Helvetia antiqua et nova, seu Opus Describens Helvetiam ...

251쪽

bis H LusTIA ANTIQuA .ET NOVA . quaerelam subditorum Bernensium apud Sterustritur, an . I 2I.) Domum reversi milites aegre ad labores redeant, Dan. Erem. Tumultus in patria eXcitentur ; Dissidia inter foedera tos oriantur,itc. vide si a sus Hotting. pag. 6I4. &seqq. De his quoque Dan. Emn. Hinc Illa tot tan-roqife dissensiones, simultates, parti uni studia ; his

pro Hil'aniarum , illis pro Galliae Rege nitentitus, alios Sabaudiae regulo ; alios Venetorum Reiphb. alios Cistlpinae Galliae pror i conventionibim ad lini-ltos, quid nurum sit cum hanc aut illam in parte pretio suta itur. Nulli tamen avidiores ad pauxillum hoc commodi, Rhaetis sunt . paupertate ct ambitione diversis intersie malis ovi lantibus, tu totum P 4-Ies: O tamens liberos vocant f iam in illis pretiumst auctoramentum servitutis. Illa demum vera libertas est, quae sub patrocinio durituque Principis, a vicinorum incresti tuta libere stiis p. uruitur bonis. Non est liber ille, qui arma vitamque non proprie virtuti sed aliorum commodo emancipavit. Princi-

puni quibus foederibus ad ricti apud se legatos pariuntur, flecte amicitiae, etiam imperto utentes, pectunt aevi, ambitu, corruptionibus trahunt, turbaηtque res , ut pro arbitrio fiant. Non desuerunt tamen viri clari sive Ecclesiastici, sive Politici, qui hanc militiam & foedera illa mercenaria

improbarint, ut ostendit D. Hotting. &Simur. lib. i. de Rep. Hel . pag. 84. Baldri S in-glius , qui sacris concimibus praerat, quotidie Ir

252쪽

DE BALL 1 A HEI v. VIRTUTE. 2I pi nis concionibus populum a militia mercenaria dehortabatur, docens neque jus, neque fas esse homini Christiano. ut se mercede conduci patiatur adfundendum sanguinem miserorum , ct plerumque innocentum hominum, a quibus nulla unquam injuria ipse afectus sit. Majorum qui manu libertatem Helveticam aseruerint, mores imitandos dicebat, qui ab hujusmodi vita genere alienissmi, domi sua sibi labore victum parantes, nulli principi se addixerint , neque suam libertatem venalem habu

rint. Huiusmodi pe, o foederibus libertatem Helye ticam imminui, se alienis regibus atque principibus prostitui, multis ille rationibus se argumentis . uti frat flumina facundia praeditus, ostendere conabatur de paulo post. Quod pero co no foederis attinet. quae pustὴjacitabautur, foedus Gallicum intelligit, plerique uasentiebant, multa se ampla emolumenta ad paucos privatos homines reditura esse, qui pensionibus Gallicis ditandi sui: toti autem Reip.

parum consuli: primum enim cataphractorum, quos Rex auxilio promittat, se omnis externi militu nuulum esse usum in nostris regionibus, qua re dom sicas copias pos int alere. Deinde bpe auxiliorum opecuniae Gallicae enervari veram fortitudinem miliarum nostrori , cum majorum exemplo Jes 2 si cia in Deum reponenda sit, ct is colendus vera pi tate , ct justitia studio. Non tantum vero fles tu Dpum labefactari videbatur, sed metuebattir vitae, morumque veterum ingens mutatio ct dissolutio, ne-

253쪽

fluctus, luxus, ebrietas, scortationes, adiuteria, blasphe nia: hi enim sunt militiae structus, & artes, qua plerumque iis exterorum principum castris addi- sicunt r. Haec Simi erus de militiae mercenariae fructibus, quibus addimus Iucam lib. Io.bel. civit. versus, quam saepe UeroS.

Nulla fides, pietasth viris, qui castra sequuutur

nale manus: ibi fas, ubi maxima merces. Rationes , quibus hanc mercenariam mi-Ιitiam excusant nonnulli, quasque refert idem Sister. parvi sunt momenti. i. Sancti homines bella gesserunt, ct in his aliq-rum auxilio usi sunt. R. Dispar est ratio, tum respectu necessitatis , tum resp. modi militandi,&c. 2. Helvetiorum militia non est mercenaria ct venalis, quia uni tantum Regi militant.

