장음표시 사용
21쪽
termittenda Gallorum praefecti, quos sane decebat audi re , cum Brisaci arcem cepissent, totamque, ut fit, perlustrassent, sanctissime testabantur, non debuisse illam diutius pro militari iure defendi. Idem Vatibanus, quem num omnibus in hac peritia anteponimus, Urmabat. His testi moniis, quae, ut alia deessent, ipsa per se tamen valere pluarimum debuissent, persuasum facile est Omnibus, deditio nem Xrra omnem culpam misi . Quapropter cum Parisios postea Marsilius concessisset, Ludovicus XIIII eum habuit in honore Win scientiarum Academiam introduxit, simul cum Ascalonensum duce, qui in Hispanorum magnatibus numerabatur vir omni Laidis genere florentissimus; quod numquam profecto fecisset Rex tantus, si qua Marsilio in famiae nota inhaesisset; neque illi socium dedisset tam illustrem , neque in eam Academiam introduXisset, quam summis Principibus, maXimisque Imperatoribus apertam esse voluit Clemens quoque XI Ont. MaX., quam haberet de Marsilio opinionem , quem , cum bellum apparasset, suis copiis praefecit, palam, publice declaravit. His auctoritatibus adiungere Academias nobilissimas possumus , Londi nensem, mons peliensem, quae illum suis sociis adnume rarunt etsi enim militarem gloriam in his non requirant, infamiam tamen, Academiae duae tanti nominis, non tulis
Hoc modo Marsilius cum militare decus vel conser-Vasset, vel restituisset, ad litteras rediit, quod illi fuit in
Cmni adversitate perfugium maximum . Cum Galliam prope omnem ObiisIet, Massiliae constitit, ad maris historiam physicam , quam dudum versabat animo, Conscribendam. Hic ill rursum fortuna Occasionem praebuit magnitudinis animi ostendendae. Cum esset in portu navigium considerans, inter remiges, qui turcae plerique erant, eum forte agnovit, qui se olim in barbarorum servitutem redactum mani
cis , pedicisque singulis noctibus vinciebat quem cum attentius intuereturi sensit Turca vicissim Marsilium in tUens, eum agnoVit, quem pugnis olim, Verberibus male habuisset. Adspectu hominis perterritus, submissis genibus, Opem eius misericordiamque implorare nihil in se gravius committere vellet; se satis esse miserum, quod captus a gallis remo vitam toleraret, opem Omnem patriae ami- T. II P. I. B sisset.
22쪽
quibuscumque rebus in praesens potuit, adiuvit tum per eos, qui rei maritimae in gallia praeerant, libertatem homini ab Rege impetravit. Is cum ad suos ex insperato rediisset, Marsilii humanitatem ubique summis laudibus commendaret, in causa fuit, ut Christianis, qui tunc ibi vincti detinebantur, postea melius esset. Nihil hoc facto,
si quid iudico, praeclarius quod qui gesserit, nae ille imperatorias omnes laudes possit contemnere.
