장음표시 사용
31쪽
BONONIENs L. istores Instituti praefectio professores, scholasticique omnes
funus duxerunt. Sepultus est in aede D. Mariae Magdale nae, eique lapis postus. Postero die ros per Lambertinus Cardinalis, cui praecipue carus fuerat, in eamdem aedem se contulit ad sacrum pro illo faciendum Litteris quoque
memoria eius commendata. Franciscus Maria anotius com
mentariolum de eius vita scripsit sermone talico, quod postea, summo ingenio, summaque doctrina vir , Scipio Maiia ius in diario Veronae edidit Paucis post annis eiusdem vitam brevi oratione complexus est Fontenellius in parisiensis academiae actis, quam videtur lepor ipse dictasse Lia bellum quoque de eadem fecerat Ioannes Petrus a notius, quem Laelius a Vulpe simul cum Omnibus anfredi operibus, dum haec adhuc scriberemus, nitidissimis typis conia signabat. Fratres reliquit tres, Gabrielem meraclitum, Aemi lium, sorores duas, Magdalenam Teresam Gabriel in aquarum procuratione illi successit, Heraclitus in aliis. De his duobus in priore commentariorum libro dixi. Aemilius orator fuit dignus eo ordines, unde Ioannes Granellus, Carolus San severinus, aliique, quos eloquentiae fama commendat, prodierunt; nam, ipse e Societate Iesu fuit, , a
gnorum oratorum numero est habitus. Erat etiam graecis litteris eruditus, poeta non inelegans Paucis ante annis,
cum haec scriberem, decesserat Magdalena, Teres inpingendis ac variandisque telis usque adeo excelluerunt, Ut
his duabus par nuda poneretur. Teres etiam versu faciebat sermone vernaculo, quibus, peream, si urbanitas ipsa esse potest urbanior. Eustachio an Dedio mortuo successit in Instituto Eustachius Zanotius Ioannis etri filius. Is fuerat an Dedi adiu tor, iuvenis ingenio pra stans, morum suavitate. Scribe
ha pure, dilucides eosque ab adolescentia versus fecerat, quibus cognoscere potuisse illum, si voluisset, paternam laudem aemulari sed maluit ex astronomia nomen quaerere; quo studio quantum profecisset, intelligi ex eo potuit, quod
hunc unum Mancte dius adiutorem sibi optaverat Zanotio publice adiutor datus Petronius Matteuccius iuvenis inge
niosus, sollers ornatus, quem philosophiae, astronomiae studium illustraverat . Zanotius astronomicam provinciam
32쪽
D INsTITUTO suscepit anno millesimo septingentesimo trigesimo nono.
Matieuccius illi adiunctus anno sequente.
Duobus post annis Abundius Collina , qui geographiam atque artem nauticam strenue profitebatur , Cum adversa valetudine uti coepisset, petiit, ut laboris sibi daretur socius Florebat tum Bononiae magna doctrinae laude Ludovicus Maria Monte sanus Caprara . Hic ius publicum in gymnasio e Senatus auctoritate Xplicabat, in eoque nomen comparaVerat exquisitioris cuiusque historiae peritissimus; nihilque eum latebat, quod quidem ad civitatem pertineret suam. His ut par erat, geographiae cognitionem adiunXerat tantam , ut hanc quoque profiteri posset, si vellet. In hac tam multiplici excellentia erat suavis vel maxime, humanus. Hic ergo Collinae socius datus est, atque adiutor. Bibliothecae, nam is quoque, qui hanc curat, in Professoribus numeratur, praepossitus est anno millesimo septingentesimo primo origesimo Alexander ranchetius Iacobo arma, qui illum in hoc munere praecesserat, mortuo. Erat Branchetius memoria singulari, ingenio tanto quantum cum tali memoria coniungi raro solet editionum, librorumque peritissimus, ut paucos haberet pares.
