Helvetia antiqua et nova, seu Opus Describens Helvetiam ...

221쪽

18ό Ha LugΥ ΙΑ' 4NTI su A Er Nova. Ioco videbuntur. Censeres, authore Festo, dicti stat, quod rem sitiam tanti quisque solitus sit aesti inare, quantum illi censuerint. Varro lib. de ling. Latiu. censoresia ideo dictum purat quod ad illius censionem, id est, arbitrium

populi censeretur.Lirim t. ιlec. lib. I. ab agendo populi censiti, nomen hoc originem habere scribit. De censorum numero, potestate kauthoritate, denique hujus Magistratus gerendi tempore, vide Cismron. 3. de leg. Rilites viarum, publicorum aedificiorum, annonae de publicorum Reddituum locandorum , curam habebant. Praeter hos fuerunt tributorum Exactores; Tributa enim pependisse, militemque declis te colonias dubium nullum Guillim. pap. 8 . Eosdem curatores & procuratores vocatos credit Guillim. quorum munus esui, reditus & tributa, aliaque quae ad fiscum, colligere & erogare, causasque simul capitis cognoscere, pag. Ioa.. V IO'. Fuerunt ἔκ coloniarum Patrimi, Romuli instituto, qui ut plebeis tutores patricios,ita coloniis,& sociis pop. Rom. quos quidem eX civibus vellent patronos , legendi potet latem fecit. Vide illim. pag. 8F. Triumviros aerarii curam habui sie, &eiusdem praefectos egisse ex inscrip R. octiendit idem Guillim. pag. 87. Iidem for fata suerint, qui Quaestores. Ad militiam quod attinet, meminerunt in se. R. in Helvetia Prpse torum Fabrum, & Tribunorum militum. P seq

222쪽

praefecti Fabrum artificibus praeeradi,qui castra sequebantur: quales fabri lignarii, ferrarii, carpentarii: illorum cura fuit fabrilem operam procurare, ac praebere castris & urbibus eXpugnandis necessariam: Prem. par. io 8. Tri

bunos militu, a tribuendo, qu bd militibus jura

redderent, di istos putat Heget tu. Duo Tribunorum militum genera fuisse scribit Assonius: Alii Comitiati, qui Rona se comitiis designabantur, de quibus hic nobis non est sermo, Alii Rufuli dicti, a Rutilio Ruso, qui de eorum iure

legem tulit: Postea literae mutatione Rutu- Ii vocati sunt, ut author est Festus. Hi in e ercitu creari solebant, & curam habere mili-rum, ut client armis bene muniti, & militari disciplina eruditi. Eorum quoque officium erat in castris milites continere, ad cxercita tionem producere, vigilias circumire, rei frumentariae praeesse, commilitonum querelas audire , Valetudinarios inspicere , denique castrensia omnia curare Sc observare ; cuius

generis Gallia filios Marescallos habet. Ut loquitur 'evot. pas, IS9. Sed haec de coloniis dicta sussiciant, quantum cluidem ad Romanarum inscriptionum in Helvetia intelligentiam attinet, Ad institutum redeamus. Post attritum ab Allem annis & fere eversum a Vandalis & Gotthis imperium Romanum, quibus temporibus Helvetia misere vastat

est. Helveticae, Reipub. status iterum tribus periodis

223쪽

188 HALVETIA AN TiouΑ ET NOVA . periodis distinetus est. Prima periodus co m. plectitur Helvetiae sub Francis statum , ab anno 29. ad ann. 'I'. juXta IDttingera calcu- Ium: Sub his dura fuit servitus, ita ut in pleri sique populis libertas extincta videretur, Lucan. lib. r. hist.