Interea Cum totus esset in litteris, periculosissimae taliae commotiones ipsum subito a philosophia avocarunt. OnOniam venit anno millesimo septingentesimo octaVO, Ut pontificio exercitui praeesset Pace post paucos menses Composita, Xercituque dimisso, fatim ad literas se revocavit, ad quas , nisi armorum cupiditate abriperetur , sua iam sponte ferebatur. Hic tum ille bononiense Scientiarum Institutum condidit, haud scio an maiori labore, quam sum- tu. Id erit illi monumentum gloriae sempiternum . Sed de hac conditione in priore commentariorum libro diXimus. Anno millesimo septingentesimo vicesimo primo ad atavos se contulit, unde biennio post rediens naturales esplurimas magno pretio comparatas in Institutum invexit. Neque id postea, quantum facultates eius ferebant, Ornare Umquam destitit; quae facultates amplissima fuerant; sed amplissimis liberaltius utens, brevi in angultum redegerat, homo paucis contentus, qui omnia in Virtute pone
Is cum esset Marsilius, tantosque labores, sumtus civium suorum caussa suscepisset, ignoscendum ei fuit, quod Instituto saepe, saepe patriae plus nimio quod faciunt , UIaman iraiceretur; nam, iustas interdum caulsas habuit. Posuem Massiliae, quam minus amabat, tranquilliorem se esse posse, X istimavit. Illuc ergo se tulit. Verum poplexi correptus, cum ei melius eli coepisset, aedicorum hortat Bononiam rediit. Hic peius in dies habuit. Anno millessimo septingentesimo, trigesimo al. Nov. e vita nai gravit sub ortum solis. Mors eius magnis honoribus est illustrata Senatus exsequias ei fecit tamquam Senatori Ilod haud scio, an cuiquam ante ipsum configrrit Acad 'mia pictorum in aede D. Dominici monumentum cum inragine potuit
23쪽
II posuit ad sacrarii ianuam splendidissimum. Eiusdem magi
nem in quam plurimis numismatis qua argenteis, qua aeneis Academia philosophorum imprimi iussit Matthaeus aganus Instituti praeses magnificentissima oratione , quam paulio post edidit, nomen eius ornavit. His omnibus historiarum quoque lumen accessit nam Carolus Hebertus, homo doctus, qui fuerat Marsilii intimus, vitam eius diligentissi me scripsit sermone gallico eamdem Ora tenell1us, inparisiensis Academiae actis elegantia summa est persecutus;& Joannes Petrus a notius, cum Clementinae Academiae hi storiam conscriberet, Marsilii vitam, quod idius Academiae non socius modo, sed etiam parens fuisset, historiae inos eruit.
Corpore fuit magno adspectu gravi forma plane
imperatoria. Ceterum nuda neque in Ore suavitas, neque
in voce; sed in omnibus ad dignitatem videbatur factus. Liberali: supra modum, in amicitia constans, sui semper iudicii, sincerus, candidus, , ut illi, qui magno sunt animo, liberius loquens, nihil habebat reconditum. Praeceptores suos sic semper observavit, coluit, ut si adhuc in schola esset quare ad subitos eius motus compescendos nemo erat aptior Triumphetto , qui illum philosophia erudiverat. In capessendis negotiis, praesertim si aut amicorum suorum res, aut civium ageretur , supra quam dici potest promtus, atque alacer ad iram paratissimus, si quid illa haberent morae. Itaque multi in illo lenitatem desidera-Iunt; quod cum olim audisset, respondit, se Institutum scientiarum xacunde condidisse, X spectare iam, quid alii conderent leniter. Hoc ingenio cum esset, cives eum laudabant magis, quam sequebantur. Religione fuit prope singulari. Beatam Mariam Virginem apprime coluit, cui se debere omnia multis, iustisque de caussis profitebatur eique sacellum in Instituto dedicavit. Hac pietate, qua nulla est apud Bononienses antiquior, a tenero imbutus est eamdem postea retinuit, vel apud illos, quibus religio non admodum in laude ponituri; quos cum diu, a Ultumque tractasset, dud etiam mirandum videbatur, quod nihil esse minatum , nihil mode contraXisset. Sic fuit Marsilius, In
24쪽
SE iam de Professoribus exponamus, quorum mutios in