Non est hoc loco de Benedicti XIIII ont. Max decreto praetermittendum , quo praesidis auctoritas amplificata est, Instituti dignitas aucta. Res ab initio repetenda. Desiderabat iamdudum bononiensis Academia, idque quasi
tacite postulabat, ut cum in ea urbe esset, quae semper medicinae chirurgiae laude floruisset, locus in eadem Constitueretur ad chirurgicum opus in cadaveribus publice exercendum Ut quibuscumque in plagis tudium ponere quis vellet, infligere eas posset ne noκ neve exspectandus semper et Iet vivus aliquis, qui vulnus accepti set, cuiust que periculo chirurgia illuit raretur. Re Benedicto signi fi cata, probavit Pontifex optimus civium suorum voluntatem; quibus cum praesto fui illa in rebus aliis, deesse in hac noluit. Commodum accidit, ut Ludovicus XV gallo rum Rex, quod Pontifici amicissimo de re quapiam grati fi cari vellet, absolutissimam ferramentorum omnium supellectilem, quotcumque ad rem chirurgicam opus elsent, per summam liberalitatem ei miserit. Quae Het serrainent O-
33쪽
rum nobilitas, atque praestantia, quibus accedebat etiam mirabilis elegantia, nitor, vel hoc ipso intelligi poteli, quod ad a Peronis voluntatem elaborata sollertiam gallicam plane ostenderent. Benedictus praeclaram occasionem nactus, ferramenta Omnia Bononiam ad Magnanum missit, mandavitque, ut in Osocolnio a Sinao, Cui vitae nomen
est, diligenter locaret, omniumque Petro aullo Molin ellio daret potestatem, praesentibus atque inspectantibus singula cum aliis, tum vero etiam Praesit de Instituti ac cum vel let, annis singulis unumquodque instrumentum recognosci huius itoque muneris Instituti Praesidem participem esse voluit. Chirurgia ferramentis talibus Bononiae aucta, atque adeo ferramenta ipsa videbantur Professorem novum si qui alius esset, praestantissimum, excellentissimumque sibi postulare. Id Pontificem non fugit. Quapropter Moline lio hoc onus imposuit nemoque erat alius, cui se chirurgia, credo, ipsa conamitti malle . Hic erat a philosophia praeclare instructus , in naturali historia doctus, anatomes peritissimus, medicinae tam sciens, quam qui maXime Chiarurgiae autem, cui ab adolescente deditus fuerat, tanta erat laus, ut praedicari de laudibus aliis non sineret. Universam galliam obierat, quod cum huic genti omnes facile in chirurgia primas deferant, profesta res eius clarissimos cognoscere vehementer studuerat, eorumque artificia perdi-1cere . Tandem Bononiam ad suos rediit chirurgus tantus, ut gallia dignus haberetur. Hunc post sibi adscivit regiachii Urgorum Academia , quae Parisiis est, quod haud scio, an cuiquam talo ante ipsum acciderit. Nemo exspectabit, ut huius etiam eloquentiam laudem, .summam vel tali cae, vel latinae linguae suavitatem; poeseos quoque intelli. gentiam non Vulgarem quae quo minus ad chirurgum per tinent, eo magis mihi videntur, si in chirurgo sint, eoque ex ellentissimo , laudanda. Huic Pontifex mandatum dedit, ut in nos Ocomiis duo bus, quorum alteri vitae nomen, mortis alteri, est indi tum , is in annos singulos, productis instrumentis, eoruna rationem, atque usum publi Ce X poneret, chirurgicarum curationum Omnium Xempla in cada Veribus ostenderer Quapropter conclave idoneum in utroque nolocomi ad
34쪽
D IusTITUTO praeceptiones has designavit is subsellia fieri iussit
Professori mercedem constituit annuam. Professorem in posterum s fieri voluit. Lectissimi quidam cives partim doctrina, partim dignitate praestantes ad Episcopum convO- centur : horum suffragiis tres e Competitorum numero X- cernantur, qui chirurgico muneri censeantur aptissimi Senatus unum e tribus deligat isque professor esto. Quod autem ad rem nostram pertinet, voluit Pontifex, ut in tribus eligendis Initituti quoque Praeses suffragium ferret. Sic summa illius benignitate factum est, ut etiam Stra Institutum Praesidis auctoritas esset aliqua.