Libertas ultra ranaim Rhenum recessit, Et toties nobis jugulo quaesta negatur, Germanum Sch icumfi bonum. Hac de re Emilius florentissimus rerum Gallicarum scriptor. Cadit Alemannorum res: Alemanni racta, ingens tributum sendere jussa, leges etiam graves, Magi stratust ab irato victore accepit. Joachimus Vadianus epistola quadam, quam recitat Golstadus tom. a. ant. Alem. ita loquitur. Plena fuitfervis seservitu- tibis Alemannia nostra, cujus magna pars hodie Heia vetia et t. Nec es, quod stam montanus pagus allia quis Helveticus, qui rebin Francorum florentibus, d rissimam illam servitutem non servierit , extant enim tabulae peteres, qua hanc rem clarissime testantur. De benefici js δί potestate in Clerum a Francorum Regibus collata vide D. Hotti . in Iren. Helvet. pag. I 83. Secunda periodus offendit statum Hel vetiae sub Imperat. Germani S, sub quibus quidem quaedam fuerunt liberae

imperi j urbes, attamen Variorum Ducum, Comitum, Baronum, aliorumq; Nobilium maximo numero plus onerati quam honorati

Helveti; et quod etiam illi sempiterno faederi

224쪽

DE HELVET. POLITIA. I δ' occasionem dedit, ita ut in tertia periodo aurea iterum jam ante Christum natum consueta Musurpata redierit libertas. Ut enim liberis populis exosa est tyrannis, ita Helveti j a Nobilibus, alijsq; ejasi nodi generis hominibus,

praeter modum veXati, pristinam bono cum Deo libertatem recuperarunt, atque sic restaurata est primor va Helveticae Reip. forma, quae jam aquatuor seculis in hoc usq; tempus feliciter continuatur. Soli Helvetii ut antiquam Celtarum dignitatem retinent, ira fere eandem Rei p. formam conservant hodie: Sicut loquitur Guillim. p. l. 6. De hodierna autem Rei p. Helveticae forma breviter agendum. Triplicem vulgb statuunt Rei p. formam, Vctenim est Monarchica, quando omnis Reipubl. potestas penes unum est ue huic contraria est tyrannis. Vel quando authoritate pollelit optimateS,& vocatur si istocratia, cui Oligarchia opponitur. Vel denique Rei p. forma dicitur Democratica, cum imperium obtinet populus : huic contrariatur Anarchia vel Ochlocratia. Varias olim fuisse Respub. non incelebres, ex historijs patet. Celeberrima fuit Athenientium civitas ex varijs oppidis & populis a Theseo collecta. Achaeorum Respublica duodecim constabat urbibus. Lycijserant viginti tres urbes, quae sustragia habentes in unum conveniebant: Similis & Caribus conventus ad Jovis chrysaoxei fanum, insignis

fuit.

225쪽

tyo HELVETIA ANTI QuA ET Nou A, fuit. Florentissimam semper sui sie Helvetiorum Rempub. testatur rerum praeteritarum eXperientia. Helveticatseciet vi, inquit Conringius, paucas quidem urbes comprehendit, at aeterm tute ct robore planesine exulo e I. INon enim ipsa illuauticis ita ι celebrata, vel Achaictim, vel AEtholitum, Graecam urbilifaedera. cumHelvetiosi e potentia sis e tempore contendi merentur, omnia alia Gὶ 'λμοχας

faedera ad brei e tempus, O plera' intra paucitis urbesset ere, sc. Jam vero quaeritur, utruis hodie tredecim Helvetiorum foederati pagi, una ct eadem

dici positur Ressubblay Negant multi eruditi,

quos vade apud D. Hotting. meth. lei hist. HeL p. Io. Non enim ut ait BO durus, diversarum civitatum faedera, commercia, leges, jura, religiones

Rempub. coni lituunt eandem, sied ejusdem imperi, conjunctio. Fatetur Sinalerus, hoc quidem Uerum esse i exacte singula perpendantur. Inia terim certo quodam modo quaestio assirmari potest: tanum enim est totius gentis consilium, de pace & bello decernens, pse que provinciae communi ad miliis rantur imperio, easdem fere Ieges di consuetu sines habent omne S, perpetuisq; pactis adeo arcte devincti sunt, ut si non una sit Respubl. quam proxime

sal tona ad unius formam accedant, ut ait Sim-Dr. lib. i. vel ut Verbis CL. D. Hottingeri utar, si non it si ἱ- ς τ' αλκθsura.