R. Imb venalis est, quia sine pecuniarun, vinon fit, juxta proverbium Gallicum , potnid'argent, polus de Suisse. Nec faederibus cum

uno rege contenti sunt, ut ex Dan. Erem. audivimus, & experientia comprobat, &c. 3. Isifuso bello Magistratus Helveticus militem poto denegare. M. Non potest honeste denegari alicui, quod quis promiserit,aut propter qu04 pecunias jam acceperit. Principes semper, ut credunt M asserunt, justas habent bellandi causas,&c. l. in incerta ct dubia causa militis

254쪽

Da BELII CA HEL v. UIR Tu TE.' ars non est ea de re' curiositi inquirere. R. Sed debet inquirere,qui dat militem; patitur interim justus, & quidquid delirant Reges, plectuntur Achivi ; ignorantia causae non semper eXcusat,&c. F. Regio'rilis magna ex parte, ct maxime populosa. R. Non tam sterilis est, quin pollet suum populum alere, modo parsi noniae sit iocus, & contenti fuerimus ijs quae habemus. Potuerunt sine exterorum stipendiis vivere Majores nostri, cur nos sine ijs non possemus φ 6. Externorum praefiliorum usius stem in Deum non tollit, ct adversivi vicinos Helvetiae libertati invidentes utilis esse potest. R. verum, causam primam non tollere secundas, accidit

tamen saepissime, ut homines magis ad has quam ad illam respiciant: & firmior est in Deum fiducia , cum humana subsidia des ςiunt. Invidia hactenus, Deo sic bene volente, invidentibus parum profuit, nec Helvetiis

media ad sui conservationem deerunt, modbconcordiam colant,&fiduciam suam in Deum collocent. 7. Helveti, artem militarem Rebuspu- filicis necessariam addiscunt. R. Helvetios natura bellicosos stupra vidimus, possunt illi arti in patria sua etiam operam dare; & illam satis norunt,quantum ipsis pro sua defensione

conducit, ut apparet majorum nostrorum exemplo, quamvis etiam publice milites juxta illa mercenaria foedera , non conscriberen

tura

255쪽

rao Hativa TIA ANTIQUA ET Nova. tur, tamen semper multi suerint bellorum frequentatores, &c. 8. Eis nonnulla foedera damnosa fuerint, pleraque tamen fortunata fuerunt. R. Foederum illorum maxima pars Helvetiis noxia fuit. Quae foedera aliqua ratione fortunata visa sunt , non caruerunt incommodis illis variis supra memoratis quae praeponderant. Foederibus etiam illis odium & invidia conciliata, &c. Alia quamplurima super hac materia in medium proserri possent, sed hic metam figimus,

256쪽

BREVIS

L O CORVM

Veliae, Regionumque Fini

timarum

DESCRIPTIO

257쪽

REVERENDIS, Doctissimis ac Spectatismis

noe Antistiti praestantissimo, Celeberrimo ac vigilantissimo. Des. CPIR1sTOPHORO LUTHARD . In inelyto Gylanasio Berri. SS. Theol. Prosessori Liuilitissimo, Dignissinioque. NEC N D N

mu que Dominis N. O N. SICIS MUNDO AD ER ACH, summo Exedici tuum illustriis triae Rei publica: Bernentis Praetori Generosis s. Fortissimo, Senatorique meritissimo. Du. JACOBO BUCHERO, inclytae Reipub. Bemen Senatori integerrimo, & Τoparchiae Sanensis ex- praefecto praestaritissimo. Du. CHRISTIANO A VILI ADING , Sanens; vallis Topaicha Piudentiis. AEquissimoque. Des. EMMANU EL1 HERMANNO, Illust. Reip. Bern. Commissario Generali Peritissimo; Esperientis

DN. DN. Mecoenatibus; patronis, & pautoribus suis eoiendissimi; Hunc brevem de Antiquis Helvetiae locis Tracta, tum D. D. C.

258쪽

Speciali Antiquiorum Helvetiae

locorum Descriptione.