35쪽
23 De rebus ad militarem architecturam pertinentibus C A P. III.
HActenus illos explicavi, quibus adhuc Institutum vel
administratur, vel ornatur nunc res Xponam, quihus ex anno millesimo septingentesimo trigesimo limo auctum est in quo loci ordinem fere sequar, ex eo ordiens,
quod aedes perlustranti occurrere primum solet. Ad architecturam militarem, quae atrium superius ingredienti ad laevam deflectenti statim occurrit, anno septingentesimo quadragesimo tertio supra millesimum adiecta sunt multa, quae pulchritudine magis commendantUr, quamus, nam forma, opere antiquitatem declarant; quo apparet, fuistis olim utilia. In his numerantur gladii cultri plurimi ad elegantiam perfecti, ferreae clavae, rixque armorum formae , in quibus praesertim vetus pugnandi ratio spectatur loricae praeterea, clipei permulti, Varii, partim ferrei, partim lignei nonnuli etiam ex Orio; quibus accesserunt arcus multi, missilia, ballistae aliquot non ex illis quidem incendiariis, quarum his temporibus usus est is una etiam 1ncendiaria, cuius forma singularis est, ac ne ipsa quidem ex usu anulis quippe t acon stat aliis in alios praeclaro opere insertis Ut parva in
re industria appareat non parva Neque vero armat Urae desiderantur, quibus adolescentes nobiles ornari Olim soliti fuerunt, cum armis ludentes in foro, hastati inter se con- Currerent quo studio bononienses prae ceteris nationibus valuerunt. Atque his tandem adiecti sunt litui veteres, tubae, cornua, quibus militares irae accendi solent. Non ignoramus adolescentiorem hanc pugnandi artem , quae primum in talia orta, post a gallis praecipue exculta est, illius veteris stud1a, conatus irridere. Quod tamen minus saepe faceret, si intelligeret, se ab illa ortam et se neque dum tantas victorias, quantas illa, tanta impetia peperisse
36쪽
D IusTITUTOrisse is demum non utilitati omnia, sed etiam cognition & scientiae dandum esse aliquid.
Sequente anno utilitati magis consultum est, quam ornatui; nam duae formae in eumdem locum invectae sunt, ariacium ex duplici Herborti praeceptione muniendarum in quibus praeter utilitatem nihil est spectandum . Sunt autem formarum , quas digi, partes omne ligno conteXtae, satis commodes, atque ample, ut nihil eorum Ossit fugere , quae sunt ab illo auctore praescripti ac cum aliae quoque munitionum formae, quas novas, varias recentiores multi at tulerunt, sint in eodem conclavi paratissimae, expeditissimum
est cognoscere, qu1 illae ab his differant, quid praevaleat in singulis
Quis duabus his Institutum aufferit, non dicam nam incertus est rumor idque satis syni est, tum ipsum nominari se noluisse , a quo haec Panarunt . Hunc ergo, ne Offendam , praeteribo. Id autem superiora, in quibus tudium vetus apparet, in hunc locum eius eo Cospiano illata sunt; de quo nauseo , simulque de Aldrovandico, quoniam ambo per idem fere tempus ad Institutum ad tua dia fuerunt, eritque nobis de utroque dicendum sarius, alienum non erit, unde exstiterint, is quibus instructa Lerint, raucis exponere simulque de his, qui illa condiderunt, arrare breViter, Ut quos maiores habuerint, cives nostri intelligant. Exordiar ab Aldrovandico , quod alterum aetate
Ulysses Aldrovandus cum generis nobili rare in Cn niensibus spectaretur, doctrina etiam sic claruit, ut valde dubitem , an huic quemquam antepCnam . Is anno milles1-mo quingentesimo secundo, vicesimo These patre ortus, cum litterarum studio ab ineunte aetate se dedistet, stetque
iuris prudentia quasi proprium familiae decus, huius laudis expers esse noluit; sed fuit philosophiae magis diligens Itaque cum in explicandis legibus annos septem consumsisset, eoque inter aequales foresceret ad physicam scientiam se retulit, in primisque historiam naturalem toto animo Omplexus est. In hoc studio praeceptorem habuit Lucam hi num , hominem illis temporibus longe probatissimum , ut eum in hac facultate principem Celalpinus appellare non dubitaverita quod etsi benevole ortalle diaeit, nam, ipse
37쪽
BONONIENS L. 3discipulus hini fuit, tamen ex hoc ipso credi debet, cum