priore commentariorum nostrorum libro laudavimus, quo erit brevior ratio. Anno millesimo septingentesimo trigesimo tertio, cum Castor Montalbanus, qui rem militarem in Instituto permultos annos administraverat , mortuus esset, in ejus locum suffectus est Franciscus Vandellius mutinentis, qui dudum Bononiae commorabatur , Octissima CUique Carus Is erat in physicis mathematicis rebus Versatus geographiam sic tenebat, Xplicabatque, ut nemo illi par haberetur in omni militari doctrina excellebat. Sequente anno ab elaboratorio hymico X spectari alia quid, postulari coeptum est, nam antea e instrumento gum paucitate nihil produxerat Marcus Antonius Laurentus, antiqua honestate vir, hanc provinciam tenuerat; nam
quamvis esset domesticis studiis rebusque districtus, in Maedicina facienda , qua longe Xcellebat, occupatissimus; tamen elaboratorium tenere se posse existimabat, quod negotii nihil daret. Itaque etiam stipendium, quod hymico
Constitutum fuerat, recusauit, Contentus titulo, qui labore
VaCaret . Ostea cum elaboratorium praestaxe aliquid posse visum est , se munere abdicavit, ut Ocum minus occupatis Telinqueret. inollius , qui illi fuerat in hac provincia sub stitutus, non multo ante decesserat Lucretius On Zius, qui utriusque adiutor fuerat, ab elaboratorio postea abesse a luit, quam in eo me Laurenro manere. Desertam iacentemque hymicam trium hominum dili gentia sublevavit Laurent successit Iacobus Bartholomaeus Beccarius. Is iam inde ab initio playsici partes egerat, o mo factus ad omnia sed illum, credo , publi: ca illius phy sicae, semper ad imperitorum captum per X 'rimenta accommodandae poenituerat. Itaque Chymicam maluit. Huic socius adiunctus est Heraclitus Manstedius, medicus longe
25쪽
praestans utrique adiutor constitutus Iacobus Zanonus, egregius hymicae artifex , moribus spectatissimis Distracto Beccario professiorem Physica non diu admodum desideravit . Fuerat iamdudum in Xercenda physica Beccari adiutor Gus manus Galeatius , diligens, ingeniosus
doctus, in omni experimentorum genere Versatus, is de
mum, quem physica ipsa , si loqui posset, professorem sibi
peteret. Hic ergo e substituto professb factus anno mille si mo septingentesimo trigesimo quarto. Substituti locum te nuit aullus aptista Balbus. tum primum in Instituto
adhiberi coeptus est: antea in Academia tantum laborave-Tat. Xsplendescebat autem multis laudibus; nam cum es.set magnus medicus Win anatome XCelleret, mathemati- Carum quoque rerum cognitione illustrabatur . Algebram
ab adolescente arripuerat, quam cum philosophia coniungebat; nam licet dialecticis subtilitatibus valeret plurimum physica res libentius consectabatur, seseque per Omnia e X- Perimentis supputation1bus Xcolebat. Hunc tandem Neutonus sic rapuit, ut nihil magis quam lutonianus Videri vellet. Ad haec omnia elegantiam in scribendo adhibebat conquisitissimam tam affluens ceteroqui in dicendo, quam qui maxime . Egregios quoque Versus componebat, eoque etiam nomine erat clarus. In hac tanta facultatum scientiarumque praestantia cum esset simple , ingenuus, Candidus, nihil sibi arrogans, omnino antiquis moribus , nemo illo erat iucundior, nemo gratior. Hunc habuit Physica sub professore Galeatio substitutum. Annus millesimus septingentesimus trigesimus nonus fuit propter Eustachii Mani redii mortem luctuosissimus is fue xat Instituti cultor amantissimus , Academiae vero quasi a rens. Annos iam Circiter quatuor, lapide in vesica facto, cum esset ceteroqui praeclaro corporis habitu, incredibilibu doloribus excruciatus fuerat . Redibant hi dentidem inter vallo quasi constituto, certumque fere habebant tempuς; tandem cum paullo serius, quam Xspectabantur, revertis sent, crudelitare diuturnitate fuerunt infestiores. Hos cum dies ipsos decem octoque sustinuisset, eo, quem supra posui, anno in maXimo Cruciatu confectus est. Nemo u
ius mortem non magno Cerore est prosecutus nam nuntomnibus fulis carissimum affirmare vere possumus. Qua pro Pter
26쪽
pter non verebor , ne quem offendam , si de hoc fusius di cam, quam de aliis. Nam sunt multi, qui etiam vitam eius scribi desiderent; quibus libentissime satisfacerem, si instituti mei ratio id ferret. Tamen cum multa de hoc homine in priore commentariorum libro dixerim , hic ali a adiiciam , quae si cum illis coniungantur. vitam prope videbor conscripsisse.