Una ergo est, si non omnimodi imperi j, saltem

226쪽

DE HELvκ T. POLI ΤΙΑ. Istitem animorum conjunctione, una, inquam, est foederis perpetuitate, Sc variarum rerum

communione. D. Honing. rationes vide fuse

pag. . & seqq. Quaeritur iterum, utrum Helveticae Reipub. for)ua, Aristocratica, Dcmocratica aut Monarchicast ' Monarchicam non esse satis constat ad Aristocraticam δί Democraticana magis accedit. Dicimus autem, sussicientcni

non esse Rei p. formarum enumerationem:

Vel enim formae illae, mere Monarchicae, ut in regnis Otto mannorum, Persarum, &c. Aut

mere Aristo craticae, aut mere Democraticae, aut mixtae, sive ex MIonarchica, Aristo cratica,

ut in quibusdam regnis, ubi de rebus pace &bello necessarijs deliberant & concludunt

optimates. ReX Vero eas opportune debet e X-

equi. Sive etiam ex illis tribus mixta eii Rei p. forma, ut in amplissimis Romanorum, Carthagmen sium & Venetorti Rebusipublicis vi dere est, in quibus populus a gubernaculis prorsus non removebatur, nec supremi Magistratus dominium & authoritatem optima tum tollebat. Denique mixta dici potest Rei p. forma ex Aristocratia & Durno cratia, qualis eli Helvetiorum Resp. Hic tamen adhibenda est distinctio. Vel enim tredecim' Cantones ut vulgo vocant) sonsiderantur simul & quatenus unum ejusdem gentis con sit tuunt corpus: Vel separatim,& quatenus unusqujsque pagus peculiarem habet gubernationem

227쪽

tyr HALvari A ANTIQuA ET NOVA . nationem. Ρriori modo Aristocratica est Helvetiorum Respublica magis quam Democratica; Pagorum enim legatis ad publica consilia convenientibus tractandarum rerum confertur potestas. Posteriori modo ex pagis quidam statum habent pure Democrati iacum, ut Urani j, Suitenses, I Indervvaldij, Glaronenses, Tugii & Abbatis cellani: Reli qui omnes ab optimatibus reguntur, quamvis adhuc Aristo cratice magis quidam; populariter magis alij, sed de his fusius apud Siniter.

lib. 2.1taque errore non caret illorum sententia; r. Qui statum Democraticum improbant, occum Platone cessent, miseras esse Respublicas, quae judicum multitudine abundarent. Nos tamen consilium ex multis conflatum unius consilio praestare credimus: Nec enim fieri potest,ut unus tam accurate Rei p. causas vel negotia inspiciat atque expediat, neque dissicultatibus ac periculis ita mature obviam eat, quam plures eo consili j&c5 sociatis curis: Pro. pterea non inieritb Sapiens Rex Salomon di-Xit Prov.V. 14.ubi nostintprudentia consilia, comis populus, salus autem ent in amplitudine con lauri, Non est ergo ob Democratiam contemnenda Helvetiorum Respublica, cujus amicitiam

Imperatores, Reges, Principes, aliaeq; Res p. quin & Concilia, Pontifices, Cardinales, Episcopi, Abbates non modo ambiverunt, sed et