discipulos habuerit tales Sed redeo ad Aldrovandum. Is cum tantum studio profecisset, ut nemo iam illi anteponeretur, anno millesi mo quingentesimo septim quinquagesimo ad naturale nihistoriam tradendam publice constitutus est. Hic tum ille cogitare animo altius coepit M universae naturae historiam velle conderes; qua fossilia, plantas, .animalia omne genus, quaecumque ad haec pertinent, explicaret, sub
oculis poneret; quo visus est non tantum omnes superio tum aetatum scriptores anteire Velle, sed etiam cum a
tura ipsa certare . Id ei caussae fuit, ut bibliothecam quam amplissimam apud se habere voluerit, quam labore, .sum
tu maximo comparavit. Eamdem pollea ornare is aliis aliisque voluminibus instruere , quoad vixit, numquam de stitit A bibliothecam museum addidit. Hoc enimvero tantatum fuit, ut ei nullum aliud compararetur; adeo superabat omnia, rerum copia, WVarietates; si qui autem pii tabunt, hoc sibi Aldrovandum suis tantum opibus compa Tame, valde vereor, ne non satis rei magnitudinem, .ex cellentiam intelligant; sed cum ille suas opes, quibus cete roqui valebat plurimum, in id fere unum Conferret, mul tos etiam, maximosque habuit praeclari operis adiutores. Quos praeterire non debeo est enina his gloriosum e nigne Aldrovando fecisse, Aldrovando in tanta gratia
fuisse apud tantos. Et Senatus quidem bononiensis Civem suum , quibus ciamque rebus potuit , semper adiuvit. Neque Gregorius tertius decimus Pont. MaX., cum Aldrovandi
gloriam ad se praecipue pertinere existimaret, erat enim illi assinitate coniunctissimus, umquam ei defuit. Huic Sixtus non minus in beneficentia , quam in pontificatu succes sit; cuius exemplo multa quoque in Aldrovandi mus eum contulit Alexander Peretius Cardinalis , vel quod res ipsa placeret, vel ut avunculo se dignum praestaret. Adnumera x his debet Ioannes Baptista Campeggius in alearibus in sulis Episcopus. Is ad fovendum AldrOvandi studium aureosnuinos mille e vestigio numerare non dubitavit. Neque mi nus Franciscus Mari Urbini dux, Ferdinandus primus
dux etruriae se illi benignos, liberalesque prAbuerunt. T. II. I. I. D His
38쪽
His adiutoribus peregrinam longissime,' quaecumque e re essent, facile potuit emere omnibus demum naturae donis, fossilibus, animalibus , plantis domum sibi ornare quam Contemplans es ne rus Aldrovandum sibi vi deii diXit Croeso ditiorem. Recte id quidem nam tantas naturae opes non parietibus solum, sed etiam animo comprehenderat. Potuit etiam delineatores conducere permultos, pictoresque egregios, qui plantarum omnium , animalium imagines sibi conficerent; in quo illi multum valuit Laurentii Bennii forentini, mornelii vini fran- cofurtensis industria. Easdem imagines pulcherrime miniatas in volumina digessit plus viginti meque his adhuc politius in hoc genere quidquam est quod affrmare non auderem , nisi eX starent adhuc, in oculis essent civitatis. Inter hae neque legere, neque scribere umquam destitit, a cum historiam, quam componere ingrestius fuerar, ad multa volumina produXisset, annum agens septuagesimum septimum, eam tandem edere instituit. Quo hunc studio Xarsisse putabimus, quem senectus summa a tanto inceptu non deterruerit Θ Cum volumina emisisset quatuor, essetque annorum iam trium supra octoginta decessit. Or-
tuo magni honores sunt habiti . latus est cum pompa, in maiorum suorum monumentis in Divi Stephani repositus. Qui autem scripserunt, illum in nos ocomi inopia, λ- rore confectum obiisse, falsi sunt. Hic ut vitam suam , sic etiam mortem charitate patriae illustravit. Nam, mus eum , quod habebat bibliothecam amplissimam is libros quotquot ipse composuerat, quaeque ad haec Omnia pertinerent, incisas tabulas, Senatui reliquit, ut servaret ad posteros, suaeque historiae editio nem, quam ipse ViX dum inchoasset, absolvi iuberet. Aliud exstat eiusdem in patriam beneficium singulare , quod propter magnitudinem non est praetermittendum nam Una hortus desideraretur, in quo publice botanices studia Xer cerentur, idque esset ad medicinam vel explicandam , vel faciendam utilissimum , hunc ille condidit, atque aperuit in palatio anno quingentesimo sexagesimo et avo supra millesimum . Hic hortus ad memoriam Oliram mansit, nullus que est locus in tota urbe frequentior . Sed redeo ad mu
39쪽