Natus est Eustachius Bononiae anno millesimo sexcente simo quarto septuagesimo, XII Kal. Oct. ex Alphonso Manhedio, Anna Maria Florena. Alphonsus notarius fuit, Bononiam e Luco venerat, quod est oppidum ferrariens agri, unde gens tota manavit. Hic, ut erat in litteras propensus, Eustachium optimis praeceptoribus e Societate Iesu in disciplinam dedit, sub quibus honores omnes est consecutus, quibus puerilis aetas capi solet Grammatica imbutus, philosophiam, iuris prudentiam adeo celeriter accepit, ut annos natus duodeviginti iuris utriusque doctorsit factus Per idem tempus poeticam Uoque artem Xercebat in versibus condendis excellens iam tum habe
Mathematicas disciplinas nullo praeceptore arripuit. Ad geographiam gnomonicam incubuit primum tum etiam astrologiam attigit, quod in ea mathematicum opus esse egistimabat. Eamdem postea sic irrisit, ut nemo umquam irriserit magis. Qua in re, quo ingenio fuerit, apparet ;mam quamvis astrologiam non illam Xcoluisset, quam dudum Theologi profligarunt, ac multa , ut casus fert, X nataliciis quorumdam sideribus vere praenunciasset, rem tamen ratione magis aestimavit quam successu. Cum haec curricula ex impetu quodam animi confecisset, mathematicas Omnes facultates ratione atque ordine
perdiscere voluit; itaque iuris prudentiae studio penitus abiecto, Dominico Gulielmino, qui excellentissimus habebatur mathematicus, erudiendum se dedit ac tantos brevi processus fecit, ut inter aequales praestaret. Neque minus Oetices studio indulgebat. Erat tum inter talos de poetarum stilo non levis dissensio cum alii Ioannem Baptistam Marinum, poetam sane magnum , admirarentur unice, alii, quod sit interdum inflatior, carmina concludat sententiis levibus, non probarent atque hi antiquorum gra Pitatem
27쪽
cum simplicitate quadam, nitore coniunctam commendabant. Mancte dius quamvis ab his fuerit, Petrarchae in
primis puritatem laudaret, tamen Verborum splendorem vinescio quid sonans retinuit, ut fuerit utrisque probatissimus. Iuliam Vandiam insigni forma adolescentulam, quae se in monasterium receperat, nobilissimo carmine celebra viti; quod carmen tanta fama est consecuta , ut indocti a herentur, qui illud memoria non tenerent. Puellam ama verat, idque versibus sic expressit, ut amores, poeta digni, Quirgine viderentur. ac praestantia cum esset, facile academiam obtinuit, quae Florentiae ad linguae talicae puritatem conservandam est condita Anno millesimo seXcentesimo nonagesimo nono, Umin mathematicis disciplinis vel supra aetatem eluceret, ad has publice tradendas constitutus est. Hic illum fortuna edocuit, quantum amicitia valeat virtute parta Pater eius alienissimo tempore Romam concesshra ; ipse Bononiae manserat in tanta rei familiaris angustia, vi ut sibi victus suppeteret; ad hoc autem incommodum illud etiam maXi mum accedebat, quod omnem familiam sustentare solus debebat. Fortunae iniuriam amicorum emendavit liberalitas; in quibus Ioannes Iosephus Ursius, eques nobilitate generis, litteris florentissimus, si1 se praestitit, ut superare omnes velle videretur. Orum subsidio non tantum suos alere, sed domesticam quoque speculam ornare potuit, quo ip simul Victorius Stancarius, Ioannes Baptista
Morgagnus noctu convenirent ad siderum motus Observandos . Nam ex id rempus meridiana linea, quae Bononiae in D. Petronii est, longe maXima , hominem ad astronomiam deduxerat. Ferre enm Mani redius non potuit, lineam an