PLragrata generaliter Helvetia, ct des riptis, ut

potuimus, Helvetiora vi moribus, sterialem antiquiorum Helvetiae locoruw descriptionern aure inobis est animus. Cum autem varia celebxem reddant hanc regionem, ut hactenus pidivivi, non ultimas inter illius oebritatis care μου. fenent multa antiquitatis monumenta, quibus isos ira decoratur Helvetia; ho . rum illustria vari's locis conssiciuntur vestigia, cui ex hoc brevi apparebit fractatu, in quo locnum antiquitates considerabimus, quales ante insignes illaου populorum siubarcadio ct Honorio migrationes Disse, qualesique ex diversis pastationibus superesse potuerunt. Nos ab urbe Geneva initium faciemus; quam vis enim illa, eXtremum fuerit Allobrogum oppidum, ut ait Caesar, tamen quia Helpetiorum senibus , teste eodem, fuit proximum, Helvetiisque ho- ille , quibuscum pacem ct amicitiam colit, foederarem est, illam mentionem sumus faιIreri.

De Urbe GEN EVA.

Vetustissimum hoc oppidum, Ga NaVAM Caesar vocat: hanc veram filiso & esse vociscnuntiationem , ostendit etiam haec inseri-x ptim

259쪽

et 24 DA ANTIQuo RuM HELVETIIEptio, Gelaevae eXtans, prope domum Mont-tae, ut Vulgo vocant , quam Grille , dc posseum Civ. Generi pag. 328.

C. VALERIO. Τ. F. A. N. TIL Mi L. LEG. II.

PATRONO OPTUMO. GENEUENSIS PROVINCIA:

B. M. P.

VIXIT. ANN. LX. M. II.

DIES XVII.

Id est, C ajo Valerio, Titi Filio, Anmi Ne

pote, Tribuno Militum, Legionis secundae, Patrono Optimo, Geneven sis Provincia,Eene Merito Posuit,&c. Cenava dicitur sntonino in regio eXemplati, in itinere quod ducitur Mediolano per alpes grajas, Argentoratum, juxta hodiernam fere pronuntiatione Sabaudorum qui Zenarii, vel Cenava, accentu in prima enuntiant. Inmidiis Antonini codicibus hoc oppidum non habetur, ut ait Merula. In quibus iam legit cluverius lib. 2. cap. 4. Bautas pro G eneva, sed vitiose ; Simierus lib. I. de Uall. Bautas opitinatur esse Bonam in Sabaudia. Male quoque Genuam Caesari appellatam dixerunt Sabest, cus Enn. 6. lib. G. & Volaterrantu i l b. 3. ubi ita

loquitur. Gebenna urbs Genua Casari appellata apud Lacum Lemanum, ubi Calbaldum eIus urbis praesulem ac pro si sporem adorant. Genua enim

urbs Ligurum est, ad mare Ligusticum sta, nobile

260쪽

Loco RuM DEsCRIPTIONE. 22 nobile emporium, Italis vulgo Genova, Gallis Genes, Germ. Genavν. Geneva vero Gallis Geneve, Germ. Geust , sita est ad lacum Lemannum. In veteribus Actis, maXime vero apud Poetas dicitur Gebenna, apud veteres etiam legitur Cevenna, observante D. Gaudardo) vel Cebennae, sic vulgo creditur Lucanum, lib. 14 de hac urbe locutum. . - Oua montibus ardua summis

Gens habitat, cana pendentes rupe Gebennari .

Sed refragatur Philibertus Mouetus in parat. Gall. his verbis. Gebenna ct Gebennensis , pro Geueva ct Genevensis, adulterina sunt, O pravo inducta usii, ab ignaris interpretibus Lucani Poetae, ad locum proxime citatum, ubi ex mente Authoris, nulla et Generae mentio, sed Gebennarum, seu Cemiueni perpulati montis, apud Volcas Aremoricos. Hu-jres ineptae interpretationis, ab imperitia Lucani

Scholia ta tradita, ct a Ludim istris aque ignaris in schola jactata , Auctores suis scriptis accesserunt, ante annos trecentos, Gunt erus in Ligurino,

ni gessis in Chronico, ac ante istos forte alij, quam inde acceptam, Sulpicius Heronensis, ct Ascensius Bidius , superiore seculo, tanto amplihi epulgarunt Ocoormarunt, suis in Lucanum notis, in quibus aut

runt, Gebennam, esse montem Arvernis, ct Hela rise interjectum , in quo monte sit Gebenna urbs, monti cognominis. Gregorius Turonensis, ante annos mille Generam vocat Ianobam: Author appendicis

ad Gregori, historiam, Genaνam appellat: alij siri- P p tores