista sunt dete stabilia secundum Avicen. o autem comedendi debet esse iste, quod hodie come dat homo bis, cras semel, cita deinceps, ita quod si accederet error, in bis comedendo, rectificaretur in crastinum per semel, & si esset error in comedendo semel rectificaretur in crastinum per bis Se ita quotidie feret rectisi catio unius per alterum. Et testor Deum illud deterrimum esse, cum quis sumit cibum in stomachum nauseam facientem 5 fastidium, quoniam mala morte Sc subitane moriuntur plerun l. similiter qui sumit cibum, cum pati tu dolores horsiones in intestinis 3 est memoriae commendandum, quod uniuersaliter hominibus studiosis 3 in octo viventibus me lius est quod nutriatur cibo subtili quam groseso, Dei intentio Auicen. Aduertendum tamen quod diaeta non sit nimis subtilis, quoniam virtutem abiicit, iuxta illud Hipp. Aphor. primo Tenuesi certae diaetae dcc. Et de hoc
I tempore hyemali, Sc in regione frigida, homo qui est sanguineus de complexione Scoon est nimis rarus, e est fortis corpore, debet sumere multum cibum Scirositam, quoniam tunc calor est fortis propter reuocationem sui adii
87쪽
A et ad interiora, hoc est quod ventres hyem dc vere calidissimi sint c. teste Hippocrate, experimentum docet in corporibus fortibus hoc esse verum S hoc est dignissimum omni
ratione. In aestate autem debet seri totuin contrarium, quoniam calor est debilis propter resolutionem fact am a calore exteriori, Schoeest quod Hipp. dicit, Estate, autumno cibos grauissimo ferri. Intelligendum tamen quod nullus debet sumere cibum post balneum Scexercitium, nisii prius quiescat, sicut superius Uictum est. In aestate igitur vergant cibaria ad frigiditatem, in hyeme ad caliditatem.
E canon valet in tempore sanitatis, Min tempore aegritudinis: Si enim sunt duo citabaria quorum unum est optimum, Sc aliud mi nus bonum cibus minus bonus desidera tu appetitur, talis cibus Orithud debet con cedi quam alter qui melior est quoniam quod melius sapit melius nutrit, secundum Atticen. Et ratio dictorum est, quoniam cibus qui sappetitur 9 accipitur cum delectatione ample etitur a stomacho, Sc comprehenditur, diu
retinetur, imo melius digeritur, ille itumelius digeritur, magis est iuuativus, alter autem qui non appetitur, sumitur cum quod a in fastidio, Mimo nequaquam tam bene digeri
tur: hoc est quod dicit Hipp. Cibus po-
88쪽
tu detestabilior Scc. Cauendum tamen ne sit enormis appetitus, sicuti est aliquando in mulieribus praegnantibus. Cauendum est etiam potissime in morbis, quod appetitus cibi illius non multum distet a bono, quoniam si patiens appeteret plus allia quam lactucas, non propter hoc illud esset concedendum. Similiter Sc in sanitate si plus appeteret carne mutonicas quam gallinas, mutonina essent concedendae, sed hi ibi esset multa distantia, non. Et imo dicebat Hipp. parum deterior, Scc.
A L invi enim sunt qui habent aliqua membra debilia Sc parata alicui ex morbis. Si ergo aliquis de facili incurrat dolorem capitis
caliginem oculorum,tunc non sumat pilceS,allia, cepas, nuces, Sc vinum forte, Momnia
fumosa fugiat Aliqui autem de facili incurruitus sim viricturam pectoris, vitent ergo acetosa Ic salsa, Sc stiplica Aliqui sunt qui de facili incurrunt nauseam, propter mollificationem stomachi vitent igitur pinguia lutyrum in oleum sesaminum, similia mi damsunt habentes stomachum valde calidum, I- tantur igitur persicis 3c perdicibus semicoctis. Ali sunt, in quorum stomacho cholera aggregatur, tantur ergo malis granatis. Et in qui
89쪽
busdam dominatur phlegma utantur assis scfrixis Et in quibus dominatur melancholia, viantur borraginib. buglossariis elyssia. Et qui habent rigidum par, vitent omnia viscosa, grossa, Sofrigida. Et qui calidum viantur en diuia. Et qui habent ventrem constipatum, viantur cassi fistula in principio mensae, Item prunis, de similibus. Et qui laxum, tantur citoni js ante cibum. Et qui paratus est ad colicam viret omnia legumina. Et qui ad lapidem Martheticam, vitet omnia iuretica Secundum igitur, quod aliquis est paratus ad aliquam aegritudinem, secundum hoc, tatur illis quae confortant illud membrum, litet omnia quae membro nocent, aegritudinem ge
M A G N A M vim habet consuetudo, sicut scribitur ab Aristotele a Meth. Et imo Hipp.
ia cibi de potus, quando secundum simile sit, securior est in omni tempore sanitatem tueri, quam ea quae melior est si in ea subita mutatio fiat. Et hoc est quod dicit Galenus: Quoniam consuetudo est altera natura. Et in hoc con uenit Avicenna cum dicit Experimentum in hoc vincit rationem, quoniam malus cibus usta latus, melior est bono non usitato, quinimo diligentissim ad consuetudinem est aduem tendum.
90쪽
cibis subtilibus Maccipiunt pharmaciam ut praeseruentur a morbis. Et aliqui sunt cholerici qui tuntur cepi Mallijs,&pipere. Et aliquiphlegmatici, qui utuntur piscibus carnibus porcinis. Et aliqui sunt melancholici, qui utuntur carnibus bouinis, leguminibus,&caulibus&caseo. Et ali itiae sunt quae parum comed ut in tempore sterilitatis. Aliquae quae multum tempore foecunditatis. Aliqui bis comedunt in die, ali semel tantum Aliqui de mane, alij vero defero. Illae diuersiitates sunt multae valde in osuetudines quoniam aliqui stant in montibus Sc assuescunt res salsas. Aliqui in vallibus, utuntur fructibus. Et aliqui in mari, qui utuntur leguminibus cum aceto carnibus salsis, S aqua mala. Et aliqui in paludibus, Seviuntur anguillis. Et aliqui sunt fabri, ali piscatores, quidam scriptores, milites alij, studios aliqui vigilativi, alij somnolenti. somniculosi Et ita quilibet accipit suam consuetudinem in cibis iotibus iuxta naturas suae aeta tis regionis temporis, cita de alijs particularibus, quoniam aliqui utuntur diaeta temperata, de consimiliter. Intelligendum ergo sane