ii nominis, quam astronomus summit Casinus posuisset, observari iam, coli ab nemine . Ut ergo esset, qui hanc observaret, astronomiam ipse simul cum illis, quos dixi, sociis compleXus est. Idem studium postea manavit ad mul tos, ut brevi astronomorum familiae exstiterint. Sed nulla cum anfrediis comparanda. Quippe Eullachius non an tum fratres astronomos fecit; sed etiam sorores socias a
buit huius laudis Anno millesimo septingentesimo quarto regendis aquarum cursibus, quae provincia in bononiensi agro dissiciti ima
28쪽
erat propter numerabiles finitimorum civium contres versas, praefectus est . Eodem quoque anno Collegi Mon tis Alti praeesse coepit, quod olim Sixtus, ad homines suae provinciae in doctrinis praesertim ecclesiasticis erudiendos Bononiae condiderat. Fuit illi procuratio utraque utilior, quam iucundior. Nam in collegio tumultus saepe fiebant, quos comprimere laboris erat, deSteritatis prope sum mae. meque minus torrentes, flumina molesta erant; quorum caus a cum incredibiles molestias perpesIus esset,
tantum nomen in hac administratione comparavit, Ut On-tIOVersiae huius generis omnes e universa talia ad ipsum deserrentur. Id illi caussae fuit, ut dissicillima itinera saepe susciperet temporibus iniquissimis Lucensium controversias non nisi magno periculo suo diremit; nam cum auseris ripa , totumque aquarum cursum e superiore loco prospicere vellet, eamque ob caussam, manibus pedibusque adniXus, ad altissimae rupis verticem contenderet, O deductus est, ut neque pendere ibi diu, neque progredi ultra posset, esset autem periculosissimum regredi Non despondit anianum seseque sustinuit, dum scalae funes afferrentur Neque vero hic tantum , sed fuit in rebus omnibus magno animo , aequabili, quo minus mirari oportet, potuisse illum in tantis molestiis, quantas vel collegium , Vel amine Safferebant, astronomiam excolere, M versus etiam facere elegantissimos . Multos quoque iuvenes in collegi poetica arte imbuit, ad omnem venustatem erudivit. Instituto scientiarum condito, e collegi illuc migravit, Win astronomiam penitus se abdidit a tum musas elegantiores Valere iussit; nam versus postea, quantiam sci mus, fecit paucissimos . Anno millesimo septingentesimo
quinto decimo binos ephemeridum libros emisit, binosque alios anno millesimo septingentesimo quinto vicesimo. His libris plura complexus est, quam quae solent ab ephe merid1bus postulari . In binis prioribus Omnes supputatio
num modos , totumque astronomicum opus diserte primum explicavit, tum , quod etiam in reliquis fecit, solis lunae que defectiones majori diligentia , quam Umquam antea a dium fuerat, Xposuit is futuros planetarum aliorum ad spectus praenunciavit. Nullam credo elle totius mundi oram,
quo non hi libri penetraverint ; nam scimus I Sinensibus fulsile
29쪽
fuisse probatissimos; qui cum nostrorum ingenia his fere re
bus metiantur, multo plus nobis fortasse tribuerent, quam faciunt, si intelligerent, quanti Maias redio fuerit sororum opera in his libris condendis duas enim europaeas cum Viris in una laude coniungerent. Anno millesimo septingentesimo vicesimo tertio v. Id. Nov. mercurii cum sole coniunctionem astronomi exspecta bant sed erat exspectatio incerta , propterea quod planeta ille, multos, saepe fefellerat. Non fefellit anhedium qui illam observationem tanta illigentia est prosecutus, quantam rei raritas postulabat. Hanc observationem post ro anno edidit atque haec eius prima fuit in Instituti specula observatio. Sed nihil elegantius eo libro, quem de stellarum aberrationibus anno millesimo septingentesimo nono, vicesimo emisit. Intellexerat dudum, non eadem semper esse stellarum intervalla, sed moveri illas inter sese, gyros habere quosdam Σiguos atque annuos. Erat autem e re astronomica conversionum illarum rationem, modumque cognoscere. Neque minus physicos ea quaestio torquebat, utrum circuitus stellarum annuus esset aliquis, an potius, cum nullus esset, tamen rotatione terrae circa solem fieret, ut esse