BONONIENSI. a Senatui nihil antiquius fuit, quam egregii ruis voluntati satisfaceres; quapropter mustum statim Ioanni Cornelio Utervero, homini atavo dedit custodiendum. Is fuerat Aldrovandi discipulus, eique, amicitia, contubernio coniunctissimus huius opera magni fui in reliquis Aldro-vandi libris edendis . Anno mille simo sexcentesimo decimo septimo mus eo simulo bibliothecae locus constitutus est in palatio; tervero etiam, eisque, qui illi in munere succes
stilent, concla, i aliquot assignata. Orum nomina non praetermittam, nam multi fama claruerunt; qui postremo in hoc munere versati sunt, Initituti etiam fuerunt participes. Hos ergo terverus habuit succelsoresci Camillum Baldum, Bartholomaeum Ambrosinum , Ov1dium Montalbanum, O-annem Baptistam apponium , Silvestrum Onfiolum Do-mmicum Gulielminum Ioannena Ludovicum Onellum, eius que filiuni Philippum Antonium, quos cum nomina Verim
laudare non est opus praesertim cum videndum sit, ne nimium saepe a proposito digrediamur. Anno millesimo septingentesimo quadragesimo secundomus eum Aldrovandicum simul cum bibliotneca in Instituti aedes translatum est, vel ad Institutum ornandum , vel ut esset pium in maiori celebritate. Quamquam nondum ei sedes propria in his aedibus constituta. Itaque erant Omnia me adhuc scribente in capsis conclusa. Atque hac mus ei tanti , tamque illustris accessione nulla est adhuc nobilior Venio nunc ad Cospianum museum, quod sequente anno in Instituti aedes invectum est, magnificentissimum sane .cum Aldrovandico comparandum . Rem totam ab initio repetam ad hunc modum. Ferdinandus Ospius natus est anno circiter millesimo seXcentesimo non . Huic ad sum
viam nobilitatem nihil defuit; nam incentium e clarissi mo Cos piorum genere patrem habuit, matrem Constantiam Medicen Cosim eius filiam, qui anno millesimo quingente simo nonagesimo in bello ungarico fortiter pugnans p. petiit. Huius patruus fuit AleXander Medice, qui Cardina lis factus anno seXcentesimo quinto supra millesimum ad summum pontificatum evectus esto Leonis nomen adsci vi , quo nomine fuit in pontincum Ordine uindecimus Quanti autem fuerit apud Medices Cos piorum militas, ei a Co
40쪽
D IusTITUTO eo apparuit, quod quo die Constantia intentio nupsi
Ferdinandus magnus e truriae dux puellae mensulam ad or natum misit, lectissimo marmore confectam , gemmisque
quam plurimis distinctam, Quiriusque gentis insgnia simul
iuncta perbelle repraesentantem. His parentibus ortus Ferdinandus se illis dignum prae-huit. Annos natus vi dum octo equitibus Sancti Stephani est adnumeratus, ac cum postea Florentiae in Ferdinandi ΙΙ aula multos annos fuisset, accedente ad praeclaram indolem disciplina, sic se gessit, ut nemo illi auctoritare is gratia anteponeretur. Titulis, ditionibus permultis auctus in patriam redites ubi, cum senatoriam obtinuisset dignitatem fuit postea semper, quoad vixit; neque, hi cum esset,
apud magnos et ruriae duces minus valuit, quam cum Fl rentiae, in aula versaretur. Animo semper fuit in litteras propensissimo, ut in media aula cum esset, quamvis multarum rerum adminis ratione distineretur, nec umquam a principis latere discederet,
pinacothecam nobilissimam sibi fecerit; in quam lectissima
quaeque, pulcherrima e omni genere contulit, magnoque studio in ordinem digessit, veteribus noVa apte interpinnenS, ne ea tantum , quae natura , sed etiam ullae ars peperisset. Nullum omnino ornamentum neque ad dignitatem desiderari voluit, neque ad elegantiam. Cum hoc muscum fama crevisset, duo hetruriae duces Ferdinandus II ossimus II suam ei liberalitatem deesse nolueiunt; loi Osium sibi fore existimantes , si conatis in mus eum tantum muneribus se ad Cospium laudis socios adiunXi1sent. Postea cum os pius Bononiam ad suos rediisset, rebus que his, quas diYi, omnibus sibi domum Ornasset, privata laude contentus esse non potuit Voluitque publicum decus fieri, quod adhuc habuerat domesticum . Anno millesimose Xcentesimo seXagesimo omnia ad Senatum detulit sub ea conditiones, ut iuXta mus eum Aldi Ovandicum collocarentur, idemque esset utriusque mus ei custos quamquam ius ipse tenuit, dum vigies suisque rebus , Uas ad Senatum detule
rat, praeesse voluit Laurentium Legatum Cremonensem , TU ditum hominem, doctrinis variis perpolit Una Harum re rum catalogus prodiit anno millesimo se Xcentesmo e Xa gesimo. Legatus catalogo contentus non fuit; non enim