228쪽

DE HELVΣΤ. POLI ΤΙΑ. 191 obtentam, magni fecenat solliciteq; aluerunt; sicut exemplis ostendit D. Hotring. pagi q-3 Quae ut origine se progressu nDraculosa eis, ita nec vi hactenus nec dolis magno & incredibili Dei beneficio, supprimi potuerit: Idemi Iotting. pag. 65r. z. Qui Anarchiam inter Hel vetios locum habere tradunt, illis mataime sunt iiijuri) : Inter quos est Danies Eremita. Populariter omites, miti uiri maxime itineti, agunt ad a . jurisdietionum capita , Et fientis infiniti conventus, omnes absoluti: Sine rectore, sine capite, sibi imoque vivente: Ipse regunt, ipse reguntur: ipsi legationes obeunt, ipsi audiunt i Ipsi imperant, etiam- duiu imperantur. Habent certe Helvet ij & il-1orum foederati sua statuta, leges, consuetudines, magi lira tus, adeo ut, quamvis Democratice Vi Vant, tamen negotia publica recte &nτακτως tractoli ar. 3. Vana est & improba calumnia, qu1 ab Helvetia Nobiles cxulare credunt nonnulli, inter quos sunt Bodinus Gallus, & Machi avellus, qui super hac re sic loquitur. Germaniae civitates, ct Helvetiae p. summa pace ct tranquillitate vivunt, propterea quod aequalita em interse tuentur nec patiuntur,ullos Nobiles viros inpia ditione , gere. Acs qui forte rari inter eos supersunt, eos /deo implacabili odio prosequuntur, ut casu in eorum manus delapsos inclementer interimant: Quippe ab alijs ut serunt 'hequiti, ludo omnia corrumpi is perdi, sec. Sed

qui apud Helvetios vixerunt, illum scit bani

229쪽

enim surit, qui non tantum a vitae nobilitatis ac dignitatis jura obtinent, sed Rei p. quoque munia funguntur: Tantum abest, ut apertum nequitiae ludum habeant, ut pro se quisque civitatis suae pacem & tranquillitatem fove aiat, clientibusq; sitiis jus reddendum curenti Notandum ergo hic primo I Seira per fuisse maximum in Helvetia nobilium numerum; si e Friderici 2. tempore observat Guilln n. pag. 29 i. Nobilitas per illam tempestatem in Uelvetia tanta, ut prater dictos comites, baroness, ns-merarentur stirpis comitum, se originis, ultra quiη-quaginta, barones centum sexaginta, nobiles ct eqκesiis ordinis ultra mille ducentos. Superiori adhue seculo in una Turgeae praefectura supra viginti nobilium arces & jurisdictiones en umo. ravit Sit iter. in praef. Rei p. imo etiam hodie vix pagus est ubi non exist ant nobiles, in io, in pIerisque civitatibus peculiares societates& ampla privilegia obtinent. Secundo Verum quidem est, multorum Nobilium fami lias extinctas , corumque arces destructas, summumque aliquando erga illos fuisse Helvetiorum odium: Sciendum tamen est, sicut ait Simier. in praef. non exiguam partem nobili-

raris, ab soriis principibus, inberti siliis, necem p ternam vindicantibus, casam ct domo pulsam esti, arcibus ipsi=rum epersis; atque sic Nobilitas ab ipsa nobilitate maximam passa est cladem. H uiui

230쪽

vetiis male tractati sint, certe proprii in fortui, ii fuerunt labri; liberrari enim Helveticae mos diantes, Monarchiae viam quaerenteS in Helvetiorum funeribus, eosque peri equentes inique, temeritatis & injustitiae suae poenas luerunt: Unde non mirum est, s majores nostri, Vatiniano odio, ejusinodi nobiles prosequuti fuerint. Quod si nobilium quor dam in iniustitia,& praefectorum improbitas, Helveticae libertatis asserendae, & vindicandae cic casionem dederit; sic patuit ira Dei e caelo adis Versus omnem impietatem &injustitiam hominum ; 8c ostendit Deus, liberas civitates sibi summopere placere , quod in iis magis

quam in alio Rei p. genere commune bonum conservetur , jus suam unicuique aequaliter tribuatur, civium animi vehementius ad vim tutem Sc laudem accendantur, religio colatur, sacra peragantur. Guicciar. lib. io . histi Quodque dignitates virorum, non divitiarum sint, non contra, sicut Aureliani temporibus factum fuisse testatur Vopiscisi. Non minimam aurem admirationis praebet materiam, qua ratione tot populi percus

so foedere in unam quasi civitatem ita brevi

Coalescere, concordiam por aliquot secula constanter fovere potuerint. Uerum quidem,

sepe civilia bella, ut alibi sit, exorta fuisse, &ispissime non unum esse animortim con-