aliquis videretur. De utroque anhedius laborabat, sed in id maxime incumbebat, in quo astronomica res agi Videbatur. Dici non potest, quot ille observationes in syrio, arcturo , tauri oculo, aliisque deribus nobilissimis intuerit,
quantoque studio, labore cum semper propter instrumentorum vitia erroris metus subesset aliquis, quem recognoscere is supputationibus . ubi opus es et emendare oporteret. Hoc studio angustissima stellarum spatia, contor sionesque ita descripsit, nihil ut plane dissenserit a subtilis simis observationibus, quas Bradleyus, Vir sane magnus, instrumentis elaboratissimis per idem tempus in ritannia a pessebat. Cuius Observationes postea cum incitati: prodiis sent, gloriosum anfredio fuit cum tanto homine, tam dissicili in re, tamque astronomis necessaria, consensisse. Quamquam in re physica minus fuerunt consentientes Manhedio quippe visae sunt Observationes ad copernicanam hypothesin minime posse accomni odari; nam neque lucem
tempore propagari, anirmare ipse audebat, neque, si id T. II. P.L C affr-
30쪽
aTrmaret, illud statim videbat consequi, ut stellae, si terra
quidem circa solem vertatur, non ibi, ubi sunt, appareant, sed paullo ultra. Quorum primum neque Cassimus, e cuius observationibus illa de lucis cursu opinio manavit, assirmare voluit, neque GraVesandus, Cum maxime vellet, potuit. In utroque autem incertam semper, periculosam physicorum rationem an hedius pertimescebat Bradleyus dentior; qui his rebus assumtis omnibus ingeniosissimam hypothesin sibi finxit, qua stellarum aberrationes Operni Canae Opinioni praeclare accommodavit . Sic quod erat in hac re tota certissimum , id habuit an Dedius cum Bra-dleyo commune hypothesis fuit radie propria. Anno millesimo septingentesimo sextoin trigesimo librum
edidit de meridiana linea , quae Bononiae in D. etronii es . Haec illum linea, ut supra dixi, rudem adhuc, timidum ad astronomiam primum introduxerat. Credo, gratias eis ferre voluit, Wipsam vicissim ornare quod utrique bene cessit, nam lineam praeclaro volumine illustrans, illustravit se quoque . Neque minus editiones aliae permultae hunc hominem nobilitassent, si omnia, quaecumque habebat in manibus , expolire potuisset sed cum scribendi facultatem Consecutus esset prorsus mirabilem , tempus ei defuit praeterea gloriam non sic studebat, ut eius caussa festinare Vellet. Tamen brevia scripta emisit quam plurima, epitiolas, disputationes, commentariolos, vel astronomiam illustiantes, Vel hydrostaticam quas editiones necessitas interdum expressit magis, quam VoluntaS. Uno anno, qui fuit millesimus septingentes mus sextus supra vicesimum duabus academiis totius europae nobilissimis, parisiensi, londinensi adiunctus est quo facto nihil videbatur ad huius gloriam posse accederes; tamen ne qui titulus ei deesset in suis civibus , anno millesimo septingentesimo octavo origesimo philosophiae doctor creatus est, in codegium receptus, neque petens, neque sciens Conflictabatur tum ille acerbissimis doloribus, quos dudum e lapide in vesica contraxerat. Hos ille pertulit tanta animi constantia , ut, si quid interdum vel ad brevissimum tempus remitterent, continuo ad festivitatem , qua semper valuit plurimum , rediret. His demum v Kal. Martias confectus it. Mortuo honores habiti singulares nam Sena